BALIKESİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ

... konulu sunumlar: "BALIKESİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ"— Sunum transkripti:

1 BALIKESİR HALK SAĞLIĞI MÜDÜRLÜĞÜ
KANSER

2 Kanser Nedir ? VÜCUDU OLUŞTURAN HÜCRELER BİRARAYA GELEREK DOKULARI, DOKULAR BİRARAYA GELEREK ORGANLARI OLUŞTURURLAR.

3 BELİRLİ BİR HIZLA ÖLMEKTEDİR.
Kanser Nedir ? ORGAN VE DOKULAR OLUŞURKEN HÜCRELER BELLİ BİR DÜZEN İÇİNDE BELİRLİ İŞ BÖLÜMLERİ YAPARAK BİR ARAYA GELİRLER. ORGANİZMANIN TEMEL BİRİMİ OLAN BU HÜCRELER BELİRLİ BİR HIZDA VE KONTROL ALTINDA ÇOĞALIRLAR. ÖTE YANDAN YAŞLANAN HÜCRELER DE BELİRLİ BİR HIZLA ÖLMEKTEDİR.

4 Kanser Nedir ? Kanser en kısa tanımı ile vücuttaki hücrelerin kontrolsüz bölünüp çoğalmasıdır. Kanser hücreleri oluşturdukları tümörden ayrılırsa kan ya da lenf dolaşımı aracılığı ile vücudun diğer bölgelerine gidebilirler. Gittikleri yerlerde tümör klonileri oluşturur ve büyümeye devam ederler. Kanserde erken tanı için, vücudumuzun verdiği uyarıcı belirtileri gözlemlemek, olası risk faktörlerini göz ardı etmemek önemli. Bunlara ek olarak, kanser oluşumunu önceden yakalamamızı sağlayan gerekli kontrolleri de düzenli olarak yaptırmamız şart. Unutmayın, erken teşhis yaşama oranını belirgin şekilde arttırır

5 Kanser BAZEN HÜCRE NORMALDE YAPTIĞI İŞLEVLERİNİ YAPMAZKEN, BAZEN DE NORMALDE OLMAYAN BAZI YENİ İŞLEVLERİ DE YAPMAYA BAŞLAYABİLECEKLERDİR.

6 KANSER BÜTÜN DÜNYADA ÖNEMLİ SAĞLIK SORUNLARI ARASINDA İLK SIRALARDA YER ALMAKTADIR.
KANSER OLUŞUMUNA NEDEN OLAN FAKTÖRLER HERGÜN ARTMAKTA, FAKAT BUNA KARŞILIK TANI VE TEDAVİDE DE ÖNEMLİ GELİŞMELER KAYDEDİLMEKTEDİR.

7 SIK GÖRÜLMESİ ve YÜKSEK ORANDA ÖLÜMLERE YOL AÇMASI NEDENİYLE ÖNEMLİ BİR HALK SAĞLIĞI SORUNUDUR.
YILLARDAN BERİ ÇARESİZ BİR HASTALIK OLARAK BİLİNEN KANSERİN TEDAVİSİNDE SON YILLARDA ÖNEMLİ GELİŞMELER OLMUŞTUR.

8 ERKEN TANI VE TEDAVİNİN BÜYÜK YARARLARINA RAĞMEN TOPLUMUN BU KONUDA EĞİTİLMEMESİ ÖNEMLİ SORUNLARA YOL AÇMAKTADIR. BU NEDENLE KANSER SAVAŞINDA SADECE SAĞLIK KURULUŞLARININ HİZMETİ YETERLİ OLMAMAKTA, EĞİTİMCİLER VE GÖNÜLLÜ KURULUŞLARA BÜYÜK GÖREVLER DÜŞMEKTEDİR.

9 TÜRKİYE`DE İLK DEFA 1947 YILINDA TÜRK KANSER ARAŞTIRMA VE SAVAŞ KURUMU KURULMUŞ DAHA SONRA BAŞTA ANKARA, İSTANBUL, İZMİROLMAK ÜZERE YURDUN ÇEŞİTLİ YERLERİNDE KANSER TANI VE TEDAVİSİ İLE UĞRAŞAN HASTANELER FAALİYETE GEÇMİŞTİR.

10 ANORMAL BİR ŞEKİLDE ÇOĞALMAYA BAŞLAYAN BU HÜCRELER BULUNDUKLARI YERDEKİ DOKU VE ORGANLARI İŞGAL EDECEK, HATTA DAHA UZAKTAKİ ORGANLARIDA İŞGAL EDECEK VE İŞGAL ETTİĞİ BU BÖLÜMLERİN GÖREVLERİNİ ENGELLEYECEKTİR. HÜCRE KONTROLÜNÜN BOZULUP BİR HASTALIK OLARAK KANSER TABLOSU ÇIKINCAYA KADAR GEÇEN KANSER OLUŞUM SÜRESİ KANSER CİNSLERİNE GÖRE DEĞİŞKENLİK GÖSTERMEKLE BİRLİKTE ORTALAMA YILDIR.

