KAN HASTALIKLARI Sağlık Sunumları:

... konulu sunumlar: "KAN HASTALIKLARI Sağlık Sunumları:"— Sunum transkripti:

1 KAN HASTALIKLARI Sağlık Sunumları: http://hastaneciyiz.blogspot.com
Kan Pulcukları (Trombosit) Alyuvar (Eritrosit) Akyuvar (Lökosit Sağlık Sunumları:

2 plazma kırmızı kan hücreleri i çeşitli beyaz kan hücreleri

3 KAN HASTALIKLARINDA GEÇEN TEŞHİS YÖNTEMLERİ
Hematolojik Testler: Tam kan sayımı: Hemoglobin, Hematokrit (Eritrositlerin plazma hacmine oranı) Erkeklerde:%42-52 Kadınlarda: % 37-47’dir. Eritrositler: Erkeklerde, /mm3 Kadınlarda, /mm3 tür. Lökosit Sayımı: Enfeksiyonlarda yükselir(Lökositoz), bazı hastalıklarda düşer(lökopeni) Normal değeri: /mmm3 tür. Trombosit sayımı: Pıhtılaşma mekanizmasıyla ilgili bilgi verir. Normal değeri, /mm3 tür.

4 ERİTROSİT VE ERİTROSİT ESNEKLİĞİ

5 Normal alyuvarlar damardan kolaylıkla geçer(1) bozularak oraklaşmış alyuvar hücreleri(2) Damarlarda tıkanmaya yol açar (3) (1) (2) (3)

6 ERİTROSİT VE OKSİJEN

7 hemoglobin plazma lökosit oksijen karbondioksit

8 Retikülosit sayımı; kemik iliğinin çalışması hakkında bilgi verir.
Plazmanın rengi ve serum bilirubini testi Kemik iliği aspirasyonu Eritrosit Frajilite testi Eritrositlerin yaşam sürelerinin belirlenmesi Coomb’s testi(antijen-antikor ilişkisi) Ürobilinojen testi (Hemolitik anemilerin teşhisinde önemlidir) Demir düzeyi ve total demir bağlama kapasitesi testi Eritrosit indeksleri tayini Kanama zamanı tayini( Normal değer- 3-6 dakikadır.) Pıhtılaşma zamanı tayini:( Normal değer 3-8 dakikadır.) Protrombin zamanı:( Normal değeri 12 saniyedir) Sitolojik-patolojik testler Elektroforez

9 BEYAZ KÜRE – KANSER HÜCRESİ

10 Akyuvarlar gerek yaşam süreleri, gerekse vücudun savunması için sahip oldukları diğer özellikleriyle çok açık bir şekilde yaratılışı kanıtlar. Yanda çeşitli akyuvar resimleri görülüyor. Sarı hücreler en küçük akyuvarlar olan lenfositlerdir.

11 KAN HASTALIKLARINDA GENEL BELİRTİLER:
Halsizlik, yorgunluk, baş dönmesi, baş ağrısı, çabuk yorulma Renk solukluğu,renk değişikliği Pika eğilimi: Besin olmayan şeyleri yeme eğilimi Ciltte ekimoz ve peteşi (küçük kırmızı noktacık şeklinde kanama) Kanamalar Ağrılar Splenomegali, hepatomegali Saç ve tırnak yapısında değişiklikler Ağız, dil ve dudaklar Adenopatiler: lösemilerde ve lenfomalarda büyümeler Solunum sıkıntısı,kalp çarpıntısı,kal yetmezliği Ateş Sık ve ağır enfeksiyonlar

12

13 LÖSEMİ: Kanda anormal olarak çoğalan lökositlerin bulunmasıyla karakterize bir tablodur. Kaynaklandığı kök hücreye göre Lenfoid ya da myeloid olarak adlandırılır Etyoloji: Nedeni kesin bilinmiyor fakat virüsler, genetik geçiş, radyasyona maruz kalma, kimyasal ajanlara maruz kalma. Diğer doku ve organlara yayılırlar.Özellikle Merkezi sinir sistemi ve testislere ulaşarak orada çoğalırlar.Bu alanları gizli sığınak gibi kullanırlar.Kemoterpi ,laçları bu alanlara özel bariyerler nedeniyle geçemezler. AKUT MYELOİD LÖSEMİ(AML): Olgunlaşmamış granülosit,monosit,eritrosit,megakaryosit hücrelerin kemik iliğinde toplanması ve kemik iliğinde meydana gelen yetmezlik tablosudur. Ani gelişir birkaç ayda ölüme götürebilir.Yetişkinlerde daha sık görülür.Yaşın ilerlemesiyle görülme oranı artar.

