OLAY YERİ İNCELEMESİ Doç.Dr. Bülent Şam Adli Tıp Uzmanı ATK-MİD.

... konulu sunumlar: "OLAY YERİ İNCELEMESİ Doç.Dr. Bülent Şam Adli Tıp Uzmanı ATK-MİD."— Sunum transkripti:

1 OLAY YERİ İNCELEMESİ Doç.Dr. Bülent Şam Adli Tıp Uzmanı ATK-MİD

2 Olay Kanunlarda açıkça suç olarak belirtilen fiil ve hareketlerin belirli bir zamanda ve mekanda gerçekleşmesidir.

3 Olay Yeri Suç kastın davranışa dönüştüğü yerden başlayıp, failin kaçış yönüyle devam eden ve olayın işleniş tarzı, mağdur ve suç sanıklarının ilişkisinin saptanabildiği dinamik alanı ifade eder. Zanlıların olayla ilişki derecelerinin net olarak tespit edildiği, iz ve delillerin bulunduğu yerdir.

4 OLAY YERİ İNCELEMESİ: Olay ile ilgili suçun aydınlatılmasına yardım edecek maddi delillerin bulunması, niteliklerinin tespit edilmesi ve değerlendirilmesi amacıyla yapılan araştırmadır.

5 Fail, çeşitli nesneler ve fiziksel çevresi ile temas eder veya etkileşimde bulunur. 1877 yılında Lyon Üniversitesi Fransız kriminalist. Prof. Endont Locard değişim prensibini geliştirmiştir. Bir ortamı terk eden bir kişinin orada bulunduğuna dair iz bırakmaması ya da üstünde o ortamdan bir şey alıp götürmemesi imkansızdır “Bir ortamı terk eden bir kişinin orada bulunduğuna dair iz bırakmaması ya da üstünde o ortamdan bir şey alıp götürmemesi imkansızdır.” Olay yeri incelemesi Olay yeri incelemesi ;

6 İlk ekip Soruşturma ekibi ( Bir suç işlendikten sonra Cumhuriyet savcısı adına olayı araştırıp soruşturup aydınlatmakla görevli ekiptir. ) Olay yeri inceleme ekibi Uzman ekip*adli tıp uzmanı Suç Soruşturma Ekipleri

7 Olay Yerinin Korunması İçin Yapılması Gerekenler Olay Yerinin Korunması İçin Yapılması Gerekenler (1) Olay yerini şeritle çevirmek, Yaralıları hastaneye göndermek, Devam eden olaya müdahale etmek, Failleri yakalamak ve muhafaza etmek, Tanıkların, olay yerinde kalmalarını sağlamak, Delillerin kaybolması ve değişmesi, bozulmasını engellemek,

8 Olay Yerinin Korunması İçin Yapılması Gerekenler Olay Yerinin Korunması İçin Yapılması Gerekenler (2) Kalabalığı uzaklaştırmak, Kaçan sanıkların eşkallerini, silahlarını, ne ile nereye kaçtıklarını bildirmek, Kapalı alanda ise kapıyı kilitlemek, C.Savcısının veya soruşturma ekibinin gelmesini beklemektir.

9 Yapılmaması Gerekenler Olay yerine girmemeli ve başkasını sokulmamalıdır. Delillere dokunulmamalıdır. Basın mensuplarına bilgi verilmemeli, resim çektirilmemelidir. Özellikle mağdur tarafa sert davranılmamalıdır. Tarafsız davranılmıyor şüphesi uyandırılmamalıdır. Tutum ve davranışlarla ikinci bir olaya sebep olunmamalıdır.

10 Olay Yeri İncelemesi Olay yeri incelemesi sistematik çalışma gerektiren bir faaliyettir. Bu çalışmada ayrıntılar çalışmanın kaderinin belirleyebilir. Bu nedenle titiz hareket edilmesi gerekmektedir.

11 Olay ile ilgili ; Bilgi alınması (olay yerinde ilk ekip, mağdur, maktul yakını vb.) İlk hali ile fotoğraf ve kamera görüntülerinin alınması Gözlem yolu ile incelenmesi Bulgu aranması Olay Yeri İnceleme Aşamaları Olay Yeri İnceleme Aşamaları (1)

12 Olay Yeri İncelemesi Aşamaları Olay Yeri İncelemesi Aşamaları (2) Bulguların numaralandırılması Bulguların ölçekli olarak fotoğraf ve kamera görüntülerinin alınması Bulguların toplanması, paketlenmesi ve etiketlenmesi Son kontrollerin yapılması Rapor yazımı ve krokinin çizilmesi Bulguların ilgili birimlere teslim edilmesi

13 Olay yeri inceleme yöntemleri olayın türüne, meydana geldiği alana ve olay yeri incelemesinde görev alacak personel sayısına göre değişiklik gösterir. Olay Yeri İnceleme Yöntemleri (1)

14 Olay Yeri İnceleme Yöntemleri (2) Şerit Metodu Izgara Metodu Spiral Metodu Tekerlek Metodu Bölge Metodu

15 Olay Yeri İnceleme Yöntemleri (3) Metod ne olursa olsun; suç faili- mağdur- olay yeri arasında ilişkiyi kuracak delilleri bulmak ve olay yerinin tamamını incelemektir.

