Mehmetaliercan@hotmail.com – www.cografyakulubu.com – www.cografya.biz Doğal Afetler ve Toplum-2 Heyelan-Çığ-Olağanüstü Hava Olayları-Volkanlar Mehmet.

... konulu sunumlar: "Mehmetaliercan@hotmail.com – www.cografyakulubu.com – www.cografya.biz Doğal Afetler ve Toplum-2 Heyelan-Çığ-Olağanüstü Hava Olayları-Volkanlar Mehmet."— Sunum transkripti:

1 mehmetaliercan@hotmail.com – www.cografyakulubu.com – www.cografya.biz
Doğal Afetler ve Toplum-2 Heyelan-Çığ-Olağanüstü Hava Olayları-Volkanlar Mehmet Ali ERCAN – Balıkesir GM Bolluk Anadolu Lisesi

2 Bu Kazanımlar İle E Yaşadığı alan ile başka alanlardaki doğal afetleri oluşum nedenleri, şiddetleri, sıklıkları ve insanlara olan etkileri bakımından karşılaştırmayı; E Dünyanın farklı bölgelerinde oluşan benzer doğal afetlerin etkilerini, korunma yöntemleri ve planlama açısından karşılaştırmayı; ÖĞRENECEKSİNİZ 05:02

3 KÜTLE HAREKETLERİ HEYELAN
05:02

4 Kütle Hareketleri Yamaç boyunca toprak, taş ve tabakaların kütleler hâlinde yer değiştirmesine genel olarak kütle hareketleri veya heyelan adı verilir. 05:02

5 Kütle Hareketleri Kaya düşmesi, Çamur akıntısı, Toprak kayması
Şeklinde olduğu gibi bunların birkaçının bir arada görülmesi şeklinde de olmaktadır. 05:02

6 Türkiye’de Mevsimlere Göre Heyelan
05:02

7 Kütle Hareketleri Özellikle Karadeniz Bölgesi'nin kıyı kesimlerinde her yıl çok sık ve etkili kütle hareketleri görülmektedir. 05:02

8 Kütle Hareketleri Bu tür doğal afetler Karadeniz Bölgesinde can ve mal kayıplarına yol açmaktadır. 05:02

9 24 Haziran 1988 Trabzon-Maçka
Çatak Köyü'nde yaşanan heyelanda 65 kişi yaşamını yitirmiştir. Heyelanın Yaşandığı Yer 05:02

10 Trabzon, Maçka, Çatak Heyelanı 24 Haziran 1988 - Milliyet
05:02

11 Kütle Hareketleri 13 Temmuz 1995 tarihinde Isparta'nın Senirkent ilçesinde yaşanan çamur akıntısında da 74 kişi yaşamını yitirmiştir. 05:02

12 13 Temmuz 1995 Senirkent 05:02

13 KÜTLE HAREKETLERİNE NEDEN OLAN BAŞLICA FAKTÖRLER
05:02

14 Kuvvetli Eğim Eğim Arttıkça Heyelan İhtimali ARTAR Senirkent 05:02

15 Yağış Yağışlı Bölgelerde Heyelan İhtimali ARTAR 05:02

16 Taş ve toprakların yapısal özellikleri
Su KİLLİ Toprakları KAYGANLAŞTIRIR Killi Yapılar Üzerinde Heyelan İhtimali ARTAR 05:02

17 Tabakalarının Uzanış Doğrultusu
Heyelan İhtimali AZ Heyelan İhtimali FAZLA A B 05:02

18 Doğal afetler Heyelan görülme ihtimali olan yerlerde deprem, sel ve fırtına gibi doğal afetler de heyelanlara neden olabilirler. 05:02

19 Yamaçların doğal dengesinin bozulması
Akarsuların vadi yamaçlarının alt kısmını aşındırarak oyması, Yol yapımı için yamacı enine kesen kazıların yapılması, Yamaçta konut yapımı, Maden ocağı açmak için hafriyat yapılması 05:02

20 HEYELANDAN KORUNMA YOLLARI
05:02

21 Heyelandan Korunma Yolları
Heyelan ihtimali fazla olan araziler tespit edilmelidir. Heyelan ihtimali fazla olan arazilerde, heyelanı hızlandıracak çalışmalardan kaçınılmalıdır. 05:02

22 Heyelandan Korunma Yolları
Örneğin, yamaçların doğal dengesini bozan kazılar yapılmamalıdır veya bu bölgelerde istinat duvarları örülmelidir. 05:02