14 (1)Etraftaki bakterileri yok eden MAKROFAJ
(1)Etraftaki bakterileri yok eden MAKROFAJ * Kanser hücresini içine alan MAKROFAJ(Turuncu)Mor:Kanser hüc.

15 KRONİK MYELOSİTİK LÖSEMİ(KML): Kök hücrelerinin farklılaşması nedeyle, dolaşımda olgunlaşmamış kök hücrelerinin bulunmasıdır. Philedelpihia kromozomu(Ph+) denilen genetik anormallikle birlikte görülür yıllık zaman sürcinde gelişir yaşlarda görülür. Belirti ve bulgular: Başlangıçta belirti vermez.Genel tarama sonucu veya şikayetler üzerine: Yorgunluk, İştahsızlık, Kilo kaybı, Terleme,Sol hipokondrial bölgede ağrı, dolgunluk vardır. Tanı:Kan tetkikleri (anemi,lökositoz, trombositoz, Periferik yayma,Biyokimya testleri, sitolojik ve histolojik testler Tedavi ve Bakım: Hastalığın hangi aşamada olduğu tesbit edilir. Kemoterapi verilir.(1.evrede,tedaviye yanıt oldukça iyidir. 2.evrede, Yanıt iyi değildir. 3. evre, tedaviye cevap vermeyen hızlı bir dönemdir. Doku bulunduğu takdirde kök hücre nakli yapılması gerekir.

16 Aşağıda bir kanser hücresine saldırıp onu yutan bir çöpçü makrofaj izliyoruz. ( elektron mikroskobik resim)  

17 AKUT LENFOSİTİK LÖSEMİ(ALL): Lenfopoetik hücrenin anormal çoğalmasına bağlı olarak gelişir. En çok çocukluk döneminde görülür. 15 yaşından sonra fazla görülmez. Erkek çocuklarda görülme sıklığı fazladır.5 yıllık iyileşme döneminden sonra tekrar edebilir. Belirti ve Bulgular:Renk solukluğu, yorgunluk, halsizlik İştahsızlık, Enfeksiyon, Kanama, peteşi, ekimoz, Karın ağrısı,Kusma ,baş ağrısı, bacak ağrısı, Lenfoadenopati, Lökositoz(50.000/mm3 den yüksek) Tedavi: Kemoterapi, kök hücre transplantasyonu KRONİK LENFOSİTİK LÖSEMİ(KLL): Kan,kemik iliği,lenf nodları, dalak ve karaciğerde lenfosit birikimi ile karakterizedir.

18 Normal lenfositlerin, dost sanarak saldırmadığı kanser hücrelerine, vücudun, bitkisel ilaçların etkisi ile ürettiği yeni makrofajlar kanser hücrelerini tanıyarak virüse saldırdığı gibi saldırıp anormal hücreleri öldürerek yok etmektedirler.

19 PIHTILAŞMA BOZUKLUKLARI: Kanda ve dokularda pıhtılaşmayı düzenleyen 40 tan fazla madde bulunmaktadır.Pıhtılaşmayı önleyen maddelere ANTİKOAGÜLAN, Pıhtılaşmayı sağlayan maddelere KOAGÜLAN madde adı verilir. HEMOFİLİ: Pıhtılaşmayı engelleyen, kanama eğilimini artıran faktör VIII ve IX; X kromozomuyla resesif olarak taşınır. Hemofili üç tipte görülür: HemofiliA(Klasik hemofili) Hemofili B(Christmas hemofili) Von Willebrand hastalığı HEMOFİLİ A(Klasik Hemofili): Ensık görülen çeşididir. Erkeklerde görülür.Faktör VIII in kalıtımsal eksikliğinde

