Derse giriş için tıklayın...

... konulu sunumlar: "Derse giriş için tıklayın..."— Sunum transkripti:

1 Derse giriş için tıklayın...
FONKSİYONLAR Derse giriş için tıklayın...

2 FONKSİYON I FONKSİYON II Fonksiyonun Tarihi A. Tanım
B. Fonksiyonun Gösterimi C. Görüntü Kümesi FONKSİYON II A. Fonksiyon Çeşitleri 1. Bire Bir Fonksiyon 2. Örten Fonksiyon 3. İçine Fonksiyon 4. Birim (Özdeş) Fonksiyon 5. Sabit Fonksiyon ve Sıfır Fonksiyonu B. Eşit Fonksiyon C. Fonksiyon Sayısı D. Ters Fonksiyon E. Fonksiyonlarda Bileşke İşlemi ( Bileşke Fonksiyon ) F. Bileşke İşleminin Özellikleri

3 A. Tanım A ve B boş olmayan iki küme olsun. A nın her bir elemanını B de yalnız bir elemanla eşleyen f bağıntısına A dan B ye fonksiyon denir. A ya fonksiyonun tanım kümesi, B ye de fonksiyonun değer kümesi denir. x  A ve y  B olmak üzere A dan B ye bir f fonksiyonu f : A  B veya x  f(x)  y biçiminde gösterilir. Örnek ...1 Örneği görmek için tıklayın A  1,2,3 ve B  1,3,4,5,9 kümeleri verilsin. A dan B ye bir f bağıntısı, f  (x,y) : y  x2  biçiminde tanımlanıyor. y  f(x)  x2  f(1)  12  1  f(2)  22  4  f(3)  32  9 olduğuna göre Tanım kümesi : A  1,2,3 Değer kümesi : B  1,3,4,5,6 f bağıntısı : f  (1,1), (2,4), (3,9) olur. Ana Menü İleri

4 f bağıntısında tanım kümesinin bütün elemanları değer kümesinin en az bir elemanıyla eşleştirildiği için ve tanım kümesinin elemanları değer kümesinin en çok bir elemanıyla eşleştirildiği için, f bağıntısı fonksiyondur. Uyarı Her fonksiyon bir bağıntıdır. Fakat her bağıntı bir fonksiyon olmayabilir. Örnek ...2 Örneği görmek için tıklayın . 2 . 3 . 4 Aşağıdaki bağıntıları inceleyelim. 1 . 2 . f A B 3 . C D g E F h f  {(1,2) , (2,3)} g  {(1,2) , (2,3)} h  {(1,2) , (1,3) , (2,4)} f : A  B ye g : C  D ye h : E  F ye fonksiyondur fonksiyon değildir fonksiyon değildir. Sonuç için tıklayın Sonuç f : A  B ye fonksiyon ise 1) Tanım kümesinde açıkta eleman kalmaz ancak değer kümesinde açıkta eleman kalabilir. 2) Tanım kümesinde bir eleman değer kümesindeki birden fazla elemanla eşleşemez. Fakat tanım kümesindeki birden fazla eleman değer kümesindeki bir elemanla eşlenebilir. Geri Ana Menü

5 B. Fonksiyonun Gösterimi
Fonksiyonlar dört biçimde gösterilebilir. 1) Bağıntı ile Liste yöntemi ile 2) Venn şeması ile 3) Grafik ile 4) Örnek ...3 Örneği görmek için tıklayın A= {-2,1,2} B= {0,1,2,3,4} f(x)= x2-1 bağıntısı, tanım kümesi A ve değer kümesi B olan bir fonksiyondur. Fonksiyonun yukarıdaki gibi gösterimine bağıntı ile gösterim adı verilir. f(x)= x2-1 f(-2)=(-2)2-1=3  f(1)=12-1=0  f(2)=22-1=3 olduğuna göre; f={(-2,3), (1,0), (2,3)} gösterimine fonksiyonun liste yöntemi ile gösterimi adı verilir. Ana Menü İleri

6 Bu fonksiyonun Venn şeması ve grafik ile gösterimi aşağıdaki gibidir.
-2 . 1 . 2 . 0 . 3 . 4. Venn Şeması A B 1 2 3 -2 4 . f Fonksiyonun grafiği üç noktadan oluşmaktadır. Grafiği verilen bir bağıntının fonksiyon olup olmadığını anlamak için, y eksenine paralel doğrular çizilir. Bu doğrular fonksiyonun belirttiği eğride en az bir ve en çok bir noktayı kesiyorsa verilen bağıntı bir fonksiyondur. Uyarı Geri Ana Menü

