TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ

... konulu sunumlar: "TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ"— Sunum transkripti:

1 TEMEL BİLGİSAYAR BİLİMLERİ

2 KONULAR Programlamaya Giriş Algoritma Hazırlama Akış Diyagramları
Programlama Dilleri Akış Diyagramlarından Program Kodlamaya Geçiş Visual Basic Programlama Dili Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

3 BÖLÜM 1 PROGRAMLAMAYA GİRİŞ
Bilgisayarlar problemleri çözebilmek için “program” a ihtiyaç duyarlar. Program Nedir? Giriş değerlerini kullanarak istenilen çıkış değerlerinin elde edilebilmesi için bilgisayara iletilen komutlar dizisidir. Program Türleri Sistem Programları Sürücüler (Driver) Uygulamalar Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

4 Sistem programları Her program, bir işletim sistemi üzerinde çalışır. İşletim sistemi, diğer programların çalışması için gerekli olan kaynakları ve ortamı sağlar. Sürücüler (Driver) İşletim sistemi ile donanım aygıtları arasında iletişim sağlayan programlardır.Klavye ile yazılan yazıların algılanması için, klavyenin sürücü programı kullanılır. Uygulamalar İşletim sistemi üzerinde çalışan, kullanıcıların ihtiyaç duyduğu işlevleri sağlayan programlardır. Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

5 Programların çalışma modeli
VERİ PROGRAM SONUÇ Veri girişi: Program, kullanıcıların veri girmesi ile başlar. Girilen veriler daha sonra işlenmek üzere hafızada saklanır. Program: Veriler, programın yazılma şekline göre bir dizi işlemden geçirilir. Sonuç: İşlenen veriler kullanıcıya aktarılır. Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

6 Lütfen Dikkat ! Bilgisayar insanın komutlarla verdiği emirleri yerine getirir.Yani kullanıcı bilgisayara ne öğretirse onun karşılığını alır. Programdaki çözüm yolu yanlış ise bilgisayarın bulacağı sonuç ta yanlış olur. Bir problemin çözümünde birden çok yol vardır. En uygun olanı seçmek, programcının yetenek ve tecrübesine bağlıdır. Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

7 Programlama Dili, programcı ile bilgisayarın haberleşmesini sağlar.
Programlama Dilleri Programlama Dili, programcı ile bilgisayarın haberleşmesini sağlar. Programlar 1 ve 0 sayılarından oluşan makine diline çevrildikten sonra çalıştırılır. Programlama dilinin özellikleri Sözdizimi (syntax) Gramer Semantik(anlamsal) 2500 den fazla programlama dili mevcuttur Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

8 Düşük Seviyeli Diller: Makine dillerini içerir.
Programlama Dilleri; Düşük Seviyeli Diller: Makine dillerini içerir. Orta Seviyeli Diller: Makine dilinden daha gelişmiş dilleri içerir. Yüksek Seviyeli Diller: Konuşma dillerine yakın dilleri içerir. Bunlardan bazıları Pascal, Basic, C, C++, Java, Javascript, Cobol, Perl, Python, Ada, Fortran, Visual Basic.NET, Microsoft Visual C# programlama dilleridir. Yüksek seviye programlama dillerine Visual Basic .NET, Microsoft Visual C++ dillerini örnek verebiliriz. C ile işletim sistemi yazılabilindiğinden daha alt seviye bir dil olarak değerlendirilir. Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

9 Programlamanın Tarihi
Makine dili , Yordamların (Subroutine) ve Kütüphanelerin (Library) oluşması 1957 FORTRAN 1959 COBOL 1968 Pascal 1972 C Nesneye Yönelik Programlama Dilleri:C++, JAVA 2000 .NET Visual Basic .NET, Visual C# Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

10 Programın Derlenmesi Makina dilinin zorluğu, programları makina diline çevrilebilen üst düzey programlama dillerinin geliştirilmesine neden olmuştur. Üst düzey programlama dilleri, programın kullanıcıya daha yakın ifadelerle geliştirilmesini sağlar. Ardından bu program (kaynak program) derleyici programlar aracılığıyla makina diline çevrilir . Kaynak Program Yüksek Seviyeli Dil Derleme (compile) Amaç Program Makine Dili Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