20 Plazma Kan hücreleri kırmızı kan hücresi Trombosit trombosit

21 HEMOFİLİ A(Klasik Hemofili):
Belirti bulgular: Travmaya bağlı Kanama vardır.örneğin diş çekimi sonrası kanamalar uzun süre devam eder. Epistaksis, Diş eti kanaması, Hematüri, cilt altı kanamaları, TANI: Pıhtılaşma zamanı uzamıştır.Faktör VIII eksikliğinin kanda tesbit edilmesiyle konur. TEDAVİ VE BAKIM:Eksik faktör VIII yerine konarak kanama durdurulmaya çalışılır. Faktör VIII ekstreleri ve plazma kullanılır.

22 HEMOFİLİ BChristmas hastalığı) Faktör IX eksikliğinde görülür
HEMOFİLİ BChristmas hastalığı) Faktör IX eksikliğinde görülür.Sadece erkeklerde görülür. X kromozomuyla geçiş gösterdiği için. TROMBOSİTOPENİLER: Trombosit syısının normalden az olmasıdır.(Normali /mm3) Normal kanda ömürleri 7-10 gündür. İTP (İDİYOPATİK TROMBOSİTOPENİK PURPURA): Dolaşımdaki trombositlerin azalması, yaşam sürelerinin kısalmasına bağlı kanama hastalığıdır.Parçalanan trombositler antijeniktir. Bu nedenle spontan olarak anti trombosit antikorları oluşur.

23 TROMBOSİT HAREKETİ

24 ANEMİ VE ÇEŞİTLERİ ANEMİ: Kanda eritrosit yoğunluğunun azlığına bağlı olarak gelişen bir tablodur. Kanda oksijen dokulara, eritrositlerde taşınır.Eritrositlerin azalması demek, dokulara oksijen taşınmasının da azalması demektir. BELİRTİ VE BULGULAR: Orta derecede görülen anemilerde; Dispne, Çarpıntı, Terleme, Yorgunluk olur. Hemoglobin değeri 8 g/dl altına düşmüşse ağır bir anemiden bahsedilir: Hastalar çok soluk renkte, Bitkinlik- Halsizlik, Çarpıntı, Soğuğa karşı duyarlılık, İştah kaybı, Terleme, Baş dönmesi, Göz kararması, Geç iyileşen ağız yaraları TANI: Tam Kan Sayımı,Periferik yayma,serum demir düzeyi,demir bağlama kapasitesi, KOMPLİKASYONLARI: Kalp yetmezliği, anjina pektoris

25 DEMİR Altının parıltısına ve gümüşün parlaklığına sahip olmayan fakat biyolojik önem bakımından bu metalleri gölgede bırakan esansiyel bir elementtir. DEMİR NE İŞ YAPAR: DNA, RNA ve protein sentezi Oksijen taşınması Elektron transportu Hücre solunumu Pek çok enzimin yapı ve fonksiyonu

26 Eritrosit lizisi ve hemoglobinden (Hepatositlerde birikim)
Günlük demir alımı 1-2 mg Hamilelikte fetus Demir Ekonomisi Duodenum Mide Kalp kası Kemik iliği eritroblastları Dolaşımdaki eritrositler Fe2-TF Diğer kaslar Pankreas Eritrosit lizisi ve hemoglobinden demir salınımı Diğer dokular Karaciğer (Hepatositlerde birikim) Makrofajlar tarafından fagositoz

27 Kansızlık (Anemi) Nedir ?
Kanda bulunan alyuvarların veya alyuvarların içinde bulunan hemoglobin değerinin yaşa ve cinse göre olması gereken değerden düşük olması demektir. Çocuklarda kansızlığın birçok nedeni olmakla beraber, en sık görülen neden demir eksikliğine bağlı gelişen kansızlıktır. Demir eksikliğine yol açan nede nler ise; yeterli ve dengeli beslenememe yüzünden yetersiz demir alınımı, hızlı büyüme nedeni ile demir ihtiyacının artması kan kaybı ve parazitlerdir. Demir eksikliğine bağlı kansızlık her yaş grubunda görülmekle beraber en sık 6 ay ile 2 yaş arasında çocuklarda görülür. Daha sonra ergenlikte görülmektedir. Kansızlığın Belirtileri Nelerdir ? Hafif olgularda hafif solukluk dışında herhangi bir belirti vermeyebilir. Ancak kan analizleri sonucu kansızlık saptanabilir. Kansızlık belirgin ise, solukluk, halsizlik, huzursuzluk, iştahsızlık, çabuk yorulma, oturma emekleme ve yürümede gecikme