7 Sonuç C. Görüntü Kümesi f : A B ye fonksiyon olsun.
(x,y) f ise y = f(x)’e x in f fonksiyonu altındaki görüntüsü veya f nin x için değeri denir. Örnek ...4 1 . 2 . 3 . a . b . c . d . A B f(1) = a f(2) = a f(3) = c dir Tanım kümesi: A = {1,2,3} Değer kümesi: B = {a,b,c,d} Görüntü kümesi= f(A) = {a,c} f fonksiyonu: f = {(1,a), (2,a), (3,c)} dir. Örneği görmek için tıklayın Sonuç için tıklayın Sonuç Görüntü kümesi değer kümesinin alt kümesidir. f: A  B  f(A)  B dir. Ana Menü İleri

8 . Örnek ...5 Örneği görmek için tıklayın y x -1 5 -5 4 -9 7 Buna göre,
4 -9 7 . Buna göre, Grafikte, -1  x  5 olduğundan tanım kümesi A = [-1,5] tir. Grafikte, -9  y  7 olduğundan görüntü kümesi f(A) = [-9,7] dir. x = -1 için y = -5 olduğundan -1 in f fonksiyonuna göre görüntüsü -5 tir. Yani f (-1) = -5 tir. f fonksiyonuna göre görüntüsü 7 olan sayı 5 tir. Yani f(5) = 7 dir. A  IR olmak üzere, f: A IR fonksiyonunun grafiği yanda verilmiştir. Geri Ana Menü

9 Kural A. Fonksiyon Çeşitleri 1. Bire Bir Fonksiyon
f, A dan B ye bir fonksiyon olsun. f nin tanım kümesindeki her farklı elemanının görüntüsü farklı ise, f fonksiyonuna bire bir ( 1-1 ) fonksiyon denir. 1 . 2 . 3 . .1 .4 .9 .16 A B Yandaki Venn şeması ile gösterilen f fonksiyonu yukarıdaki tanıma uygun olduğundan bire bir fonksiyondur. Kural x1,x2  A için, f (x1) = f (x2) iken x1 = x2 ise, f fonksiyonu bire bir fonksiyondur. Ya da f (x1)  f (x2) iken x1  x2 ise, f fonksiyonu bire birdir. Ana Menü İleri

10 Örnek ...1 . 1 . 2 . 3 . a . b . c f A B . 1 . 2 . 3 . a . b . c g C D Örneği görmek için tıklayın f fonksiyonu dir. g fonksiyonu değildir. Örnek ...2 f : IR  IR f(x) = x + 3 fonksiyonunun bire bir olup olmadığını araştıralım. Örneği görmek için tıklayın Çözüm Çözümü görmek için tıklayın f (x1) = f (x2) x1 + 3 = x x = x x1 = x f (x1) = f (x2)  x1 = x2 olduğundan f fonksiyonu bire birdir. * ... ( ) Geri Ana Menü İleri

11 Sonuç Örnek ...3 Örneği görmek için tıklayın -1 1 x y y = x2 - 1
x y y = x2 - 1 Yandaki şekilde f : IR  R, f (x) = x2 - 1 fonksiyonunun bire bir olup olmadığını araştıralım. Çözüm Çözümü görmek için tıklayın Şekilde tanım kümesindeki x1 ve x2 elemanları değer kümesindeki y1 elemanıyla eşlenmiştir. Yani f(x1) = f(x2) ve x1  x2 ‘dir. Buna göre f : IR  IR, f(x) = x2 - 1 fonksiyonu bire bir değildir. x2 -1 x y y = x2 - 1 x1 y1 Sonuç Sonuç için tıklayın Grafiği verilen bir fonksiyonun bire bir olup olmadığını anlamak için Ox eksenine paralel doğru çizilir. Bu paralel doğrular grafiği bir noktada kesiyorsa fonksiyon bire birdir. Birden fazla noktada kesiyorsa fonksiyon bire bir değildir. Geri Ana Menü

