TEDAVİSİNDE GENEL PRENSİPLER VE ÖRNEKLER

... konulu sunumlar: "TEDAVİSİNDE GENEL PRENSİPLER VE ÖRNEKLER"— Sunum transkripti:

1 TEDAVİSİNDE GENEL PRENSİPLER VE ÖRNEKLER
AĞRI TEDAVİSİNDE GENEL PRENSİPLER VE ÖRNEKLER Prof. Dr. M. Erdal GÜZELDEMİR

2 MEG Sedare dolorem opus divinum

3 MEG AĞRI Kuvvetli bir doku harabiyetine bağlı olan ya da olmayan, insanın geçmişte edindiği, subjektif, primitif protektif deneyimleri ile ilgili sensoryal ve emosyonel bir duygudur.

4 A ğrı, ağrının algılanmasını gerçekleştiren
MEG A ğrı, ağrının algılanmasını gerçekleştiren özel oluşumlar olan “NOCİCEPTÖR”lerin, hasara uğramış inflamasyonlu bölgede lokal olarak salınan mediyatörler (ALGESİK) tarafından uyarılması ile algılanılır.

5 VE ORTAYA ÇIKTIKLARI YERLER
MEG ALGESİK ’LER VE ORTAYA ÇIKTIKLARI YERLER Dokudan salınan mediyatörler; Serotonin, histamin, potasyum, lökotrienler ve prostaglandinler, Plâzmadan salınan; Kininler, Sinir uçlarından salınan; “P” (Supstans P).

6 DOKU HARABİYETİ NEDENLİ AĞRI OLUŞMASI
MEG HÜCRE HASARI ARAŞİDONİK ASİT LİPOOKSİJENAZ SİKLOOKSİJENAZ L S LÖKOTRİEN LÖKOTR PROSTAGLANDİN Sinir uçlarının hassaslaşması Vazodilatasyon Kapiller permeabilite artışı Mikrodolaşımın bozulması Sinir köklerine bası AĞRI ÖDEM DOKU HARABİYETİ NEDENLİ AĞRI OLUŞMASI

7 NIN SINIFLANDIRILMASI
MEG AĞRI NIN SINIFLANDIRILMASI 1 . Kaynaklandığı dokuya göre, Yüzeysel ağrı, derin ağrı. 2 . Duyum şekline göre -Ani, keskin, batıcı, -Yavaş artan, -Künt, bazen yanıcı. 3 . Etyopatojenezine göre -Mekanik, -Enflamatuvar 4 . Klinikte kullanımına göre -Akut ağrı -Kronik ağrı .

8 MEG AKUT AĞRI Daima nociceptif nitelikte, neden olan lezyon ile ağrı arasında zaman, yer ve şiddet bakımından yakın ilişki olup, başlangıcı genellikle 6 aydan kısa süreli olma özelliklerini taşır.

9 MEG KRONİK AĞRI D oku hasarından sonra oluşan, ayları aşan süreleri ile devamlılık gösteren, hasta tarafından ağrının yeri karakteri ve zamanı ile ilgili yeterli bilgi verilemeyen ağrıdır.

10 MEG AĞRI TEDAVİSİ

11 MEG AĞRI Klasik tedavisi GEREKTİKÇE İLAÇ

12 Modern Tedavisi AĞRI Analjezinin Sürekliliği
MEG AĞRI Modern Tedavisi Analjezinin Sürekliliği Tedavinin Sürekliliğini Sağlar

13 Tedavide Sürekliliğin Yararları
MEG AĞRI Tedavide Sürekliliğin Yararları Hastada anksiyete oluşmaz, Günlük ilaç gereksinimi minimal olur, Yan etki ve tolerans görülmesi en aza iner.

14 Tedavi Yöntemleri AĞRI MEG 1. FARMAKOLOJİK YÖNTEMLER,
2. SİNİR BLOKLARI, 3. SENSORYAL STİMÜLASYON YÖNTEMLERİ, 4. FİZİK TEDAVİ YÖNTEMLERİ, 5. RADYOFREKANS LEZYON JENERATÖR İLE UYGULANAN TERMOKOAGULASYON YÖNTEMLERİ, 6. PSİKOLOJİK GİRİŞİMLER, 7. CERRAHİ GİRİŞİMLER.