28 Fe + +

29 İNSAN VÜCUDUNDA DEMİR HEMOGLOBİN İŞLEVSEL DEMİR DEPO DEMİR TRANSFERRİN

30 ERİTROSİTLER KEMİK İLİĞİ ( ERİTROBLASTLAR ) İŞLEVSEL DEMİR DEPO DEMİR TRANSFERRİN İNCEBARSAKTAN EMİLİM

31 BESİNLERİN DEMİR İÇERİKLERİ

32 TAHILLAR VE UNLAR ( 100 Gram )
Mg Fe Buğday unu ( kepekli ) 3,3 Mısır 2,5 Çavdar unu ( kepekli ) 2,6 Pirinç ( kabuklu ) 1,6 Pirinç ( Kabuksuz ) 0,9

33 EKMEK VE UNLU MAMÜLLER Yufka Ekmeği 5.5 Peksimet 4.7 Bulgur 3.5
Pide ekmeği 2.9 Çavdar Ekmeği 1.9 Yumurtalı erişte Beyaz ekmek 1.0 Makarna Tarhana Bisküvi 0.4

34 SÜT VE MAMÜLLERİ İnek sütü 0.1 Keçi sütü 0.2 Yoğurt Beyaz peynir 0.4
Süt tozu 0.7 Tereyağı Ayran Eritme peyniri 1.0

35 ET VE ET ÜRÜNLERİ Sığır karaciğeri 6.5 Sığır eti ( biftek ) 4.3
Dana eti 2.9 Dana karaciğeri 5.4 Dana dili 3.0 Dana böbreği 3.4 Beyin 3.2 Yürek 4.5 Akciğer 6.6 Dalak

36 MEYVALAR Elma 0.3 Muz 0.7 Armut 0.4 Çilek 1.0 Şeftali 0.6 Portakal
Üzüm Kiraz 0.5 Erik Limon Greyfurt

37 İncir 0. 6 Yeni dünya 0. 8 Kavun 1. 2 Karpuz 0. 2 Kara dut 1. 1 Nar Ayva Mandalina 0. 4 Kayısı 2. 3

38 KURU YEMİŞLER Kuru Üzüm 3.5 Ceviz İçi 3.0 Fındık İçi 4.5 Badem 4.7
Yer Fıstığı 2.2 Kabak Çekirdeği 9.2

39 SEBZELER ISPANAK 3.1 PATATES 1.0 HAVUÇ 2.9 LAHANA 2.2 PANCAR 0.7
BEZELYE 2.0 ASMA YAPRAĞI 3.9

40

41 BAKLA 1.0 BAMYA 1.1 BÖRÜLCE 1.2 ENGİNAR DOMATES 0.6 BİBER EBEGÜMECİ 12.7 FASULYE 1.4 HIYAR KARNABAHAR KEREVİZ

42 Kabak 0.5 Maydanoz Marul 5.1 Nane 8.0 Patlıcan 0.8 Pırasa 1.3 Pazı 3.2 Roka 9.0 Semiz otu 2.5 Kırmızı turp 1.2

43 KURUBAKLAGİLLER BAKLA 6.0 BARBUNYA 5.4 FASULYE 7.6 NOHUT 7.3 BÖRÜLCE
7.0 MERCİMEK BEZELYE 4.8

44 DİĞER BESİNLER DOMATES SALÇASI 0.8 KAKAO 5.0 TAHİN 9.0 TAHİN HELVASI
YEŞİL ZEYTİN 2.0 SALATALIK TURŞU 1.0 SİYAH ZEYTİN 1.6 BAL EKMEK MAYASI 17.3 PEKMEZ 10.0

