Glukometre Cihazı Kullanma ve Kalite Semineri

... konulu sunumlar: "Glukometre Cihazı Kullanma ve Kalite Semineri"— Sunum transkripti:

1 Glukometre Cihazı Kullanma ve Kalite Semineri
Dr. Kemal Türker ULUTAŞ Tıbbi Biyokimya Uzmanı İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp 2007

2 Kan gazı Koagulometre Biyokimya Analizörü Glukometre
Hangisi/hangileri hasta başı cihaz testleri grubunda değerlendirilmektedir? Yalnız I Yalnız II II-IV I-II-III I-IV

3 HBTC (POCT) * Kan Gazı * Glukometre
Hasta Başı Test Cihazı(POCT) =point of Care

4 HBTC KURALLARI Klinikte her hasta bası test cihazı için bir klinik yetkilisi belirlenmeli ve görev tanımı yapılmalı Klinik yetkilisine eğitim; pre-analitik, analitik ve post-analitik evreler bilinmeli Kalite kontrol değerlendirme kuralları bilinmeli, Cihazın temizliği ve bakımı periyodik olarak yapılmalı.

5 Hasta bası test cihazlarının kalibrasyon ve iç kalite kontrol sonuçları saklanmalı
Kalibrasyon ve kalite kontrol sonuçlarında bir uygunsuzluk tespit ettiğinde arıza durumunda sorunun çözümlenmesi için ilgili firmayla iletişime geçmeli ve konu hakkında laboratuvarın hasta başı cihaz yetkilisini bilgilendirmeli Çalışılmış olan tüm hasta sonuçları kayıt altında tutulmalı

6 Diyabet ??

7

8 Glukometre Cihazı? Bir laboratuvar cihazı olmasına rağmen hastanenin servis katlarında veya ev kullanıcılarının da kullandığı küçük cep tipi glukometreleri vardır. Bu cihazların yanında şeker ölçüm stripleriyle birlikte bir adet kalibratör verilir ve o kutudaki şeker striplerinin ölçümleri bu kalibratörle ayarlanır. Kullanıcılar bu işlemi yapınca cihazlarının vereceği sonucun da doğru olacağına inanırlar

9 Astracheck PLUS ? Ölçüm Yöntemi: Cihaz kandaki glikoz seviyesinin yoğunluğuna göre glikoz oksidaz enziminin etkileşimi ile  çalışmaktadır. Majör Bileşimler: Her bir test stripi şu bileşenleri içermektedir. Glikoz Oksidaz ,5Unit Redox Medox ,3ug Buffer&Non-Reaktant……50,5ug Bir laboratuvar cihazı olmasına rağmen hastanenin servis katlarında veya ev kullanıcılarının da kullandığı küçük cep tipi glukometreleri vardır. Bu cihazların yanında şeker ölçüm stripleriyle birlikte bir adet kalibratör verilir ve o kutudaki şeker striplerinin ölçümleri bu kalibratörle ayarlanır. Kullanıcılar bu işlemi yapınca cihazlarının vereceği sonucun da doğru olacağına inanırlar

10 ASTRACHECK PLUS CİHAZ ÖZELLİKLERİ
Ölçme Aralığı 20~630 mg/dL Ölçme Süresi 5 Saniye Hafıza Sayısı 300 Kan Örneği 0.5 μL (önemli) Taze Tam Kan; Parmak ucu, avuç içi, kol; Arterier, Venöz Hematokrit (Hct) 20~60% Pil Ömrü 1000 test Çalışma Prensibi Elektrokimyasal Biyosensör Teknolojisi

11 Preanalitik Evre tanımlaması aşağıdakilerden hangi aşamayı ifade etmektedir?
Analiz Öncesi Analiz Süreci Analiz Sonrası Analiz Dışı Hiçbiri

12 GLUKOMETRE PREANALİTİK HATA KAYNAKLARI
Hastanın Hipotansif ve Şok tablosunda olması Parmak ucuna fazla kuvvet uygulanması Örnek hacminin yetersiz olduğu durumlar Kan alımından önce parmak ucunun alkolle silindikten sonra kuruması beklenmeden kan alınması Parmak delindikten sonra kan örneğinin hemen cihaza verilmemesi Hastanın HEMATOKRİT değeri %20-60 aralığı dışında olması Taze kapiller kan yerine serum veya plazma kullanılması Glukometrelerde ölçümü etkileyen değişkenlerden biri de hematokrit düzeyidir. Hematokrit yüksekliğinde, difüze olabilen plazma hacmi azalmış olacaktır. Ayrıca fazla sayıda eritrosit nedeniyle membranın fonksiyonu fiziksel olarak etkilenebilir, glukozun veya mediyatörün reaktif katmanına ulaşması engelleneceğinden, yalancı düşlüklük gözlenebilir (%30 oranında). Yine hematokritin etkisi nedeniyle, anemi varlığında yalancı yükseklik gözlenebilir. Diyabetik ketoasidozda, dehidratasyona bağlı kanın vizkositesinin belirgin olarak artması nedeniyle, yanlışlıkla düşük kan glukoz değerleri elde edilebilir (12).

