LHC Çarpışmalarını Nasıl Görüyoruz?

... konulu sunumlar: "LHC Çarpışmalarını Nasıl Görüyoruz?"— Sunum transkripti:

1 LHC Çarpışmalarını Nasıl Görüyoruz?
LHC’deki çarpışmaları 4 büyük, 2 küçük “fotoğraf makinesi” ile izliyoruz. Bora Akgün - Carnegie Mellon University - CMS V. Erkcan Özcan - University College London - ATLAS CMS LHCb ALICE ATLAS 5 Haziran 2010, CERN

2 Nasıl Fotoğraf Çekiyoruz
Protonlar çarpışıyor = 1 olay Bir sürü parçacık ortaya çıkıyor Parçacıklar Dedektörle etkileşiyor; elektrik sinyaller oluşuyor Cevap evet ise, bas deklanşöre Sinyaller ilginç mi? Resim kayda değer mi?

3 Fotoğrafta Ne Arıyoruz?
Diyelim ki Ali ile Ayşe’nin nasıl bir ilişkisi olduğunu araştırıyoruz. Akraba mı? Kardeş mi? Çift mi? Çift iseler, ilişkinin düzeyi/etkileşim gücü ne? Sevgili mi? Sözlü mü? Evli mi? Bu soruları yanıtlayabilmek için Ali ile Ayşe’nin içinde oldukları fotoğrafları seçip incelemek lazım.

4 LHC’de Bir Düğün Fotoğrafı
Ali ile Ayşe’nin bir fotoğrafı Bir başka fotoğraf Düzeltmelerden sonra Bu resme göre kardeş olabilirler ama daha çok fotoğrafı analiz etmek lazım

5 Bize nasıl bir makine lazım?
Çabuk (25 nanosaniyede bir) ve ilgilendiğimiz özellikte çok (saniyede ≃100 tane) fotoğraf çekebilecek, Fotoğrafların yüksek çözünürlükte (≃100Mega Piksel) olduğu, Çok kısa mesafelere (mikrometre) odaklanabilen Çektiği fotoğraflarda ilgilendiğimiz nesneleri ayırt edebilecek (farklı ölçümler yapabilen alt-katmanlar) … 1 nanosaniye = saniye, 1 mikrometre = Yani…

6 LHC Dedektörleri

7 Fotoğrafların Anlamı

8 e+e−→Υ(4S)→B+B− B−→Xμ− Β+→Κsπ+γ
High energy photon in the calorimeter. Energy deposit is centralized, unlike the deposits from hadrons.

9 Z  e+e-

10 Her Dedektörden bir örnek ölçüm

11 Yedekler 11

12 Candidate for W  en 12

13 7 TeV’de bir muon

14 W-  μ- n

15 Tasarım ve Kalİbrasyon
Kozmik Muonlar Beam Splash

16 Bİzİ Takİp Etmek

17 Verİ İncelenmesİ ve Sİmulasyon (MC) İle KarşılaŞtırma

18 Makaleler Binlerce insanin ortak bir amaç için çalışmasının hikayesi… ALICE deneyinin ilk ölçümleri - makalenin ilk üç sayfası yazarların isimleri…

19 V. Erkcan Özcan, University College London
Çok Çeşitli Algıçlar cτ (m) n 2.7×1011 μ+ 659 π+ 7.80 K+ 3.71 B+ 4.9×10−4 V. Erkcan Özcan, University College London

20 Distribution with the GRID to all around the world!
Dıstrıbutıon of Data Distribution with the GRID to all around the world!

21 LHC Verisi PS Deneyi HBC200 (1965-1977)
LHC Deneyleri ( Tasarlanan) Kütle Merkezi Çarpışma enerjisi (√s) ≈3 GeV 7TeV => 14TeV Veri Miktarı 12 yılda 40 milyon fotoğraf [yaklaşık km uzunluğunda fotoğraf filmi] Saniyede 100 => 40 milyon paket geçişi [CDlere yazılırsa her yıl 20km’lik bir dağ] Concorde (15 Km) 1 yıllık LHC verisi (20 km) Ağrı dağı (5.1 Km)