45 BESİNLERDEKİ DEMİRİN EMİLİM ORANI
PİRİNÇ 1 ISPANAK 1.5 MISIR 3 YUMURTA SALATA 4 EKMEK 5 İNEK SÜTÜ 10 BALIK 12 DANA ETİ 30 DANA KARACİĞERİ

46 DEMİR EKSİKLİĞİ NEDENLERİ

47 GEBELİK SÜT ÇOCUĞU – KÜÇÜK ÇOCUKLAR EMİLİM BOZUKLUKLARI PATOLOJİK KAN KAYIPLARI KAN VERİLMESİ YANLIŞ VE YETERSİZ BESLENME KRONİK BÖBREK YETERSİZLİĞİ

48 DEMİR EKSİKLİĞİ RİSKİ TAŞIMAKTADIR.
AYLIK KAN KAYIPLARI 30 ml ‘DEN YÜKSEK KADINLAR DEMİR EKSİKLİĞİ RİSKİ TAŞIMAKTADIR.

49 DEMİR GEREKSİNİMİ ARTAR
GEBELİK GEBELİKTE DEMİR GEREKSİNİMİ ARTAR mg ARASINDADIR

50 Demirden Zengin Gıdalar:
􀂙 Kırmızı et, Balık, Yumurta sarısı 􀂙 Kuru baklagiller (mercimek, nohut, kuru fasulye) 􀂙 Kuru üzüm, incir, kayısı, 􀂙 Yeşil sebzeler, Karaciğer, Demir Emilimini Azaltan Maddeler: 􀂙 Fosfat, Karbonat 􀂙 Çay, Kahve 􀂙 Gazlı içecekler Kansızlıkta Demir Tedavisi: Demir içeren damla ya da şuruplar kullanılır. Demir içeren iğneler il Hemoglobin düzeyi yaşına göre normale gelinceye kadar demir ilaçlarına devam edilir. İlaçların Yan Etkileri a-Dişler geçici olarak siyaha boyanabilir. b-Kakada koyu renk oluşabilir. c-Bulantı, kusma, ishal, karın ağrısı görülebilir.

51 DEMİR EKSİKLİĞİ ANEMİSİ: Mikroskopik muayenede eritrositler; normalden küçüktürler, ortalarının renkleri soluk(hipokrom) olduğu için bu anemiye Hipokrom mikrositer anemi de denir. ETYOLOJİ: Demir yetersizliğine bağlı gelişen anemilerdir.Küçük çocuklarda (Büyümenin hızlı olması) ve kadınlarda (Gebelik ve menstürüasyon dönem)sık görülür. Dünyada ve Ülkemizde yaygın görülen anemi tipidir. Demir; Baklagiller ve bazı sebzelerde vardır.Fakat bunlardaki demirin emilimi zordur. Kayıpları fazladır. Et ve et ürünlerine, proteinden zengin gıdalarda demir bolca bulunur. Ayrıca hayvansal gıdalardaki demirin emilimi kolaydır. Günlük demir miktarı:20-25 mg dır.

52

53 Belirti ve Bulgular: Halsizlik, güçsüzlük, çabuk yorulma, Eforla çarpıntı ve nefes darlığı, cilt ve mukozalarda solukluk, tırnaklarda incelme, çabuk kırılma,Dil soluk, Saçlarda kuruma ve incelme, çabuk kırılma, bazı hastalarda pika (besin olmayan şeyleri yeme) mevcuttur.jeofaji(kil-toprak yeme), pagofaji(aşırı buz yeme) TANI:Hemoglobin tayini, eritrosit sayımı,periferik yayma, serum demiri,demir bağlama kapasitesi TEDAVİ:Anemiye neden olan hastalığın tedavisi, Demir takviyesi yapılarak anemi tedavi yapılır.İV. Ve İM demir preperetlerı oral yoldan verilir. Tedavide önce oral yol denenir. Oral yolla Tolerans daha iyidir. 2 ay sonra hemoglobin normale döner ancak boşalan depoların dolması için 4 ay daha devam edilir. Yemeklerde 30 dakika önce alınır. Mide şikayeti varsa yemeklerde 2 saat sonra alabilirler