15 FARMAKOLOJİK YÖNTEM NON-NARKOTİK ANALJEZİKLER, NARKOTİK ANALJEZİKLER,
MEG FARMAKOLOJİK YÖNTEM NON-NARKOTİK ANALJEZİKLER, NARKOTİK ANALJEZİKLER, ANTİDEPRESAN VE SEDATİFLER, ANTİKONVÜLSANLAR ANTİSTAMİNLER

16 Tedavisinde Temel Prensipler
MEG AĞRI Tedavisinde Temel Prensipler 1. İlaçların oral kullanımı seçilmelidir, 2. Analjezik ilaç dozu hastaya göre düzenlenmelidir, 3. Uykusuzluk etkin bir şekilde tedavi edilmelidir 4. Tedavinin neden olduğu yan etkiler tedavi edilmelidir, 5. Gerektiğinde hastalara adjuvant (yardımcı) ilaç verilmelidir, 6. Hastanın takibi dikkatle ve sürekli olarak yapılmalı, hastanın doktoru ile diyalogu sürdürmesine olanak tanınmalıdır.

17 AĞRI MEG ZAYIF OPİOİD+NSAID +ADJUVANT AĞRI NSAID+ADJUVANT
KUVVETL İ OPİOİD+NSAID KUVVETLİ OPİOİD+NSAID +ADJUVANT + A AĞRI SÜRERSE ZAYIF OPİOİD+NSAID +ADJUVANT AĞRI SÜRERSE NSAID+ADJUVANT AĞRI WHO’nun TEDAVİSİNDE MERDİVEN SİSTEMİ MEG

18 NSAID (non-steroid antienflamatuvar ilaçlar):
MEG NSAID (non-steroid antienflamatuvar ilaçlar): Bu sistemin ilk basamağı en hafif şiddetteki ağrının tedavisine yönelik ilaçları içerir: Aspirin, Parasetamol , İbuprofen.

19 Non-Opioid ve NSAİ ilaçların kullanıldığı ağrılı durumlar:
MEG Non-Opioid ve NSAİ ilaçların kullanıldığı ağrılı durumlar: Periostun mekanik gerilmesi, Tendon ya da adalelere mekanik bası, Subkutan dokuların gerginliği, Plevra ve peritonun mekanik gerginliği, Antikanser tedavi nedenli adale ve eklemlerin katılık ve inflamasyonu.

20 NSAİ ilaçların yan etkileri
MEG NSAİ ilaçların yan etkileri Gastrointestinal sistem düzensizlikleri, Hemostaz ve koagulasyon bozuklukları, Elektrolit dengesi bozuklukları, Karbonhidrat metabolizma bozuklukları, Protein bağlanma metabolizma bozuklukları, Hipersensitivitenin klinik belirtileri.

21 ADJUVANT İLAÇ Steroidler, Antidepresanlar, Anksiolitikler,
MEG ADJUVANT İLAÇ Steroidler, Antidepresanlar, Anksiolitikler, Fenothiazinler Antikonvülsanlar, Amfetaminler.

22 ORTA ŞİDDETteki ağrıda İKİNCİ BASAMAK ağrı tedavisi yapılır
MEG ORTA ŞİDDETteki ağrıda İKİNCİ BASAMAK ağrı tedavisi yapılır NSAİİ + ZAYIF OPİOİD(KODEİN) + ADJUVANT İLAÇLAR

23 örnek reçete CODEİN ................ 40mg CAFFEİN .............. 40mg
MEG örnek reçete CODEİN mg CAFFEİN mg PARACETAMOL mg (veya ASPİRİN mg)

24 Bazı analjeziklerin günlük maksimum dozları
MEG Bazı analjeziklerin günlük maksimum dozları Codein –120 mg, 6 saatte 1 kez / gün, Aspirin mg, saatte 1 kez / gün, Parasetamol mg, saatte 1 kez / gün, İbuprofen mg, saatte 1 kez / gün, (Artril drg mg/drg.) Diklofenak mg/gün (Volteren tabl. 25 – 100 mg/tabl.)

25 S TRAMADOL(Contramal)
MEG TRAMADOL(Contramal) S antral etkili  opioid agonisti, monoaminerjik aktiviteye sahip sentetik analjeziktir. Non-opioid mekanizma daha baskın olmasına karşılık etkisini hem opioid hem non-opioid mekanizma ile gösterir. Akut ve kronik, orta şiddetliden, şiddetli ağrılara kadar etkilidir.

26 şiddetli ve çok şiddetli ağrılarda
MEG şiddetli ve çok şiddetli ağrılarda morfin

27 MORFİN kullanma yolları
MEG MORFİN kullanma yolları Oral ; * tablet, * sıvı Subkutan, İntramusküler, İntravenöz, Rektal, Epidural , İntratekal, İntraventriküler.

28 MORFİN’İN AĞRI KESME YOLLARI
MEG MORFİN’İN AĞRI KESME YOLLARI Ağrı eşiğini yükseltir, Ağrıya reaksiyon örneğini değiştirir, Uyku oluşturur, Hiperkapniye neden olur (merkezi etkili solunum depresyonu, hipoven- tilasyon).

