Enfeksiyöz Hastalıkların Tedavisinde Eczacının Rolü

... konulu sunumlar: "Enfeksiyöz Hastalıkların Tedavisinde Eczacının Rolü"— Sunum transkripti:

1 Enfeksiyöz Hastalıkların Tedavisinde Eczacının Rolü
Doç.Dr. Kutay Demirkan Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Klinik Eczacılık Anabilim Dalı Başkanı

2

3

4

5 CDC. Threat Report 2013. http://www. cdc

6 Antibiyotik Kullanımında Sorunlar
Antibiyotiklerin etkin olmayan dozda verilmesi, Mevcut enfeksiyonun tedavisi için uygun olmayan bir antibiyotiğin seçilmesi, Endikasyonu olmadığı halde antibiyotik başlanması, Uygunsuz sürede kullanılması

7 Tedavi Süresi Genel olarak akut, karmaşık olmayan enfeksiyonlarda, hasta en az 72 saat ateşsiz ve klinik olarak iyi olana kadar tedaviye devam edilmelidir. Osteomiyelit, endokardit gibi enfeksiyonlar için uzun süre (4-6 hafta) tedavi gereklidir.

8 Uygunsuz Antibiyotik Tedavi Sonuçları
Tedavi başarısızlığı Mortalite, morbidite Yan etkiler Ekonomik yük Direnç!!!

9 Direnç Gelişimi

10 Tedaviden Etkin Cevap Alınmaması
Yanlış teşhis Uygun olmayan ilaç rejimi Yanlış ilaç seçimi Bakteriyel direnç Enfeksiyona iki veya daha fazla sayıda mikroorganizmanın neden olması

11 Antibiyotik Seçiminde Göz Önünde Tutulacak Faktörler
Hastanın yakın zamanda antibiyotik kullanımı Hastane florası Altta yatan hastalıklar Kültür sonuçları Dirençli patojen için risklerin varlığı Son 90 gün içinde antibiyotik kullanımı Yakın zamanda ≥5 gün hastane yatışı Toplumda antibiyotik direnci olması İmmunosupresif hastalık veya ilaç kullanımı

12

13

14 McCoy D. The pharmacist's role in preventing antibiotic resistance
McCoy D. The pharmacist's role in preventing antibiotic resistance. US Pharm. 2011;36(7):42-49.

15

16 Enfeksiyon Ünitesinde Eczacının Rolü
Eğitim (hasta, hemşire, doktor, eczacı, diğer) Antibiyotik tüketiminin izlenmesi Enfeksiyon kontrol komitesinde yer alma Formüler oluşturulması Yeni antimikrobiyalllerin değerlendirilmesi

17 Enfeksiyon Ünitesinde Eczacının Önemi
Enfeksiyöz hastalıklar ekibine eczacının katılımı ile ilaç hatalarının azaldığı, hastanede kalış süresinin kısaldığı, oral tedaviye geçişe yönlenmenin sağlandığı, uygun ilaç seçiminden emin olunduğu, antibiyotiklere bağlı maliyetin azaltıldığı gösterilmiştir.

18 Enfeksiyon Ünitesinde Eczacının Önemi
Eczacılar tarafından antibiyotiklere ilişkin önerilerin ekonomik olarak katkısı değerlendirildiğinde, dahiliye ünitesinde antibiyotik masrafında hasta başına 60 Dolar azalma saptanmıştır. (p<0.01).

19 Eczacı Olarak Enfeksiyöz Hastalıkların Tedavisinde Etkin Olabilmek İçin 1. Adım Mikroorganizmaları Tanımak

20 Gram Pozitif Koklar Aerobik Anaerobik Gram Pozitif Basiller Aerobik
Staphylococcus aureus Staphylococcus epidermis Streptococcus pyogenes Streptococcus pneumoniae Streptococcus viridans Enterococcus faecium Enterococcus fecalis Anaerobik Peptostreptococcus türleri Peptococcus türleri Gram Pozitif Basiller Aerobik Listeria monocytogenes Bacillus anthracis Corynebacterium türleri Anaerobik Clostiridium difficile Clostiridium perfringens Clostiridium tetani Propionnibacterium acnes Actinomyces türleri

21 Gram Negatif Koklar Gram Negatif Basiller Aerobik Aerobik Anaerobik
Neisseria gonorrhoeae Neisseria meningitidis Moraxella catarrhalis Gram Negatif Basiller Aerobik E. coli Klebsiella pneumoniae Proteus mirabilis Serratia marcescens Pseudomonas aeruginosa Enterobacter türleri Haemophilus influenzae Legionella pneumophilia Anaerobik Bacteroides fragilis Fusobacterium türleri

22 Atipik Mikroorganizmalar
Chlamydia türleri (ör: C. pneumoniae) Mycoplasma türleri (ör: M. pneumoniae) Legionella pneumoniae Listeria monocytogenes Mycobacteria tuberculosis Mycobacteria avium Ricketsiae rickettsii Coxiella burnetii Treponema pallidum Intracellular olarak büyüyen veya höcre duvarında peptidoglikan olmayan organizmalar gram boyama ile görülmezler.

23 Normal Florada Bulunan Mikroorganizmalar
Mide-Barsak Kanalı Bacteroides türleri Clostridium türleri Diphtheroids Enterobacteriaceae Escherichia coli Klebsiella türleri Fusobacterium türleri Streptococci (anaerobic) Cilt Propionibacteriaceae Staphylococci Streptococci Diphtheroids Cronybacterium türleri

24 Eczacı Olarak Enfeksiyöz Hastalıkların Tedavisinde Etkin Olabilmek İçin 2. Adım Antimikrobiyallerle İlgili Herşeyi Öğrenmek

25 Antibiyotikler Antiviraller Antifungaller Antiparazitikler
Beta-laktamlar Aminoglikozitler Kinolonlar Makrolidler Linkozamidler Metronidazol Glikopeptidler Oksazolidinonlar Streptograminler Lipopeptidler Tetrasiklinler Kloramfenikol Polimiksinler Sulfonamidler Trimetoprim Rifampisin Nitrofurantoin Antiviraller Antifungaller Antiparazitikler

26 İlacın Özellikleri Spektrum Farmakolojik özellikler
absorpsiyon, dağılım, metabolizma, eliminasyon Doz ve doz ayarlaması Yan etki Etkileşim (ilaç, besin, alkol, hastalık, bitkisel ürün…)

27 Helicobacter pylori Makrolidler Eritromisin Azitromisin Klaritromisin

28 Eczacı Olarak Enfeksiyöz Hastalıkların Tedavisinde Etkin Olabilmek İçin 3. Adım Enfeksiyöz Hastalıkların Bulgu ve Belirtilerini Öğrenmek

29 Belirti ve Bulgular Ateş Beyaz küre sayısında artış Klinik belirtiler
Öksürük Balgam Nefes darlığı … Radyografik Bulgular Enfeksiyon belirtileri: Ateş Kalp hızında artış Solunum hızında artış Ak yuvar sayısında artış Pozitif kültür Zihinsel durum değişikliği

30 İlaç Ateşi Amfoterisin Sefalosporinler Penisilinler Fenitoin
Prokainamid Kinidin Karbamezapin Hidralazin Rifampin Streptokinaz Vankomisin

31 Eczacı Olarak Enfeksiyöz Hastalıkların Tedavisinde Etkin Olabilmek İçin 4. Adım Enfeksiyöz Hastalıkların Etkenlerini ve Empirik Tedaviyi Öğrenmek

32 Avrupa’da Toplum Kökenli Pnömoniye En Sık Neden Olan Patojenler
S pneumoniae C pneumoniae Viral Mycoplasma pneumoniae Legionella sp H influenzae G-neg enterobacteria C psittacii Coxiella burnetii Staph aureus M catarrhalis Other Woodhead M. Chest 1998;183S-187S

33 Dünyada Streptococcus pneumoniae’ ye Dirençli Penisilin ve Makrolidler

34 Nair GB, Niederman MS. Med Clin N Am 2011: 95;1143–1161

35 Önerilen Kaynaklar

36

37 Websayfaları

38 Enfeksiyöz Hastalıklarda Eczacının Rolü ve Sorumlulukları

39 Antibakteriyel İlaç Seçimi
Hastaya ait özellikler: Yaş Allerji öyküsü Böbrek ve karaciğer fonksiyonları Bağışıklık sisteminin durumu Hastalığın derecesi Genetik özellikler Kadın hastalar için Gebelik Emzirme Genetik: Glukoz 6 fosfat dehidrogenaz eksikliği olanlarda sülfonamidler hemolitik anemiye neden olabilir Bünyesi ilaçları hızla metabolize eden hastalar izoniazid kullanırsa hepatit gelişebilir.

40 Antibakteriyel İlaç Seçimi
2. Mikroorganizmaya ait özellikler: Duyarlılık Tek ilaç ya da bir kaç ilaç gerekliliği

41 Antibakteriyel İlaç Seçimi
3. İlaca ait özellikler: Farmakolojik özellikler İlacın enfeksiyon bölgesine ulaşması Yeterli kan düzeyine ulaşması Spektrum Mikroorganizmaya karşı etkinlik ve duyarlılık

42 Antibakteriyel İlaç Seçimi
Daha az yan etki Etkileşim potansiyeli düşük Siprofloksasin vs. moksifloksasin Lundberg GD. JAMA 1983; 249: 1193.

43 Uygun Dozlama Böbrek yetmezliği
CrCl = (140-Yaş) x Kilo x 0.85 (bayanlar için) SCrx72 Lundberg GD. JAMA 1983; 249: 1193.