11 İşlemler Bilgisayar programları ile gerçekleştirilen işlemler;
a) Matematiksel İşlemler b) Karşılaştırma(karar) İşlemleri c) Mantıksal(lojik) İşlemler Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

12 Matematiksel işlemler ve bilgisayar dilindeki karşılıkları
a)Matematiksel İşlemler Temel aritmetik işlemler toplama,çıkarma,çarpma,bölme Matematiksel fonksiyonlar Üstel,logaritmik,trigonometrik, hiperbolik ) vb İşlem Matematik Bilgisayar Toplama a+b Çıkarma a-b Çarpma a.b a*b Bölme a:b a/b Üs alma ab a^b Matematiksel işlemler ve bilgisayar dilindeki karşılıkları Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

13 Matematiksel işlemlerin öncelik sırası ? Sıra İşlem Bilgisayar dili 1
Parantezler ((…………….)) 2 Üs alma a^b 3 Çarpma ve bölme a*b ve a/b 4 Toplama ve çıkarma a+b ve a-b Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

14 Önce A*B işlemi yapılacak, ardından bulunan sonuç C ye bölünecektir.
NOT: Bilgisayar diline kodlanmış bir matematiksel ifadede, aynı önceliğe sahip işlemler mevcut ise bilgisayarın bu işlemleri gerçekleştirme sırası soldan sağa(baştan sona) doğrudur. Örneğin ; Y=A*B/C Önce A*B işlemi yapılacak, ardından bulunan sonuç C ye bölünecektir. Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

15 Bilgisayara Kodlanması a+b-c+2abc-7 a+b-c+2*a*b*c-7 a+b2-c3 a+b^2-c^3
Matematiksel Yazılım Bilgisayara Kodlanması a+b-c+2abc-7 a+b-c+2*a*b*c-7 a+b2-c3 a+b^2-c^3 a-b/c+2*a*c-2/(a+b) (a+b)^(1/2)-2*a*b/(b^2-4*a*c) (a^2+b^2)/(2*a*b) Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

16 b) Karşılaştırma(karar) İşlemleri
İki büyüklükten hangisinin büyük veya küçük olduğu, İki değişkenin birbirine eşit olup olmadığı gibi konularda karar verebilir. İşlem sembolü Anlamı = Eşittir <> Eşit değil > Büyüktür < Küçüktür >= veya => Büyük eşittir <= veya =< Küçük eşittir Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

17 c) Mantıksal İşlemler “ve,veya,değil “ operatörleri hem matematiksel işlemlerde hem de karar ifadelerinde kullanılırlar. Mantıksal işlem Matematiksel sembol Komut Ve . And Veya + Or değil ‘ Not Bütün şartların sağlatılması isteniyorsa koşullar arasına VE Herhangi birinin sağlatılması isteniyorsa koşullar arasına VEYA Koşulu sağlamayanlar isteniyorsa DEĞİL mantıksal operatörü kullanılır. Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

18 Eğer Yaş>23 VE maaş=asgari ücret ise ismi Yaz
Örnek; Bir işyerinde çalışan işçiler arasından yalnızca yaşı 23 üzerinde olup, maaş olarak asgari ücret alanların isimleri istenebilir. Burada iki koşul vardır ve bu iki koşulun da doğru olması gerekir. Yani; Eğer Yaş>23 VE maaş=asgari ücret ise ismi Yaz Yaz komutu 1. ve 2.koşulun her ikisi de sağlanıyorsa çalışır. 1.KOŞUL KOŞUL Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

19 Bilg.Not>65 ve (TDili not>65 veya YDil not>65) ismi Yaz
Örnek; Bir sınıfta Bilgisayar dersinden 65 in üzerinde not alıp, Türk Dili veya Yabancı Dil derslerinin herhangi birinden 65 in üzerinde not alanların isimleri istenmektedir. Burada 3 koşul vardır ve Bilgisayar dersinden 65 in üzerinde not almış olmak temel koşuldur. Diğer iki dersin notlarının herhangi birinin 65 in üzerinde olması gerekir. Eğer ; Bilg.Not>65 ve (TDili not>65 veya YDil not>65) ismi Yaz Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