11 Kanser SEBEBİ OLMAYAN BU HASTALIĞIN OLUŞ MEKANİZMASI DA TAM OLARAK BİLİNMEMEKTE ANCAK BU KONUDA SON YILLARDA ÖNEMLİ İLERLEMELER KAYDEDİLMEKTEDİR. KANSER KÖKEN ALDIKLARI DOKU VE ORGANLARA GÖRE İSİMLENDİRİLİR (MİDE, BAĞIRSAK VS,)

12 EN SIK GÖRÜLEN KANSER TÜRLERİ; DERİ, AKCİĞER, MEME,
SİNDİRİM VE ÜREME SİSTEMLERİNDEN KAYNAKLANAN KANSERLERDİR. GELİŞEN TEKNOLOJİ İLE İNSANLARIN KANSER YAPICI MADDELERE (ZİRAİ İLAÇLAR, KİMYEVİ MADDELER, ASBEST, HORMON VS.) DAHA ÇOK MARUZ KALMALARI DA KANSER SIKLIĞINI ETKİLEMEKTEDİR.

13 1970`Lİ YILLARDA TÜRKİYE`DE ÖLÜM NEDENLERİ SIRALAMASINDA KANSER 4
1970`Lİ YILLARDA TÜRKİYE`DE ÖLÜM NEDENLERİ SIRALAMASINDA KANSER 4. SIRADA İKEN BUGÜN 2. SIRAYA YÜKSELMİŞTİR VE 10 ÖLÜMDEN BİRİSİ KANSER NEDENİ İLE OLMAKTADIR. ERKEN TANI VE TEDAVİ İLE KANSERLİ HASTALARDA ÖNEMLİ ORANDA İYİLEŞME MÜMKÜN OLABİLMEKTEDİR. Kanser

14 Kanser HALBUKİ BİLGİ EKSİKLİĞİ, KORKU, İHMAL GİBİ NEDENLERLE İNSANLARIMIZ ZAMANINDA HEKİMİ BAŞVURMAMAKLA BÖYLECE TANI GECİKMEKTE TEDAVİ DE GÜÇLEŞMEKTEDİR. ÇEŞİTLİ NEDENLERLE İNSANLAR ETKİSİZ, BİLİMSEL OLMAYAN TEDAVİ OLMAYAN TEDAVİ YÖNTEMLERİNİ BİLE DENEMEKTEDİR.

15 Kanser BU NEDENLE PERİYODİK SAĞLIK KONTROLLERİ YAPTIRILMALI VE EN KÜÇÜK ŞİKAYETLERDE HEKİME BAŞVURULMALIDIR. AŞIRI GÜNEŞ IŞINLARINDAN KAÇINMALI, SİGARA, ALKOL, RADYASYON GİBİ BİLİNEN KANSER YAPICI MADDE VE ETKENLERDEN KAÇINILMALIDIR. SİGARA

16 BULAŞICI BİR HASTALIK DEĞİLDİR.
KANSER BULAŞICI BİR HASTALIK DEĞİLDİR. İNSANLARDAKİ KANSERLERİN ÜÇTE BİRİNDE NEDENLER BİLİNMEMEKTE VE ÇOĞU KANSERİN ÇIKIŞINDA ÇEVRESEL FAKTÖRLERİN ROLÜ OLDUĞU DÜŞÜNÜLMEKTEDİR.

17 BAŞLICA FAKTÖRLER ŞUNLARDIR:
1. İYONİZE RADYASYON; JAPONYA`DA ATILAN ATOM BOMBASININ, YÜKSEK RADYASYON VERİLENLERİN KANSERE MARUZ KALDIĞI BİLİNMEKTEDİR. 2. ULTRAVİYOLE IŞINLARI; AÇIK HAVADA ÇALIŞANLAR, DERİ RENGİ AÇIK OLAN İNSANLAR KONTROLSÜZ BİR ŞEKİLDE GÜNEŞ IŞIĞINA MARUZ KALIRLARSA DERİ KANSERİ GÖRÜLÜR. 3. HAVA KİRLİLİĞİ; AKCİĞER KANSERLERİNİN %10`U BUNDAN İLERİ GELİR. 4. KİMYASAL KARSİNOJENLER; KATRAN VE KÖMÜRÜN YANMA ÜRÜNLERİ, BENZEN, NAFTİLAMİNLER, ASBEST (İÇME SULARINDA BİLE MAALESEF KULLANILIYOR), VİNÜL KLORÜR GİBİ MADDELERLE TEMASLARDA KANSER GÖRÜLMEKTEDİR. 5. BESLENME FAKTÖRLERİ; DÜŞÜK YAĞ VE YÜKSEK YİF İÇEREN BESLENME PROGRAMLARI TAVSİYE EDİLMEKTEDİR.