23 Senirkent Heyelan Setleri
05:03

24 Heyelandan Korunma Yolları
HABER Türkiye'de sıkça rastlanan yer göçmelerinden biri de volkanik platoların kenarları ile kalkerli arazilerin dik yamaçlarında meydana gelir. Karadeniz Fıkrası Gibi Kayayı iple bağladılar Milliyet TRABZON’DA yola düşmesinden endişe edilen kaya parçası için Karadeniz usulü bir çözüm bulundu. Tonlarca ağırlıktaki kaya iple bağlandı. 05:03

25 Heyelandan Korunma Yolları
Buralarda göçmeler, kayaların bulundukları yerden koparak aşağıya doğru yuvarlanması şeklinde görülür. Bu tür göçmelerin meydana geldiği yamaçlara kurulan yerleşim merkezleri, bazı yörelerde yer değiştirmek durumunda kalmıştır. 05:03

26 Heyelandan Korunma Yolları
Heyelan ihtimali olan yamaçlarda, yamacın doğal dengesini bozmayan drenajlarla toprağın ve geçirimli tabakaların bünyelerine daha fazla su alması önlenmelidir. 05:03

27 YGS 2010 A) Köyü düzlük alanın doğusuna taşımak
Aşağıdaki şekilde, dağlık bir yörede kurulmuş köy ve buradaki jeolojik yapı gösterilmiştir. A) Köyü düzlük alanın doğusuna taşımak B) Köyü batıdaki ormanlık alan içine taşımak C) Köy alanını ağaçlandırmak D) Evlerin yapımında dayanıklı malzeme kullanmak Bu köyün, meydana gelebilecek bir heyelandan korunması için aşağıdaki önlemlerden hangisinin alınması gerekir? E) Orman arazisinde taraçalandırma yapmak 05:03

28 ÇIĞ 05:03

29 Sizce bu kar kütlesi geçtiği yerlerde nasıl bir etki yapar?
Çığ Yandaki fotoğrafta, aşağıya doğru hareket eden kar kütlesinin ağırlığının binlerce ton, hızının ise yüzlerce kilometre olabileceğini hiç düşündünüz mü? Sizce bu kar kütlesi geçtiği yerlerde nasıl bir etki yapar? 05:03

30 Çığ Kar örtüsünün eğim yönünde hareket etmesiyle can ve mal kayıplarına neden olan doğa olayıdır. 05:03

31 Çığın Nedenleri Başta rüzgâr olmak üzere, Yüksek bir ses, Patlama ve
Titreşim gibi nedenlerle kar örtüsü eğim yönünde hareket eder. 05:03

32 Dünya Çığ Haritası 05:03

33 Ülkemizde Çığ Ülkemizde, ortalama yüksekliğin 1000 metrenin üzerinde olduğu dağlık arazilerde çığ tehlikesi fazladır. 05:03

34 Ülkemizde Çığ Doğu Anadolu Bölgesi çığ riskinin en fazla olduğu bölgemizdir. Doğu ve Batı Karadeniz'in iç kesimleri İç Anadolu'nun doğusu Orta Toroslar çığ tehlikesinin fazla olduğu diğer kesimlerdir. 05:03

35 Çığ afetine en hassas olan alanlardır
Özellikle Hakkari Tunceli Bingöl Siirt Bitlis Çığ afetine en hassas olan alanlardır 05:03

36 Çığlar ülkemizde en çok
OCAK ŞUBAT MART AYLARINDA GÖRÜLÜR 05:03

37 Türkiye’de ARASINDA 479 ÇIĞ 932 ÖLÜM 05:03

38 Türkiye'de çığdan etkilenen insan sayısı
Yıllar Ölü sayısı (Kişi) 146 249 11 yıllık ( ) süre içinde çığdan etkilenen insan sayısının, 67 yıllık ( ) süre içinde çığdan etkilenen insan sayısından fazladır. Bu farkın nedenleri nelerdir? 05:03

39 Son Yıllarda Heyelandan Etkilenen İnsan Sayısının Fazla Olmasının Nedenleri
Hızlı nüfus artışına bağlı olarak çığ riskine açık dağlık arazilerinin yerleşime açılması 05:03

40 Son Yıllarda Heyelandan Etkilenen İnsan Sayısının Fazla Olmasının Nedenleri
Ulaşım ihtiyacının artmasına bağlı olarak dağlık arazilere kara ve demir yollarının yapılması 05:03