20 BÖLÜM 2 ALGORİTMA HAZIRLAMA
Algoritma; Bilgisayardaki bir işlemin gerçekleştirilmesinde izlenecek yol. Algoritmalar; bir problemin çözümündeki işlemlerin, kararların ve bunların icra edildiği sıranın oluşturduğu akış olarak düşünülebilir. Algoritmanın özel geometrik şekillerle çizilmiş hali de “Akış Diyagramı” olarak adlandırılır. Algoritma kurma, programlama aşamasının en önemli kısmıdır. Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

21 Program Yazma Adımları;
Sistem analizi : Bir karmaşıklığın bileşenlerini (olaylar, kurallar,insanlar,makineler), amaçlarını, önceliklerini tanımlamak amacıyla yapılan çalışmalardır. Yani sorunlar tanımlanır. Sistem Tasarımı: Sistemin bilgi akışı, girdiler, çıktılar şematik olarak ortaya konur. Algoritmalar geliştirilir. Akış şemaları,karar tabloları vb şemalar üretilir. Kodlama: Algoritma ve akış diyagramı, programcının tercih ettiği bir programlama diliyle kodlanarak program oluşturulur. Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

22 Test etme: Kodlamadan sonra program test edilir.
İşletme: Programın çalıştırılması anlamındadır. Bu aşamada programın client(istemci) ya da server (sunucu) olarak kurulması, düzenlenmesi ve çalıştırılması sağlanır. Belgeleme:Bütün bu çalışmaların belli bir dosyalama sistemi içinde belgeler halinde saklanmasının sağlandığı aşamadır. Bakım: Programın güncel koşullara göre yeniden düzenlenmesini içeren bir konudur. Oluşan hataların giderilmesi,, yeni eklemeler yapılması ya da programın teknolojisinin yenilenmesi gibi işlemlerdir. Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

23 Algoritmada Kullanılan Operatörler
İşlemleri belirten sembollere bilgisayar dilinde “operatör” denir. Algoritmada kullanılan operatörler Tabloda verilmiştir. Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

24 Matematiksel İşlem oper Üs alma Çarpma Bölme Toplama Çıkarma
^ Çarpma * Bölme / Toplama + Çıkarma - Tam ve onda ayırma . Mantıksal İşlem Operatörleri Değil ‘ Ve Veya Karşılaştırma Operatörleri Eşittir = Eşit değildir <> Küçüktür < Büyüktür > Büyük eşittir >= Küçük eşittir <= Genel İşlem Operatörleri Aktarma Parantez () Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

25 Algoritmada Kullanılan Terimler
Tanımlayıcı Değişken Aktarma Sayaç Döngü Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

26 Tanımlayıcı Programcı tarafından oluşturulur.
Programdaki değişkenleri,sabitleri, kayıt alanlarını, özel bilgi tiplerini vb adlandırmak için kullanılan kelimeler Tanımlayıcılar, yerini tuttukları ifadelere çağrışım yapacak şekilde seçilmelidir. İngiliz alfabesindeki A-Z veya a-z arası 26 harften 0-9 arası rakamlar kullanılabilir Sembollerden sadece alt çizgi (_) kullanılabilir. Tanımlayıcı isimleri harfle veya alt çizgiyle başlayabilir. Tanımlayıcı ismi,rakamla başlayamaz veya sadece rakamlardan oluşamaz. Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

27 Değişken Programın her çalıştırılmasında, farklı değerler alan bilgi/bellek alanlarıdır. Değişken isimlendirilmeleri, yukarıda sayılan tanımlayıcı kurallarına uygun biçimde yapılmalıdır. Örneğin ; Bir ismin aktarıldığı değişken ; ad Bir isim ve soyismin aktarıldığı değişken; adsoyad Ev telefon nosunun aktarıldığı değişken; evtel Ev adresinin aktarıldığı değişken; evadres İş adresinin aktarıldığı değişken; isadres Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

28 “İlk algoritmama Hoş geldin” mesajı (B) B & A yı Yaz Dur
Örnek Algoritma Başla Bir isim giriniz(A) “İlk algoritmama Hoş geldin” mesajı (B) B & A yı Yaz Dur Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

29 İlk Algoritmama Hoş geldin İlk Algoritmama Hoş geldin Onur Emre
Yukarıdaki algoritma, dışarıdan girilen bir A değişkeni ile B sabitini birleştirip ekrana yazar. A değişkeni B sabiti Sonuç Onur İlk Algoritmama Hoş geldin İlk Algoritmama Hoş geldin Onur Emre İlk Algoritmama Hoş geldin Emre Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