18 6. SİGARA; SİGARA İLE AKCİĞER KANSERİNİN İLİŞKİSİ KESİN OLARAK BELİRLENMİŞTİR. KONU ÖNEMLİ OLDUĞU İÇİN BİRAZ SONRA BU KONUYA TEKRAR DEĞİNECEĞİZ. 7. VİRÜSLER; BİLİNEN EN KÜÇÜK MİKROORGANİZMALAR OLAN VİRÜSLER İNSANLARDA ÇEŞİTLİ BULAŞICI HASTALIKLARA YOL AÇARLAR. BAZI VİRÜSLERİNDE KANSERE YOL AÇTIĞI BİLİNMEKTEDİR(ÖRNEK:HEPATİT B VİRÜSÜ KARACİĞER KANSERİNE YOL AÇAR. 8. GENETİK FAKTÖRLER; KANSER TEK BAŞINA GENETİK BİR HASTALIK DEĞİLDİR. ANCAK BAZI KANSERLERDE AİLEVİ GEÇİŞ GÖRÜLMEKTEDİR.(ÖRNEK: BİR ÇEŞİT GÖZ KANSERİ OLAN RETİNOBLASTOM)

19 KANSERİN BELİRTİLERİ 1. VÜCUDUN HERHANGİ BİR YERİNDE ŞİŞLİK; BÖYLE BİR ŞİŞLİK MUTLAKA KANSER ANLAMINA GELMEZ FAKAT BİR HEKİME BAŞVURUP VARSA ERKEN TANI İLE İYİLEŞME ŞANSI YÜKSELİR.

20 2. İYİLEŞMEYEN VEYA İYİLEŞEN YARALAR; BÖYLE YARALAR KANSER YÖNÜNDEN KİŞİYİ UYARMALAR,
3. BEN VE SİĞİLLER DEĞİŞİKLİK; BEN VE SİĞİLLERDE ÇOĞU ZARARSIZDIR. FAKAT BUNLARDAKİ HIZLI BÜYÜME, RENK DEĞİŞİKLİĞİ DİKKATE ALINIP BİR HEKİME BAŞVURULMALIDIR. 4. OLAĞAN DIŞI KANAMA; BÖYLE DURUMLARDA VAKİT GEÇİRMEDEN HEKİME BAŞVURULMALIDIR. 5. YUTMA GÜÇLÜĞÜ; YEMEK BORUSU KANSERLERİNDE SIK RASTLANAN BİR BELİRTİDİR. 6. SÜREKLİ ÖKSÜRÜK VE SES KISIKLIĞI; GIRTLAK KANSERİ VEYA AKCİĞER KANSERİ İHTİMAL DİKKATE ALINMALIDIR. 7. İDRAR VE DIŞKILAMA ALIŞKANLIKLARINDA DEĞİŞİKLİK; KABIZLIK, İSHAL KALIN BAĞIRSAK KANSERLERİNDE GÖRÜLÜR. FAKAT HER KABIZLIK VE İSHAL KANSER DEMEK DEĞİLDİR.HEKİME BAŞ VURULMALIDIR.

21 KANSER TEDAVİSİ KANSER HALK ARASINDA TEDAVİSİ OLMAYAN AMANSIZ BİR HASTALIK OLARAK BİLİNMEKTEDİR. OYSA KANSER TEDAVİSİ MÜMKÜN BİR HASTALIKLAR GRUBUDUR. DAHA ÖNCE DE ANLATILDIĞI GİBİ KANSER TEK BİR HASTALIK DEĞİL DEĞİŞİK CİNSLERİ VARDIR.

22 KANSERİN TEDAVİSİNDE KANSERİN CİNSİ, YAYGINLIĞI, TEDAVİNİN DÜZENLİLİĞİ, ERKEN TEŞHİS ÖNEMLİDİR.

23 KANSER TEDAVİSİNİN YÖNTEMLERİ ŞUNLARDIR
CERRAHİ; KANSER TEDAVİSİNDE İLK TEDAVİDİR. KANSERLİ DOKUNUN VEYA YAYILMA İHTİMALİ OLAN BÖLGELERİN ÇIKARILIP ALINMASIDIR.

24 RADYOTERAPİ; KANSER TEDAVİSİNDE X IŞINLARI, GAMMA IŞINLARI, ELEKTRONLAR GİBİ İYONİZE IŞINLARIN KULLANILMASIDIR. BU IŞINLAR KANSERLİ HÜCREYİ TAHRİP EDEREK ETKİ ETMEKTEDİR. KEMOTERAPİ; KANSERİN İLAÇLA TEDAVİSİ DEMEKTİR. AYRICA İMMÜNOTERAPİ(VÜCUDUN BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİ GELİŞTİRMEK), HORMON TEDAVİSİ, LAZER TEDAVİSİ GİBİ YÖNTEMLER VARDIR.

