KARA DELIK Kara Delik Nedir? Kara delik, uzayda bulunan ve ışığın dahi kaçamadığı çok çok güçlü bir çekim gücüne sahip olan bir bölgedir. Çok güçlü bir.

... konulu sunumlar: "KARA DELIK Kara Delik Nedir? Kara delik, uzayda bulunan ve ışığın dahi kaçamadığı çok çok güçlü bir çekim gücüne sahip olan bir bölgedir. Çok güçlü bir."— Sunum transkripti:

1 KARA DELIK Kara Delik Nedir? Kara delik, uzayda bulunan ve ışığın dahi kaçamadığı çok çok güçlü bir çekim gücüne sahip olan bir bölgedir. Çok güçlü bir yer çekimi oluşur,çünkü madde minik bir boşluğa sıkışmıştır. Kisa bir tanim yapmak gerekirse, Kara delik; uzayda bulunan ve ışığın dahi kaçamadığı çok çok güçlü bir çekim gücüne sahip olan kozmik gökcismidir. Einstein’ın genel görelilik kuramıyla tanımlanmış olan kara delikler ışık yaymadığı için kara olarak nitelendirilir KARA DELIK Kara Delik Nedir? Kara delik, uzayda bulunan ve ışığın dahi kaçamadığı çok çok güçlü bir çekim gücüne sahip olan bir bölgedir. Çok güçlü bir yer çekimi oluşur,çünkü madde minik bir boşluğa sıkışmıştır. Kisa bir tanim yapmak gerekirse, Kara delik; uzayda bulunan ve ışığın dahi kaçamadığı çok çok güçlü bir çekim gücüne sahip olan kozmik gökcismidir. Einstein’ın genel görelilik kuramıyla tanımlanmış olan kara delikler ışık yaymadığı için kara olarak nitelendirilir

2 Karadelikler Nasıl Oluşur? Karadelikler birkaç farklı şekilde oluşabilir. Bu yollardan birincisi yıldızların çökmesidir. Bir gökcisminin iç basıncı kendi kütleçekimini yenemediği durumda yıldız çökmeye başlar. Eğer yıldızın kütlesi belirli bir değerin üzerindeyse çökmeyi durdurabilecek, bilinen bir mekanizma yoktur. Bu durumda yıldızın çökmesi karadelik oluşumuyla sonuçlanır. Gökadaların çoğunun merkezinde bulunan devasa kütleli karadelikler muhtemelen bu şekilde oluşmuştur. İçinde yaşadığımız çağda, karadeliklerin oluşmasına sebep olabilecek yüksek yoğunluklar sadece yıldızlarda mevcuttur. Fakat Büyük Patlama’dan kısa bir süre sonra evrenin çeşitli bölgelerindeki yüksek madde yoğunlukları da karadeliklerin oluşmasına sebep olmuş olabilir. Bunlara ek olarak kütlesi Planck kütlesinden daha küçük karadeliklerin, parçacıkların yüksek enerjili çarpışmaları sırasında oluşabileceği öne sürülmüştür. Fakat henüz geliştirilme aşamasında olan bazı kuramlara dayanarak yapılan bu çıkarımların doğruluğu üzerinde bir uzlaşma yoktur.