30 Aktarma Herhangi bir bilgi alanına, veri yazma; herhangi bir ifadenin sonucunu başka bir değişkende gösterme vb görevlerde “aktarma” operatörü kullanılır. değişken=ifade Değişken yazan kısım herhangi bir değişken ismidir İfade yazan kısımda ise matematiksel,mantıksal veya alfasayısal ifade olabilir. = sembolü, aktarma operatörüdür ve sağdaki ifadenin/işlemin sonucunu soldaki değişkene aktarır. Bu durumda değişkenin eğer varsa bir önceki değeri silinir. Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

31 1.işlem: sağdaki ifadeyi gerçekleştir veya sağdaki işlemi yap
Değişken = İfade 1.işlem: sağdaki ifadeyi gerçekleştir veya sağdaki işlemi yap 2.işlem: Bulunan sonucu soldaki değişkene aktar. AKTAR Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

32 Matematiksel İfadelerde (c=a+b) 3 7 --- 10 5 12 20 33 53
Eski c Yeni c Matematiksel İfadelerde (c=a+b) 3 7 --- 10 5 12 20 33 53 Alfasayısal ifadelerde (c=a+b) Galata saray - Galatasaray Bursa Spor Bursaspor Fener bahçe Fenerbahçe 1.Çalıştırma 2.Çalıştırma 3.Çalıştırma 1.Çalıştırma 2.Çalıştırma 3.Çalıştırma Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

33 Örnek Başla Öğrenci numarasını (no) gir
Öğrenci ad ve soyadını (adsoyad) gir Öğrenci ara sınav notunu (arasinav) gir Öğrenci final notunu (final) gir ort=0.4*arasinav + 0.6*final Numara(no) ve Ortalamayı(ort) yaz Dur Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

34 no adsoyad arasinav final ort sonuç Emre 30 70 54 Serdar 90 84 Ahmet
Emre 30 70 54 –54 Serdar 90 84 –84 Ahmet 50 80 68 1.Çalıştırma 2.Çalıştırma 3.Çalıştırma Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

35 Sayaç değişkeni=sayaç değişkeni+adım
Programlarda bazı işlemlerin belirli sayıda yaptırılması veya işlenen/üretilen değerlerin sayılması gerekebilir. say=say+1 Bu işlemde sağdaki ifadede değişkenin eski değerine 1 eklenmekte; bulunan sonuç yine kendisine yeni değer olarak aktarılmaktadır. Bu tür sayma işlemlerine algoritmada sayaç adı verilir. Sayacın genel formülü; Sayaç değişkeni=sayaç değişkeni+adım Örnek; X=X+3 Örnek; S=S-5 Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

36 Örnek Aşağıdaki algoritmada 1-5 arası sayılar, ekrana yazdırılmaktadır. 1-5 arası sayıları oluşturmak için sayaç(s=s+1) kullanılmıştır. Başla S=0 Eğer s>4 ise git 7 S=S+1 Yaz S Git 3 Dur Eski S Yeni S Ekrana Yazılan 0+1=1 1 1+1=2 2 2+1=3 3 3+1=4 4 4+1=5 5 Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

37 Döngü Bir çok programda bazı işlemler, belirli ardışık değerlerle gerçekleştirilmekte veya belirli sayıda yaptırılmaktadır. Programlardaki belirli işlem bloklarını, verilen sayıda gerçekleştiren işlem akış çevrimlerine “döngü” denir. Örneğin 1 ile 1000 arasındaki tek sayıların toplamını hesaplayan programda T=1+3+5 …. yerine 1 ile 1000 arasında ikişer artan bir döngü açılır ve döngü değişkeni ardışık toplanır. Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç

38 Örnek: Aşağıdaki algoritmada, 1 ile 10 arası tek sayıların toplamı hesaplanmaktadır. Başla T=0 J=1 Eğer j>10 ise git 8 T=T+J J=J+2 Git4 Dur Eski J Eski T Yeni T Yeni J 1 0+1=1 3 1+3=4 5 4 4+5=9 7 9 9+7=16 16 16+9=25 11 - DÖNGÜ Algoritma Geliştirme ve Programlamaya Giriş-Öğr.Gör.Feridun Karakoç