16 İlk müdahalede olayın fiilen geçtiği, olayın yakın ve geniş, çevresinin tam tespit edilemeyişi İlgisiz personelin olay yerine girmesi Olay yerinde gereğinden fazla ve plansız uzman çalışması Olay yeri İncelemesinde teknik uzmanlığı bulunmayan üst rütbelerdeki görevlilerin ast rütbedeki uzman araştırmacıya teknik konularda müdahalede bulunması Olay Yerinde Yapılan Hatalar Olay Yerinde Yapılan Hatalar (1)

17 Olay Yerinde Yapılan Hatalar Olay Yerinde Yapılan Hatalar (2) Olay yerinin yakın-uzak, engebeli olması gibi durumlarda delillerin yerlerinin tespit edilemeyîp korunamaması, Delillere dokunularak (el, ayak, araç) yerlerinin değişmesine, kirlenmesine, bozulmasına neden olunması, Olay yerine hariçten iz, nesne, maddelerin bırakılması, (parmak izi, saç, izmarit …) Delillerin muhafaza edildiği varsayımıyla bozulmalarına neden olmaktır.

18 Olay Yerinin Ayrıntılı İncelenmesi Suç faillerinin veya mağdurun; Bedeninden düşebilen veya akabilen madde ve parçalar (kıl, kan, tırnak..) Üzerinden düşebilen parçalar(düğme, mendil, kravat, not defteri…..) Mekan itibarıyla bıraktıkları izler(parmak izi, ayak izi, diş izi, boğuşma izi..) Suç işlemeye elverişli vasıtalar (ateşli, veya ateşsiz silahlar mermi çekirdeği, kovan, maymuncuk, kalıp… ) Diğer deliller (suç unsuru taşıyan bildiri, broşür, dergi, afiş, kitap, bunların yazımı ve basımında kullanılan daktilo, teksir makinesi… ) bulunmaya çalışılır.

19 Delilin Özellikleri Kanuna aykırı olmamalı, Akıl mantık kuralları ile bağdaşmalı, gerçekçi olmalı, Çözümü gereken olayı temsil edici olmalı, Müştereklik sağlamalıdır.

20 Delil Çeşitleri Beyan Delilleri Belge –Vesika Delilleri Belirti (Maddi) Delilleri

21 Maddi Delil İşlenen suçun yeniden canlandırılmasına, failin kimliğinin ve fail-mağdur-olay yeri arasında ilişkinin tespitine yarayacak, laboratuarlarda işlem gördükten sonra soruşturma sırasında yada mahkemede delil olarak kullanılabilecek, maddi bir yapıya sahip, dokunulabilinen, canlı veya cansız herhangi bir nesneye yada ize maddi delil denir.

22 Maddi Deliller Maddi Deliller (3) Parmak izi Ayak izi Avuç izi Diş izi Tekerlek izi Alet izi Cam ve cam izi Ateşli silah Ses,görüntü, data delilleri El yazıları, kağıt üzerindeki deliller Kan Kıl Meni Tükürük İdrar-gaita Doku parçaları ve kemik Deri döküntüleri ve kepek Burun akıntıları ve ter Patlayıcılar Yanıcı ve yakıcı maddeler Uyuşturucu maddeler,ilaçlar Boyalar Atış Artıkları ( Svaplar) Lifler

23 Parmak İzi Parmak ucunda bulunan papillerin dokunulan yerlere por deliklerinden çıkan sıvı sayesinde cisimler üzerinde bırakmış olduğu izlerdir.

24 Parmak İzlerinin Özellikleri Değişmezlik özelliği Benzemezlik özelliği Tasnif edilebilirlik özelliği

25 Meydana Gelişlerine Göre Oluşturdukları Görünümler Kabartma Parmak İzleri sabun, macun ve hamur gibi yumuşak zeminlerde parmağın dokunması sonucu oluşan izlerdir.(negatif izler) Renkli Parmak İzleri. Renkli bir madde ile kirlenmiş parmağın cisimlere teması sonucu oluşurlar.(pozitif izler) Görünmeyen Parmak İzleri parmak uçlarının mekan itibariyle cisimler üzerine dokunmasıyla meydana gelen ve gözle görünmeyen izlerdir.

26 Üzerinde Parmak İzi Bulunabilecek Yüzeyler Gözenekli Yüzeyler (kağıt, karton, odun ) Gözeneksiz Yüzeyler (cam, fayans, metal yüzeyler) Islak Yüzeyler (sonradan ıslanmış gözeneksiz yüzeyler) Kanlı Yüzeyler (parmak uçlarına kan bulaşması neticesinde bunun değişik yüzeylerde kalması) Yapışkan Yüzeyler (bantların yapışkan yüzeyleri) Yağlı yüzeylerdeki parmak izi ve yağlı parmak izi

27 Parmak İzi Taşıyan Eşyaların Tutulması ve Ambalajlanması (1) Eldiven giymeli Eşyanın İzi çıkmayacak, çıksa da bu izlerden istifade edilemeyecek yerleri seçilerek, bu kısımlarından tutulmalı Eşyanın her zaman tutulan yerinden tutulmamalı

28 Parmak İzi Taşıyan Eşyaların Tutulması ve Ambalajlanması (2) Bardak baş ve işaret parmakları ile alt ve üst kenarlarından tutulmalı Şişe ağzından içeri sokulacak bir çubuk veya kurşun kalemle alınmalı Kırık camlar veya buna benzer diğer eşyalar iki elin parmaklarıyla sivri veya keskin yerlerinden karşılıklı olarak tutulmak suretiyle alınmalı Her türlü belge, mektup, zarf, kağıt gibi eşyalar pulcu pensleri veya bu işi görebilecek cımbızlarla alınmalı Tabancalar namlu ucundan karşılıklı iki parmakla veya kabzasının tırtıklı kısımlarından iki parmakla tutularak alınmalı

29 Parmak İzi Taşıyan Eşyaların Tutulması ve ambalajlanması (3) Eşya üzerindeki izi hasara uğratacak şekilde dokunmaktan kaçınmalı İz taşıyan eşyayı taşırken başka yerlere dokundurtmamalı

30 Sonuç Olarak; Parmak izi taşıyan ya da taşıdığından şüphelenilen eşyanın tespiti yapıldıktan sonra, eşya usulüne uygun şekilde ambalajlanır, mühürlenir ve etiketlenir. Etiket üzerine eşyanın özellikleri yazılır.

31 Ayak izi Fail veya failler olay yerindeki hareketleri esnasında ayaklarıyla yere temas etmek sonucunda; ya ayak izlerini olay yerinde bırakmakta yada olay yerinden ayağına maddeler bulaşmaktadır.

32 Ayak İzlerinin Türleri Ayağın durumuna göre: Çıplak, Çoraplı, Ayakkabılı Ayağın bastığı zeminin durumuna göre: Yumuşak zemin üzerindeki izler (Negatif Ayak İzleri). Sert zemin üzerindeki izler ( Pozitif Ayak İzleri)

33 Ayak İzlerinin Teşhisi (1) Çıplak ayak izlerinin mukayesesinde ( papil hatları parmakların vaziyeti, ayak şekli vs.) Çoraplı ayak izlerinde teşhise yarar olan karakteristik özellikler (çorap örgüsü, yırtık, delik, yama,ayak şekli) Kunduralı ayakların bıraktıkları izlerin teşhislerinde kullanılan noktalar (yama yeri, çivi, lastik ökçelerde yazı ve resimler, ayak şekli)

34 Ayak İzlerinin Teşhisi (2) Olay yerinde bulunan izler bilinen usullerle alındıktan sonra şüpheli şahısların mukayese amaçlı ayak izleri aynı şartlar altında ve aynı usullerle alınır ve bulunan ayak izleri ile karşılaştırılır. Tahlil sonuçları ile şüphelilerin ayakkabılarına bulaşan maddeler özel yöntemlerle alınarak laboratuarlarda tahlil ettirilir ve sonuçlar karşılaştırılır.

35 Diş İzi Ülkemizde Kriminal Polis Laboratuarlarında kişinin kimlik tespitinde esas olarak ; parmak izleri ve DNA testleri kullanılır. Kişinin diş ve protez kayıtları varsa bu verilerden de kimlik tespitinde faydalanılır. Özellikle tecavüz ve öldürme olaylarında, suçlunun yumuşak doku veya elma, peynir, sakız, çikolata gibi gıdalar üzerinde bıraktığı izlerden tespit yapılabilmektedir.

36 Diş İzi Analizi (1) Isırık izinin şekli,boyutu,yaranın tipi ve lokalizasyonu kaydedilmeli Fotoğrafı çekilmeli (delil olabilmesi için olaydan hemen sonra ) Isırık yerinden svap alınmalı Isırık izinin ölçüsü alınıp model hazırlanmalı

37 Diş İzi Analizi (2) Olay yeri incelemelerinde, ısırık izi olması halinde yapılması gereken işlemlerden sonra adli diş hekimi mağdur veya maktulün dental bulgularını karşılaştırır. İki ağız dental yapısı hiçbir zaman tam olarak birbirine uymaz. Bu nedenle de kişileri dişlerinden tespit etmek mümkündür. Kişilerin diş dizisi, dişlerin sayıları, açılanmaları ve çenelerinin kapanış ilişkileri parmak izi kadar kişiye özgündür.

38 Tekerlek İzleri Olay yerlerine geliş ve gidiş yollarında ulaşım araçlarının tekerlek izlerine sıkça rastlanmaktadır. Araçların bırakmış olduğu izlerle aracın cinsi kendisi tayin edilebilir.

39 Teker İzlerinin Çeşitleri Kabartma İzler: Çamurlu, kirli, tozlu yollar ve asfalt yollarda sıcaktan yumuşamış yol kısımlarında tekerleklerin bırakmış oldukları izlerdir. İnce kum ve kar üzerinde de bu tür izler oluşur. Pozitif izler: Yolun ıslanmış kısımlarından veya yağ, boya, çamur zift gibi yapışkan maddelerle kaplı kısmından geçen bir teker, yolun temiz veya kuru olan diğer kısımlarında "pozitif" izler bırakır. Genellikle bu izleri kısa bir mesafe içinde bulmak mümkündür.

40 Tekerlek İzlerinin Teşhisi Şüpheli vasıtaların aynı şartlar altında meydana getirilen izleri, fotoğraflar veya kalıplar üzerinde mukayesesi yapılır. Aracın takip ettiği güzergahlardan alınan toprak, çamur, kireç, asfalt kalıntıları gibi numuneler, şüpheli aracın tekerlerinden toplanan bunlara benzer kalıntılarla mukayesesi yapılır.

41 Alet İzleri Olay yerinde bulunabilecek tipik izlerden birisi de suç aletlerinin temas ettiği, baskı yaptığı zeminlerde kalan izleridir.

42 Alet İzleri Olayda kullanılan aletler; Tek temas ile iz bırakan aletler( Balta, keser, çekiç, kerpeten ve benzerleri) Birden çok temasla iz bırakan aletler( törpü, eye, testere ve benzeri aletlerdir) Birden çok temasta iz bırakan aletlerin izlerinden yararlanmak oldukça sınırlıdır.

43 Alet İzlerinin Teşhisi Kalıp alma, fotoğraf çekme veya mikroskobik inceleme gibi yöntemler kullanılır. Olay yerinde bulunan veya daha sonra ele geçirilen şüpheli aletlerlerle tespit edilen bulgular mukayese yapılır.

44 Kırık Cam Parçaları Kırık cam ve cam parçalarından, Merminin giriş yönü,atış açısı,tabancanın cinsi Birden fazla atıştan hangisinin önce girdiği Camın hangi taraftan kırıldığı Aracın markası ve modeli Kişiler üzerinde bulunacak camlar ile failin olayla ilgisi

45 Kan Kan Kan örnekleri olay yerinde en çok bulunan ve çok küçük miktarlarda dahi netice verebilen çok önemli biyolojik delillerden biridir.

46 Kan Lekelerinin Aranması Kan Lekelerinin Aranması Kan örnekleri; Olay yerinden Maktul,mağdur ve şüpheli şahısların üzerlerinden Kişilerden tespit edilerek mukayesesi yapılır.

47 Olay Yerinden Kan Lekelerinin Aranması (1) Olay yerinin girişinden itibaren önce zemin üzerinde dolaşmadan ve temas etmeden el feneri, UV ışık kaynağı veya büyük bir büyüteç ile dikkatlice aranmalıdır. Olay yerinde gözle görülen her şey üzerinde kan lekesi aranır. Kan lekeleri gözle görülebilir olduğu gibi, zor görünen veya çıplak gözle görülemeyen lekelerde bulunabilir.

48 Olay Yerinden Kan Lekelerinin Aranması (2) Lekeli eşya küçük ise olduğu gibi paketlenmelidir. Büyük ise temiz bir makas ve pens ile lekeli kısım kesilebilir. Temiz bir jilet/bıçak ile kazınabilir(sadece lekenin alınacağı kadar yapılmalıdır.) Leke kuramamış ise pamuk üzerine bastırılarak lekeyi emmesi sağlanır.

49 Olay Yerinden Kan Lekelerinin Aranması (3) Leke kurumuş ise leke ile orantılı büyüklükteki serum fizyolojik ile nemlendirilmiş temiz renksiz pamuklu bir bez (gazlı bez )veya pamuk lekenin üzerine bastırılarak transferi sağlanır. Küçük lekeler büyük pamuk üzerine sürüntü şeklinde alındığında pamuk üzerinde kaybolur veya iyice zayıflar ve bu lekeden laboratuar çalışmalarında sonuç almak zorlaşır.

50 Maktul, Mağdur ve Şüpheli Şahısların Üzerinde Kan Lekelerinin Aranması (1) Özellikle; cep ağızları, pantolon paçaları, ilikler düğmeler, elbiselerin ön yüzü, tırnak içleri, saçlar dikkatlice araştırılır. Koyu renkli kumaşlar üzerinde pıhtılaşan kan bulunduğu yeri kısmen sertleştirir bu özellik, şüpheli lekenin bulunduğu kısımları kolaylıkla belirler. Giysiler eğer nemli ise kurutulduktan sonra ayrı ayrı paketlenir. Kan örneği maktulün tırnakları arasında bulunabilir. tırnaklar kesilmeli yada leke şeklinde ise serum fizyolojik ile nemlendirilmiş pamuk veya steril bez ile alınır.

51 Maktul, Mağdur ve Şüpheli Şahısların Üzerinde Kan Lekelerinin Aranması (2) Kişilerden alınan mukayese kan örnekleri sağlık kuruluşunda yetkili kişilerce ve mahkeme kararı ile alınmalıdır. Maktul, mağdur veya şüphelilerden alınacak mukayese kan örnekleri leke halinde veya sıvı halde laboratuara gönderilir. Hem sıvı hem de kuru kan örneklerinin birlikte laboratuara gönderilmesi daha sağlıklı olur.

52 Maktul, Mağdur ve Şüpheli Şahısların Üzerinde Kan Lekelerinin Aranması (3) Leke halinde gönderilecekse; Kan örneği temiz bir pamuk veya pamuklu bez üzerine en az 2-3 santimetre karelik bir alanı kaplayacak şekilde emdirilir. Normal oda şartlarında ve temiz bir yerde tamamen kurutulur ve paketlenerek etiketlenir. Ortama göre 1-3 gün bozulmaya dayanıklıdır. Kullanılacak pamuk veya bez kuru olmalı herhangi bir madde ile ıslatılmamalıdır. (alkol, su vb.gibi.)

53 Maktul, Mağdur ve Şüpheli Şahısların Üzerinde Kan Lekelerinin Aranması (4) Sıvı halinde gönderilecekse : Bir sağlık görevlisi tarafından 4-5 ml. miktarında alınan sıvı kan ağzı kapaklı tüp içerisine konulur. İçerisine pıhtılaşmayı önleyecek sitrat, EDTA, heparin vb. gibi bir antikuagülanlı madde belli oranda konulur. Buz torbası veya buz parçaları bulunan soğuk bir ortamda (termos,buzdolabı veya ısı izoleli bir kap) 24 saat içerisinde laboratuara ulaştırılmalıdır.

54 Kıl Örnekleri Makroskobik mukayese Mikroskobik mukayese Genetik analizleri yapılır. Olay yerinde, giysiler üzerinden, fırça veya tarak üzerinden, şapka, bone, bere gibi aksesuarların iç yüzeylerinden evde ya da işyerinde bulunan eşyalar, araçların koltukları ve paspaslarından, maktulün avuç içerisi veya tırnak araları gibi çeşitli yerlerde bulunan şüpheli kıl örnekleri alınır.

55 Kıl Örneklerinin Aranması (1) Toplayan kişiden kıl örneklerinin dökülmesini önlemek için bone veya benzeri bir başlık kullanılmalıdır. El değmeden bir pens yardımıyla toplanarak küçük torbalar veya zarflar içerisine konulur. Kılların kaybolma riskini ortadan kaldırmak için önce katlanmış temiz kağıt parçaları içerisine koyup sonra paketle yapılması daha sağlıklı olur.

56 Kıl Örneklerinin Aranması (2) Maktul, mağdur veya şüpheli şahıslardan alınacak mukayese kıl örnekleri vücudun değişik bölgelerinden ve başın ön, arka, üst ve şakaklar olmak üzere beş farklı bölgesinden ayrı ayrı alınarak ayrı paketlenmeli ve alındığı bölgeler yazılmalıdır. Kişilerden alınan kıl örneklerinin olayın niteliğine göre uygun vücut bölgesinden alınması (tecavüz olaylarında vücut kılı ve cinsel bölge etrafındaki kıllar) gerekmektedir.

