Sunuyu indir
Sunum yükleniyor. Lütfen bekleyiniz
1
Prof. Dr. Emel Gür İ.Ü C.T.F Çocuk Sağ. ve Hast. ABD
SAĞLIK ÖLÇÜTLERİ Prof. Dr. Emel Gür İ.Ü C.T.F Çocuk Sağ. ve Hast. ABD
2
Bir toplumun sağlık düzeyini saptamak için geliştirilmiştir
Sağlık Ölçütleri Bir toplumun sağlık düzeyini saptamak için geliştirilmiştir Sağlık ölçütlerinin ifadesinde bir takım demografik bilgilerden yararlanılır
3
Demografik Bilgilerin Elde Edildiği Kaynaklar
Doğum ve ölüm kayıtları Aile Hekimliği Merkezleri Dispanserler Hastaneler Sağlık taramaları
4
Sağlık Ölçütlerinin Yararlanıldığı Alanlar
Bir toplumun sağlığını tanımlama, bazı faktörlere (yaş, cins v.s) göre değişimin belirleme Sağlık sorunlarının zaman içinde gösterdiği değişimi değerlendirme Bir toplumun sağlık düzeyini, başka toplumlar ile karşılaştırma Sunulan sağlık hizmetlerinin (ilaç, aşı, eğitim v.s) sorunları çözmedeki etkinliklerinin değerlendirilmesi
5
Sağlık Ölçütünün Sunum Biçimleri
Oran: Bir sağlık olayının diğerine göre ne boyutta olduğunu ifade eder. Olanın olmayana, ölenin ölmeyene, kadının erkeğe v.s oranı. (a / b) Hız: Bir sağlık olayının toplum içindeki görülme sıklığını ölçmek için kullanılır. Olanın, olan ve olmayanın toplamına oranı; ölenin, ölen ve ölmeyenin toplamına oranı (a / a+b)
6
Sağlık Ölçütlerinin Sınıflandırılması
Hastalık (morbidite ) düzeyini belirleyen ölçütler Ölüm (mortalite) düzeyini belirleyen ölçütler Doğurganlık düzeyini belirleyen ölçütler Diğer (göç, evlilik v.s)
7
Hastalık (Morbidite) Düzeyini Belirleyen Ölçütler
8
Hastalık (Morbidite) Düzeyini Belirleyen Ölçütler
Prevalans İnsidans Atak Hızı Epizod Hızı
9
Prevalans Belirli bir zaman kesitinde, bir toplumda saptanan tüm (eski ve yeni) vaka sayısının, aynı andaki risk altındaki kişi sayısına bölünmesiyle elde edilir. Bir hastalığın o toplumdaki görülme sıklığını ifade eder. Nokta prevalansı; Çok kısa süre içinde var olan olgu hızını tanımlar. Dönem prevalansı: Uzunca bir süre içinde var olan olgu prevalansını tanımlar
10
İnsidans Belirli bir süre içinde, bir toplumdaki sağlam kişilerin belirli bir hastalığa yakalanma olasılığıdır. Belirli bir süre içinde görülen yeni vaka sayısının, risk altındaki sağlam kişilere bölünmesi ile elde edilir.
11
Atak Hızları İnsidansın bulaşıcı hastalıklar alanında kullanılan şeklidir. Belirli bir süre içinde saptanan bulaşıcı hastalık vaka sayısının, o hastalığa duyarlı kişi sayısına bölünmesi ile elde edilir. Primer atak hızı: İlk vakanın saptanmasından itibaren en uzun bir kuluçka süresi içinde saptanan vaka sayısının, duyarlı kişi sayısına bölümü ile elde edilir. Sekonder atak hızı: En uzun ikinci kuluçka süresi içinde görülen vaka sayısını, duyarlı kişi sayısına bölünmesi ile elde edilir.
12
Epizod Hızı Bağışıklık bırakmayan, tekrarlayan bulaşıcı hastalıkların boyutunu ölçmek için kullanılır. Belirli bir süre içinde meydana gelen olay-epizod sayısının, duyarlı kişi sayısına bölünmesi ile elde edilir.
