ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ EGIT215

... konulu sunumlar: "ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ EGIT215"— Sunum transkripti:

1 ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ EGIT215
Güz Eğitim Bilimleri Bölümü

2 Öğretim Hedeflerinin Belirlenmesi Bloom’un Bilişsel alan taksonomisi
Değerlendirme Sentez Analiz Uygulama Kavrama Bilgi

3 Bilişsel alan zihinsel etkinliklerin önemli olduğu hedeflerden oluşmaktadır.
Bu alanda, öğrencilerden zihinsel olarak ortaya koymaları beklenen etkinlikler en basitten (Bilgi) en gelişmişe doğru (değerlendirme) sıralanmıştır. BİLGİ DÜZEYİ Öğrencinin hatırlama davranışını göstermesi → sorunca söyleme veya görünce tanıması. Öğrenci belli bir konuyla ilgili genel terimleri, ilkeleri, özel olayları kısacası konunun temel kapsamını biliyor demektir. Ortaya konulabilecek bilgiler: bir alana özgü bilgiler, kavramlar, olgular, araç-gereçler, alışılar, yönelimler ve aşamalı diziler, sınıflamalar ve kategoriler, ölçütler, yöntem, ilke ve genellemeler, kuram ve yapılar.

4 Örnekler Kan basıncının oluşumu ve ölçüm bilgisi kazanabilme.
Belli kültürler ile ilgili başlıca kuramları hatırlayabilme. Kelimeleri alfabetik sıraya göre listeleyebilme Fen Bilgisi dersinde belli başlı deneylerde izlenilecek sıra bilgisi.

5 Kavrama Konunun anlamı kavranır Açıklayabilme, yorumlayabilme
Örnek verebilme Çıkarımda bulunabilme Çevirme Yorumlama Öteleme

6 Örnekler Sosyal Bilgiler dersinde haritayı okuyabilme.
Türkçe dersinde düzeyine uygun olarak verilen Türkçe bir metni anlayabilme. Sayısal verileri tablo grafiğinde gösterebilme. Beslenmenin temel kurallarına uymamanın doğuracağı sonuçlan kestirebilme. Sosyal bilgiler dersinde belli başlı verileri istenilen anlatım biçimine çevirme.

7 Uygulama Bilinen ve kavranmış olan somut durumlardan faydalanarak soyutlamaların kullanımı söz konusudur. Örnekler Türkçe dersinde yazım kurallarını bir iletişim muhtevasında doğru kullanabilme. Fen Bilgisi dersinde temel doğal olaylarla ilgili bir problemi çözebilme. Ticaret Bilgisi dersinde basit bir monografiyi çözebilme. Topluma karşı ahlâkî görevlerimizi yerine getirmemizin sebep ve sonuçlarını açıklayabilme.

8 Analiz Bir bütünüğn işleyiş ve yapısını öğelerine ayırabilmedir.
Öğelere dönük analiz: Parçaları tanımlayacak zihinsel yeterlilik söz konusudur. İlişkilere dönük analiz: Öğeler arasındaki bağlantı ve etkileşimi ortaya koyma söz konusudur. Örgütleme ilkelerine dönük analiz: Bütünleştirme ilkeleri ortaya konur.

9 Örnekler Türkçe dersinde verilen bir iletişim muhtevasının öğeleri arasındaki başlıca bağıntıları belirleyebilme. Fen Bilgisi dersinde verilen bazı doğal bileşikler içinde bulunan elementleri belirleyebilme. Bir ders planında bulunması zorunlu olan ve olmayan öğeleri ayırt etme. Bir diyetteki beslenmeyle ilgiyi temel ilkeleri bulabilme. Öğretmenlik meslek dersleri arasındaki bağlantıları kurabilme.