12 2. Örten Fonksiyon Görüntü kümesi değer kümesine eşit olan fonksiyonlara örten fonksiyon denir. f : A  B’ ye f(x) = y ile tanımlı olan f örten  f(A) = B dir. Örnek ...4 Örneği görmek için tıklayın a . b . c . . 1 . 2 . 3 f R Ç M F f , bire bir ve g, bire bir değil h, bire bir değil ve örtendir fakat örtendir örten de değildir. g h B E Sonuç Sonuç için tıklayın Örten fonksiyonun değer kümesinde eşlenmemiş eleman bulunmaz. Ana Menü

13 3. İçine Fonksiyon Görüntü kümesi değer kümesinin özalt kümesi olan fonksiyonlara içine fonksiyon denir. Kısaca, örten olmayan fonksiyonlara içine fonksiyon denir. Örnek ...5 Örneği görmek için tıklayın Kural A = {-1,0,1} ve B = {0,1,2} olmak üzere, f : A B f(x) = x2 Fonksiyonunu inceleyelim. Grafiği verilen bir fonksiyonun örten olup olmadığını anlamak için değer kümesi üzerinden Ox eksenine paraleller çizilir. Bu paraleller eğriyi daima kesiyorsa fonksiyon örtendir. Eğer çizilen paralellerden bazıları eğriyi kesmiyorsa fonksiyon içinedir. Çözüm -1 . 0 . 1 . . 0 . 1 . 2 A B f Çözümü görmek için tıklayın f(x) = x2  f(-1) = (-1)2 = 1  f(0) = 02 = 0  f(1) = 12 = 1 olduğuna göre, f(A) = {0,1} dir. Değer kümesinde eşlenmemiş en az bir eleman olduğuna göre,f içinedir. Venn şemasından da görüldüğü gibi f, bire bir değil fakat içinedir. Ana Menü İleri

14 Örnek ...6 Örneği görmek için tıklayın Aşağıdaki grafikleri inceleyelim. -1 1 x y y = f1(x) f1 : IR  IR f1 , içinedir. -1 1 x y y = f2(x) f2 : IR  [-1, sonsuz) f2 , örtendir. Geri Ana Menü

15  Kural Uyarı 4. Birim (Özdeş) Fonksiyon Birim fonksiyon bire birdir.
Tanım kümesindeki her elemanın görüntüsü yine aynı ise bu tip fonksiyona birim fonksiyon denir ve  ile gösterilir. f A B a . b . c . . a . b . c f : A  B f(a) = a, f(b) = b, f(c) = c dir. Buna göre, f birim fonksiyondur. Kural  : A  A, (x) = x veya f(x) fonksiyonu birim fonksiyondur. Örnek ...7 Örneği görmek için tıklayın Çözüm Çözümü görmek için tıklayın  f : IN+  IN+ f(x) = (2m - 4)x2 + (2n - 5)x + m + n + k f, birim fonksiyon olduğuna göre, m . n . k kaçtır? f, birim fonksiyon ise, f(x) = x tir. Buna göre, f(x) = (2m - 4)x2 + (2n - 5)x + m + n + k dır.  1 2m - 4 = 0  m = (1) 2n - 5 = 1  n = (2) m + n + k = 0  k = - m -n = = (3) m . n . n = (-5) = -30 dur. Birim fonksiyon bire birdir. Uyarı Ana Menü

16 5. Sabit Fonksiyon ve Sıfır Fonksiyonu
Tanım kümesindeki bütün elemanları değer kümesindeki bir tek elemana eşleyen fonksiyona sabit fonksiyon denir. Yani, x  A ve c  B için, f(x) = c oluyorsa f, Adan B ye sabit fonksiyondur. c = 0 vex  A için, f(x) = 0 ise f fonksiyonu sıfır fonksiyonudur. Örnek ...8 Örneği görmek için tıklayın f A B 1 . 2 . 3 . . 0 . -1 . 1 . 2 C D f(x) = 1 fonksiyonu sabit fonksiyondur. h(x) = 0 fonksiyonu sıfır fonksiyonudur. Ana Menü İleri

17 Örnek ...9 Örneği görmek için tıklayın f : IR  IR f(x) = (m -1)x m Fonksiyonu sabit fonksiyon olduğuna göre, f(8) kaçtır? Çözüm Çözümü görmek için tıklayın Verilen f(x) fonksiyonu sabit fonksiyon olduğuna göre, x in katsayısı 0 olmalıdır. Buna göre, m - 1 = 0  m = 1 dir. Bu değer yerine yazılırsa, f(x) = (m - 1)x m f(x) = (1 - 1)x f(x) = 0 . X + 5 f(x) = 5 f(8) = 5 tir. Geri Ana Menü