13
Ölüm (Mortalite) Düzeyini Belirleyen Ölçütler
14
Ölüm (Mortalite) Düzeyini Belirleyen Ölçütler
Kaba ölüm hızı Özel ölüm hızları (Yaş, cins, yerleşim yeri, nedene özel ölüm hızları) Çocuk ölüm hızları Ana ölüm hızı
15
Kaba Ölüm Hızı Bir toplumda bir takvim yılında meydana gelen toplam ölüm sayısı x 1000 Aynı toplumun yıl ortası nüfusu
16
Cinse Özel Ölüm Hızı Bir yılda saptanan toplam erkek ölüm sayısı
x 1000 Toplam erkek nüfusu
17
Yaşa Özel Ölüm Hızı Bir yılda meydana gelen yaşlarındaki ölüm sayısı x 1000 15-44 yaş nüfusu
18
Yaşa ve Cinse Özel Ölüm Hızı
Bir yılda meydana gelen yaşlarındaki erkek ölüm sayısı x 1000 15-44 yaş erkek nüfusu
19
Yerleşim Yerine Özel Ölüm Hızı
Bir yılda kırsal alanlarda meydana gelen ölüm sayısı x 1000 Kırsal alanların nüfusu
20
Nedene Özel Ölüm Hızı Bir yılda “x” nedenine bağlı ölüm sayısı
Toplumun Nüfusu
21
Çocuk Ölüm Hızları Bebek ölüm hızı Yenidoğan (neonatal) ölüm hızı
Yenidoğan dönemi sonrası (postneonatal) ölüm hızı Perinatal ölüm hızı Beş yaş altı ölüm hızı
22
Bebek Ölüm Hızı Bir yılda ölen bebek (0-365 günlük) sayısı
X 1000 Bir yılda meydana gelen canlı doğum sayısı
23
Yenidoğan Ölüm Hızı Bir yılda canlı doğup bir ayını tamamlamadan ölen bebek sayısı _____________________________________ X 1000 Bir yılda meydana gelen canlı doğum sayısı
24
Erken Yenidoğan Ölüm Hızı
Bir yılda canlı doğup 0 -7 günlük iken ölen bebek sayısı x 1000 Bir yılda meydana gelen canlı doğum sayısı
25
Postneonatal Ölüm Hızı
Bir yılda canlı doğup günlük iken ölen bebek sayısı x 1000 Bir yılda meydana gelen canlı doğum sayısı
26
Perinatal Ölüm Hızı Bir yılda ölü doğan veya canlı doğup 0-7 günlük iken ölen bebek sayısı x1000 Bir yıldaki toplam (ölü+canlı) doğum sayısı
27
Beş Yaş Altı Ölüm Hızı Bir yılda canlı doğup 5 yaşını tamamlamadan ölen bebek sayısı x1000 Bir yılda meydana gelen canlı doğum sayısı
28
Ana Ölüm Hızı Bir yılda gebelik, doğum ve lohusalık döneminde meydana gelen kadın ölüm sayısı x1000 Bir yılda meydana gelen canlı doğum sayısı
29
Doğurganlık Düzeyini Belirleyen Ölçütler
30
Doğurganlık (Fertilite) Düzeyini Belirleyen Ölçütler
Kaba doğum hızı Genel doğurganlık hızı Toplam doğurganlık hızı Özel doğum hızları Çocuk / kadın oranı (fertilite oranı)
31
Kaba Doğum Hızı Bir toplumda bir takvim yılında meydana gelen toplam canlı doğum sayısı x 1000 Aynı toplumun yıl ortası nüfusu
32
Genel Doğurganlık Hızı
Bir yılda meydana gelen canlı doğum sayısı x1000 Aynı toplumdaki yaş kadın sayısı
33
Toplam Doğurganlık Hızı
Yaşa özel doğum hızlarının toplamının 5 ile çarpımıyla elde edilir. Belirli bir yılda halen doğurganlık çağında olan kadınların doğurganlık düzeyleri aynen devam ederse, doğurganlık dönemini tamamladıklarında her kadın ortalama toplam doğurganlık hızı olarak elde edilen sayı kadar çocuk sahibi olacaktır
34
Yaşa Özel Doğum Hızı Bir yılda yaşlarındaki annelerin yaptığı canlı doğum sayısı x1000 20-24 yaşlarındaki kadın sayısı
35
Çocuk Kadın Oranı (Fertilite oranı)
Bir toplumda 0-4 yaş arası çocuk sayısı x1000 Aynı toplumdaki yaş kadın sayısı
Benzer bir sunumlar