10 Sentez Bir bütünü oluşturacak parçaları bir araya getirebilmedir.
Örnekler Türkçe dersinde bir konudaki duygu ve düşüncelerini özgün bir biçimde yazılı olarak anlatabilme Kompozisyon dersinde, bir konudaki duygu ve düşüncelerini özgün bir biçimde ve belli bir edebi türe uyarak anlatabilme. Kıbrıs sorununa ilişkin çözüm önerileri ortaya koyabilme Osmanlı Devletinin yükselme dönemi ile ilgili tez hazırlayabilme. Matematik dersinde sayılar konusu ile ilgili sorulan soruyu farklı bir yolla çözebilme.

11 Değerlendirme Bir sentezin değeri yargılanır. Örnekler
Bir giysiyi, üründe bulunması gerekli öğeler açısından değerlendirebilme. Hazırlanmış ders planını öğretim ilkelerine göre eleştirebilme Ekonomik doktrinleri karşılaştırıp belli ölçütlere göre değerlendirebilme.s

12 Bloom’un Duyuşsal alan taksonomisi
İçselleştirme (Değerlerle nitelemek) Örgütleme Değer verme Tepkide bulunma Alma

13 Duyuşsal Alan: Öğrenmenin duygusal tarafı (hissedilen, tutum, ilgi, sevg vs) üzerine odaklanıp bilgi edinme isteğinden, inançların, fikirlerin ve davranışların birleştirilmesine kadar geniş bir alanı kapsar. ALMA Belirli bir nesne, fikir ve uyarıcının farkında olmak, almaya açıklık ve isteklik, kontrollü ve seçici dikkat. Örnekler: Bir sergideki tablolara dikkatle bakmak. Çevre sorunlarına duyarlılık göstermek. Trafik kurallarına uymanın farkında olma. Edebiyatla ilgili yayınları seçmede dikkatli davranma. Mimari, sanat, döşeme, elbise ve benzerlerindeki estetik etkenlerin farkında olma. Başkaları konuşurken dikkatlice takip etme.

14 TEPKİDE BULUNMA Belirli bir uyarıcıyla ilgilenme, bilinçli tepki verme, tepkide uysallık, isteklilik ve tepkide doyum. Örnekler Bir tarihi eseri ile ilgili tartışmaya katılma. Okul ve trafik kurallarına uyma. Toplumsal projelerde çalışmaya gönüllü olma. Sağlıkla ilgili kurallara uymaya razı olma. Oyun kurallarına uyma. Boş zamanlarında gazete okumaktan zevk alma. Verilen bir görevi itiraz etmeden gereğine uygun olarak yapma. Sabah okula geldiğinde öğretmenlerine ve diğer arkadaşlarına selam verme. Başkalarının sağlığını korumak için sorumluluk alma Kalabalık yerlerde sigara içmeme.

15 DEĞER VERME Bir olay veya olguyu kabullenme, tercih etme, değeri yeğleme, değere adanmışlık (değeri savunma, alışkanlık haline getirme) ÖRNEKLER Netcafe yerine kütüphaneye gitmeyi tercih etme. Günlük hayatta insanlarla yü yüze iletişimin önemini takdir etme. Etkili konuşma yeteneğini geliştirmeye istek gösterme. Demokratik hayatın önemini takdir etme. “Yurtta sulh, dünyada sulh” ilkesini takdir etme. Her türlü eleştiriye, değerlendirmeye açık olma.

16 ÖRGÜTLEME Yeni değerler, yeni duyuşsal örüntüler oluşturma, değeri kavramsallaştırma, değerler sistemi örgütleme. Birey kendi içinde çelişmeyen değerler sistemi oluşturur. ÖRNEKLER İnsanlarla ilişkilerde sorunların giderilmesi için yeni değerler oluşturmaya kararlı olma. Farklı düşünce felsefelerini takdir etme. Problem çözmede planlamanın rolünü benimseme. Hayatta mutlu olabilmek için yeni anlayışlar oluşturmada kararlı olma. Beğendiği bir düşüncenin alt yapısını oluşturan kuramları anlamaya çalışma.

