Kavram ; Kamu gücü ayrıcalığı içeren hukuki işlemlerdir

... konulu sunumlar: "Kavram ; Kamu gücü ayrıcalığı içeren hukuki işlemlerdir"— Sunum transkripti:

1 Kavram ; Kamu gücü ayrıcalığı içeren hukuki işlemlerdir
İdari İşlemler Kavram ; Kamu gücü ayrıcalığı içeren hukuki işlemlerdir

2 İdarenin idare hukukuna tabi olmayan işlemleri ; a ) Özel mallarının yönetimi b ) Özel hukuk sözleşmeleri c ) Kitlerin 3. kişilerle yaptığı işlemler

3 İdari İşlemin Yasama ve Yargı İşlemlerinden Ayrılması ;
a ) Yasama işlemelerinden ayrılması ; Kural olarak organik kritere göre ayrılır Yasama organından çıkan işlemler yasama , idare organından çıkan işlemler idari işlem niteliğindedir . Ancak idarenin çıkardığı tüzük , yönetmelik yasama işlemi olmadığı gibi yasama organının idari işlemleri “ personel atamsı , azli gibi ”

4 b ) Yargı işlemlerinden ayrılması ; Genel kural yargı organından çıkmalı ve hukuki bir uyuşmazlığın çözümüne ilişkin olmalı İdarinin yargısal işlemleri a ) disiplin cezaları b ) kolluk yaptırımları c ) bio ‘ ların kararları d ) Hsyk yargı organı değil idari bir organdır .

5 Yargının idari işlemleri ; a ) Hakimlerin özlük ve disiplin işlemleri b ) Yargıtay ’ ın verdiği notlar c ) Yargı organının iç yapısına , çalışma düzenine ve görev dağılımına ilişkin işlemler d ) Personele ilişkin işlemler e ) Yüksek mahkemelerin başkan seçme ve aday gösterme işi

6 Hükümet Tasarrufları Yürütme organından çıkan işlemler kural olarak idari işlemlerdir . Ancak istisnaen bazı işlemler konusu itibari ile idari işlem olmadığı kabul edilir bu işlemler adli yada idari mahkeme tarafından denetlenemez .

7 a ) Yürütme organının yasama organı ile olan ilişkileri b ) Yürütme organının başka devletlerle olan ilişkileri çerçevesinde yapılan c ) Bakanlar kurulunun oluşumuna ilişkin d ) Cumhurbaşkanının iptal davası açması işlemi e ) Cumhurbaşkanının anayasa değişikliği sürecinde yaptığı işlemler

8 Hükümet tasarrufları idari işlem kabul edilmediklerinden bu işlemler hakkında idare iptal davası açılamayacağı gibi tam yargı davasıda açılamaz . Kanunla bazı işlemlerin denetlenemeyeceği kuralı getirilmesi o işlemi hükümet tasarrufu yapmaz Anayasa hukukunun ve uluslar arası hukukun alanına girer .

9 İdari işlemlerin Özellikleri a ) İcrailik İdarenin tek yanlı olarak açıkladığı irade ile hukuki sonuçlar doğurmasına , tek yanlılık özelliğine denir . Muhatabın kabul beyanı olmadan hukuki sonuçlar doğurur . Hukuk düzeninde değişiklik yaratır .

10 b ) Re’sen icra edilebilirlik
İşlemin sonucunun maddi aleme doğrudan doğruya idare tarafından aktarılmasınadır. İdare tarafından kararın uygulanmasına ilişkindir . ‘ İhkak-ı hak’ka benzetilebilir . Kanunla istisna getirilmiş olabilir ( Kamulaştırma kararının icrası )

11 c ) Hukuka uygunluk karinesi
Bütün tek yanlı işlemler de İdarenin yaptığı işlemlerin mahkeme tarafından iptal edilinceye kadar Hukuka uygun olduğu kabul edilir .

12 Hukuka uygunluk karinesinin sonuçları a ) İdari karar hukuki sonuçlara hakim kararına ihtiyaç olmaksızın kendiliğinden sahip olur . b ) Uyuşmazlıkta dava açması gereken işlemin muhatabıdır c ) İdari işleme karşı dava açılması kural olarak işlemin yürürlülüğünü durdurmaz . İstisna ; Kanunla öngörülmüş ( vergi uyuşmazlıklıkları ) ve yürütmeyi durdurma kararı

13 İdari İşlemlerin Türleri
1 ) Tek-yanlı idari işlemler ( idari kararlar ) a ) Bireysel idari işlemler ( idari kararlar ) b) Düzenleyici işlemler ( KHK , tüzük , yönetmelik ) 2) İki-yanlı idari işlemler(idari sözleşmeler )

14 Bireysel İşlemler ( İdari Kararlar )
İsmen belirli kişi veya belli duruma ilişkin olan idari işlemlerdir .

15 İdari kararların ayrımı A ) Maddi Açıdan a ) Şart işlemler ; Bir kişi ve şeyi , hukuk kurallarınca önceden tespit edilmiş genel , objektif ve kişilik dışı bir statüye sokan veya böyle bir statüden çıkaran işlemlerdir . Kişi o statünün sağladığı hak ve yükümlülüklere sahip olur . Memur atama , emekliye sevk edilme ...

16 b ) Subjektif işlemler ; Kişiden kişiye değişen bireysel işlemleridir
b ) Subjektif işlemler ; Kişiden kişiye değişen bireysel işlemleridir . Vergi mükellefleri , not verme işlemi , disiplin cezası ...

17 B ) İçeriklerine Göre ; a ) Emredici işlemler ; Muhatabına belli bir davranışı benimsemeye yada ondan kaçınmaya zorlayan işlemlerdir . Genel olarak kolluk

18 b ) İnşai işlemler ; Yeni bir hukuki durum doğuran yada mevcud durumda değişklik yaratan işlemlerdir . atama , azil , disiplin cezası ... c ) Tespit edici işlemler ; Bir hukuki durumun varlığını tespit eden işlemlerdir . Hukuki etkiden bütünüyle mahrum ise dava açılamaz

19 C ) Muhatapları Üzerindeki Etkilerine Göre a ) Yararlandırıcı ; İşlemin muhatabına bir hak sağlayan yada yükümlülüğünü kaldıran işlemlerdir . b ) Yükümlendirici işlemler ; İlgilinin haklarını sınırlayan yada bazı durumlardan yararlanmalarını engelleyen işlemlerdir Yükümlendirici işlemlerde idarenin kanuni bir yetkiye sahip olması gerekir .

20 D ) Açıklanan İrade Sayısına Göre ; a ) Basit idari işlemler ; Tek bir iradenin açıklanması ile meydana gelen işlemlerdir . b ) Kolektif işlemler ; Birden fazla iradenin aynı an ve yönde açıklanması ile oluşan işlemlerdir . Kurul kararları , belediye meclisi , il genel meclisi ...

21 c ) Karma işlemler ; Birden fazla iradenin belli bir sıra ile aynı yönde açıklanması ile oluşan işlemlerdir . Vali atama , üçlü kararname E ) İşlemi Yapan Makama Göre ; Bireysel ve kolejyal

22 F ) Açıklanan İradenin Şekline Göre a ) Sarih kararlar ; Açıkça anlaşılan irade açıklamalarıdır b ) Zımmi kararlar ; İdarenin belli bir süre içinde iradesini açıklamaması durumda farz edilen kararlardır Zımmi red veya zımmi kabul kararı olarak 2 ye ayrılır . 60 gün içerisinde başvurma koşulu İl genel meclisi tarafından alınan kararlara valinin 7 gün içinde cevap verme yükümlüğü

23 G ) İsteğe Bağlı Olup Olmamalarına Göre ; a ) İsteğe bağlı olmayan işlemler ; İlgilinin talebine gereksinmeksizin yapılan işlemlerdir . b ) İsteğe bağlı olan işlemler ; İlgilinin talebinin şart olduğu işlemlerdir İlgilinin talebi işlemin sebebidir .

24 H ) İcrai Olup Olmamalarına Göre ; İcrai olmayan işlemler ; Herhangi bir hukuki sonuç doğurmayan , hukuki durumda değişiklik yaratmayan işlemlerdir . a ) Hazırlık işlemleri ; İdari kararın alınmasından önce yapılan karar merci ’ ni bağlamayan ancak makamı bilgilendirici ve yönlendirici işlemlerdir . Asıl işlemin parçası değildirler . Herhangi bir hukuki sonuç doğurmazlar bu işlemlere karşı dava açılamaz .

25 b ) Teyit edici işlemler ; Hukuki durumun varlığını tespit eden işlemlerdir . İcrai karardan sonraki işlemlerdir . Teyip edici işlemler ilk işleme nazaran yenilik içeriyorsa teyit edici teyit edici işlem niteliğinde değildir .

26 c) İç düzen işlemleri ; İdare edilenlere doğrudan doğruya yönelik olmayan , idarenin kendi kuruluş ve işleyişine yönelik olarak yapılan işlemlerdir . Muhatabı idari makam ve memurlardır . aa ) Sirküler ; Hiyerarşik amirin astlarına uymakla yükümlü oldukları mevzuatın yorumlanması ve uygulanması konusunda verdikleri emir , talimat ve görüşlerdir . Mevzuat hükümlerini açıklar ve nasıl uygulanacağını gösterirler . Yargı denetimine tabi değillerdir . İdare edilenler ve hakimi bağlamaz .

27 bb ) Direktiler ; Hiyerarşik amirin astların takdir yetkisini nasıl kullanacakları yolunda verdikleri emir ve talimatlardır. İdarenin keyfi davranması önlenmiş olur Uygulanması zorunlu değildir . Tek başlarına dava konusu edilemezler .

28 cc ) Hizmet içi tedbirler ; aaa ) Hizmetin örgütlenmesine ilişkin tedbirler ; Hizmetin düzenlenmesi ve örgütlenme biçimine yönelik tedbirlerdir . bbb ) Önemsiz tedbirler ; Yönetici veya amirin kendi otoritesi altında bulunan hizmetin düzen ve disiplinin sağlamak üzere aldığı tedbirlerdir . Türk hukukunda bu tür içtihat geliştirilmemiştir .

29 d ) Enformel işlemler ; Tebliğ , tavsiye , uyarı , ihtar , bilgilendirme , plan , proje , basın , kanaat ve niyet açıklaması

30 İdari İşlemin Unsurları ; a ) Yetki unsuru b ) Şekil unsuru c ) Usul unsuru d ) Sebep unsuru e ) Konu unsuru f ) Amaç unsuru

31 A ) Yetki Unsuru ; İdare adına iradeyi açıklama yetkisinin kime ait olduğu , işlemin kim yada kimler tarafından yapılacağı hususudur . Bireysel yada kurul halinde olabilir .

32 1 ) Yetkilerin Ortak Özellikleri a ) Kanundan kaynaklar b ) Yetkiler istisnaidir c ) Yetkiler dar yoruma tabi tutulur d ) Kamu düzenine ilişkindir e ) Kullanılması zorunlu , vazgeçilemez ve devredilemezler f ) Yetki sakatlıkları sonradan düzeltilemez

33 2 ) Yetkisizliği Gideren Haller Yetkisiz olan kişi veya makamların bazı durumlarda yetkili kabul edilmiştir a ) Fiili memur teorisi ; Yetkisiz olan bir kişinin bazı koşullarda yapmış olduğu işlemler geçerli sayılır

34 aa ) Görünüş teorisi ; ( Görüşte memur ) İlgililerin bir makamı işgal edenin gerçekten yetkili olup olmadığını bilmediği ve bilmesinin beklenmeyen durumlarda , yetkisiz kişinin yaptığı işlemlerin geçerli sayılması bb ) Zaruret hali teorisi ( Zaruri memur ) Zaruret veya aciliyet halinde işlemi yapmaya yetkili olmayan kişilerin yaptıkları işlemlerin geçerli sayılması

35 b ) Yetkilerin paralelliği ilkesi ; Genellikle mevzuatta işlemi yapmaya yetkili kişiler sayılır işlemi geri almaya yada ilgaya yetkili olanlar sayılmaz . Bu durumlarda kanunda aksi öngörülmedikçe , kural olarak işlemi yapmaya yetkili kişiler işlemi geri almaya da yetkili kabul edilir . Yetkili olunan işlemin karşıtı olan işlemlerde geçerlidir . Memuru atamaya yetkili olan amirin , memurluktan alma işlemi .

36 c ) Yetki devri – imza devri ; Kural olarak yetki sadece yetkili makam tarafından kullanılabilir . Ancak yetkili makam yerine getirebileceğinden fazla yetkisi varsa kanunun elverdiği ölçüde bazı yetkilerini devredebilir .

37 aa ) Yetki devri ; İsim belirtilmeksizin yetkinin bir makamdan diğer bir makama devir edilmesidir bb ) İmza devri ; Yetkinin ismen belirli bir kamu görevlisinden yine ismen belirlenmiş başka bir kamu görevlisine devredilmesidir Sorumluluk yetkisiyi devir alana geçer **

38 İmza ve yetki devrinin farklılıkları ; a ) Yetki devrinde devir ismen belirli bir kişiye değilde makama verildiğine göre makamı işgal eden kişiler değişse bile makam hala yetkili olmaya devam eder . İmza devrinde yetkiyi devir alan görevden ayrıldığında yetki devredene geçer . b ) Yetki devrinde devreden yetkiyi geri almadıkça artık o konuda karar alamaz İmza devrinde yetkiyi devreden yetkiyi geri almaya gerek duymaksızın her zaman aynı konu da karar alabilir .

39 c ) Yetki devrinde devir alan yetkiyi kullanmadaki hiyerarşisi kendi hiyerarşisi kadardır . İmza devrinde yetkiyi kullanan devri yapanın hiyerarşik gücüne sahip olur . Bakanın müsteşara yetki devri

40 d ) İşlemin sahibi bakımından ; Yetki devrinde yetkiyi devir alan kişinin kararları , kendi adına aldığı kararlar olarak kabul edilirken imza devrinde devreden kişi adına alınmış sayılır onun kararı gibi işleme tabi olur . Uyuşmazlık halinde yetki devrinde yetkiyi devir alana , imza devrinde ise devreden kişiye karşı husumet yöneltilir .

41 e ) Alt devir yasağı ; Yetki devrinde kanunda sarih bir şekilde izin verilmedikçe yetkiyi başka bir makama devir edemez . İmza devrinde yetkiyi devir alan kişi yasaklanmadıkça yetkiyi bir başkasına devir edebilir .

42 cc ) Şartları ; a ) Kanunda açık olarak belirtilmelidir
cc ) Şartları ; a ) Kanunda açık olarak belirtilmelidir . b ) Zımmen de olsa devrin yasaklanmamış olması gerekir ; c ) Tamamıyla yetki devri yapılamaz , kısmi olmalıdır . d ) Devir sarih bir şekilde yapılmalıdır , gerektiğinde duyurulmalıdır . e ) Yazılı şekilde yapılmalıdır

43 d ) Vekalet ; Asıl görevlinin görevini yerine getiremeyeceği durumlarda geçici olarak yerine başkasına görevlendirmesine denir . aa ) Vekalet verme ; Vekaletin asıl yetkili tarafından atandığı durumlardır . bb ) Vekaleten atama ; Vekil , asılı atamaya yetkili üst tarafından geçici olarak atandığı durumlardır . Geçici süre olması şarttır . Asılda aranan özellikler vekilde aranmaz

44 e ) Cari işlemlerin yürütülmesi ; Yetkili kişinin yetkisinin bir şekilde yetkisini kaybettiği durumlarda yeni yetkili kişi görevine başlayana kadar işlerin yürütülmesi prensibi gereğince yetkiyi kullanmaya devam eder . Güvensizlik oyu ile düşürülen Bakanlar Kurulunun düşürülmesi

45 3 ) Yetki çeşitleri ; a ) Kişi bakımından b ) Konu bakımından c ) Yer bakımından d ) Zaman bakımından

46 a ) Kişi bakımından ; İşlemin kamu tüzel kişi adına kim yada kimler tarafından yapılabileceğini ifade eder . b ) Konu bakımından ; İdari makam hangi konular da karar almaya yetkili ise sadece o konular da karar alabilir . Başka bir alanda karar alması işlemin geçersiz olması sonucunu doğurur

47 c ) Yer bakımından ; İdari makamın hangi coğrafi alanda karar almaya yetkisi varsa orada yetkili olmasını ifade eder . d ) Zaman bakımından ; İdari makamın hangi süre içinde karar almaya yetkisi varsa o süre içinde karar almasını ifade eder . aa ) Kamu görevlisinin yetkisini kullanması için atanmış ve göreve başlamış olması gerekmektedir . Görevleri son bulunca yetkileri de son bulur bb ) İzinli oldukları süre boyunca yetkilerini kullanamazlar

48 cc ) İl genel meclisi , belediye meclisi gibi idari meclislerin çalışmaları belirli bir dönemle sınırlandırılmış olabilir . Bu dönem dışında aldıkları kararlar yetkisizliklik olarak sakat olabilir .

49 4 ) Yetki unsurunda sakatlık halleri İdari işlemin yetki kurallarından birine ( konu , zaman yer ve kişi ) uyulmayarak yapılması durumunda yetkisizlik veya yetki unsurunda sakatlık hallerinden söz edilir .

50 a ) Fonsiyon gaspı ; İdarenin yasama ve yargı organlarının alanına giren konularda işlem yapmasıdır aa ) Yasama fonksiyonunu gasbetmesi ; Yasama yetkisi kural olarak TBMM nindir . İdarenin yetki kanunu olmadan yasama organının alanına giren konuda kanunda değişiklik yapması Bakanlar kurulunun savaş ilan etmesi

51 bb ) Yargı fonksiyonunu gasbetmesi ; İdarenin mahkemelerin yetkisine giren bir konuda işlem yapması durumudur . b ) Yetki gaspı ; İdareye tamamen yabancı birinin veya yetkili olmayan biri tarafından yapılan işlemlerdir . aa ) Resmi sıfatın yokluğu hali ; İstisnai haller dışında herhangi bir resmi sıfatı olmayan kişinin yaptığı işlemler yetki bakımından sakattır .

52 bb ) Resmi sıfatın sona ermesi ; Yetkili kişinin görevi sona erdiği halde yetkisini kullanması durumudur . c ) Yetki tecavüzü ; Bir idari makamın diğer bir idari makamın yetkili olduğu konuda veya yerde işlem yapmasıdır .

53 aa ) Astın üstün yetkisi olan konuda veya üstün astın görev alanına giren bir konuda karar alması Başbakan yerine bakanın yerine , fakülte dekanı yerine rektörün karar alması bb ) Hiyerarşik olarak aynı seviyede bulunan veya aralarında hiyerarşi bulunmayan iki idari makamdan birinin diğerinin alanında işlem yapması Bir bakanın diğer bir bakanın yetkisine giren konuda işlem yapması

54 cc ) Vesayet makamının vesayete tabi makam yerine karar alması veya vesayete tabi makamın vesayet makamına sunmadan doğrudan karar alması ve uygulaması durumlarında konu bakımından Bir idari makamın başka bir idari makamın yetkili olduğu coğrafi alanda karar alması durumlarında yer bakımından Kamu görevlisinin yetkiyi kullanabilme şartları henüz doğmadan veya kullanma imkanı sona erdikten sonra işlem tesis etmesi durumlarında zaman bakımından yetki tecavüzü vardır

55 d ) Ağır ve bariz yetki tecavüzü ; Bu tür yetki tecavüzlerinde sakatlık hali çok ağır ve uzman olmayan kişilerin anlayacağı düzeydedir . Belediyenin öğretim görevlisini emekli etmesi

56 B ) Şekil unsuru ; Şekil hukuki işlemin bulunduğu belgeye yada ifade edildiği söz veya harekettir . Kanunda aksi öngörülmedikçe kural olarak idari işlemler yazılı yapılmalıdır Sadece elektronik ortamda olan işlemler şekil şartına uymaz İdare aksi öngörülmedikçe işlemlerini elektronik ortamda e- mail yoluyla tebliğ edemez . Yazılı olmayan şekilde işlem yapılabilmesi için kanun da belirtilmiş olması yada acil bir durum olması gerekir Zımmi kararlarda yazısızdır .

57 Yazılılık kuralının kapsamı ; Genel olarak 2 ye ayrılır
Yazılılık kuralının kapsamı ; Genel olarak 2 ye ayrılır . a ) Zorunlu unsular ; İrade açıklaması , imza , başvuru yol ve süresi, gerekçe b ) İhtiyari unsurlar ; Muhatabın adı , işlemin tarihi , hukuki dayanaklar , yer Ancak kanunla bazı husular zorunlu hale getirilmiş olabilir veya zorunlu unsurun istisnası belirtilmiş olabilir .

58 C ) Usul unsuru ; İşlemin yapılması için izlenmesi gereken yollardır Yararları ; a ) İdari kararların doğruluğunu sağlayıcı işlevi vardır b ) İdareyi objektik davranmaya iter c ) Bireylere hukuki güvenlik ve bireylerin haklarını koruyucu bir işlevi vardır d ) İdarenin denetim altına alınmasına katkıda bulunmaktadır . ancak idarenin daha ağır işlemesine sebeb olabileceği gibi idarenin bazı işlemlerden kaçınmasına da neden olabilir

59 Usul çeşitleri ; a ) Teklif usulu ; İşlemi yapacak makamın işlemi yapabilmesi için başka bir makamın teklifte bulunmasını şart koştuğu durumlardır . Valinin ataması için İç İşleri Bakanlığının teklifi , yardımcı doçentliğe atanma içinde dekanın teklifi gerekir .

60 b ) Danışma usulu ; İşlemi yapmaya yetkili makamın işlemi yapmadan önce bir kurul yada makama danışıp görüşünü almasının şart olduğu durumlardır . Bakanlar Kurulunun tüzük çıkarmak için , imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerde danıştayın görüşünün alınması Danışmanın nasıl yapılacağı kanunda düzenlenir ancak her zaman asıl işlemden önce yapılmalıdır

61 Danışma Çeşitleri ; İhtiyari danışma ; İsteğe bağlı Başbakanın danıştayın görüşünü alması Zorunlu danışma ; Danışmanın zorunlu olduğu ancak danışılan makamın görüşü doğrultusunda işlem yapılma zorunluluğunun olmadığı usuldur . Uygun görüş danışması ; Danışma makamının görüşünün alınması ve uyulması zorunlu olan görüşleridir .

62 c ) Çelişme usul ; Bazı durumlarda idare karar almadan önce işlemin muhatabının savunmasını itirazlarını almak zorundadır . Savunma hakkı verilmeden yapılan idari işlem ,savunma işlemin sonucunu etkilemeyecek mahiyette olsa bile işlemin sakat olmasına neden olur . Açık bir şekilde yapılması gerekir

63 d ) Her durumun özel olarak incelenmesi ; İdari karar konusunda idarenin yapacağı işleme konu teşkil eden kişi veya olayın tam ve ayrıntılı olarak incelenmesini yaptıktan sonra karar almasını öngören kuraldır

64 e ) Usulde paralellik ilkesi ; İşlemin yapılmasında öngörülen usulun , kanunda aksi olmadıkça değiştirilmesi veya ilga edilmesi ? İçinde aynı usullerin kullanılmasını öngören kurallardır İlk işlemi değiştiren veya ona son veren karşıt işlemlerde uygulanır İkinci işlem birincinin karşıtı değil de başlı başına bir işlemse bu ilke uygulanmaz .

65 Usulde paralellik ilkesinin uygulanmadığı haller a ) Paralellik ilkesi zorunlu usuller için öngörülmüştür . b ) Kanun da aksinin öngörülmemiş olması gerektir c ) Düzenleyici olmayan işlemlerde usulde paralellik ilkesi genel geçerli değildir . d ) Disiplin cezası işlemlerinde kolluk işlemlerinde ve mahkeme kararlarının yerine getirilmesinde uygulanmaz

66 Usul sakatlığı Asli usul sakatlığı ; işlemi hukuka aykırı hale getiren ve dava konusu edildiğinde iptal edilmesi gereken sakatlıklardır . Yapılan işlemin sonucunu etkileyebilecek düzeydeki ve idare edilenlerin haklarını korumaya yönelik olan kurallara uyulmaması durumu asli usul İşlemin sonucunu etkilemeyen karar üzerinde etkisiz olan sakatlıklar ise tali usul sakatlıklarıdır .

67 D ) Sebep unsuru ; İdareye işlemi yapmaya iten etkenlerdir İdarenin asıl amacı kamu yararıdır . Fiili ve Hukuki olmak üzere 2 tür sebep vardır . Disiplin cezası verilmesi fiili sebep iken vatandaşlıktan çıkarılma cezası alanın mallarının hazinece tasfiye edilmesi hukuki sebeptir Hukuki işlemde işlemin sebebi başka bir idari işlem oluşturur .

68 Sebep açıkça kanunda belirtilebileceği gibi ( izinsiz ve özürsüz olarakyıl içerisinde toplam 20 gün göreve gelmeyen memur , memuriyetten çıkarılır ) Kamu düzeni milli güvenlik gibi genel olarakta belirlenebilir yada sebep hiç belirtilmemişte olabilir . Sebebin açıkça belirtilmediği durumlarda idare yaptığı işlemlerde somut olay ve durumlara dayanmak zorundadır .

69 Sebep unsurunda sakatlık halleri a ) İdarenin bir sebep gösterememesi yada gösterilen sebebin aslında mevcut olmaması b ) Sebepte esaslı hataya düşülmesi c ) Sebep ile konu ararsındaki orantısızlık hallerinde sebep unsuru bakımından sakatlık hali ortaya çıkar

70 E ) Konu unsuru ; İdari işlemin hukuk aleminde meydana getirdiği değişiklik , bizzat işlemin kendisi onun içeriğidir . İdarenin konu unsurunda bağlı ve takdir yetkisi vardır . Konu unsurunda sakatlık halleri a ) Konunun imkansız olması b ) Kanunun ihlal edilmesi

71 Kanuna aykırılık halleri Pozitif kanuna aykırılık olabileceği gibi negatif kanuna da aykırılık hali olabilir . aa ) Yasak konularda işlem yapılması Eğitim öğretim devam ettiği sürede yıllık izin verilmesi bb ) Temel hak ve hürriyetlerin idari işlemle kanuna dayanmayarak sınırlandırılması cc ) Kanunun uygulama alanını alanının genişletilmesi ve kesin hükmün ihlal edilmesi

72 c ) Sebep ile konu arasında illiyet bağının yokluğu Ve orantısızlık bulunması da konu bakımından sakatlık doğurur .

73 İdarenin konu bakımından yetkisi
1 ) Bağlı yetki ; İdarenin o işlem yapacağı konuda takdir hakkının bulunmaması belirli bir kararı alması gereken yetkilerdir . Bağlı yetki durumunda da sebebin varlığı araştırılmalıdır . Öğrencinin okula kayıt edilmesi

74 2 ) Takdir yetkisi ; İdarenin yapacağı işlemde bir den fazla karar arasından seçim yapma ve karar alıp almama konusunda seçim imkanının bulunduğu durumlardaki yetkisidir . Belediye meclisinin sokak adı seçmesi

75 İdarenin takdir yetkisi sadece konu unsurunda olabilir
İdarenin takdir yetkisi sadece konu unsurunda olabilir . Bağlı ve takdir yetkisi ile değerlendirme marjı arasındaki farklar ; aa ) Bağlı yetki hem sebep hem konu unsuruna ilişkin iken , değerlendirme marjı sebep takdir yetkisi konu unsuruna ilişkindir . bb ) Takdir yetkisi tercih faliyetinde kullanılırken , değerlendirme marjı yorum faliyetinde kullanılır Bağlı yetkisi yapması zorunlu olduğu bir halden söz edilir .

76 cc ) Bağlı yetki ve değerlendirme marjı yargısal denetime tabi tutulurken takdir yetkisinin denetimi yapılamaz .

77 İdarenin takdir yetkisi kanunla açıkça verilebileceği gibi ifadenin yazılış tarzından “ karar verebilir , yapabilir , ruhsat verir ’’ yada işlemin yapısından çıkarılabilir . Takdir yetkisinin denetlenebilmesi ; Takdir yetkisi yargısal açık takdir hatası ‘‘ işlemin hatalı olduğunu anlamak için uzman olmanın gerekmediği durumlar ’’ ölçülülük ilkelerine aykırlık ve idari işlem mevcut bir sebebe dayansa bile aşırı orantısızlık varsa denetlenebileceği kabul edilmektedir .

78 F ) Amaç unsuru ; İdarenin karar alırken ulaşmak istediği sonuç konusundaki düşünceleridir . Yetki saptırması ; İdarenin yetkilerini kullanırken kullanması gereken amaçla değil başka bir amaçla gerçeklerştirmesi durumudur Hukuka aykırılığın sebebi kanunun öngördüğü amaç doğrultusunda yapılmamış olmasıdır . Kamu düzenine ilişkin değildir .

79 Yetki saptırması halleri Kamu yararı dışında bir amaçla ; Kişisel , siyasal ve üçüncü kişilere yarar sağlama maksatlı Özel maksadı aşan haller ; İdari makamın özgülendiği konu dışında ya da yetkisini yetkinin amacının dışında başka bir amaç için kullanması Yetki saptırmasının sınırları ; Bağlı yetki halinde yetki saptırması hali bulunmaz . Maksatların çokluğu hali

80 Usul saptırması ; Yetki saptırmasının özel bir türüdür
İdare belirli bir amaç için öngörülmüş yetkiyi öngörülen amaçla değilde başka amaçla kullanması durumudur . Kamulaştırma yapmak yerine işgal yoluna başvurması

81 İdari İşlemlerin Hukuka Aykırılığının Müeyyideleri Yargı organları tarafından uygulanır . a ) İptal ; Basit hukuka aykırılıklar için aykırı olan işlemin mahkeme tarafından tespit ve ilan edilmesindir . İşlem alındığı tarihten itibaren bütün hüküm ve sonuçları ile ortadan kalkar

82 b ) Yokluk ; aa ) Mutlak yokluk ; İdari işlemin mevcut olmaması durumudur . İşlem ya hiç yapılmamıştır ‘‘ hayali işlemler ’’ yada idari işlemin işlemi gerçekleştirene izafe edilemez ‘‘ yetki gaspıyla yapılmış işlemler ’’ İptal davası açılamayacağı gibi yokluğun tespiti kararı da verilemez .

83 b ) Yok hükmünde sayılma ; İdari işlem madden vardır ancak ağır sakatlık dolayısıyla yok hükmünde sayılır . İşlemin yok hükmünde olduğunu mahkeme tarafından tespit edilmesi gerekir . Yok hükmünde sayılan işlem alındığı tarihten itibaren tüm hüküm ve sonuçları ile ortadan kalkar .

84 Yok hükmünde sayılan işlemler a ) Fonksiyon gaspıyla sakat işlemler b ) Ağır ve bariz yetki tecavüzü c ) Fiili yol “ idare elinlenlerin hak ve hürriyetlerine ağır ve açıkça müdahale edilmesi ” d ) Düzmece atamalar e ) Kanunla öngörülmüş f ) Yaş koşuluna uymayan atamalar

85 Yok hükmünde sayma ve iptal arasındaki farklar a ) İptal davasında süre sınırı vardır b ) Yok hükmünde olan işlemler kazanılmış hak yaratmazlar c ) Yok hükmünde olan işlemlere karşı hem idari hem adli yargıda , fiili yol oluşturan hallerde adli yargıda ileri sürülebilir . d ) Yok hükmünde olan davalar kamu düzenine ilişkindir İyuk ta yokluğun tesbiti davası yoktur .

86 İdari İşlemlerin Yürürliğe Girmesi İdari işlemler ilgililere duyurulduktan sonra yürülüğe girer . Düzenleyici idari işlemlerin yürürlüğe girmesi yayın yoluyla olur . Yayınlanması gereken işlem yayınlanmadıkça yürürlüğe girmiş sayılmaz . Yayın çeşitli yollarla olabilir

87 Resmi gazetede yayınlanması zorunlu işlemler ; KHK Tüzük Bazı yönetmelikler

88 Bireysel işlemlerin yürülüğe girmesi Muhatabına haklar sağlayan bireysel idari işlemler imza ile yürürlüğe girer . Muhatabın aleyhine olan işlemlerin yürürlüğe girmesi için tebliğ edilmeli ancak ilgilinin tebliği aldığına dair belgenin imzalanması gerekir . İlgili çok fazla , muhatabın belirsiz olduğu durumda ve kanunla tebliğe istisna getirilebilir .

89 İdari işlemin duyurulması ve duyurulmamasının sonuçları İşlem duyurulmamış olsa bile idare o işlemle bağlıdır , o işleme dayanarak başka işlem , işleme karşı hiyerarşik başvuru yapabilir ve iptal davası açabilir . duyurulmuş ise İlgililere karşı ileri sürülebilir ( uygulanabilir ) ve dava açma süresi başlar

90 İdari işlemlerin geriye yürümezliği İlkesi ; Kural olarak idari işlemler yürürlüğe girdiği tarihten daha eskiye yönelik olarak hüküm ve sonuç doğurmazlar . Geçmişte kesinleşmiş durumlarda dokulmaması gerekir . İdari işlem devam eden durumlara uygulanır Dava konusu edildiğinde işlem değil tamamı değil geçmişe etkili olan kısmı iptal edilir .

91 İdari işlemin geriye yürümemesinin istisnaları ; a ) Kamu hizmetinin devamlılığı ilkesi nedeniyle işlem geçmişe etkili olabilir b ) Mevcut bir hukuki boşluğu doldurmak için c ) Kanunla istisna getirilmesi d ) Hukuka aykırı olan bazı işlemler hakkında geri alma kararı vermesi e ) Mahkeme tarafından verilen iptal kararı

92 f ) Kolluk alanında yaptığı bazı işlemler g ) İnfisahi şarta bağlı olarak yapılmış işlemler İnşaat ruhsatı alanın 2 yıl içinde inşaata başlanmamış yada 5 yıl içinde bitirilmiş olması gerekir h ) Beyan ve onama işlemleri

93 İdari kararların İcrası ; Muhatabı tarafından ; Gönüllü olarak Yargı organı tarafından ; İdarenin res ’ en karar alamadığı yargı onayına ihtiyaç duyduğu durumlardır . İdare tarafından ; Kural olarak idari organların resen icra yetkisi vardır . Kendi aldığı kararları kendi uygular . a )Cebir kullanmaksızın re’sen icra b)Cebir kullanarak re’sen icra

94 İdarenin cebir kullanabilmesinin şartları ; a ) Kanunla öngörülmüş olmalı b ) Kamu yararı , düzeni ve sağlığı vs için olmalı c ) Gerektiği ölçüde kullanılmalı , orantılı olmalı d ) Hakkın özü dokunmamalı ve demokratik toplum düzeninin gereklerine aykırı olmamalı

95 Re’sen icrada hukuka aykırılığın müeyyidesi ; a ) Karar hukuka aykırı re’sen icra hukuka uygun  tazminat  idari yargı b ) Karar hukuka uygun veya aykırı re’sen icra hukuka aykırı aa ) Fiili yol oluşturuyorsa  tazminat  adli yargı bb ) Fiili yol oluşturmuyorsa  tazminat  idari yargı

96 İdari kararların müeyyideleri ; Muhatapların kararlara uymasını sağlamak için getirilmiş müeyyidelerdir a ) Cezai müeyyideler ; İdare edilenlerin idari kararlara uymamanın yaptırımının ceza kanunlarında öngörülmesidir .. Hapis ve adli para cezası şeklindedir . TCK da idari kararların uygulamasını destekleyebilecek geçerli genel bir cezai müeyyide yoktur .

97 b ) İdari müeyyideler ; Para cezası , mülkiyetin kamuya geçirilmesi ; yıkım , işyeri kapatması , meslekten men vs Hürriyetten mahrum edici nitelikte idari müeyyide uygulanamaz . aa ) İdari para cezası ; İdarenin yargı kararına ihtiyaç duymadan doğrudan doğruya kendi vereceği kararla ilgili kişiden tahsilidir . Kabahatler kanunda belirtilmiştir . Amme alacaklarının tahsil usulu hakkında kanun hükümlerine göre tahsil edilir .

98 bb ) Mülkiyetin kamuya geçirilmesi ; Eşyanın kabahatte kullanılmış olması yada kabahat sonucu elde edilmiş olması mülkiyetin kamuya geçirilmesine konu olmaktadır. cc ) El koyma ; (3) Mülkiyetin kamuya geçirilmesine ilişkin karar kesinleşinceye kadar ilgili kamu kurum ve kuruluşu tarafından eşyaya elkonulabileceği gibi; eşya, kişilerin muhafazasına da bırakılabilir.

99 dd ) Yıkım ; İmar mevzuatına aykırı olarak yapılan yapının ortadan kaldırılmasıdır . Genellikle ilgiliye yapıyı yıkması için belli bir süre verilir . ee ) İşyeri kapatma ; Kanunen yapılmasının uygun olmayan yada gerekli şartları yerine getirmeyen işyerlerinin mühürlenmesidir Kumar oynatma , genel ahlaka ve güvenliğe zararı dokunacak fiilde bulunulan yerler . diğer idari müeyyideler ; Mesleketen men , mühürleme , ruhsatın alınması , trafikten men vs

100 İdari müeyyide vermeye yetkili mercii ilgili idari kurul , makam ve ya kamu görevlileridir . Kanunda belirtilmeyen hallerde ilgili kamu kurumunun en üst yetkili idari amiridir . Savcı veya hakimin fiilin kabahat olması dolayısı ile verdiği yaptırım kararları da idari müeyyide niteliğindedir.

101 İdari yaptırım kararı üzerinde ilgilinin kimlik ve adresinin , yaptırımı gerektiren kabahat fiilinin , delillerin , karar tarihinin ve kararı veren kamu görevlilerin kimliği açık biçimde yazılı olan tutanakla alınır . Ayrıca fiilin işlendiği yer ve zaman açıklanır . Yaptırım kararı tebligat kanuna göre tebliğ edilir ve başvurulabilecek kanun yolu ve mercii ve süresi açık bir şekilde belirtilir . İlgili kişi 15 gün içinde sulh ceza mahkemesine başvurabilir . Temyiz mercii ağır ceza mahkemesidir . İdare hukuku ilkeleri uygulanır .

102 İdari müeyyide – cezai müeyyide karşılaştırılması a ) Birbirinden bağımsızdır b ) İdari müeyyideler tüzel kişilere uygulanabilir . c ) İdari müeyyidelerde uzlaşma mümkündür . d ) İdari müeyyideler idari işlemdir idari hukukuna tabir . e ) Suçun kanunuliği ceza hukukunda geçerlidir .

103 İdari işlemlerin sona ermesi a ) İdarenin iradesi dışındaki sebebler ; aa ) İptal ; İşlemin mahkeme kararıyla tüm hüküm ve sonuçlarının işlemin alındıgı tarihten itibaren ortadan kaldırılmasıdır . bb ) Sürenin dolması ; Kural olarak idari işlemler süre sınırlaması olmadan yürürlüğe girerler Istisna ; Yıllık verilen ruhsatın süresinin bitmedi

104 cc ) İnfisahi şart ; İdari işlemin bozucu şarta bağlı olarak yapıldığı durumarda , bozucu şartın meydana gelmesi işlemi geçmişe etkili olarak ortadan kaldırır . Kamulaştırma kararı aldığı tazınmazı tapuda şerh eden idare 6 ay içinde mahkemeye tescilde bulunmadığı durumda şerh kendiliğinden kalkar . İnşaat ruhsatı alan inşaata 2 yıl içinde başlamaz ve 5 yıl içinde bitirmezse ruhsat kendiliğinden kalkar . dd ) maddi sebepler ; İşlemin konusunun ortadan kalkması veya muhatabının ölmesi Memur olarak atanan kişinin ölmesi gibi

105 İdarenin iradesine bağlı sebepler ; 1 ) İlga ; İdari işlemin yine idarenin alacağı başka kararlar geleceğe yürürlükten kaldırmasıdır . İşlemin tamamına yada bir kısmına ilişkin olabileceği gibi sarih yada zımmı olabilir . Sınırdışı edilen yabancıya daha sonra oturma izni vermesi ( zımmı ilga )

106 Hangi işlemlerin ilga edilebileceği ; a ) Düzenleyici idari işlemler Hukuka uygun Hukuka aykırı İlga edilebilir İlgası zorunludur

107 b ) Bireysel idari işlemler aa ) Hak yaratıcı olmayan
Hukuka uygun / Hukuka aykırı İlga edilebilir İlgası zorunlu bb ) Hak yaratıcı olan Hukuka uygun / Hukuka aykırı Kanunla öngörülmedikçe Dava açma süresi İlga edilemez içinde ilga edilebilir

108 2 ) Geri alma ; Bir idari işlemin başka bir işlemle geçmişe etkili olarak ortadan kaldırmasıdır . İptal kararıyla geri alımda yapan makam dışında fark yoktur . Sarih bir şekilde yada zımmen yapılması mümkündür . Sınavı kazanan kişinin atanmasının reddi ( zımmı geri alma )

109 İdari işlemleri ngeri alınması
a ) Düzenleyici işlemler Hukuka uygun / Hukuka aykırı Geri alınamaz Dava açma süresi içinde geri alınabilir

110 Hak yaratıcı olan / Hak yaratıcı olmayan
b ) Bireysel işlemler aa ) Hukuka uygun Hak yaratıcı olan / Hak yaratıcı olmayan Geri alınamaz Geri alınabilir bb ) Hukaka aykırı Hak yaratıcı olan / Hak yaratıcı olmayan Dava açma süresi Geri alınabilir İçinde geri alınabilir