3 Araştırmacılar kara deliklerin en çok ne kadar büyüyebileceklerini hesapladılar. Uzayın uçsuz bucaksız boşluğunda yer alan birçok ilginç gök cismi, evrenin işleyişini sağlamak için onlara düşen görevleri kusursuz bir şekilde yerine getirirler. Bu cisimlerin arasında bulunan ve uzay dendiğinde aklımıza ilk gelen kozmik cisimlerden birisi olan kara delikler, uzayda bulunan tüm cisimler arasında en büyük kütleye ve en güçlü çekim alanınasahip olan cisimlerdir. Kara delikler, oluşum şeklinden ötürü çok büyük kütlelere sahiplerdir ancak ilginç bir şekilde hacimsizlerdir. Üç boyutlu olmayan, büyük kütleye sahip olan, ışığı bile bükebilecek kadar güçlü bir çekim alanına sahip olan bu kozmik cisimler, her galakside en az bir adet olmak üzere evrene yayılmış durumdalar. Araştırmacılar kara deliklerin en çok ne kadar büyüyebileceklerini hesapladılar. Uzayın uçsuz bucaksız boşluğunda yer alan birçok ilginç gök cismi, evrenin işleyişini sağlamak için onlara düşen görevleri kusursuz bir şekilde yerine getirirler. Bu cisimlerin arasında bulunan ve uzay dendiğinde aklımıza ilk gelen kozmik cisimlerden birisi olan kara delikler, uzayda bulunan tüm cisimler arasında en büyük kütleye ve en güçlü çekim alanınasahip olan cisimlerdir. Kara delikler, oluşum şeklinden ötürü çok büyük kütlelere sahiplerdir ancak ilginç bir şekilde hacimsizlerdir. Üç boyutlu olmayan, büyük kütleye sahip olan, ışığı bile bükebilecek kadar güçlü bir çekim alanına sahip olan bu kozmik cisimler, her galakside en az bir adet olmak üzere evrene yayılmış durumdalar. Kara Delikler Ne Kadar Büyüktür?

4 Yıldızların ölümleri sırasında ortaya çıkan kara delikler, çok büyük boyutlardaki yıldızların ölümleri sırasında iç taraflarına çökmesi ile oluşurlar. Elbette sadece çok güçlü yıldızların çökmesiyle oluşabilen kara deliklerin en fazla ne kadar büyüyebileceği, Profesör Andre King'in yaptığı çalışmalarla birlikte açıklandı. University of Leicester'da görevli olan Profesör Andre King, kara deliklerin bir noktadan sonra kendilerini büyütmeyi keseceklerini ve aynı boyutlarını koruyacaklarını belirtti. Profesör Andre King: "Bugüne kadar yapılan araştırmalarla birlikte astronomlar, neredeyse maksimum büyüklüğe ulaşmayı başarmış olan birçok kara delikle karşılaştılar. Kara deliklerin büyümesi, bu kozmik varlıkların dış kısmında bulunan gazın ona sağladığı radyasyon tükeninceye kadar devam edebiliyor. Kara delikler sahip olabilecekleri maksimum büyüklüğe, dış kısımlarında bulunan gazın kara delik tarafından yutulmasından sonra ulaşmış kabul ediliyorlar. Çünkü bu noktadan sonra kara deliklerin düzenli bir şekilde beslenebileceği bir kaynak bulunmuyor.

5 Yapılan araştırmaların ardından bu cisimlerin maksimum büyüklüğünün 50 milyar Güneş büyüklüğünde olabilece ği belirlendi. Güneş'in Dünya'dan 1,300,000 kat büyük olduğu düşünülünce en büyük kara deliğin Dünya'ya oranla 65.000.000.000.000 kat büyük olacağı ortaya çıkıyor. Böyle bir büyüklüğü hayal etmek mümkün değil.

6 10 NISAN Dünyanın çeşitli yerlerinde bulunan radyo teleskoplarının koordineli bir şekilde çalışarak samanyolu galaksisi merkezinde yer alan sagittarius a kara deliğinin ilk görüntülerinin yayınlanması olayıdır.peki bu Karadeligin hangi galakside yer alir?Nerde yer aliyor?Saman yolu galaksisine yakin mi?Bize zarari var mi?Kara deligin fotografini nasil cektiler?

7 Gökbilimciler, uzun uğraşlardan sonra M87 Galaksisi'nin merkezinde yer alan devasa kütleli kara deliğin (super massive black hole) yaklaşık görüntüsünü elde etmeyi başardı. Peki bu neden önemli? ABD Ulusal Bilim Vakfı'ndan gökbilimciler, M87 Galaksisi'nin merkezindeki kara deliği, var olduğu kanıtlanacak şekilde gözlemlemeyi başardı. Bu, kara deliklerin varlığına dair ilk somut delil olarak sayılıyor. Görüntüsü Elde Edilen Kara Delik Fotoğrafı Nasıl Bir ÖnemTeşkil Ediyor ?

8 M87'nin kara deliği, tam 40 milyar km çapında ve Dünya'mızdan 53 milyon ışık yılı uzaklıkta. Samanyolu Galaksisi yerine başka bir galaksinin merkezindeki kara deliğin tercih edilme sebebi ise görüntüsünü elde etmenin Samanyolu'nun merkezi Sagittarius A'dan çok daha büyük kütleli olması ve bu nedenle daha yavaş hareket etmesi.

9 Bu görüntüyü elde etmek için Dünya'nın farklı bölgelerinde yer alan teleskoplar kullanıldı.

10 Neden önemli bu keşif? sanılanın ve beklediğimizin aksine samanyolu galaksisi'nin, yani içinde olduğumuz galaksinin merkezindeki sagittarius a'nın değil de, messier 87 galaksisinin merkezindeki kara deliği görebildik. messier 87, 50 milyon ışık yılından daha uzakta (tam olarak 53,5 milyon). uzak olduğu için de bize kadar gelen titreşimlerinin az olmasından dolayı sagittarius a'dan önce bu kara delik için çalışmışlar.

11 Medyada sıkça gördüğümüz, aşağıdakine benzer görüntüler tamamen simülasyon yoluyla elde edilmişti. İlk defa kanıt niteliğinde, gerçek bir görüntü elde etmiş olduk.

12 Kara delik görüntüsünün arkasında bir Türk kadın: Feryal Özel Feryal Özel, 27 Mayıs 1975 tarihinde İstanbul‘da doğmuştur. Anne ve babası doktordur. Bir ablası vardır. İstanbul’da Üsküdar Amerikan Lisesi’nden mezun oldu. Ardından New York‘ta Columbia Üniversitesi‘nde Fizik ve Uygulamalı Matematik eğitimini okul ikinciliği alarak 1996 yılında tamamladı. 1997 yılında da Danimarka‘nın başkenti Kopenhag‘da “Niels Bohr Institute”‘de fizik üzerine yüksek lisansını yaptı. Sonra tekrar Amerika‘ya döndü, ve Harvard Üniversitesi‘nin doktora programına kabul edildi. Feryal Özel, 2002 yılında Harvard Üniversitesi‘nde astrofizik üzerine doktorasını tamamladı. Yazdığı doktora tezi çok yankı uyandırdı. Harvard’da iken müstakbel kocası ile tanıştı. Kocasının adı Demetrios, Yunanlı. 2001 yılında New York’ta evlendiler. Doktora programının son senesinde Feryal Özel, Arizona, Tucson’a’a taşındı ve Institute for Advanced Study’da çalıştı.

13 O bir Hubble Fellow oldu. 2002-2005 yılları arasında NASA İleri Araştırmalar Enstitüsü’nde görev yaptı. 2002 yılında doktor, 2003 yılında yardımcı doçent, 2004 yılında doçent, 2005 yılında profesör oldu. Feryal Özel’in adı 2003 yılında dünyanın en tanınmış bilim insanları ile birlikte ” Büyük Fikirler” listesinde yer aldı. Feryal Özel, 2001 yılında Yunanlı Demetrios Psaltis ile evlendi. Deniz ve Selin adlarında 2 kız çocuğu vardır. Eşi Dimitros Psaltis de çok başarılı bir astrofizikçidir. Feryal Özel halen Arizona Üniversitesi‘nde astronomi ve fizik dersleri veriyor, ve aynı zamanda da birçok araştırma yapıyor. Başlıca Kara Delikler’i araştırıyor. 2012 yılında Harvard Radcliffe Enstitüsüne, 2014 yılında Berkeley Miller Enstitüsüne üye seçildi. Aynı zamanda Türkiye’de Bilim Akademisi üyesidir.