Ortaçağ Hıristiyan Dünyasında Bilim

... konulu sunumlar: "Ortaçağ Hıristiyan Dünyasında Bilim"— Sunum transkripti:

1 Ortaçağ Hıristiyan Dünyasında Bilim
Patristik Dönem: 2.-8.yy Skolastik Dönem : yy

2 Dönemin genel özellikleri
Tanrı Merkezlilik Hıristiyanlığın Ortadoğu'dan Batıya yayılması Romalıların Hıristiyanlığı seçmesi Doğayı araştıran akli düşüncenin yerini din ve tanrı merkezli, akıl ve inancı uzlaştırma çabasına bırakması “Mutlak varlık”: felsefe ve bilim tanrıyı açıklaya hizmet eder

3 Dönemin genel özellikleri
Personalizm Tanrı insanın sahibidir ve insan tanrıya karşı sorumludur. Doğru Bilgi Arayışı yerine Doğru Davranış Arayışı Organik evren Evrendeki her şey organizmanın parçalarıdır ve her şeyin bir yaradılış amacı vardır. Kıyas (usavurmanın kullanılması) Bilimsel bilgi üretilirken felsefi ve dini etmenlere uyumlu olması sağlanır

4 Patristik Dönem Hıristiyanlığın savunulduğu ve üstünlüğünün gösterilmeye çalışıldığı dönemdir Bilim tarihi açısından verimsiz bir dönemdir, Daha çok klasik felsefe ve Hıristiyanlığı açıklamaya çalışan felsefi akımların çekişmesine sahne olmuştur Platon, Aristo, Batlamyus ve Galen felsefi ve bilimsel anlayışlarının bir kısmıyla Hıristiyanlık bağdaştırılmaya çalışılmış, geri kalanı atılmıştır Bilimden çok felsefe ön plandadır Aritmetik, geometri, astronomi ve müzik manastır ve kilise okullarında okutulmuştur

5 Erken Ortaçağ’da Bilim
5 İmparator Konstantin, 312 yılında Hıristiyanlığı Roma'nın resmi dini olarak kabul etti. 326'da, İmparatorluk'un başkentini, Roma'dan Byzantion'a taşıdı ve sonradan Konstantinopolis (İstanbul) adıyla tanınan bu şehirde yeni bir medeniyet merkezinin temellerini attı. Erken Ortaçağ böyle başladı. Büyük bir gelişme göstermiş olan Helenistik bilimi ve felsefesi karşısında, kendi inançlarını savunmanın güç olduğunu gören Hıristiyan din adamları, Yunan uygarlığının kalıntılarını silmeye çalıştılar.

6 Erken Ortaçağ’da Bilim
6 Yunan astronomlarının yüzyıllar boyunca oluşturdukları bilimsel bilgi birikimini bir yana iterek, Yeryüzü'nün bir tepsi gibi düz olduğuna ve yarımküre veya çadır biçimindeki Evren ile çevrelendiğine inanmaya başladılar. Bilimsel tedavi unutulmuş ve bunun yerini dinî tedavi almıştır. Din adamları, kutsal bir güce sahip olduklarını ve dua yoluyla hastaları iyileştirebileceklerini savunmuşlardır. Hypatya adlı bir kadın matematikçi, İskenderiye Kilisesi'nde öldürüldü ve İskenderiye kütüphanesi yakıldı (MS 415) Daha sonraki yüzyılda ise Yunan bilim ve felsefesinin son ışığı olan Akademi'yi kapattılar (529).

7 Skolastik Dönem İlahiyat, kilise hukuku, tıp ve genel meslekler
Üniversitelerin kurulması: bilimsel atılım sağladı İlk üniversite İtalya’nın Bologna şehrinde 1088 yılında kuruldu, bunu Oxford, Cambridge, Padua, Ravenna ve Paris üniversiteleri izledi İlahiyat, kilise hukuku, tıp ve genel meslekler Trivium (üçlü): Üniversiteye hazırlık – Dil bilgisi, retorik (konuşma sanatı/hitap) ve diyalektik-doğruya ulaşma için diyalog Quadrivium (dörtlü): Aritmetik, geometri, müzik ve astronomi

8 Skolastik Dönem Tarikatların kurulması
Fransisken tarikatı (1209)→dini amaçlı kuruldu →bilime yöneldi (Grosseteste ve Bacon) Dominiken Tarikatı (1215) →dini amaçlı kuruldu →felsefeye yöneldi (Albertus Mangus, Thomas Aquinas) Üniversiteler ve Tarikatlar sayesinde Aristo gibi eski düşünürlerin fikirleri tartışılmaya başlanmıştır

9 Skolastik Dönem 9 Din ve felsefenin düşünceleri karşılaştırılır ve uzlaştırılır On birinci ve on ikinci yüzyıl başlarında özellikle bilim ve felsefeye olan ilgi yoğunlaştıkça, geleneksel öğretinin yetersiz olduğu görüşü hâkim olmuş ve düşünürler geçmişin mirasına ulaşmak için harekete geçmişlerdir. On ikinci yüzyıl boyunca Arapça'dan Latince'ye yoğun bir şekilde çeviriler yapmışlar ve on üçüncü yüzyılda İslâm biliminin ve felsefesinin önemli bir bölümünü Latince'ye kazandırmışlardır. Bu uğraş o kadar canlıdır ki bu nedenle bilim tarihçileri bir 12. Yüzyıl Rönesans'ından söz ederler.