13 Aynı hastada parmak ucu Glukometre ile yapılan ölçüm ile laboratuvarda venöz kandan yapılan ölçüm sonucu aynı mıdır? Aynıdır %30-45 farklıdır %15-30 farklıdır %5-10 farklıdır İki katıdır

14 Laboratuvarlar kan genellikle koldaki damardan alınır, kanın eritrosit, lökosit, trombosit dediğimiz şekilli elemanları ayrılır ve sıvı kısmı olan serumdaki şeker düzeyi ölçülür. Bu değerler Glukometrede okunanlardan % 10 düzeyine kadar yüksek olabilir, tokluk kanında bu fark daha da artabilir.

15 Acil olarak kan şekerini ölçen bu küçük cihazlarında kalibrasyonları, merkez laboratuvarda ki oto analizör ile aynı kontrol kanı cross çalışarak yapılmalıdır. Minimum ayda bir kez düzenli yapılan bu kontrol sonuçları hastanenin antetli kağıdına yazılarak sorumlu Biyokimya uzmanı hekim tarafından kaşe/imza ile kayıt altına alınıp arşivlenmelidir.

16 Bu küçük mobil cihazlar numaralandırılarak takip edilmeli, şayet ölçüm sonuçları arasında % 10 dan büyük fark var ise cihaz “Kullanım Dışı” olarak tasnif edilerek depoya kaldırılmalıdır.

17 Aral ve Ark., glukometre EDTA’lı venöz kan sonuçları ile otoanalizörle çalışılan plazma değerlerinin karşılaştırılmasında korelasyon (r=0.982), regresyon (y=0.831x ) hesaplandı. Glukometreyle kapiller, otoanalizörle plazma değerlerinin karşılaştırılmasında ise bulduğumuz korelasyon (r=0.969), regresyon (y=0.910x ) idi. Firma Çalışması, Olympus otoanalizörü (plazma) ile venöz tam kan glukometre sonuçları arasındaki ilişki incelendiğinde regresyon (y=0.8617x ) olarak belirtilmektedir. Chen ve ark. 'nın yaptığı çalışmada, lityum Heparinli venöz tam kan örneklerinde, YSI ile glukometre sonuçlarının korelasyonu ile kapiller örneklerde yine YSI’de çalışılan plazma değerleri arasındaki korelasyon birbirine yakın bulunmuştur (r=0.77, y=0.79x + 50).

18

19 GLUKOMETRE ANALİTİK HATA KAYNAKLARI
Kalibrasyonu ve kontrolü yapılmamış cihazların kullanımı Strip kutusu üzerindeki kod ile cihazın kalibrasyonunun yapıldığı kodun farklı olması Son kullanım süresi dolmuş, 90 günün üzerinde açık kalmış, nem almış striplerin kullanımı Çevre sıcaklığı ölçüm sınırları ( C) dışında iken analizi gerçekleştirme Cihazın ıslanmış olması veya düşmesi Test striplerinin hasarlı olması Bir laboratuvar cihazı olmasına rağmen hastanenin servis katlarında veya ev kullanıcılarının da kullandığı küçük cep tipi glukometreleri vardır. Bu cihazların yanında şeker ölçüm stripleriyle birlikte bir adet kalibratör verilir ve o kutudaki şeker striplerinin ölçümleri bu kalibratörle ayarlanır. Kullanıcılar bu işlemi yapınca cihazlarının vereceği sonucun da doğru olacağına inanırlar

20 GLUKOMETRE POSTANALİTİK HATA KAYNAKLARI
Elde edilen değerin düzenli kaydının alınmaması Sonucun farklı hasta üzerine yazılması Bir laboratuvar cihazı olmasına rağmen hastanenin servis katlarında veya ev kullanıcılarının da kullandığı küçük cep tipi glukometreleri vardır. Bu cihazların yanında şeker ölçüm stripleriyle birlikte bir adet kalibratör verilir ve o kutudaki şeker striplerinin ölçümleri bu kalibratörle ayarlanır. Kullanıcılar bu işlemi yapınca cihazlarının vereceği sonucun da doğru olacağına inanırlar

21 Glukometre Cihaz Bakımı
Cihazı sıcak yüzeyle temas ettirmeyiniz. Cihaza kan veya solüsyon bulaşmadıkça akut temizlik gerektirmez (strip kutusu değişimi). Cihaz test yerine toz/kan bulaşını önleyiniz. Her kullanım sonrası kabında muhafaza ediniz. Cihazın dışını nemli sabunlu bezle silebilirsiniz. Cihazın dezenfeksiyonu için %70 etil alkol kullanılabilir. Diğer temizlik maddelerini kullanmayınız. Cihaza zarar verir !!!

22 Kanı ölçüm çubuğuna dokundurun.
“Bip” sesini duyunca kan örneğinin yeterli olduğunu anlarsınız. Kanı ölçüm çubuğuna damlatmayınız. Cihazın okuması beklenir, 5 sn sonra sonuç ekranda görülecektir.

23

24

25

26

27

28 Glukometre Ölçüm Sonuçları
Glukometre Ölçüm Sonuçlarının tamamı “Glukometre Ölçüm Takip Formu” ile kayıt altına alınmalıdır.

29 Glukometre Doğrulanma Kayıtları

30 Glukometre Doğrulanma Kayıtları Biyokimya Uzmanı Tarafından Değerlendirilip Onaylanmadıkça Geçerli Olmayacaktır..

31 teşekkürler