İnsan, tüm canlılardan farklı olarak, canlı-cansız doğa ve kendisi hakkında bilgiler edinir. Bilgi edinmekle kalmaz, bilgilerine göre davranır. İnsanın.

... konulu sunumlar: "İnsan, tüm canlılardan farklı olarak, canlı-cansız doğa ve kendisi hakkında bilgiler edinir. Bilgi edinmekle kalmaz, bilgilerine göre davranır. İnsanın."— Sunum transkripti:

1 İnsan, tüm canlılardan farklı olarak, canlı-cansız doğa ve kendisi hakkında bilgiler edinir. Bilgi edinmekle kalmaz, bilgilerine göre davranır. İnsanın nesneler dünyası kadar, simgeler dünyası da vardır. Bilgi, nesneler dünyasının insanın beynindeki (zihnindeki) simgesel yansımasıdır. 1

2 Ve düşünme devam eder. Söz konusu simgeler üzerine de kafa yorar. Hatta nesneler evreninde karşılığı olmayan simgeler yaratır. O simgeleri sistemleştirir. Bu simgeler de kafatasının içinde hapsolmaz: insanın eylemini, davranışını; böylece de nesneler evrenini etkiler. 2

3 İnsanı hayvanlardan ayıran özelliklerden biri, doğa ile uyumsuzluğunu araçlarla gidermek zorunda olmasıdır. Hayvanlar, değişen doğa ve hayat koşullarına beden yapılarını değiştirerek uyum sağlarlar. Oysa insan, kendini savunmak ve gıda bulmak için silahlar, aletler ve stratejik planlar icat etmiştir. 3

4 Bilen Özne Bilinen Nesne (beş duyu oranı ve mantıksal akıl yürütme) Bilinen evrende bilince sahip (bildiğini bilen) tek varlık (şimdilik) insandır. 4

5 Gerçekliğin (olguların) simgesel modelleri; yaşam pratiği ile, deneyimle, emek etkinliği sırasında sınavdan geçirilebilir. Gerçekliği yansıtma dereceleri, bilimsel doğrulama- yanlışlama yöntemleri ile ortaya konabilir. Bilen özne olarak insan, gerçekliğin doğru bilgisini, hiçbir kuşkuya yer bırakmayacak kesinlikle edinebilir. Gerçekliğin doğru bilgisine gerçek denir. 5

6 Gerçeklik, bilgisi edinilecek nesnenin (olgunun, olayın) “özne”den bağımsız durumudur. Bilgi, bir gerçeklik hakkında, insanın (bilen öznenin) kafasında kurulan simgesel modeldir. Bir model, gerçekliğe uygunsa, söz konusu model (düşünce) gerçektir. Doğru Bilgi = Gerçek 6

7 Simgesel araçlar edinmenin yolları: Pratik, somut düşünüş, soyut düşünüş, sezgi, onun dinsel biçimi “vahiy” ve dinsel olmayabilen biçimi “spekülasyon” ile gözlem ve deney. 7

8 Bilimler Formal Bilimler (Matematik, Mantık, İstatistik, Bilgi Teorisi, Bilgisayar Bilimi) Fiziksel Bilimler (Fizik, Kimya, Biyoloji, Astronomi, Yerbilim) Yaşam Bilimleri (Anatomi, Botanik, Genetik, Tıp, Farmakoloji, Psikoloji, Zooloji vb.) Sosyal Bilimler (Tarih, İktisat, Sosyoloji, Antropoloji, Siyaset Bilimi vb.) Uygulamalı Bilimler (Mühendislik)

9 Fiziksel Bilimler (Doğa Bilimleri) Fizik (Mekanik, Optik, Akustik, Elektrik…) Kimya Biyoloji (Ekoloji, Doğa Tarihi) Astronomi Yerbilim (Jeofizik, Hidroloji, Meteoroloji, Coğrafya, Oşinografi, Pedoloji, Speleoloji, Klimatoloji, Jeomorfoloji) Astrofizik, Biyokimya, Fizikokimya, Elektrokimya Mekanik, Elektrodinamik, Termodinamik