18 B. Eşit Fonksiyon f : A  B ve g : A  B iki fonksiyon olsun.
f ve g fonksiyonları A’nın her elemanı için aynı değeri alıyorsa f ve g’ye eşit fonksiyonlar denir ve f = g biçiminde gösterilir. Buna göre, f = g  x  A için f(x) = g(x) tir. Örnek ...10 Örneği görmek için tıklayın A = { -1, 0, 1 } B = { 0, 1, 2 }  f : A  B, f(x) = x + 1 g : A  B, g(x) = x3 + 1 biçiminde tanımlandığına göre, f = g olduğunu gösterelim. Çözüm Çözümü görmek için tıklayın (x) = x + 1  f(-1) = = 0  f(0) = = 1  f(1) = = 2 g(x) = x3 + 1  g(-1) = (-1)3 + 1 = 0  g(0) = = 1  g(1) = =2 dir. x  A için f(x) = g(x) olduğundan f = g dir. Ana Menü

19 C. Fonksiyon Sayısı s(A) = m s(B) = n olsun.
1. A’dan B’ye tanımlanabilen fonksiyonların sayısı : nm ‘dir. 2. B’den A’ya tanımlanabilen fonksiyonların sayısı : mn ‘dir. 3. A’dan B’ye tanımlanabilen fonksiyon olmayan bağıntıların sayısı : 2m .n - nm ‘dir. n! (n-m)! = n (n-m) dir ( n  m ) 4. A’dan B’ye tanımlanabilen bire bir fonksiyonların sayısı : 5. A’dan B’ye tanımlanabilen bire bir örten fonksiyonların sayısı : m! = m dir. 6. A’dan A’ya tanımlanabilen içine fonksiyonların sayısı : mm -m! dir. 7. A’dan B’ye tanımlanabilen sabit fonksiyonların sayısı : n dir. Ana Menü İleri

20 Örnek ...11 Örneği görmek için tıklayın A = { 1, 2 } B = { a, b, c } kümeleri veriliyor. s(A) = 2 ve s(B) = 3 olduğuna göre, 1. A’dan B’ye tanımlanabilen fonksiyonların sayısı : 32 = 3.3 = 9 dur. 2. B’den A’ya tanımlanabilen fonksiyonların sayısı : 23 = = 8 dir. 3. A’dan B’ye tanımlanabilen fonksiyon olmayan bağıntıların sayısı : = = 55 tir. 1 6 dır. 3! (3-2)! = 1.2.3 4. A’dan B’ye tanımlanabilen bire bir fonksiyonların sayısı : 5. A’dan A’ya tanımlanabilen içine fonksiyonların sayısı : 22 -2! = = = 2 dir. 7. A’dan B’ye 3 tane sabit fonksiyon tanımlanabilir. Geri Ana Menü

21 D. Ters Fonksiyon f : A  B ye bire bir ve örten bir fonksiyon olsun.
f-1 : B  A ya f nin ters fonksiyonu denir. f B A x . . y f -1 f : A  B f(x) = y f -1(y) = x Örnek ...12 Örneği görmek için tıklayın A = { 1, 2, 3 } f : A  B B = { 3, 6, 11 } f : x  x2 + 2 fonksiyonunun tersini liste yöntemiyle yazalım. Çözüm Çözümü görmek için tıklayın f(x) = x2 +2  f(1) = = f = {(1, 3), (2, 6), (3, 11)}  f(2) = = f -1 = {(3, 1), (6, 2), (11, 3)} olur.  f(3) = = 11 Ana Menü İleri

22 Örnek ...13 Örneği görmek için tıklayın f : A  B A = {a, b, c} B = {1, 2, 3} f1 = {(a, 2), (b, 1), (c, 3)}  f1-1 = {(2, a), (1, b), (3, c)} f2 = {(a, 1), (b, 1), (c, 1)}  f2-1 = {(1, a), (1, b), (1, c)} Burada f1 in tersi olan f1-1 fonksiyondur. f2 nin tersi olan f2-1 bağıntısı fonksiyon değildir. Sonuç Sonuç için tıklayın Her fonksiyonun tersi, bir fonksiyon olmayabilir. f bire bir ve örten değilse f -1 bağıntısı fonksiyon değildir. y = f(x) biçimindeki bir f fonksiyonunun tersini bulmak için x yalnız bırakılır. Tanım ve değer kümeleri yer değiştirdiğinden x ile y nin değerleri değiştirilir. Uyarı Geri Ana Menü İleri