17 İÇSELLEŞTİRME (Kişilik haline getirme)
Özümsenmiş bir değeri, davranış ölçütü haline getirerek, bu değere uygun hayat/yaşam felsefesi oluşturma, genellenmiş örüntü, nitelenmişlik, hizmet etme, değerle tanınma, sürekli yapma. ÖRNEKLER Grup etkinliklerinde işbirliğine uyum sağlama. Kanunlara karşı sorumlu olmayı alışkanlık haline getirme Trafik kurallarına uymayı alışkanlık haline getirme. Dengeli ve tutarlı bir hayat tarzına sahip olma. Çevresinde yardım sever kişiliği ile tanınma.

18 Bloom’un Psikomotor (Devinişsel) alan taksonomisi
Yaratma Adaptasyon (Duruma uydurma/ Uyum) Karmaşık dışa-vuruk faaliyetler/Kompleks tepki faaliyeti Mekanizma (alışkanlık) Kılavuz denetiminde yapma Kuruluş (Hazırlanma) Algılama (Uyarılma)

19 Psiko-motor (Devinişsel) Alan: Zihin-kas koordinasyonunu gerektiren becerilerin baskın olduğu alandır. (Bisiklet sürme, yüzme, dans etme, araba kullanma vs.) Algılama: Davranışı duyu organları yoluyla fark etme, izleme, gözlem yapma, beceriyi algılama, istenilen davranışı gerçekleştimek için vücudu hazır duruma getirme ÖRNEKLER: Yüzme dersinde vücut hareketlerini gözlemleyebilme Bağlamanın nasıl çalındığını algılayabilme Sağlık Bilgisi dersinde ilk yardım hizmetlerini takip edebilme Deney yapabilmek için gerekli olan malzemeleri algılayabilme

20 Kuruluş/Hazırlanma İstenilen davranış için vücudu hazır hale getirme, davranışı yapmak için hazırlanma Örnekler: Yemek hazırlayacak bir aşçının yemek malzemelerini hazırlaması Arabaya binen sürücünün, ayna ve direksiyonu kendine göre ayarlaması Yüzme için vücudu hazırlayabilme Bağlama çalabilme için vücudu hazır duruma getirme Topu potaya atabilmek için vücudu hazır duruma getirme

21 Kılavuz denetiminde yapma
Belirli kriter setlerinden veya modelin takip edilmesi veya verilen komutların rehberliğinde bir bireyin beceriyi icra etmesidir. Başka bir kişinin taklit edilmesini içerebilir. Birey beceriyi kendi başına yapamaz. Ancak bir rehber yardımıyla yapabilir. Örnekler: Öğretmen gözetiminde, bir enstrümanı çalabilme. Maket üzerinde, öğretmenin yardımıyla çizim yapabilme Kitaptaki çizimlerden yararlanarak maket yapabilme. Arkadaşının yardımıyla maket ev kurabilme.

22 Mekanizma/Alışkanlık
Öğrenilmiş bir tepkinin alışkanlık haline geldiği zaman oluşur. Bu düzeyde öğrenci yeterli performansa, güven veya yeterliliğe ulaşır. Öğrenci psiko-motor beceriyi vasat bir şekilde yerine getirebilir. Diğer bir ifade ile söz konusu psiko-motor beceri normal bir biçimde icra edilebilir. Örnekler Bir eseri bağlama ile standartlara yakın biçimde çalabilme. Dinlediği bir müziği amatörce çalabilme. İki tekerlekli bir bisikleti düşmeden sürebilme.

23 Karmaşık dışa-vuruk faaliyetler/Kompleks tepki faaliyeti
Yardım almadan yapma, istenilen nitelikte ve sürede yapma, kendi başına yapma, beceri düzeyinde yapma Örnekler: Belirlenen parkurda sırt üstü/kurbağalama yüzebilme. Bir eseri bağlama ile ezgisine uygun icra edebilme. İstenilen bir hareketi kurallarına uygun yapabilme. Bilgisayarda on parmakla yazı yazabilme.

24 Adaptasyon (Duruma uydurma/ Uyum)
Uyarlama, değiştirme, yeniden organize etme, beceriyi yeni durumlara uygulama, genelleme, transfer etme Örnekler: İlk kez karşılaştığı bir müzik aletini çalabilme. Bir ameliyatta, yeni bir tekniği kolayca uygulayabilme. Yüzme dersinde havuzda öğrendiği becerilerle denizde yüzebilme. Moledikada çalabildiği bir ezgiyi piyanoda çalabilme.