10 Yaşam Bilimleri Beşeri Bilimler Duyuşsal Nöroloji Anatomi Biyomedikal Botanik Bilişsel Nörobilim Çevre Bilimi Ekoloji Etoloji Genetik Gıda bilimi Tıp bilimleri Mikrobiyoloji Onkoloji Patoloji Parazitoloji Zooloji Psikoloji Spor bilimleri Fizyoloji Nüfus bilimleri

11 Sosyal Bilimler Tarih İktisat Sosyoloji Antropoloji Siyaset Bilimi Psikoloji Arkeoloji Demografi İnsanî Coğrafya Hukuk Dil Bilimleri Eğitim Bilimleri İletişim Bilimleri Yönetim Bilimi Davranış Bilimleri

12 Uygulamalı Bilimler Tarım Mimarlık ve Tasarım Mühendislik İşletme İlahiyat Eğitim Çevre Aile ve tüketici Sağlık Bilimleri Medya ve iletişim Hukuk Sosyal Hizmetler Kamu Yönetimi Savaş Bilimleri Eğlence ve fiziksel performans Taşımacılık Kütüphanecilik ve müzecilik

13 Bilim Dünyasının 5 Temel Normu Evrenselcilik Örgütlü şüphecilik Tarafsızlık Paylaşımcılık Dürüstlük

14 Bilimin İşlevi Yüzeyden derine / temele Görünenden gerçeğe / gerçekliğe Dünü ve bugünü anlama ve açıklama Doğayı, toplumu ve kendini tanıma ve kavrama İnsanın doğayı değiştirme süreci Toplumsal refah ve mutluluk

15 Teknik, belli bir sonucu elde etmek için kullanılan, yöntem yardımıyla seçilen ve organize edilen araçlardır. Araştırma teknikleri, veri elde etme aracı olarak kullanılırlar. Bilimsel yöntem, sadece süreçte kullanılan araçlar ve izlenen yol ile değil; ulaşılması hedeflenen sonucun kendisi ile de doğrudan ilgilidir. Nesnelerin, olguların, olayların yalnızca ne olduğunun değil, nerede ve nasıl bulunduklarının yanıtının da araştırılmasını sağlar. Bu nedenle, yöntem tekniğe indirgenemez. Bilimsel yöntem, bir sorun ortaya konulmasıyla başlar. Böylece daha bu aşamada öznellik içerir. Bilimsel yöntemin tanımlama bölümü, öznelliğe kaçınılmaz olarak açıktır. Bilimsel yöntemin sınama bölümü ise olabildiğince nesneldir. Tarafsızlık; sınamada objektifliktir; yoksa tanımlamada her şeye, herkese eşit mesafede olmak mümkün değildir.

16 Bilimsel Yöntem Sorunun farkına varılması Sorunun kavranması ve sistematize edilmesi Varsayımlar oluşturma (Geçici neden-sonuç ilişkileri) Araştırma tekniklerinin seçimi Veri toplama tekniğinin belirlenmesi Veri toplanması Verilerin çözümlenmesi Çözümlerin yorumlanması Rapor yazılması

17

18 Bilimsel İşleyişin Aşamaları Olguları (olayları, nesneleri) kavramak, tanımlamak ve sınıflandırmak üzere çözümleyerek betimleme [BETİMLEME (description)] Olgular arasında nedensellik ilişkisi kurmak ve bu ilişkileri sınayıp gerçekleyerek açıklamak [AÇIKLAMA (explication)] Çeşitli düzeylerde gerçeklenmiş ilişkileri genellikler, yasalar ve kuramlar biçiminde dillendirmek. Bunlardan yola çıkarak gelecekle ilgili çıkarımlarda bulunmak. [YASALAŞTIRMA (theorem & law) ve ÖNDEYİ (prediction)]