Doç. Dr. Mehmet Ufuk Tutan

... konulu sunumlar: "Doç. Dr. Mehmet Ufuk Tutan"— Sunum transkripti:

1 Doç. Dr. Mehmet Ufuk Tutan
Aile İşletmelerinde Genç Yöneticiler: Devredeceklerin ve Devralacakların Bakış Açıları Doç. Dr. Mehmet Ufuk Tutan Yaşar Üniversitesi, İktisat Bölümü, İzmir Nisan 2014

2 İki Alan Çalışması: İzmir’de 2012-2013 Yılları
Odak Gruplar, Yüzyüze Görüşmeler ve Anketler Ege Otomotivciler Derneği: Şirket Sahipleri ile Çeşitli Sektörlerde İş Yapan Orta ve Büyük Ölçekli Aile Şirketleri: Genç Kuşak ile

3 Ege Otomotivciler Derneği (EGOD) Çalışması
«Kurumsallık ve Devir, Şu An İçin Sadece İleriye Dönük Fikir Olarak İsteklerimizde Var» EGOD Üyesi Bir İş Yeri Sahibi

4 EGOD Alan Çalışması Çalışmaya halen aktif çalışan EGOD üyesi firmaların yarısı katılmış Firmaların çoğu orta büyüklükte aile işletmeleri Firmaların yaş ortalaması 25 yıl Firma sahiplerinin ortalama görev süresi 22 yıl Firma sahipleri ağırlıkla yaş aralığında Büyük çoğunluğunda birinci nesil işin başında Büyük çoğunluğu ikinci nesille birarada çalışılıyor

5 EGOD Alan Çalışması İşletme sahiplerinin büyük bir bölümü, işletmenin amacını-vizyonunu, görev tanımlarını ve organizasyon şemaları ile beraber terfileri, yetki, görev dağılımlarını ve her çalışanın belirlenmiş maaşı gibi konularda kuramsallaşma adına bazı adımlar atmışlar Firma sahiplerinin büyük çoğunluğu, firmayı profesyonel yöneticilere devretme ve ileride de devredilmesi konusunda istekli değiller. Çünkü… Profesyoneller, «işin sahibi gibi olamaz; Aileyi, firmanın piyasadaki yerini hiçbir zaman anlayamaz; Çocuklar için yaptık onlar başa geçsin» gibi nedenler öne çıkıyor.

6 EGOD Alan Çalışması Firma sahiplerinin çocuklarına iş devri konusunda şartları olduğu anlaşılıyor: Üniversite mezunu ve bazıları yüksek lisans eğitimini tamamlamış genç kuşağa işi öğreninceye kadar işleri devretmeyeceklerini ifade ediyorlar Bu devir için herhangi bir kriterin, şartın veya zaman diliminin nasıl tamamlanması gerektiği konusunda net fikir beyan etmiyorlar Şirkete ait aile kültürünün ve piyasanın şirkete yönelik algısının devam ettirilmesini istiyorlar

7 İzmir’de Çeşitli Sektörlerde İş Yapan Aile Şirketleri: Genç Kuşak
Diğer Alan Çalışması İzmir’de Çeşitli Sektörlerde İş Yapan Aile Şirketleri: Genç Kuşak

8 İzmir’de Çeşitli Sektörlerde İş Yapan Aile Şirketleri: Genç Kuşak
«Ben Babamın Yerinde Olsaydım İlerisi İçin Kendimden Yedekleme (Klonlama) Yapardım» «Aynı Göldeyiz, Aynı Gemideyiz ama Farklı Limanlara Gitmek İstiyoruz» «Baba-Oğul-Kutsal Ruh yerine Baba-Oğul-Danışmanlar Olsun İsterim» Genç Kuşaklardan Alıntılar

9 Aile Şirketleri: Genç Kuşak Alan Çalışması
Çalışmaya ağırlıklı olarak organize sanayilerde iş yapan Genç Kuşaklar gönüllü olarak katıldı Odak gurup çalışmaları tamamlandı. Anket çalışmalarına geçildi Çoğu, Orta ve Büyük Aile İşletmeleri Genç Kuşağın Yaş aralığı arası; ağırlıklı olarak 30 yaş civarındalar Büyük çoğunluğu önceki nesil ile beraber çalışıyor; Bir kısmı ise önceki nesil ile çalışmayı bırakmış kendi işyerini açmış ya da başka bir işyerinde ücretli olarak çalışıyor

10 Aile Şirketleri: Genç Kuşak Alan Çalışması
Neden başka bir işte çalışıyorlar? «Anlaşamadığında kendi yoluna bakıyorsun, dışarıda deneyimler kazanıyorsun ancak üzücü olan kendi canına yardımcı olamamak» Bir Genç Kuşaktan Alıntı Firmadaki aile içi çatışmalar nedeniyle aile işletmesinden uzaklaşma İşteki çok çeşitli sorunlar nedeniyle çok önceden aile işletmesinden ve işinden soğuma İlgi alanına girmediği için başka bir iş yapma

11 Aile Şirketleri: Genç Kuşak Alan Çalışması
Aile İşletmesinde Çalışan Genç Kuşağın Devir Öncesi Gelişmelere Bakışı Herşeyden önce Genç Kuşağa, bu şirkette çalışmak ve kalmak isteyip istemediği sorulmalı daha sonra devir konusu gündeme gelmeli Yönetim devrinin gerçekleşmesi için devir öncesi Genç Kuşağa kariyer haritası çizilmeli ve Genç Kuşak, bu haritaya göre hazırlanmalı

12 Aile Şirketleri: Genç Kuşak Alan Çalışması
Genç Kuşağa tecrübelerin ve deneyimlerin aktarılması şart Ancak, Genç Kuşaktan kendilerine tıpatıp benzemeleri istenmemeli ve beklenmemeli

13 Aile Şirketleri: Genç Kuşak Alan Çalışması
Genç Kuşağa, devir öncesi insiyatif verilmesi ve insiyatif verildikten sonra kararlarına ve kurduğu ekibin icraatlarına karışılmaması Yönetim devrinin sağlıklı olabilmesi için devir öncesi insiyatif verilen Genç Kuşağın hata yapmasına izin verilmeli ki devir gerçekleştiğinde bu derslerden kendine pay çıkarabilmiş olsun

14 Aile Şirketleri: Genç Kuşak Alan Çalışması
Bütün katılımcılar, yönetimi devralacak Genç Kuşak her kim ise liderlik vasfına mutlaka sahip olması konusunda hemfikir iken Devir öncesi başka şirketlerden tecrübe edinip daha sonra kendi şirketinde uzun dönem çalışmak mı? yoksa aile şirketinde alt kademelerden iş hayatına başlamak mı? sorularına çoğunluğun kararsız yanıtlar verdiği saptanmıştır.

15 Aile Şirketleri: Genç Kuşak Alan Çalışması
Aile İşletmesinde Çalışan Genç Kuşağın Devir Sürecine Bakışı Önceki Kuşak zorunlu kalmadıkça yönetim devrinin gerçekleşeceği düşünülmüyor Yönetim devrini yönlendirecek ve sonuçlandıracak vizyonun, yönetimde ve kurumda henüz var olmadığını düşünülüyor

16 Aile Şirketleri: Genç Kuşak Alan Çalışması
Devir sürecinin benim istediğim gibi yürüyeceğine, tamamlanacağına inanmıyorum Duygusal olarak yıpranacağımdan ve aile içi ilişkilerimin bozulacağını düşündüğümden dolayı devir süreci içinde bulunmak istemiyorum Devir süreci içinde aile fertlerinin keşmekeş içine gireceğini ve bu süreç içindeki problemlerin süreç sonrasında da kolay kolay atlatılamayacağını düşünüyorum

17 Aile Şirketleri: Genç Kuşak Alan Çalışması
Yönetim devri sürecinde uzmanlardan mutlaka yardım alınmalı Devir süreci içinde önceki yönetime bağlılıkları nedeniyle eski ekibin tasfiyesine başlanmalı ve yeni ekibin yavaş yavaş yönetime yerleşmesi sağlanmalı

18 Aile Şirketleri: Genç Kuşak Alan Çalışması
Aile İşletmesinde Çalışan Genç Kuşağın Devir Sonrası Bakışı Üst Kuşak, profesyonellerin işleri aileden çok daha iyi yapabilecekleri konusunu kabul etmese de Genç Kuşak, profesyonel yöneticilere işleri, ileride devretmeyi tartışabiliyor

19 Aile Şirketleri: Genç Kuşak Alan Çalışması
İşi, profesyonel yöneticilere devretsem bile Yönetim Kurulunda ben ve aileden birilerinin mutlaka olması gerekir. Çünkü….. Profesyoneller her ne kadar şirkete bizden daha fazla para kazandırabilseler de onlar ne Aile Kültürünü bizim kadar anlayabilirler ne de Aile Şirketine bizim kadar sahip çıkabilirler

20 Aile Şirketleri: Genç Kuşak Alan Çalışması
Devirden sonrası için endişeler ve korkular Yönetimi devraldıktan sonra onca emekle kurulmuş şirketi, şirketin benden önceki geçmişini düşünerek büyük riskler almaktan çekinebilirim. Önceki nesil kadar şirketi büyütebileceğim ve iyi yönetebileceğim konusunda endişelerim var (En azından ilk devraldığım zamanlar için) Önceki Kuşak, devrettikten sonra onların bizlere öğrettiklerini unutacağımızdan endişe ediyor. (Endişe etmekte de hakları var)

21 Zaman Ayırdığınız İçin Teşekkür Ederim