25 Yaratma Yeni bir motor beceri icat etme veya kendine özgün bir psiko-motor ürün ortaya koymadır. Orijinal bir araba yapma. Bir basketbolcunun orijinal bir şut tekniği geliştirip uygulayabilmesi gibi (İnşa etme, tasarlama, yaratma, birleştirme ve yeniden ortaya koyma, üretme) Örnekler: Belli duygu ve düşüncelerin anlatıldığı özgün bir resim yapabilme. Yeni bir yüksek atlama tekniği geliştirebilme. Yeni bir yüzme stili oluşturma. Yeni bir bağlama çalma tekniği geliştirme.

26 Kuram ve Modeller Okulda Öğrenme Modeli (Carroll)
Tam Öğrenme Modeli (Bloom) Öğretim Durumları Modeli (Gagne) Çoklu Zeka Kuramı (Gardner) Yapılandırmacılık (Piaget, Vygotsky) Beyin Temelli Öğrenme (Caine ve Caine) Probleme Dayalı Öğrenme (Dewey) İşbirlikli Öğrenme (Vygotsky)

27 1. Okulda Öğrenme Modeli (Carroll)
Temeli/Dayanağı: ‘Hızlı ve yavaş öğrenen öğrenciler vardır.’ - ihtiyaç duyulan ZAMAN ve öğrenme olanakları sağlandığı takdirde istenilen düzeyde öğrenme gerçekleşir/hedeflere ulaşılır. öğrenme için harcanan süre ÖĞRENME DERECESİ = f öğrenme için gerekli süre

28 Okulda Öğrenme Modelinin Beş Öğesi
Tam öğrenme gerçekleşebilmesi için gereken zaman miktarıdır. Bazıları yetenekleri sayesinde daha kısa/uzun zaman diliminde öğrenebilirler. 1.Yetenek Yeni bilgiyi öğrenebilmek için gerekli olan önkoşul (öğrenme yeteneklerinin yeterli olması) düzeyidir. Önkoşul öğrenmelere sahip olan daha erken öğrenir. Giriş özellikleri/hazırbulunuşluk 2. Öğretimden yararlanma yeteneği Öğrencinin istekli/güdülenmiş olarak öğrenmeye harcadığı zamandır. Öğrencinin güdülenme düzeyini gösterir. 3. Sebat/Sabır

29 4. Fırsat 5. Öğretimin niteliği
Öğrencinin öğrenmesi için verilen zaman miktarıdır. Öğrenmesi adına ona sunulan fırsat. 4. Fırsat Ek zaman gerektirmeyecek şekilde eğitimin verilmesidir. Öğretime ayrılan sürenin dışına çıkmadan farklı yeteneğe sahip öğrencilere aynı nitelikte öğretim sunmadır. 5. Öğretimin niteliği

30 2. Tam Öğrenme Modeli (Bloom)
‘Bütün öğrencilerre eşit, adil, ve yeterli bir öğrenme ortamı sağlandığında herkes öğrenebilir’ varsayımına dayanıdr. Ek zaman ve öğrenme olanakları sağlandığında bütün öğrencilerin okulda öğretilmek istenen yeni davranışları öğrenebileceğini ileri sürer. (Kılıç, Gündoğdu, Kayabaşı, 2012)

31 Tam Öğrenme Modelinin Temel İlkeleri
Olumlu öğrenme koşulları sağlanmalı, Yeterli zaman ayrılmalı, İpucu, pekiştirme, dönüt ve düzeltme verilmeli, Öğrenci katılımı sağlanmalı, Bir ünite tam olarak öğretilmeden diğerine geçilmemeli, Tam öğrenme ölçütü belirlenmeli. Normal dağılım eğrisi kabul edilmez. Az veya orta öğrenen öğrencilerde tam öğrendiği gerçekleşmez. Öğrenme %90 , alt limit %70.