57 Kıl Örneklerinin Aranması (3) Kişilerden alınan saçlar kesinlikle kesmek suretiyle alınmaz, sağlık görevlisi tarafından mahkeme izni ile kökleri ile birlikte koparılarak alınmalıdır. Kök yapısı genetik analizlere müsait olduğu takdirde tek bir kıl örneğinden dahi kişi kesin olarak tespit edilebilir.

58 Meni Örnekleri Elbiselerde( özellikle iç çamaşırlar), yatak ve çarşafta, olayın gerçekleştiği yer çevresinde ve çöp kutusu içerisindeki peçete, havlu, prezervatiflerde bulunabilir.

59 Meni Örnek Aranması (1) Olay yeri öncelikle UV ışıkla taranarak meni örneklerinin nerede olduğu tespit edilir. Meni lekesi taşınabilir bir obje üzerinde ise meni lekesi etkilenmeyecek şekilde kağıt poşete veya karton kutulara konulur. Her delil ayrı ayrı paketlenmeli plastik poşet kullanılmamalıdır,

60 Meni Örnek Aranması (2) Eğer meni örneği sıvı halde İse temiz pamuklu bez veya eküvyonlu çubuk ucundaki svaba emdirilir. (Oda sıcaklığında, güneş görmeyen, temiz bir ortamda kendiliğinden kurumaya bırakılır.) Daha sonra temiz bir kağıt poşet ya da karton kutu ile paketlenerek gönderilir. Örneklerle beraber lekeyi transfer ettiğimiz eküvyonlu çubuk veya pamuklu bezin bir parçasından mukayese örneği de gönderilmelidir.

61 Meni Örnek Aranması (3) Meni lekesi kurumamış ise kuruması sağlanarak gönderilir Meni lekesi eşya üzerinden kesilerek alınmalıdır. Kesmek mümkün değilse kan örneklerindeki gibi lekenin büyüklüğüne göre eküvyonlu cubuk veya pamuklu beze serum fizyolojik yardımı ile transferi sağlanır, kurutulur ve kağıt zarflarla paketlenerek laboratuara ulaştırılır.

62 Tükürük Örnekleri Tükürük Örnekleri genellikle sigara izmaritleri,kürdan, çiğnenmiş sakız, kullanılmış bardak, kullanılan maskelerde, ısırık izlerinin bulunduğu yerlerde veya yalın olarak bulunabilir. Örnekler temiz bir kağıt poşet yada karton kutu ile paketlenerek gönderilir. Örnek alımında kullanılan eküvyonlu çubuk veya pamuklu bez parçası da mukayese içn gönderilir.

63 Doku Parçaları ve Kemik Örnekleri Şüpheli doku, kemik yada dişler eldiven kullanılarak veya temiz bir pens yardımı ile toplanarak ayrı ayrı paketlenip serin bir ortamda en kısa sürede laboratuarlara sevki sağlanmalıdır. Tamamen yanmış cesetler ile çürümüş cesetlerden alınacak birkaç değişik doku örnekleri mukayese amacıyla kullanılabilir.

64 Deri Döküntüsü ve Kepek Yatak, giysiler, şapka, bere, bone, kar maskesi üzerinde ya da herhangi bir yerde bulunan döküntü temiz bir zarfa el değmeden temiz bir fırça ya da kağıt yardımıyla alınarak laboratuara ulaştırılır. Genetik analizler ile netice almak mümkün olmaktadır.

65 Ter Genellikle giysilerin yaka kısımları, şapka,bere, bone, kar maskesi, eldiven üzerinde bulunurlar. Kullanılan maskelerde ve eldivenlerde bakteri kontaminasyonundan dolayı genetik analizlerinden her zaman sağlıklı sonuç alınamaz.

66 Burun Akıntıları Genetik analizler sonucu kesin netice almak mümkün olmaktadır.

67 Biyolojik Delillerin Toplanmasında Yapılan Hatalar (1) Mağdura ait mukayese kan ve kıl örneklerinin laboratuara gönderilmemesi. Şüphelinin mukayese kan örneğinin laboratuara gönderilmemesi. Islak ve nemli örneklerin uygun şartlarda kurutulmadan paketlenmesi. Kişilerden alınan mukayese kan örneklerinin içerisine koruyucu madde konulmaması. Kan ve vajinal svap örneklerinin soğuk ortamda muhafaza edilmemesi. Delillerin toplandıktan sonra serin ortamda muhafaza edilmemesi. Delillere çıplak elle dokunulması.

68 Biyolojik Delillerin Toplanmasında Yapılan Hatalar (2) Olay yerinde steril eldiven, maske, bone ve galoş kullanılmaması. Kullanılan eldiven ve pens gibi yardımcı gereçlerde temizliğe dikkat edilmemesi. Delillerin birbiri ile temas ettirilmesi Delillerin aynı zarfa paketlenmesi. Delil zarfı üzerine yeterli bilgi yazılmaması. Delillerin vaktinde laboratuara gönderilmemesi. Ambalajlamada kağıt ve steril cam tüplerin kullanılması hata olarak yapılan davranışlardır.

69 Boyalar Trafik kazalarında Hırsızlık olaylarında ( kullanılan alet yada araç üzerinde kalan boya kalıntıları) Kağıt üzerindeki mürekkepler

70 Boyalar Bulundukları zemin üzerinden kazınarak Birisine çarpan, otomobilin hasarlı ve hasarsız kısımlarından kazıma yapmak suretiyle alınır. Boya numuneleri pamuk içine sarılmaz, zarf içine konulmaz. Kapaklı cam yada plastik kavanozlara konulur. Yapılan analizler şüpheli örneklerle karşılaştırılır.

71 Yanıcı ve Yakıcı Maddeler Isı,yakıt ve oksijenin uygun ortam ve miktarda bir araya gelmesi yanma olayını meydana getirir. Yangın, Doğal yangınlar (yıldırım düşmesi, kendiliğinden tutuşma) Kaza yangınları (açık unutulan elektrikli cihazlar) Kasti yangınlar (kundaklama,molotof atma)

72 Yangın Olaylarında Yangının merkez noktası tespite çalışılmalıdır. Her yer fotoğraflanmalıdır. İş yeri, ev gibi yerlerde yanmış kablolar varsa örnek alınmalıdır.

73 Yangın Olaylarında Örnek Alma Hiç etkilenmemiş bölgeden Yangından kısmen etkilenmiş yerlerden Yangından 1. derecede etkilenmiş yerlerden İşlenmiş maddelerden örnek alınmalıdır.

74 Yanıcı ve Yakıcı Maddelerin Toplanmasında Cam kavanozlar veya teneke kutular ( içi boyalı olmayan ) kullanılmalıdır. Plastik veya naylon ambalajlar kullanılmamalıdır. Ambalajların ağzı hava giriş çıkışı olmayacak şekilde sıkıca kapatılmalıdır. Maddenin tamamı gönderilmelidir. Yanan maddelerden örnek alınmalıdır. Mutlaka etiketlenmelidir.

75 Lif Faillerin giysilerine ait lif, kumaş parçası vb. deliller olay yerinde kalmaktadır. Cımbızla toplanır ve tespiti yapılır. Küçük kutuya konularak kutu mühürlenir. Lifler yapılarına göre tespitleri yapılır menşei veya değişen ölçülerde karışımları göz önünde bulundurularak mukayese yapılır.

76 Atış Artıkları (1) Kişinin elleri üzerinde Kişinin giysisinin kol ağızlarında Çekirdeğinin giriş deliği etrafında Ateşli silaha çok yakın olan kişinin üzerinde (1-2 m. yakınlıkta ) Giriş deliğine temas eden ellerde Ateşli silaha temas eden kişilerde Atış artıklarının eller yıkanmadığı takdirde günlük hayatta 10-12 saat içersinde tespiti mümkündür.

77 Atış Artıkları (2) Parafin ile çekme metodu Tıbbi flaster bant üzerine transfer etme metodu Her iki tarafı da yapıştırıcılı bant üzerine transfer edilen atış artıklarını taramalı elektron mikroskobu ile inceleme %5'lik (v/v) HN03 ile ısıtılmış ucu steril pamukla silme metodu Çözeltiye (%5'lik HN03) daldırma metodu Vakumla çekerek toplama metodu (cep, elbise kol uçları, çanta içleri vb. yerlerden) Polivinil alkol (PVA) ile çekme metodu

78 Atış Artıkları (3) Asıl belirleyici etrafa yayılan kovan kapsülünün içindeki ateşleyici maddenin artıklarıdır. Bu maddenin içinde ; demir, baryum, antimon, kurşun bulunmaktadır. Ülkemizde genellikle antimon maddesinin varlığı araştırılarak atış artığı bulunup bulunmadığı hakkında karara varılabilmektedir.

79 Olay Yerinde Adli Hekim Gereksiz yere herhangi bir şeye dokunmamalıdır. Kendisine ait olan bir cismi ya da artığı olay yerinde bırakmamalıdır. Cesedin pozisyonunu çevresindeki cisimlere göre belirlemelidir. ( Olay yeri krokisi faydalı olabilir!)

80 Olay Yerinde Adli Hekimin Görevi I Ortamı Yerel koşulları Ölünün durumunu Ölünün pozisyonunu değerlendirmek.

81 Şüphelinin yakalanmasına götüren ve o kişiye karşı delil sağlayan bilgi toplayarak bir suçun araştırmasına yardım etmek, Tanık ve şüpheli ifadelerini sağlamlaştıracak vücut üzerindeki lezyonlar hakkında bilgi toplamak, Delillerin toplanması zincirinin bütünlüğünü devam ettirmek. Olay Yerinde Adli Hekimin Görevi II

82 Olay Yerinde Adli Hekimin Görevi III Kişinin ölüp ölmediğini belirlemek Kimliği bilinmiyorsa kimliğini saptamak Ölüm tarzını ( ölümün doğal, kaza, intihar ya da cinayet sonucunda olup olmadığının) saptamak Ölüm nedenini belirlemek Ölüm doğal değilse, ölüme neden olan cisimleri ya da maddeleri belirlemek ( bıçak, ateşli silah, zehir…) Yaklaşık olarak ölüm zamanını belirlemek Ölüm cinayet sonucunda meydana gelmişse, ölümden sorumlu olan kişi ile ilgili olan verileri saptamak

83 Olay Yeri İncelemenin Hukuki Yönü I Doğal olmayan bir ölüm halinde veya ölünün kimliğinin belirlenememesi hallerinde görevlilerce durum derhal C.Başsavcılığına bildirilir. (CMK-159) Meydana gelen adli bir olayda yargılamanın yapılabilmesi için C.Savcısı adli kolluk görevleri marifetiyle delilleri toplayarak muhafaza altına almakla yükümlüdür. (CMK-160 ) C.Savcısı doğrudan doğruya veya emrindeki adli kolluk görevlileri aracılığı ile her türlü araştırmayı yapabilir……..(CMK-161) Yine aynı maddede bu emrin yazılı olarak acele hallerde ise sözlü verebileceği belirtilmiştir.

84 Olay Yeri İncelemenin Hukuki Yönü II Hakim kararı üzerine veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde C.Savcısının, C.Savcısına ulaşılmadığı hallerde ise kolluk amirinin yazılı emri ile kolluk görevlileri arama yapabilir. Ancak konutta, iş yerinde ve kamuya açık olmayan kapalı alanlarda arama hakim kararı veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde C.Savcısının yazılı emri ile yapılabilir. (CMK-119) Hakim kararı üzerine veya gecikmesinde sakınca bulunan hallerde C.Savcısının, C.Savcısına ulaşılmadığı hallerde ise kolluk amirinin yazılı emri ile kolluk görevlileri el koyma işlemini gerçekleştire bilir.(CMK-127)

85 Olay Yeri İncelemenin Hukuki Yönü III CMK 75-76; ….……..suça ilişkin delil elde etmek amacıyla mağduru (76), şüpheli veya sanık (75),vücudu üzerinde iç ve dış beden muayenesi veya biyolojik örnek alınabilmesine C.savcısı veya mağdurun (75) istemiyle yada re’sen hakim veya mahkeme gecikmesinde sakınca bulunan hallerde C.savcısı tarafından karar verilir………….. İç beden muayenesinin ve biyolojik örnek alımının kişinin bedenine zarar verme tehlikesinin bulunmaması gerekir. Beden muayenesi ve örnek alımı tabip veya sağlık mensubu diğer bir kişi tarafından yapılır.

86 Olay Yeri İncelemenin Hukuki Yönü IV CMK-81; Şüpheli veya sanığın kimliğinin teşhisi için gerekli olması halinde C.savcısının emriyle beden ölçüleri parmak ve avuç izi, bedeninde yer almış olup teşhisini kolaylaştıracak diğer özellikleri ile sesi ve görüntüleri kayda alınarak dosyaya konulur. Fizik kimliğinin tespitinde öncelikli olarak elin iç yüzeyindeki derinin özel kıvrımlı şekilleri olan parmak ve avuç içi izleri, fotoğrafı ve eşkali bilgiler kullanılır bu işlemler olay yeri inceleme ve kimlik tespit konusunda özel eğitim almış uzman kolluk mensubu tarafından yapılır. (yönetmelik- m /15) Fizik kimliğinin tespiti açısından kişinin ağzındaki dişlerin incelenmesi ve diş izlerinin alınması diş tabibi tarafından yapılır. (yönetmelik- m /15)