TÜRKÇE / Ünlüler ve Ses Olayları

... konulu sunumlar: "TÜRKÇE / Ünlüler ve Ses Olayları"— Sunum transkripti:

1 TÜRKÇE / Ünlüler ve Ses Olayları
SES OLAYLARI

2 ÜNLÜLERLE İLGİLİ SES OLAYLARI
TÜRKÇE / Ünlüler ve Ses Olayları ÜNLÜLERLE İLGİLİ SES OLAYLARI 1) Kalınlık-İncelik Uyumu 2) Ünlü Daralması 3) Ünlü Türemesi 4) Ünlü Düşmesi 5) Ulama 6) Kaynaşma

3 TÜRKÇE / Ünlüler ve Ses Olayları
Ünlü Türemesi Bazı sözcüklere küçültme veya pekiştirme anlamı kazandırılırken araya bir ünlü konulur.

4 Örnekler Küçültme Pekiştirme Sap-sağlam : Sapasağlam Bir-cik : Biricik
TÜRKÇE / Ünlüler ve Ses Olayları Örnekler Küçültme Pekiştirme Bir-cik : Biricik Sap-sağlam : Sapasağlam Dar-cık : Daracık Güp-gündüz : Güpegündüz

5 TÜRKÇE / Ünlüler ve Ses Olayları
Ünlü Düşmesi İkinci hecesinde dar ünlü (ı, i, u, ü ) bulunan bazı sözcüklere, ünlü ile başlayan bir ek getirildiğinde ikinci hecedeki dar ünlü düşer. Ağız - ı : Ağzı Şehir - i : Şehri Örnekler Akıl - ı : Aklı Resim - i : Resmi

6 • Yapım eki veya yardımcı fiil aldığında
TÜRKÇE / Ünlüler ve Ses Olayları • Yapım eki veya yardımcı fiil aldığında ünlü düşmesine uğrayan sözcükler de vardır. Sabır etmek : Sabretmek Sarı - ar : Sararmak Örnekler Hayır ola : Hayrola Ayır - ıl : Ayrılmak Yumurta - la : Yumurtlamak

7 TÜRKÇE / Ünlüler ve Ses Olayları
Bu kurallar dışında ünlü düşmesine uğrayan farklı sözcükler de vardır. Örnekler kahve altı kahvaltı ne asıl nasıl ne için niçin

8 TÜRKÇE / Ünlüler ve Ses Olayları
Ulama Cümlede ünsüz ile biten bir sözcükten sonra ünlü ile başlayan bir sözcük gelince bu iki sözcük birbiriyle birleşikmiş gibi okunur. Örnekler Benim için üzülme. Kapının altından uzat.

9 Türkçe sözcüklerde iki ünlü yan yana gelmez.
TÜRKÇE / Ünlüler ve Ses Olayları Kaynaşma Türkçe sözcüklerde iki ünlü yan yana gelmez. Geldiği durumlarda araya “y, ş, s, n” kaynaştırma ünsüzlerinden uygun olanı getirilir. Örnekler Ünlü - ile : Ünlüyle (“i” sesi düşer “y” kaynaştırma ünsüzü gelir.) Altı - ar : Altışar Masa - ı : Masası Kedi - in : Kedinin

10 ÜNLÜLERLE İLGİLİ SES OLAYLARI
TÜRKÇE / Ünlüler ve Ses Olayları ÜNLÜLERLE İLGİLİ SES OLAYLARI Ünlü Türemesi Ünlü Düşmesi Ulama Kaynaşma