41 Son Yıllarda Heyelandan Etkilenen İnsan Sayısının Fazla Olmasının Nedenleri
Dağ ve kayak turizminin gelişmesine paralel olarak dağlık arazilere kurulan tesislerin artması 05:03

42 Çığın etkisini azaltan orman örtüsünün tahrip edilmesi
Son Yıllarda Heyelandan Etkilenen İnsan Sayısının Fazla Olmasının Nedenleri Çığın etkisini azaltan orman örtüsünün tahrip edilmesi 05:03

43 Çığ Afetini Önlemek Veya Zararlarını Azaltmak İçin Yapılması Gerekenler
Çığ bölgelerine ağaçlandırma ve çığ önleyici yapılar yapmak (Özel çatı tipleri, kar tünelleri, köprüleri, çitleri vb) Çığ risk haritaları hazırlamak Çığ erken uyarı sistemleri kurmak Arama ve kurtarma ekipleri kurmak 05:03

44 OLAĞANÜSTÜ HAVA OLAYLARI: FIRTINA, KASIRGA, HORTUM
05:03

45 Rüzgar Nasıl Oluşur? Basıncın yüksek olduğu alandan, daha düşük olduğu alana doğru hareket eden yatay yönlü hava hareketlerine RÜZGÂR denir. Rüzgâr belli bir hızdan sonra yıkıcı bir afete dönüşebilir. 05:03

46 Fırtına Hızı saatte 63 km veya daha fazla olan rüzgârlara fırtına adı verilir. 05:03

47 Fırtına Ülkemiz, matematik konumu itibariyle büyük basınç merkezleri arasında ve buna bağlı olarak oluşan cephe sistemlerinin arasında yer alır. 05:03

48 Fırtına Farklı basınç sistemleri özellikle kış mevsiminde şiddetli fırtınaların oluşmasına neden olur. Ülkemizde genellikle lodos, karayel ve poyraz rüzgârları fırtına şeklinde eserler. 05:03

49 Kasırga Hızı saatte 120 km'yi bulan rüzgârlara kasırga adı verilir.
Kasırgalar tropikal kuşaktaki okyanuslar üzerinde daha fazla oluşur. 05:03

50 Kasırga Çok büyük hızla esen bu rüzgârlar, etkili oldukları yerlerde büyük can ve mal kayıplarına neden olurlar. 05:03

51 2005 Yılı Bazı Atlantik Tropikal Rüzgarlarının Özellikleri.
Hurricane Adı Süre Maximum Rüzgar Hızı Minimum Basınç Zarar (Dolar) Ölümler Cindy 4 gün 120 km/saat 991 mb 320 Milyon 3 Dennis 9 gün 240 km/saat 930 mb 5 Milyar 89 Emily 11 gün 260 km/saat 929 mb 550 Milyon 15 Katrina 8 gün 275 km/saat 902 mb > 81 Milyar > 1836 Maria 185 km/saat 962 mb 3.1 Milyon Ophelia 17 gün 140 km/saat 976 mb 70 Milyon Philippe 7 gün 130 km/saat 985 mb - Rita 285 km/saat 895 mb 10 Milyar 120 Stan 977 mb 2 Milyar > 1600 Wilma 10 gün 295 km/saat 882 mb 29 Milyar 63 05:03

52 Kasırga Kasırgalara Büyük Okyanus kıyılarında TYPHOON (TAYFUN),
Hint Okyanusu'nda CYCLONE (SAYKLON), Meksika Körfezi kıyıları ile Antil adalarında HURRİCANE (HARİKEN) olarak adlandırılır. 05:03

53 Ülkemizde bu tür rüzgarlar neden görülmez?
Matematik konumundan dolayı ülkemizde bu rüzgârlar görülmez. 05:03

54 Hortum(Tornado) Bu hava olayları genellikle, tropikal kuşakta ağır olan soğuk hava kütlesinin altında sıkışan sıcak hava kütlesinin ani olarak hızlı bir şekilde dönerek yükselmesiyle oluşur. 05:03

55 Hortum(Tornado) Oluşan bu güçlü hava hareketi geçtiği yerlerde büyük yıkımlara neden olur. 05:03

56 Hortum(Tornado) Ülkemizde de küçük ölçekte, ancak zaman zaman tahrip edici boyutlarda hortumlar olmaktadır. 05:03

57 Hortum(Tornado) Ankara'nın Çubuk ilçesinde 2004 Haziranında meydana gelen hortumda dört vatandaşımız hayatını kaybetmiş, yaklaşık yirmi beş kişi yaralanmıştır. 19 Haziran 2004 tarihinde Ankara-Çubuk’ta meydana gelen hortum sonrası Çubuk’ta meydana gelen hortumun uydu görüntüsü 05:03