29 NARKOTİK ANALJEZİKLERİN YAN ETKİLERİ
MEG NARKOTİK ANALJEZİKLERİN YAN ETKİLERİ Konstipasyon, SSS yan etkileri, Bulantı, kusma, kaşıntı, Solunum depresyonu, Tolerans gelişmesi, Fiziki bağımlılık, İptila (psikolojik bağımlılık).

30 M non-opioid + opioid + adjuvant ilaç
MEG M erdiven sistemindeki non-opioid + opioid + adjuvant ilaç kombinasyonları bu riski en aza indirmektedir.

31 MEG Morfinin dozu aşağıdaki kriterlere bağlı olarak değişkenlik göstermektedir: Ağrının şiddetine, Uygulama süresine, Hastanın yaşına, Hastanın beslenme durumuna, Hastalığın hali hazır durumuna .

32 MEG MORFİN uygun doz ayarlaması yapılarak; gerektiği dozda ve gerektiği süre kullanılabilir.

33 MORFİN’İN, UYGUN DOZDA KULLANILDIĞINDA, SOLUNUM DEPRESYONU ETKİSİNİN
MEG AĞRI MORFİN’İN, UYGUN DOZDA KULLANILDIĞINDA, SOLUNUM DEPRESYONU ETKİSİNİN ANTAGONİSTİDİR.

34 MEG MEPERİDİN

35 normeperidin etkileri; toksik ’in Tremor, Seyirme, Ajitasyon,
MEG normeperidin ’in etkileri; toksik Tremor, Seyirme, Ajitasyon, Konvülsiyon.

36 POSTOPERATİF TEDAVİSİ
MEG POSTOPERATİF TEDAVİSİ AĞRI Prof. Dr. M. Erdal GÜZELDEMİR MEG

37 Postoperatif Tedavisini güncelleştiren nedenler (1)
MEG AĞRI Postoperatif Tedavisini güncelleştiren nedenler (1) Postoperatif ağrının hayatı tehdit eden sorunlara neden olması, Ağrı, anksiyete, uykusuzluk, Postoperatif ağrının cerrahiye bağlı morbidite ve mortaliteye etki etmesi, taburcu olmayı geciktirmesi, MEG

38 Postoperatif Tedavisini güncelleştiren nedenler (2)
MEG AĞRI Postoperatif Tedavisini güncelleştiren nedenler (2) Ağrının meydana geliş mekanizması- nın anlaşılması, Emniyetli ve etkin ağrı tedavisi yöntemlerinin bulunması, Lojistik ve uygulama ile ilgili sorunların çözümü için kolaylıkların sağlanması. MEG

39 Postoperatif dan etkilenen sistemler:
MEG AĞRI Postoperatif dan etkilenen sistemler: Solunum sistemi (solunum hareketlerinde kısıtlılık,sekresyon birikimi,kollaps) Kardiyovasküler sistem (taşikardi, periferik vasküler direnç artışı,kalp yükü artışı, hareket kısıtlılığına bağlı tromboembolik olaylar), Gastrointestinal sistem(sempatik aktivite artışı, barsak hareketlerinde azalma, staz ve dilatasyon), İskelet kas sistemi (ağrı spazm ağrı). MEG

40 POSTOPERATİF TEDAVİSİ İÇİN GİRİŞİM DÖNEMLERİ
MEG AĞRI POSTOPERATİF TEDAVİSİ İÇİN GİRİŞİM DÖNEMLERİ PREANESTEZİK DÖNEM İNTRAOPERATİF DÖNEM POSTOPERATİF DÖNEM

41 POSTOPERATİF TEDAVİSİNDE PREANESTEZİK DÖNEM UYGULAMA:
MEG AĞRI POSTOPERATİF TEDAVİSİNDE PREANESTEZİK DÖNEM UYGULAMA: * Premedikasyonda opioid, * Rejyonel anestezi uygulaması, * PCA - Hasta kontrollü analjezi.

42 POSTOPERATİF TEDAVİSİNDE İNTRAOPERATİF DÖNEM UYGULAMA:
MEG POSTOPERATİF TEDAVİSİNDE İNTRAOPERATİF DÖNEM UYGULAMA: AĞRI * Opiodlerin anesteziklerle kombinasyonu, * İntravenöz ön yükleme ve intermittant dozlarda idame.