44

45 Fizyolojik ve Diğer Değişiklikler
Uygun Dozlama Dağılım Obezite Fizyolojik ve Diğer Değişiklikler Bağlanma Eliminasyon toplam kan hacmi ve kalp debisindeki artış, plazma proteinlerine bağlanmada değişiklikler ve obeziteye bağlı karaciğer ve böbrek fonksiyonlarındaki değişiklikler

46 Uygun Dozlama Ölçülen vücut ağırlığına göre dozlanan ilaçlar:
İdeal vücut ağırlığına göre dozlanan veya genel dozları kullanılabilen ilaçlar: benzodiazepinler, opioidler, propofol, florokinolonlar, digoksin, prokainamid, beta-blokörler, verapamil, lidokain, H2-antagonistleri, kortikosteoidler, nöromüsküler blokörler Ölçülen vücut ağırlığına göre dozlanan ilaçlar: düşük molekül ağırlıklı heparinler, vankomisin, Düzeltilmiş vücut ağırlığına propofol, heparin, aminoglikozidler, Honiden S, McArdle JR. Obesity in the intensive care unit. Clin Chest Med 2009;30:581–599.

47 Uygulama Yolu Biyoyararlanımı Yüksek Antibiyotikler
Parenteralden Oral Uygulamaya Geçiş Biyoyararlanımı Yüksek Antibiyotikler (intravenöze eşdeğer) Co-trimoksazol Klindamisin Azitromisin Metronidazol Kloramfenikol Siprofloksasin Ofloksasin Levofloksasin Doksisiklin Lundberg GD. JAMA 1983; 249: 1193.

48

49 Parenteralden Oral Uygulamaya Geçiş
120 100 Vancomycin (IV only) Linezolid (PO, or IV to PO switch) 80 % of Patients Remaining in Hospital 60 40 Switch From Parenteral to Oral Therapy Key point: Switching from parenteral to oral therapy can have clinical and cost benefits for the patient and the institution. The study shown here evaluated length of stay in patients with soft tissue infections treated with linezolid (IV or PO) versus IV vancomycin1 Patients switched from IV to PO linezolid had a significantly shorter length of stay than those receiving vancomycin (P<.01) A multicenter, prospective, randomized study evaluated the therapeutic outcome and cost-benefit of abbreviated IV therapy with early switch to oral antibiotic therapy in hospitalized patients with community-acquired pneumonia2 95 Patients were randomized to receive either conventional intravenous (IV) therapy with cefamandole for 7 days or abbreviated IV therapy with cefamandole for 2 days followed by early oral (PO) therapy with cefaclor for 5 days Clinical response rates were similar for conventional IV therapy and IV to PO therapy (97% vs 95%) Length of stay was significantly reduced in the IV to PO therapy group (P<.01) Total patient costs were significantly decreased in the IV to PO therapy group (P<.05) 20 14 21 28 35 P<.01 7 Days From Study Medication Start Date Adapted with permission from Itani KMF et al. Int J Antimicrob Agents. 2005;26: 1 Itani KMF, Weigelt J, Li JZ, Duttagupta S. Linezolid reduces length of stay and duration of intravenous treatment compared with vancomycin for complicated skin and soft tissue infections due to suspected or proven methicillin-resistant Staphylococcus aureus (MRSA). Int J Antimicrob Agents. 2005;26: 2. Omidvari K, De Boisblanc BP, Karam G, et al. Early transition to oral antibiotic therapy for community-acquired pneumonia: duration of therapy, clinical outcomes, and cost analysis. Respir Med. 1998;92:

50 Terapötik İlaç İzlemi Örnekleme zamanının belirlenmesi
Kararlı durum (steady state) Vadi düzeyi izlemi Verilerin değerlendirilmesi Vankomisin Aminoglikozitler Gentamisin, tobramisin, amikasin, netilmisin Lundberg GD. JAMA 1983; 249: 1193.

51 t C Cmin Cmax

52 Yoğun Bakım Ünitesi – 315 İlaç Kan Düzeyi

53 Sonuç 124 hasta 315 kan düzeyi 127 (40%) düzey için endikasyon yok
Düzeylerin %21’i için hekimlerden farklı görüş Demirkan K, Kuhl D, Hanes S. Therapeutic drug level monitoring in intensive care unit. Georgia Soc of Health-System Pharm J 2000:5;81.

54 Kontrol Etmek Gerekenler
endikasyon olmasına rağmen ilaç kullanılmaması, yanlış ilaç seçimi, subterapötik dozlama, doz aşımı, ilaç yan etkileri, ilaç etkileşimleri endikasyon olmadan ilaç kullanımı Duplikasyon İntravenözden oral doza geçiş

55 Etkileşimlerin Saptanması ve Önlenmesi
İlaç-İlaç İlaç-Besin İlaç-Hastalık İlaç-Alkol İlaç-Bitkisel Ürün Diğer Lundberg GD. JAMA 1983; 249: 1193.

56 Hasta Eğitimi İlaçların kullanımı Yan etki En sık etkileşen ilaçlar
Uygulama tekniği Saklama Uyunç

57 c t c t Süt ve süt ürünleri Oral Kinolonlar (siprofloksasin,
levofloksasin) t Süt ve süt ürünleri c t

58 Hacettepe Hastanelerinde Uygulamalar

59 Yoğun Bakım Ünitesinde Klinik Eczacılık Uygulamalarının Başlatılması
Dr.Ecz. Kutay DEMİRKAN Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dr. Arzu TOPELİ-İSKİT Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları AD., Yoğun Bakım Ünitesi

60

61

62 İlginiz için teşekkürler