Bölüm 2: Süreklilik ve Süreksizlik

... konulu sunumlar: "Bölüm 2: Süreklilik ve Süreksizlik"— Sunum transkripti:

1 Bölüm 2: Süreklilik ve Süreksizlik
Teknolojinin Evrimi Bölüm 2: Süreklilik ve Süreksizlik Yeliz Tunga 2013

2 Giriş Kitabın bu bölümünde yazar uzun yıllardan beri süregelen teknolojinin süreksiz olduğu inancını ampirik örneklerle çürütme çabası içindedir. Bununla birlikte teknolojik evrim savını desteklemekte ve insan ürünü nesnelerin gelişiminde ki sürekliliğe dikkat çekmektedir. Yeliz Tunga 2013

3 Süreksizlik görüşüne göre; teknolojik değişim Henry Ford, Thomas Edison gibi kahraman mucitlerin dâhiyane çabaları sonucunda yarattıkları icatlar sonucunda meydana gelir. Yüzyıllardan beri süregelen teknik bilginin ve öncel icatların varlığı herhangi bir önem teşkil etmez. Yeliz Tunga 2013

4 Bu görüşü savunanlar teknolojik değişime katkı sağlayan bazı insan ürünü nesnelerin devrim niteliğinde olduğunu söylerler. Bilindiği üzere devrim kavramı geçmişten kopuşu ve yeni bir düzeni ifade eden politik bir kavramdır. Burada yazarın da deyimiyle bir eğretileme yapılıyor. Yeliz Tunga 2013

5 Teknoloji, Bilim ve Devrim
Genel kanının aksine, teknoloji problemlerin çözümü için bilimsel kuramların uygulanması değildir. Teknolojinin aslında uygulamalı bilimin diğer bir adıdır. Bilimin devrimsel olduğu savunulduğunda, teknoloji de devrimsel yani süreksiz olmak zorundadır. Teknolojinin, bilimin “emri altında” değildir. Yeliz Tunga 2013

6 Öyle ki, teknoloji tarihi bilim tarihinden de köklüdür
Öyle ki, teknoloji tarihi bilim tarihinden de köklüdür. İnsanoğlu var olduğu günden beri hayatını devam ettirmek ya da kolaylaştırmak amacıyla aletler kullanmış ve bu aletleri sürekli olarak geliştirmiştir. Bu da demek oluyor ki; teknoloji, bilim olmadan da aletler üretebilir, yeni yapılar oluşturabilir. Öyle olmasaydı, ilk ve orta çağdan kalma muhteşem mimarilere sahip yapılar nasıl olabilirdi? Yeliz Tunga 2013

7 Bilim, ancak 19. yüzyılın sonlarından itibaren teknoloji ve endüstri üzerinde etkin bir rol oynamaya başladı. Örneğin elektrik ve manyetik üzerinde yapılan çalışmalar ile birlikte aydınlatma ve enerji sektörlerinde büyük gelişmeler yaşandı. Yeliz Tunga 2013

8 Günümüzde ise bilim ve teknolojinin konumu eşdeğer olmakla birlikte bu durum bir mühendisin hali hazırda geçerli olan bilimsel bilgiyle yetinmeyip, yeni teknolojik çözümler bulması hiçte imkânsız değil. Yeliz Tunga 2013

9 Her ne kadar bilim de teknoloji de benzer bir bilişsel süreçlere sahip olsalar da ikisinin de sonuçları farklıdır. Bilimsel bir etkinlik sonucunda deneysel bir bulgu ve kuramsal bir yazılı bildiri ortaya çıkarken, teknolojik bir etkinliğin sonucu pratik dünyada kullanılabilecek yeni bir insan ürünü nesnedir. Yeliz Tunga 2013

10 Özetle… Yazar, bu bölümde de teknolojik değişimin merkezine ne bilimsel bilginin ne toplumsal ve ekonomik etkenlerin ne de teknik cemaatlerin oturtulamayacağını, teknolojinin merkezinde ancak ve ancak insan ürünü nesnelerin olabileceğini vurguluyor. Yeliz Tunga 2013