58 VOLKANLAR FELAKET Mİ? NİMET Mİ?
05:03

59 Yeryüzünde Volkanların Dağılışı
Büyük Okyanus çevresi(Ateş Çemberi) Atlas Okyanusu’nun orta kesimleri Akdeniz ve çevresi Doğu Afrika Dünya'da yaklaşık 500 tane aktif volkan bulunmaktadır. Bu volkanlar genellikle levha sınırları ile paralellik göstermektedir. Dünya'daki aktif volkanların yarıdan fazlası ateş çemberi olarak adlandırılan Büyük Okyanus'ta yer alır. 05:03

60 Volkanlar Bu volkanların çevresinde milyonlarca insan yaşamaktadır.
Çünkü volkanik kayaçlar üzerinde oluşan topraklar çok verimlidir. İnsanlar zaman içinde volkan püskürmelerden etkilenmiş ve büyük afetler yaşanmıştır. 05:03

61 Volkanlar Bazen volkanlardan çıkan kızgın küller ve lavlar bir şehrin , bir uygarlığın yok olmasına neden olabilir. 05:03

62 Pompei Örneğin, M.S 79 yılında Pompei ve Herculanum kentleri, Vezüv yanardağının patlamasıyla kızgın lav ve küllerin altında kalarak yok olmuşlardır. 05:03

63 Pompei 2- Bu doğal mezarda insan bedeni Çürüyünce bir kalıp oluşur. Bu kalıplar Sıva ile doldurulur 1-Kül altında hayatını kaybeden insan, sertleşen tabaka arasında kalır Buradaki insanların cesetleri külden heykeller biçiminde bozulmadan günümüze kadar ulaşmıştır. 3-Kalıplar tabakanın kırılmasıyla ortaya çıkar 05:03

64 Volkanlar Volkanların püskürmelerini önlemek olanaksızdır. Ancak etki ve zararları en aza indirilebilir. Örneğin Aralık 2000'de Meksika'daki Popocatepetl Yanardağı'nın püskürmesini iki gün önceden tahmin etmeleridir. 05:03

65 Volkanlar Tahmin, volkanın uzun dönemli salınımlarının incelenmesi sonucunda yapıldı. Meksika hükümeti 10 binlerce kişiyi volkanın çevresinden uzaklaştırdı. 48 saat sonra yanardağ püskürdü. Böylelikle büyük bir afetin önüne geçilmiş oldu. 05:03

66 Volkanlar Bazen volkanlardan çıkan gazlar, toz ve küller atmosferi kaplayarak iklim değişikliklerine yol açar. Yanardağdan çıkan malzemeler, güneş ışınlarının bir bölümünü keserek alt katlardaki sıcaklığı düşürebilir. 05:03

67 Krakatua (Endonezya 1883) Krakatua (Endonezya 1883) volkanının püskürmesi sonucu Avrupa’da çok soğuk ve çok yağışlı yazlar yaşanmıştır. 05:03

68 Volkanlar IV. jeolojik zamanda yaşanan volkanizma olaylarının aşırı soğumaya ve buzul çağlarının yaşanmasına etki ettiği tahmin edilmektedir. 05:03

69 05:03

70 Eyjafjallajokull – İzlanda 2010
2 Nisan 2010 tarihli patlama 05:03

71 Eyjafjallajokull – İzlanda 2010
05:03

72 Eyjafjallajokull – İzlanda 2010
05:03

73 Eyjafjallajokull – İzlanda 2010
05:03

74 Eyjafjallajokull – İzlanda 2010
05:03

75 Minos Uygarlığı Yok Oldu
Günümüzden 3500 yıl önce Ege Denizindeki Santorini Adası’nda patlayan volkan, Girit Adasındaki Minos uygarlığını yok etmiştir. Bu bölgede yıllarca güneş ışığına hasret kalınmıştır. Knossos 05:03

76 Volkanların Yararları
Toprak Mineral yönünden zengindir Bundan dolayı sık nüfusludur(Tehlikeli olmasına rağmen) Maden yönünden zengindir Gayzer kaynakları görülebilir Bazı volkanik kayaçlar yapı malzemesi olarak kullanılabilir 05:03