54 HEMOLİTİK ANEMİ: Eritrositlerin yıkımına bağlı olarak gelişen bir anemi şeklidir. Eritrosit yıkımı eritrositlerin yaşam sürelerinin kısalması nedeniyle meydana gelmektedir. ETYOLOJİ: Bazı ilaçlar, Enfeksiyon hastalıkları, travmalar, konjenital, kalıtsal BELİRTİ VE BULGULAR: Anemi, Sarılık, idrarda koyulaşma, Splenomegali, ağrı, ateş, titreme, baş dönmesi,kan basıncında düşüş TEDAVİ: Tedavi nedene göre yapılır. PERNİSİYOZ ANEMİMegolablastik anemi): B12 vitamini eksikliğine bağlı olarak gelişen anemidir. Tedavi: B12 vitamini İM. Verilir. Oral verilmez emilim ağızdan etkisizdir.

55 APLASTİK ANEMİAA): Kemik iliğinin hiçbir fonksiyonunu yerine getirememesi ile oluşan hastalık tablosudur. Kemik iliği sadece eritrosit değil, trombosit, lökosit de üretememesidir. BELİRTİ VE BULGULAR: Anemi, halsizlik,yorgunluk, sık sık ve ağır enfeksiyonlar, oral ve rektal kanamalar, splenomegali, hepatomegali TEDAVİ:Uygun ilik bulunması halinde ilik nakli(kök hücre). Bu aşamaya kadar eritrosit ve trombosit transfüzyonu yapılır. Yaşam süreleri tedavi yapılamayanlarda 3-6 aydır.

56 SİCKLE CELL ANEMİ(Orak hücreli Anemi) Genlerdeki betaglobin zincirinin 6.aminoasidi olan glutamik asit yerine valin aminoasidinin geçmesi ile ortaya hemoglobin S çıkar. Normal insanda hemoglobin A bulunur. TALASEMİ: (Akdeniz Anemisi): Hemoglobin sentezinin yeterince gerçekleşemediği kalıtsal ve önlenebilir bir kan hastalığıdır. Talasemi 3 değişik şekilde görülmektedir., 1-Talasemi minör(Talasemi taşıyıcılığı) 2-Talasemi intermedia 3-Talasemi Major dur. 1-TALASEMİ MİNÖR: Kişiler tamamen sağlıklıdır.Ancak taşıdıklar genler nedeniyle çocuklarının Talasemi hastası olmasına neden olurlar. 2-Talasemi İntermedia: Hastalık belirtisi vardır fakat hafif şeklidir. 3-TALASEMİ MAJOR: En ağır olanıdır.Vücut için yeterli hemoglobin yapılamamaktadır. Erken çocukluk döneminde görülür.Hastaların %80 5 yaşına gelmeden kaybedilir. Transfüzyon yapılamayan hastaların ömrü birkaç yıldır. 3-4 haftada bir kan verilir.

57 AKDENİZ ANEMİSİ

58

59 POLİSİTEMİA VERA (Vaquez Hastalığı): Kemik iliğinde eritrositlerin üretilmesi sonucu, dolaşımdaki eritrosit miktarı ve hemotokrit oranı artar. Buna bağlı olarak kanın viskozitesi artar, bu tabloya polisitemia Vera adı verilir. HODGKİN HASTALIĞI: Lenfoid dokuların malign bir hastalığıdır. Enfeksiyonlardan sonra görülebilir. En iyi prognoz lenfoidden zengin olanı, en kötü prognoz,lenfoidden fakir olanıdır. Kemoterapi ve radyoterapi, kemik iliği nakli

60 HEMATOLOJİK GENEL TEDAVİ YÖNTEMLERİ
Nedene yönelik tedavi Semptomatik tedavi(hastayı rahatsız eden belirti ve bulguları ortadan kaldırmak) Kemoterapi Radyoterapi İmmünoterapi Kan ve kan ürünlerinin transfüzyonu Kortikosteroit tedavisi Splenektomi İlik nakli (kök hücre nakli)”

61

62 Sağlık Sunumları: http://hastaneciyiz.blogspot.com