32 Tam Öğrenme Modelinin Temel Değişkenleri
Bilişsel giriş davr. (%50) * öğrenme ünitesi * bilişsel ürünler * testler * Duyuşsal giriş özel. (%25) * öğretim hizmetinin * duyuşsal ürünler niteliği (%25) * ipucu * etkin kalıtım * pekiştirme * dönüt/düzeltme ÖĞRENCİ NİTELİKLERİ ÖĞRETİM SÜRECİ ÖĞRENME ÜRÜNLERİ

33 Öğrenci Nitelikleri Giriş davranışları
Bilişsel Giriş D. Ön bilgi Öğrenme stratejisi Öğrenme Stili Problem çözme becerisi vs. Duyuşsal Giriş D. Konuya, öğrenmeye karşı tutum ilgi Kendine güven Akademik benlik ve özgüven

34 Öğretim Hizmetinin Niteliği
Başarının yaklaşık olarak %25 ini açıklamaktadır. Öğreim hizmetinin uygulama süreci: Öğrenme konularının ayrıntılı olarak belirlenmesi Ünitenin öğrenebilmesi için gerekli önkoşulun belirlenmesi Öğrencilerin eksik önkoşul davranışlarının tamamlanması Yeni davranışlar kazandıracak öğretim etkinliklerin düzenlenip uygulanması Konu bitiminden sonra değerlendirme yapılması Yetersiz öğrenme durumunda ek öğrenme etkinliği sağlanmasını içerir.

35 Öğretim hizmetinin niteliğini belirleyen 4 faktör:
İpucu Öğrenci katılımını sağlama Pekiştirme Dönüt-düzeltmedir.

36 Öğrenme Ürünleri Eğer;
Öğrencilerin giriş davranışlarındaki eksiklikler giderilirse, Öğrenme için gerekli zaman verilirse, Öğrenme etkinlikleri iyi planlanır ve uygulanırsa, Tam öğrenme diğer bir deyişle tüm öğrencilerin bireysel farklılıkları en aza indirilerek tümünün öğrenmesi sağlanabilir.

37

38 Tam Öğrenme Modelinin Olumlu Yönleri
Etkinlikler öğrencilerin düzeylerine göre ayarlanabilir. Kazandırılacak davranışlar önceden belli olduğundan; Öğretim etkinliklerinin planlı ve programlı yürütülmesini sağlar. Her öğrenci kendi öğrenme hızında ilerler. Öğrenciler arası eşitliği sağlar. Öğrenci başarısına etki eder. Akademik özgüven ve öğrencinin kendine güveni artar. Öğrencinin bir sonraki ünite için hazırbulunuşluğu olur. Öğrenciye ihtiyacı olduğu kadar zaman verilir. Süreç öğrenci düzeyine göre ayarlanabilir.

39 Tam Öğrenme Modelinin Sınırlılıkları
Bireysel farklılıkların yoğun olduğu gruplarda çok zaman alıcı olması Yavaş öğrenen öğrencilerin hızlı öğrenen öğrencileri engellemesi Kalabalık sınıflarda uygulanması zordur Her öğrencinin belirlenmiş hedefleri tam olarak gerçekleştirmesine dayalı olduğundan bireysel farklılıkları dikkate almaması Öğretmenlerin iş yükünü ve maliyeti artırması

40 Örnek olay: Okul müdürü öğretim yılının başında bütün öğrencilerin, eğitim programının işaret ettiği kazanımlara erişmeleri için öğrenme ortamlarını en iyi şekilde düzenlemiş, gerekli araç-gereçleri sağlamıştır. Öğretim yılı başında öğrencileriyle etkili iletişim kurabilmeleri konusunda ve uygun koşullar sağlandığında hemen hemen her öğrencinin öğrenebileceğini vurgulamak için öğretmenlerle seminerler düzenlemiştir. Öğretim yılı süresince de öğrenci öğrenmelerini izleme değerlendirmeleri yaptırmış ve öğrenmeyi olumsuz yönde etkileyen bütün etkenleri ortadan kaldırmaya çalışmıştır.