77 Etna - İtalya İtalya'daki Etna Yanardağı söndüğü anda daha lavlar hamurumsu kıvamdayken hemen turizme açılmaktadır. Çünkü bazalt lavlarından yapılan heykeller hem sanat hayatına farklı bir bakış getirmekte, hem de heykeli yapan kişiye önemli bir ekonomik katkı sağlamaktadır. 05:03

78 Volkanlar Aynı şekilde ülkemizdeki Kapadokya Yöresi'ndeki volkanik araziler üzerinde oluşan peri bacaları yöre turizmini geliştirmiştir. 05:03

79 Volkan Patlamasıyla Yazsız Geçen Yıl
1815 yılında Endonezya'daki Sumbawa adasındaki TAMBORA volkanının patlamasının ardından 1816 yılı tarihe 'dünya'da yaz yaşanmayan yıl' olarak geçti. Bu geçmiş 10 bin yılda bilinen en büyük volkan patlamasıydı. İki gün boyunca volkanın çevresindeki 600 kilometrelik alanda hava karanlık oldu. Aynı yıl ABD'de bütün yaz boyunca kar yağdı. 05:03

80 Laki İzlanda İzlanda'daki LAKİ yanardağı 1783'te patlayarak 9 bin kişinin ve on binlerce canlı hayvanların lav, sel, kül ve dumanlar altında kalarak ölmelerine yol açtı. Ardından boy gösteren kıtlık ve açlık İzlanda nüfusunun dörtte birini kırıp geçirdi. ABD'de kışın sıcaklıkların 9 derece yükselmesine neden oldu. 05:03

81 AFETLERİ ÖNLEMEK, AFETLERDEN KORUNMAK YA DA DAHA AZ ZARAR GÖRMEK MÜMKÜN MÜ?
05:03

82 Bu Kazanım İle E Doğal afetlere neden olan uygulamalarla korunma yollarını ilişkilendirmeyi, ÖĞRENECEKSİNİZ 05:03

83 Afet Zararlarını En Aza İndirmek İçin
İlk önce afetlerin ortaya çıkarabileceği sorunları ve bu sorunlara karşı hangi önlemlerin alınabileceğinin bilinmesi gerekir. 05:03

84 Afet Zararlarını En Aza İndirmek
Afetlerle mücadele konusunda yalnızca yetkililere değil, toplumdaki her bireye görev ve sorumluluklar düşmektedir. 05:03

85 Afet Zararlarını En Aza İndirmek
Doğal afetlerin zararlarının azaltılmasında halkın eğitiminin yanında, yetkili kurumları afet yönetimi ve planlaması ile ilgili çalışmalar yapmak zorundadır. 05:03

86 AFET YÖNETİMİ VE PLANLAMASI
05:03

87 Afet Planlaması Afet planlamaları afet öncesinde, afet sırasında ve afet sonrasında yapılması gerekenleri içine alır. 05:03

88 AFET ÖNCESİNDE YAPILMASI GEREKENLER
İYİLEŞTİRME: Geçici iskan alanları, eğitim, sağlık, psikolojik destek, ulaşım, haberleşme tedbirleri YENİDEN İNŞA: Kalıcı konut, karayolu, enerji nakil hatları, kanalizasyon ve içme suyu hatlarının inşası AFET YÖNETİMİ VE PLANLAMASI Afet yönetimi ve planlamasının yapılması Risk değerlendirmesi Erken uyarı sistemlerinin kurulması Eğitim ve tatbikatlar Hazırlıklı olma SONRASI AFET SONRASINDA YAPILMASI GEREKENLER OLAY ANI AFET SIRASINDA YAPILMASI GEREKENLER İlk yardım, tedavi Yiyecek, su, ilaç temini ve dağıtımı Afete müdahale Arama ve kurtarma 05:03

89 Kaynaklar Komisyon, Coğrafya 10 MEB Ders Kitabı, İstanbul 2009
Doğu Ateş, 10. Sınıf Coğrafya, Ekip Yayınları, Ankara, 2009 M. Köroğlu- S. Köroğlu, 10. Sınıf Coğrafya, Esen Yayınları, Ankara, 2008 Cumhur Abay, 10. Sınıf Coğrafya, Esen Yayınları, Ankara, 2007 Komisyon, 10. Sınıf Coğrafya, Coşku Yayınları, İstanbul, 2009 Komisyon, 10. Sınıf Coğrafya, Zambak Yayınları, İzmir, 2007 TEMA Vakfı 2009 CD www. wikipedia.org 05:03