11 Teknolojik Evrim Kuramı
Pamuk Çırçırı, Eli Whitney Charka, Hintli zaanatkarlar Elektrikli Aydınlatma Sistemi, Thomas Edison Gazlı Aydınlatma Sistemi Dikenli Tel Osange Orange Bitkisi Yeliz Tunga 2013

12 Peki ya ilk ürün? Her yeni ürünün, mevcut olan başka bir üründen evrimleştiğini varsaydığımız da ortaya ikinci bir soru çıkıyor. Nedir bu ilk ürünün kökeni? Yeliz Tunga 2013

13 Doğal Ürünler! Bu cevap dikenli tel örneğiyle destekleniyor. Dikenli tellere duyulan ihtiyaç çiftlik hayatının benimsenmesiyle başlıyor. İnsanlar arazilerini çitlerle çevirmek için her yıl yüklü meblağlar ödemek zorunda kaldığında, bu iş için daha uygun ve maliyeti düşük çözümler aranmaya başlıyor. İlk aşamada bulunan çözümlerden biri de Osange Orange adı verilen ve dikenli tellere oldukça benzeyen bir bitki. Çiftçiler bu bitkiyi çit olarak uzunca bir süre kullanıyorlar. Daha sonra bu bitkiden ilham alan mucitler dikenli teli icat ediyor Yeliz Tunga 2013

14 Dikenli tel örneği, ilham alınacak insan ürünü nesne olmadığı zamanlar da bile insanların icatları için esinlenecek bir şeyler bulabileceğini kanıtlıyor. Yeliz Tunga 2013

15 Süreksizlik Görüşünün Kökenleri
Önemli öncellerin yitirilmesi veya gizlenmesi: Mucidin kahraman olarak ortaya çıkması Teknolojik ve sosyo-ekonomik değişim birbirine karıştırılması ya da teknoloji ve teknolojinin sonuçlarının karıştırılması Yeliz Tunga 2013

16 Önemli öncellerin unutulması ya da kasıtlı olarak gizlenmesi mucidin kahraman olarak ortaya çıkması ile birebir alakalı bir durum. İcadın önemine göre elde edilecek şöhret ve maddi gelir bu durumu tetikleyen unsurlardan birkaçı. Yeliz Tunga 2013

17 Buna bir de toplumların milliyetçilik duygusu ile giriştiği mucit çıkarma yarışı eklendiğinde, teknolojinin süreksiz olduğu görüşünün savunulması oldukça normal. Yeliz Tunga 2013

18 Patent Sistemi Yazar patent sistemini eleştirmektedir.
Patent sisteminin icadın mevcut olan diğer insan ürünü nesnelerle olan benzerliklerini veya ilişkilerini göz ardı ettiğini ve patent sisteminin insanları yarattıkları nesneleri özgün göstermek için adil olmayan yollara teşvik ettiğini savunuyor. Yeliz Tunga 2013

19 Kapitalist bir toplumlarda patent almanın sağlayacağı maddi ve manevi kazançların, insanları icatlarının süreksizliğini savunmaya ittiğini söyleyen yazar bu görüşünü Eli Whitney ve Thomas Edison örnekleriyle destekliyor. Yeliz Tunga 2013

20 Yazarın Sesinden … Bu kadar sözün ardından, kitabın bu bölümünün kısa özeti aslında yazarın şu iki satırında saklı… *** “Yapıntı dünyada ortaya çıkan yeni herhangi bir şey zaten var olan bir insan ürünü nesneye bağlı olarak meydana gelmiştir. “ (Basalla, G., Teknolojinin Evrimi, p.77) Yeliz Tunga 2013

21 Kaynakça Teknolojinin Evrimi, George Bassalla Yeliz Tunga 2013