10 Skolastik Dönem 10 Ancak, bu çeviriler sonucunda aktarılan bilimsel bilgi birikimi o denli büyük olmuştur ki ilkin özümsenmesi gerekmiş ve bu özümseme işlemi bütün on üçüncü ve on dördüncü yüzyıllar boyunca sürmüştür. Yani, bu dönemde büyük bir yenilik ve yoğunluk kazanan Batı Ortaçağ Dünyası'ndaki düşünsel uğraşının en temel özelliği bilime katkı değil, çeviriler yolu ile eski ve yeni kültürlerin aktarılmasıdır. Batı kültürünü oluşturan ilmî ve felsefî bilgiler, Batılıların yapmış oldukları araştırmaların bir sonucu değil, Arapça'dan yapılan çevirilerin bir sonucudur.

11 Skolastik Dönem 11 Önemli çevirilerden bazıları: İbni Sina, Fergani, Harezmi, Gazali, Razi ve İbn-i Rüşt ün tıp, matematik, optik ve astronomi üzerine olan kitaplarıdır. On ikinci ve on üçüncü yüzyıllarda yapılmış olan bu çeviriler olmasaydı, Ortaçağ zihniyeti aşılamaz ve on yedinci yüzyıldaki Bilim Devrimi gerçekleştirilemezdi.

12 Hıristiyan Ortaçağda Astronomi
Antik Yunan’da olduğu gibi yer evrenin merkezindedir. Evren ve yer küre biçimindedir Kopernik’e kadar Aristoteles ve Ptolemaios’ un evren tasarımı geçerliğini korudu, Yer’in ölçülebilir büyüklükte olduğu görüşü yaygınlaştı, Buridan (13.yy) Güneş’in yerinde olarak sabit olduğunu gün ve gecenin dünyanın kendi çevresinde dönmesi sonucu oluştuğunu ortaya attı İlk kez Aristoteles’in görüşüne karşı çıktı, Kopernik’e giden yolu açtı

13 Hıristiyan Ortaçağda Astronomi
12 yy’a kadar batı İslam dünyasının araştırmalarını çevirmekle ve okumakla uğraştı ve ciddi anlamda bilimsel ilerleme sağlayamadı, İslam dünyasında Cabir İbn Eflah ve Bitruci ortak merkezli kürler sistemini kurarak batıya öncülük etti, Çember merkezli model ve ortak merkezli küreler sistemi arasında tartışma vardı,

14 Hıristiyan Ortaçağda Astronomi
Roger Bacon ( ) küre katmanları sistemini ortaya attı, Dante ortak merkezli küreler sistemini benimsedi

15

16 Hıristiyan Ortaçağda Matematik
Leonardo Fibanocci en önemli temsilcisidir Antikçağ ve İslam dünyasının matematiğini batıya tanıtan kişidir. Fibanocci dizisini bulmuştur: “Bir sonraki sayıyı bulmak için son iki sayıyı topla “ 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144, 233…

17 Hıristiyan ortaçağda matematik
Altın Oran (altın bölüm, altın anlam ): 1,618

18 Hıristiyan Ortaçağda Fizik
Robert Grosseteste Dönemin diğer bilim adamları gibi İslam dünyasının çalışmalarından etkilendi Bilimsel bilgi elde etmede; Resoluto(çözme)Compositio(birleştirme) süreçlerini ortaya attı Birleştirme sürecinde deneysel yöntemi savunarak, deneysel bilim ve bilimsel yöntemin öncülüğünü yaptı, Özellikle geometri, optik ve astronomi alanında çalıştı, Işık felsefesini ortaya attı ve ışığa metafizik bir boyut kazandırdı

19 Hıristiyan Ortaçağda Fizik
Roger Bacon: Deneysel bilimin savunucusudur, “deney olmaksızın hiç bir şey yeterince bilinemez” Akıl kanıtlayıcı, deney ise veri toplayıcıdır; sadece akılla güvenilir bilgiye ulaşılamaz – (Aristocu) İki türlü deney: İçsel ve dışsal Optik alanında çalışmalar yaptı, Yansıma ve kırılma ile küresel sapıncın (saptırma) ilkelerini bulmuştur Görme olayını ve gökkuşağını açıklamaya yönelik çalışmalar yaptı

20 Hıristiyan Ortaçağda Coğrafya
20 Son dönem gezginlerinden Marco Polo'nun Doğu'ya yapmış olduğu geziler coğrafya bilgisine katkıda bulunmuştur. Tıpta hastalıkların tedavisinde dinsel ve sihirsel öğeler ağırlık kazanmış ve ilaçların yanı sıra dua da büyük ölçüde kullanılmıştır.