43 POSTOPERATİF TEDAVİSİNDE POSTOPERATİF DÖNEM UYGULAMA(1)
MEG POSTOPERATİF TEDAVİSİNDE POSTOPERATİF DÖNEM UYGULAMA(1) AĞRI 1.PARANTERAL YÖNTEMLER a. İntravenöz, b. İntramusküler, c. Subkütan. 2. NON-PARANTERAL YÖNTEMLER a. Solunum yolu, c. Transdermal yol b. Gastrointestinal yol d. Transmukozal yol , ı. Oral e. İntraplevral yol. ıı .Rektal

44 POSTOPERATİF TEDAVİSİNDE POSTOPERATİF DÖNEM UYGULAMA (2)
MEG AĞRI POSTOPERATİF TEDAVİSİNDE POSTOPERATİF DÖNEM UYGULAMA (2) 3. REJYONEL YÖNTEMLER a. Periferik bloklar b. İntraspinal yöntemler Epidural İntratekal 4. .NON-FARMAKOLOJİK YÖNTEMLER a. .Stimülasyon yöntemleri, Tens Akupunktur b. Kriyoanaljezi

45 POSTOPERATİF ANALJEZİ SAĞLAMADA KULLANILAN İLAÇLAR
MEG POSTOPERATİF ANALJEZİ SAĞLAMADA KULLANILAN İLAÇLAR Opioidler, Non-opioid analjezikler, Azot protoksit, Lokal anestezikler, Ketamin.

46 POSTOPERATİF TEDAVİSİNDE İV. OPİOİD UYGULAMA
MEG AĞRI POSTOPERATİF TEDAVİSİNDE İV. OPİOİD UYGULAMA MORFİN: Ön yükleme dozu; Bolus 0.08 – 012 mg/kg İnfüzyon ; 5 – 15 mg/30-60 dk. İdame dozu ; 1 – 3 mg/saat MEPERİDİN : Ön yükleme dozu; Bolus 1 – 1.5 mg/kg İnfüzyon ; – 1.5 mg/kg/30-60 dk. İdame dozu ; – 0.7 mg/dk. FENTANİL : Ön yükleme dozu; Bolus 50 – 150 g İdame dozu ; 0.7 – 2 g/dk.

47 MEG DİKKAT ! HASTA, SOLUNUM DEPRESYONU YÖNÜNDEN ÖZENLE İZLENMELİDİR.

48 POSTOPERATİF TEDAVİSİNDE İNTRAMUSKÜLER UYGULAMA
MEG AĞRI POSTOPERATİF TEDAVİSİNDE İNTRAMUSKÜLER UYGULAMA *OPİOİDLER: Morfin, Meperidin *KETOROLAK TROMETAMİN:Etkisi 10 dakikada başlar (İ.M.), Peak düzey : 40 – 60 dakikada Analjezi süresi : 6 saat Yükleme dozu : 60 mg (İ.M.) İdame : 6 saatte bir 30 mg (İ.M.) Renal bozuklukta doz ½ oranında uygulanır. Gastrointestinal sisteme etkisi unutulmamalı, mide yakınmaları olanlarda kullanılmamalıdır.

49 POSTOPERATİF TEDAVİSİNDE ORAL YOL KULLANILMASI
MEG AĞRI POSTOPERATİF TEDAVİSİNDE ORAL YOL KULLANILMASI Kuvvetli opioidler (Morfin) Zayıf opioidler (Kodein) NSAİ İlaçlar

50 POSTOPERATİF TEDAVİSİNDE REKTAL YOL KULLANILMASI
MEG AĞRI POSTOPERATİF TEDAVİSİNDE REKTAL YOL KULLANILMASI Rektal yol ile kullanılan ilaç formları Suppozituvar Hidrojeller, Osmet (hız kontrollü pompalar)

51 POSTOPERATİF TEDAVİSİNDE İNTRAPLEVRAL YOL
MEG AĞRI POSTOPERATİF TEDAVİSİNDE İNTRAPLEVRAL YOL

52 POSTOPERATİF TEDAVİSİNDE REJYONEL BLOKLAR
MEG AĞRI POSTOPERATİF TEDAVİSİNDE REJYONEL BLOKLAR PERİFERİK BLOKLAR *.Periferik sinir blokları * İnfiltrasyon, -üst ekstremiteler, * Yüzeyel, -gövde , -alt ekstremiteler. SANTRAL BLOK (İNTRASPİNAL YÖNTEMLER) * Epidural analjezi, * İntratekal analjezi

53 POSTOPERATİF AĞRI TEDAVİSİNDE NON-FARMAKOLOJİK YÖNTEMLER
MEG POSTOPERATİF AĞRI TEDAVİSİNDE NON-FARMAKOLOJİK YÖNTEMLER * Stimülasyon yöntemleri .TENS .Akupunktur *Kriyoterapi

54 MEG H astanın;hekiminin, kendisine yardım etmek için elinden geleni yaptığına ve ağrısını geçireceğine inanmasını sağlamak; tedavide ilk başarıya ulaşmak demektir. MEG