25 KANSERDEN KORUNMA KANSER OLUŞMASINDA OLUŞMASINDA BİREYİN GENETİK YAPISININ ROLÜ VARSA DA TÜM KANSERLERİN %70-80`İ SEBEBİN ÇEVRESEL FAKTÖRLER OLDUĞU BİLİNMEKTİDİR.

26 TÜTÜN VE TÜTÜN ÜRÜNLERİ;
TÜM KANSER ÖLÜMLERİNİN %30-40 KADARI SİGARA İLE İLGİLİ OLDUĞUNDAN ÇOK ÖNEMLİDİR. SİGARANIN ZARARLARI ÇOK SAYIDA ARAŞTIRMA İLE KESİN OLARAK KANITLANMIŞTIR. BAŞTA AKCİĞER KANSERİ OLMAK ÜZERE LARENKS, AĞIZ BOŞLUĞU, YEMEK BORUSU,YUTAK, MESANE VE PANKREAS KANSERLERİ SİGARA İÇENLERDE İÇMEYENLERE GÖRE DAHA SIK GÖRÜLMEKTEDİR.

27 SİGARAYA BAĞLI KANSERLER YIL İZİNDE GELİŞTİĞİNDEN MAALESEF İNSANLAR BU BÜYÜK TEHLİKENİN FARKINA VARAMAMAKTADIRLAR. ÖZELLİKLE KAPALI ALANLARDA SİGARA İÇİNLER SADECE KENDİLERİNE DEĞİL O ORTAMDA BULUNAN VE SİGARA İÇMEYEN DİĞER KİŞİLERE DE ZARAR VERMEKTEDİRLER.

28 GÜNEŞ IŞIĞI DAHA ÖNCE BU KONUYA DEĞİNİLMİŞTİ.
ALKOL; UZUN SÜRE FAZLA MİKTARDA ALKOL ALANLARDA AĞIZ, YEMEK BORUSU, KARACİĞER KANSERLERİ SIK GÖRÜLMEKTEDİR. ÖLÜMLERİN %5`İ ALKOLDEN OLMAKTADIR. BU NEDENLE ALKOL KULLANIMININ ENGELLENMESİ KANSER SIKLIĞI AZALACAKTIR. GÜNEŞ IŞIĞI DAHA ÖNCE BU KONUYA DEĞİNİLMİŞTİ.

29 MESLEKİ TEMAS; MESLEKLERİ SEBEBİ İLE RADYASYONA MARUZ KALAN RÖNTGEN DOKTORLARI, NÜKLEER TIP UZMANLARI, KİMYEVİ MADDE FABRİKALARINDA ÇALIŞANLAR(BOYA SANAYİİ) RADYASYON DOZUNU SIK SIK KONTROL ETTİRMELİDİRLER.

30 KANSERLERDEN KORUNMADA ŞİŞMANLIĞIN ÖNLENMESİ
BESLENME; KANSERLERDEN KORUNMADA ŞİŞMANLIĞIN ÖNLENMESİ YAĞ ALIMININ AZALTILMASI, MEYVE VE SEBZE GİBİ POZALI VE BOL LİFLİ BESİNLERİN YENİLMESİ A VE B VİTAMİNLERİNDEN ZENGİN GIDALARIN ALINMASI, TUZLU NİTRİTLİ VE SALAMURA YİYECEKLERİN AZALTILMASI TAVSİYE EDİLİR.

31 YEMEKLERDE YAĞ MİKTARININ ARTMASI İLE KALIN BAĞIRSAK, MEME VE PROSTAT KANSERİ SIKLIĞI DA ARTAR. ETLERİN KÖMÜR ATEŞİNDE PİŞİRİLMESİ VEYA KIZARTILMASI SIRASINDA ORTAYA ÇIKAN MADDELER KANSOREJEN ÖZELLİK TAŞIRLAR.

32 SOSYOEKONOMİK VE RUHSAL SORUNLAR
KANSER TETKİK VE TEDAVİLERİNİN PAHALI YÖNTEMLER OLMASI BİREYE GETİRDİĞİ YÜKÜN YANISIRA DEVLETE DE ÖNEMLİ BİR YÜK GETİRMEKTEDİR. SOSYAL GÜVENCEDEN YOKSUN OLAN İNSANLAR BU HASTALIĞA YAKALANIRSA KENDİLERİ VE AİLELERİ TARAFINDAN TAM BİR YIKIM OLMAKTADIR.

33 BİZİ DİNLEDİĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ….