ERGENLİK DÖNEMİ SEMİNERİ HOŞGELDİNİZ

... konulu sunumlar: "ERGENLİK DÖNEMİ SEMİNERİ HOŞGELDİNİZ"— Sunum transkripti:

1 ERGENLİK DÖNEMİ SEMİNERİ HOŞGELDİNİZ
ÖZEL BABAOĞLU İ.Ö.O REHBERLİK SERVİSİ SUNAR Abdullah ŞENCAN Psikolojik Danışman

2 HAYAT NASIL BAŞLAR?

3 Hayat böyle başlar…

4 Ayşe dünyaya geldi…

5 GELİŞİM NEDİR?

6 Gelişim basamakları ve hızı belli bir sıra izler
-Doğum öncesi -Bebeklik -Çocukluk -ERGENLİK -Yetişkinlik.....

7 Gelişim basamakları Zihinsel gelişim Dil gelişimi
Sosyal-duygusal gelişim İnce ve kaba motor gelişimi boyutlarında incelenir

8 ERGENLİK DÖNEMİ

9 Kızlar için 10, Erkekler için 12 yaş civarı.

10 a- Buluğ çağı Kızlar→11-13 yaş Erkekler→13-15 yaş b- Ergenliğin başları c- Ergenliğin sonları

11 Kız ve erkekler arasındaki boy ve kilo farkı?

12 Ergenlikte vücuttaki değişiklikler
El ve ayaklarda büyüme

13 Kambur duruş

14 Yüzün yapısında orantısız büyüme, ergenlik sivilceleri

15 Üreme organlarındaki değişiklikler

16 10-11 yaşlarında kız ve erkek gruplar arasında çatışma, zıtlaşma olabilir.

17 Kızlar erkeklerden 2 yıl önce buluğ dönemine girer.

18 Duygusal durumda düzensizlik olabilir.

19 Korkular olabilir ???

20 -Yeni insanlarla tanışma, -Bir toplantıda bulunma -Sınıfta ders anlatma ve heyecanlanma,….

21 Bedensel ve hormonal değişiklikler huzursuzluk yaratabilir.

22 -Okul başarısı azalabilir
-Okul başarısı azalabilir. -İçe dönme, yalnız kalma, vücudunu saklama isteği olabilir. -Aşırılık olabilir. -Duygusallık artar. -Hatıra defteri,şiir yazma sık. -Sinirlilik

23 Hayal kurma artar.

24 Bu dönemde dikkat etmemiz gereken bazı şeyler
Duruşumuz, kıyafetimiz ve oturup kalkmamız çok önemlidir. Söz hakkı alarak konuşmalıyız ve birisi konuşurken dinlemeliyiz. Arkadaşlarımızı hastalandığında veya doğum gününde aramalıyız. Sohbetin konusuna ve el kol hareketlerine dikkat etmeliyiz. Neleri paylaşıp neleri sır tutacağımızın ayırtını iyi yapmalıyız. Okulumuzu, arkadaşlarımızı ve öğretmenlerimizi sahiplenmeliyiz. Ses tonumuza dikkat etmeliyiz. Kişisel mesafemizi iyi korumalıyız. Problemlerden kaçarak kurtulamayız. Özgürlüğümüzün ve sınırlarımızın ayırtını iyi yapmalıyız. Siz istemediğiniz sürece kimse sizi üzemez.

25 Ergenin psikolojisini şu şekilde ifade ifade etmeye çalışalım
İnsan , 0 – 9 yaşında. Babam her şeyi biliyor ve çok güçlü yaşında Azda olsa babamın da bilmediği şeyler var galiba 14 – 18 yaşında Babam aslında pek fazla bir şey bilmiyor. yaşında Babamda bir şeyler biliyor yaşında Aaah ah şu rahmetli olsa da işleri nasıl yapacağımızı bir sorsak.

26 ERGENLİK DÖNEMİ VE ÖZELLİKLERİ
ERGENLİK: Büyümek, olgunlaşmak anlamında bir durumu değil, bir süreci belirtmektedir; günümüzde, bireyde gözlenebilen hızlı ve sürekli bir gelişme evresi olarak da tanımlanabilmektedir. Çocukluktan erişkinliğe geçiş dönemidir Ergenlik çağı, kişinin benzerliğine arama, geleceğe dönük kararlar verme ve seçimler yapma dönemidir. Ergen, ne çocuk ne de yetişkindir. Kimliğini belirlemeye çalışan bir bireydir Nasıl kozadan çıkan tırtıl ne kozadaki biçimine ne de kelebeğe benziyorsa aynı biçimde ergen de ne erişkin ne de çocuk olan kimliğini belirleme savaşı içinde olan bireydir.. Gençlik,çocukluk ve erişkinlik arasında yer alan,gelişme,ruhsal olgunlaşma ve yaşama hazırlık dönemidir. ÖN ERGENLİK: Kızlarda:10-12, Erkeklerde:11-13; ERGENLİK Kızlarda:12-15, Erkeklerde:13-16 yaşları arasında başlar. Son dönemdir (kızlarda 18-20, erkeklerde 19-21). Ergenlik süresi 2-8 yıl arasında sürebilir

27 BİR GENCİN ERGENLİK DÖNEMİNİ DEĞERLENDİRMESİ
Bedensel değişikliklerin farkındaydım bu yüzden çok utanıyordum.Pek çok sorunlarla karşılaştım bu sorunların hala bazılarını çözmüş değilim.Ortaokul sıralarında bazen arkadaşlarımın beni sevmediklerini,benimle ilgilenmedikleri duygusuna kapılırdım.Bu yüzden olur olmaz tartışmalara girer onlarla küserdim.Tek istediğim onların ilgisini çekmekti. Bu dönemde kendimi birtakım duygular içinde hissediyordum hırçınlık,alınganlık,sinirlenince bağırma gibi.Yalnızlıktan hoşlanıyordum,sıkılgan biriydim.Günlük hayatta ufak olayları dahi düşünüyordum.Sıkılgan oluşum beni üzüyordu neden böyleyim diye kendime kızıyordum. Yine bu dönemde başkalarının benimle ilgili düşüncelerine çok önem verirdim.Etek giyemezdim ‘herkes bana ne kadar kadınsı ‘diyecek diye çok korkardım.Yüksek topuklu ayakkabı giydiğimde herkesin bana baktığını düşünüyordum.Kendimi beceriksiz hisseder, başkalarını kırdığım zaman ‘tamam ben salağım’ derdim.

28 İkinci derecede bedensel özellikler görülür Erkeklerde;
Testislerin büyümesi Penisin büyümesi Cinsel organ bölgesinin ve bedenin kıllanması Sakal, bıyığın çıkması, Büyüme atılımıdır.(Boy uzaması,kilo artışı,Kas ve kemiklerin büyümesi, Seslerin kalınlaşması, Islak rüyalar…… Çocuğun şeffaf derisinin ergenlik dönemi ile değişmesi Yağ dokusunun artması Ter salgısının artması ve kokması El ve ayaklarda hızlı büyüme (Bu durumda vücut tam olarak kontrol edilemez. Böylece bu durum davranışlara yansır. Örneğin sakarlık olayı.) Ergenlik döneminde fiziksel değişme ve gelişmelerin hızlı olduğu vücut hatlarının netleşmeye başladığı ,yine vücudun kıllanmaya başladığı, duygusal yaşantıların yoğunlaştığı bir ara dönemdir. Kendi kendine ben kimim, kime benzemeliyim, başkalarına nasıl görünmeliyim gibi sorular sorduğu dönemdir

29 PANİĞE GEREK YOK…. Yeni bir tip meydana geliyor. Ancak bu durum ergende hayal kırıklığına neden olabilir. Bedensel değişimin artması bir takım fizyolojik rahatsızlıklara neden olabilir. (bel ağrıları, bacak ağrıları....) Ayrıca cinsiyet özelliklerini erken kazanmak kızlarda ve erkeklerde kaygı durumlarını oluşturabilir. İşte ergenlerdeki bu fizyolojik değişimler davranışlara yansır… Bu dönemde genç fizyolojisine dikkat etmeli değişiklerle birlikte paniğe kapılmamalıdır Bu dönem terlemenin en çok olduğu dönemdir.Bunun için sık sık yıkanmak,iç çamaşır ve giysileri sık değiştirmek,temiz vücuda temiz giysiler giymek gerekmektedir Ergenlik gelişimiyle ilgili sorular ve sorunlarda danışman öğretmenlere,gerektiği takdirde Psikolojik Danışman,Hemşire veya Doktora da başvurulmalıdır.

30 Ergenlik döneminde başarılması gereken gelişim görevleri:
Cinsel rolü kabullenme : ona göre davranışlar geliştirme Duygusal bağımsızlığını kazanma , kendi başına karar verebilme Arkadaşlık yeteneklerini geliştirebilmesi Çatışan değerleri uzlaştırma Meslek seçimini yapabilme Öz kimliğine ulaşabilme ve bunu kabullenme

31 Ergenliğin ilk yıllarında birey ne çocuktur nede gençtir
Ergenliğin ilk yıllarında birey ne çocuktur nede gençtir. Ergenliğin ilk yıllarında kişi çelişkili tutarsız davranışlar ortaya koyarken ergenliğin son yıllarında daha tutarlı ve belirgin davranış örüntüleri geliştirmeye başlamıştır. Eğer bir kimse bebeklik çağından başlayarak ergenlik yıllarına kadar getirdiği kişilik yapısında temel güven duygusu yerine suçluluk, başarı yerine yetersizlik duygusuyla yoğrulmuş bir benlik geliştirdiyse bu yapı ergenlik çağının doğal bunalımları sırasında çok fazla zorlanacaktır.

32 Ergenliğin Tutum Ve Davranışlar Üzerindeki Genel Etkileri:
1.Yalnızlık İsteği 2.Çalışma İsteksizliği 3.Disipline Karşı Direniş: 4.Çekingenlik: 5.Fazla Hayal Kurma: 6.Duygululuğun Artması

33 DAVRANIŞLARDAKİ DEĞİŞİMLER:
1. Yalnızlık isteği: Her genç yalnızlığını paylaşacağı ayrı bir odasının olmasını ister. Odasında saatlerce kalabilir. Küçük nedenlere kızabilir, kırılabilir. Gencin bu isteğinin doğal karşılanması gerekir.

34 2.İsteksizlik oluşabilir: Hızlı bir bedensel gelişme içinde oldukları için bu durum enerjilerini tam olarak kullanamamalarına neden oluyor. Tüm enerji bedene yansıyor. Sonuçta isteksizlik oluşabiliyor. Bir takım ağrılar, sızılar oluşabiliyor. İşte tüm bu durumlar derslere de yansıyabiliyor. İlkokulda elde edilen başarıda düşüş görülebiliyor. Bununla başa çıkmak çok önemli. Bu başarısızlık durumunda kaygı duymamak gerekir. Bunun geçici olduğunu düşünmek en doğru çözüm olur.

35 Bu dönemde isteksizliğe bağlı olarak can sıkıntısı da oluşabiliyor ve can sıkıntısı uzun sürebiliyor. Ayrıca huzursuzluk oluşabiliyor. Bunun nedeni ise bedendeki değişimlerdir. Sürekli bir şeylerle ilgilenme, meşgul olma isteği var. Ergen hareketli, kıpır kıpırdır. Bu durum okul için de söz konusudur.

36 3.Toplumsal zıtlık durumu: Sürekli içinde bulunduğu ortama karşı çıkar. Bu nedenle çevresi ile olan ilişkilerinde zaman zaman geçimsizlik oluşabilir.(gerek aile, gerek okul, gerek arkadaş ilişkilerinde)

37 4.Otoriteye karşı direniş eğilimleri: Ev ortamında mutlaka otoriteyi temsil eden birisi vardır. Ya anne ya baba ya da ağabey, abla. Gelişmekte olan ergenin karşı çıkacağı ilk kişi otoriteyi temsil eden kişidir. Eğer otoriteye karşı çıkamıyorsa bu istek ergende daha da alevlenecektir. Özellikle yaş kişinin en huzursuz olduğu en geçimsiz olduğu, her şeye karşı çıktığı bir dönemdir. Otoriteye karşı gelemeyen bireylerde bazı davranış bozuklukları oluşuyor: •Olay oluşturmak, •İnsanları kızdırmak •Yerli yersiz ıslık çalmak •Dikkatsizlik •Kabalık •Sabırsızlık •Dalgınlık, aldırmazlık •İnatçılık •Kafa tutma •Şüphecilik

38 5.Karşı cinse olan zıtlık: Genellikle bu dönemde kızlar ve erkekler birbirlerini sevmezler. Ancak birbirleri olmadan da yapamazlar. Sürekli karşı cinsten olanları küçük düşürme eğilimime girebiliyorlar.

39 6.Duygululuğun artması: Bu dönemde ergenler çok fazla duygusal olabiliyorlar. Ancak bu durum biçim değiştirerek kendisini gösterir: •Karamsarlık oluşur. •Kendilerine söylenen şeyleri ters anlarlar. •Çabuk sinirlenirler. •Hiçbir şeyden memnun olmama. •Küçük şeylerden dolayı hemen ağlama görülebilir.

40 Kendilerine olan güven duygusu azalabiliyor: Çocukların kendilerine olan güvenlerinin azalmasının nedeni onlardan beklenen rollerin yoğunluğudur İyi bir öğrenci İyi bir evlat İyi bir abla ya da ağabey.... İşte çocuklardan beklenen mükemmeliyetçi özellikler özgüveni sarsıyor Ayrıca bu dönemde çekingenlik oluşabiliyor ve kendilerini bu yönde gizleme eğilimi görülebiliyor. Hayalcilik oluşabiliyor. Genç nelerden yoksunsa nelere arzu duyuyorsa o şeylerin hayalini kurar.

41 ERGENLERİN KAYGILARI Bedeninin fiziksel özelliklerinin normal olup olmadığı durumu kaygı yaratabiliyor. Cinsiyetinin normal gelişip gelişmediği ve cinsiyetinin bir takım özellikler kaygı durumlarını yansıtabiliyor. Örneğin: ayaklarının büyük olduğunu düşünen genç daha küçük ayakkabı isteyebilir. Ellerini saklar. Sivilceli yüzlerine, düzensiz dişlerine karşı kaygı duyabilir.

42 Kızlar: Acaba ben tam bir kadınsı özelliğe sahip miyim
Kızlar: Acaba ben tam bir kadınsı özelliğe sahip miyim? Erkekler: Acaba ben tam bir erkeksi özelliğe sahip miyim? düşüncesi sürekli zihinlerini meşgul eder. Cinsellikle ilgili konuları genellikle aileleri ile paylaşmazlar. Arkadaşları ile paylaşırlar, çeşitli yayınlar takip ederler. Cinselliğin dışında din ahlak, felsefe, siyasal konuları da yoğun olarak arkadaş aralarında konuşurlar.

43 Bakın anne ve babalar bu yaşlardaki çocuklarının hangi davranışlarından yakınıyorlar:
Hırçınlaştı, ders çalışmıyor. Sorumluluk duygusu yok. Canım sıkılıyor diyor. En küçük isteklerini sert bir dille ifade ediyor . Kardeşlerini kızdırmaktan zevk alıyor. •Okuduğunu anlamıyor gibi, durgunlaştı, dalgınlaştı. Çabuk karamsarlığa kapılıyor. Ara sıra hiç yoktan huzursuzlaşıyor, sert karşılık veriyor. •İleri derecede alıngan. Derslerinde yine başarılı ama oyuna, eğlenceye daha da düştü. Olur olmaz şeye ağlıyor. Evde huysuz, dışarıda ise çok sıkılgan.

44 •Her istediğini yaptırmak istiyor.
Aşırı süsleniyor. “Siz bana karışamazsınız.” diyor. •Derslerinde başarılı hiç sorun çıkarmayan bir çocuktu iki kez okula gitmemiş, arkadaşları ile gezmiş. Sorunca yalan söyledi. Bu davranışı bizi çok şaşırttı. •Çok harçlık istiyor, çok geziyor; eve girmek istemiyor. Spora çok düştü. Dersleri ile ilgilenmiyor. Banyoya sokamıyoruz, ellerini bile yıkatamıyoruz. Saçını kestiremiyoruz. •Son derece asi ve hırçın olmaya başladı. Başına buyruk olmak istiyor. Dayak, kötü söz, tatlı söz hiçbiri sonuç vermiyor. Bir ruh hekimine götüreyim mi?... gibi yakınmalar sürüp gidiyor.

45 Sağlıkla ilgili kaygılar: Yeterli uyuyamamak, gevşeyip rahatlayamamak, sakarlık, bedensel görünüm, gerginlik, güzel ya da yakışıklı olamadığını düşünmek,

46 Kişilik ile ilgili kaygılar: Kendini aşağı görme, kendisine güveni olmamak, kendisini yetersiz görmek, sık sık öfkeye kapılmak, küçük şeylere üzülmek, olayları çok ciddiye almak....

47 Sosyal ilişkilerine yönelik kaygılar: Yeni tanıştığı insanlarla nasıl konuşacağını bilememe, yeterince arkadaş edinememek....

48 Din ahlak konularındaki kaygıları: Ölüm korkusu, din konusunda daha fazla bilgi istemek, neyin doğru neyin yanlış olduğunu bilememek

49 Meslek seçimi ile ilgili kaygılar: Hangi mesleği seçeceğini bilememek, yeteneklerinin ilgilerinin ne olduğunu bilememek, ailesinin meslek seçimine karışması....

50 ÇOCUKLARIN ŞİKAYETLERİ
Büyüklerin anlayışsızlığı ve baskısı,onur kırıcı davranışlar Arkadaş edinmede güçlük Kız-erkek arkadaşlığının olmaması, Kız erkek arkadaşlığının aile ve çevre tarafından anlaşılmaması ve karşı çıkılması Boş zamanlarını etkin bir biçimde değerlendirecekleri yerlerin,olanakların olmaması Evde ve okulda dayağın bir eğitim aracı olarak kullanılması

51 ERGENLİK VE SORUNLAR: Ergenliğin ilk yıllarında anne ve baba çocukları hakkında genellikle şöyle konuştukları görülmüştür. Asi ve hırçın, evde huysuz, durgun, dalgın, sorumsuz, kendi başına buyruk, alıngan, karamsar vs. Bu olumsuz davranışlar benlik yapısının bir zorlama karşısında bulunduğunu göstermektedir. Bu zorlanmaların daha çok bağımsızlığa duyulan gereksinmenin artışından ve cinsel uyanıştan kaynaklandığı söylenebilir.

52 Ergenlik Döneminde En Sık Rastlanan Heyecan Biçimleri
KORKU & ENDİŞE & ÖFKE: Alay edildiğinde, gülünç düşürüldüğünde Tenkit edildiğinde, azarlandığında Haksız yere cezalandırıldığında İnsanlar ona hükmetmeye başladığında İşleri ters gittiğinde Ergeni öfkelendiren konular şunlardır: Özel eşyaları, kardeşleri ya da ana babası tarafından habersizce alındığında gençler öfkelenir. SEVGİ: Ergenlikte sevgi, hoş ilişkiler kurabilen, kendini seven ve güven veren kişilere yönelmiştir. Ergenin sevdiği kişi adedi azdır Karşı cinse delicesine aşık olma, kısa süre sonra bu duyguyu yitirme sıkça görülen olaylardır.

53 Ergenlik Çağı Ruhsal Özellikleri:
Ergenlikte ilkokul çağındaki dengeli uyumlu çocuğun yerine oldukça tedirgin kuruntulu güç beğenen ve çabuk tepki gösteren bir ergen gelir Duygular çok çabuk iniş çıkışlar gösterir Derslere ilgisi azalabilir Bencilleşebilir. İstekleri artar. Asi olur konan yasakları saçma bulur. Akşamları eve geliş saatini saçma bulur, Kendine tanınan hakları az bulur. Gürültülü müziğe bayılırlar. Süse ve giyime düşkünlük gösterirler. Asi olur .Konan yasakları saçma bulur.Akşamları eve gelme saatine itiraz eder. Kendisine konan hakları az bulur, Gürültülü müziğe bayılır. Uzun boy kısa boy sorun olmaya başlar. Erkekler kızlara açıktan kızlar erkeklere gizliden ilgi duymaya başlar. Odalarına kapanıp yalnız kalmak isterler. Kardeşlerini yanlarına bulundurmak istemezler.Tersleyip uzaklaştırırlar, Duvarlara film yıldızlarının resimlerini yapıştırırlar

54 Arkadaşlarıyla ilişkisi:
Ergen için arkadaşları çok önemlidir,Arkadaşlarının kendisi için ne düşündüğü çok önemlidir Erkeklerin kurdukları gruplar daha kalabalıktır, ilişkiler yüzeyseldir. Kızlardan oluşan gruplar daha küçüktür, ilişkiler ise daha sıkıdır. “Ailesi içinde geçimsizlik ve dengesizlik olan ergenlerde, bir baskı hakim ise masum arkadaş grupları yerine çeteye yönelir.” Kız-erkek ilişkisi: Ergenliğin ortalarına doğru, karşı cinse olan ilgi artar. Ergen, karşı cinsin ilgisini çekebilmek için giyim kuşamına dikkat eder. Ergenlik dönemiyle ilgili duygular: Kızlar, erkeklerden daha erken duygusal olgunluğa ulaşır ve duygularını kontrol edebilirler. Ergenin duygularında bir yoğunlaşma görülür, bunu ergen dışarı vurma ihtiyacı güder. Ergen yaşadığı olumsuz duyguları bağırarak, ağlayarak, el - kol hareketleri yaparak belli eder. Ergenin yaşadıkları olumlu duygularsa ergen şiir yazar, öykü yazar ya da hatıra tutar. Ergen duygularını daha çok arkadaşlarıyla paylaşmaktan hoşlanır. Aşık olmak bu dönemde baskın bir duygudur. Bazen bunu karşı cinse belli edebilir, bazen de duygularını saklamayı tercih edebilir.

55 SON KELAM: Kız erkek ilişkilerinde ciddi olunmalı,şakalardan,el kol hareketlerinden uzak durulmalıdır.. Yaptığımız hareket karşı taraftan farklı algılanabilir. Olumlu veya olumsuz bir mesaj olarak algılanabilir. Her dönemin kendine ait uğraşları olabilir,ergenlik döneminin en önemli uğraşısı ise:,akademik sosyal,kültürel ve ahlaki yönden dolmaktır.her yönüyle potansiyelimizi gerçekleştirip yetişkinlikte ise bu potansiyeli kullanmaktır. Aşk,sevgi,güven,dostluk en önemli temel ihtiyaçlardandır.Ama yeri ve zamanı farklı ve ayrıdır.Şüphesiz karşı cins bir duygusal arkadaşlığın zamanı ise ilköğretim zamanı olmamakla birlikte bu vicdani,ahlaki bir mesele olup, tatmin yeri yalnız ve yalnız aile hayatı ile gerçekleşebilir.

56 ERGENLİK DÖNEMİ SEMİNERİ HOŞGELDİNİZ
ÖZEL BABAOĞLU İ.Ö.O REHBERLİK SERVİSİ SUNDU Abdullah ŞENCAN Psikolojik Danışman