23 { Sonuç Örnek ...14 Örneği görmek için tıklayın f :  - 1, )  4, )
f(x) = x2 + 2x + 5 olduğuna göre f -1(5) kaçtır? A) 2 B) 1 C) 0 D) -1 E) -2 Çözüm Çözümü görmek için tıklayın f -1(5) = k  f(k) = 5  k2 + 2k + 5 = 5  k2 + 2k = 0  k(k + 2) = 0  k = 0 veya k + 2 = 0  k = 0 veya k = -2 dir. k değeri f nin tanım kümesindeki bir değerdir. f nin tanım kümesi  - 1, ) olduğunda bu aralıkta -2 yoktur. O halde f -1(5) = 0 dır. Cevap C Sonuç Sonuç için tıklayın 1.) f : IR  IR, f(x) = ax + b  f -1(x) = 2.) f : IR  IR - x - b a { } d c  f(x) =  f -1(x) = dır. ax + b cx + d -dx + b cx - a Geri Ana Menü İleri

24 ... ( ) * { Sonuç Örnek ...15 Örneği görmek için tıklayın Çözüm
Çözümü görmek için tıklayın f(x) = y  f -1(y) = x f(x) = 4x - 8 y = 4x - 8 y + 8 4 = x x =  f -1(y) =  f -1(x) = x + 8 olur. * ... ( ) f : IR  IR f(x) = 4x - 8 fonksiyonunun tersini bulalım. Sonuç Sonuç için tıklayın  f -1(x) = f(x) = ax + b cx + d -dx + b cx - a ifadesinin fonksiyon olabilmesi için f nin paydasını sıfır yapan tanım kümesinde olmamalıdır. -d c olduğuna göre, f nin bire bir ve örten olması için f nin değer kümesinde f -1 in paydasını sıfır yapan değeri olmalıdır. O halde, nin en geniş tanım kümesi IR ve en geniş değer kümesi IR olursa f nin tersi de fonksiyon olur. { } a Geri Ana Menü İleri

25 . Kural 1) (f -1)-1 = f dir. 2) (f -1(x))-1  f(x) dir.
3) y = f(x) in belirttiği eğri ile y = f -1(x) in belirttiği eğri y = x doğrusuna göre simetriktir. y= x+2 y x . 2 -2 y = x y= x-2 f(x) = x + 2 ise, f -1(x) = x - 2 olup grafikleri yukarıdaki gibidir. Geri Ana Menü

26 E. Fonksiyonlarda Bileşke İşlemi ( Bileşke Fonksiyon )
A, B, C birer küme olsun. f : A  B, f(x) = z g : B  C, f(z) = y ise gof : A  C, (gof)(x) = g f(x) = y kuralı ile tanımlı fonksiyona f ile g nin bileşke fonksiyonu denir. f g A x . . z B . y C gof Ana Menü İleri

27 Örnek ...16 Örneği görmek için tıklayın A = { 0, 1, 2 } f : A  B, f(x) = 2x + 3 B = { 3, 5, 7 } g : B  C, g(x) = 2x + 1 C = { 7, 11, 15 } fonksiyonları verilsin. kümeleri veriliyor. . 7 . 11 . 15 . 3 . 5 f A B C g 0 . 1 . 2 . Şemada görüldüğü gibi f ve g fonksiyonları A kümesinin elemanlarını C kümesinin elemanlarına eşlemiştir. Verilen şemayı kısaca aşağıdaki biçimde gösterelim. h(x) = (gof)(x) = g(f(x)) = g(2x+3);(g(x) = 2x+1) = 2(2x+3) + 1 = 4x = 4x + 7 ise h(0) = = 7 h(1) = = 11 h(2) = = 15 0 . 1 . 2 . . 7 . 11 . 15 A B h Geri Ana Menü İleri

28 ... ( ) * Örnek ...17 Örneği görmek için tıklayın
f : IR  IR, f(x) = 4x + 5 g : IR  IR, g(x) = 3x - 2 fonksiyonları tanımlanıyor. Buna göre, (fog)(x) ve (gof)(x) fonksiyonlarını bulalım. Çözüm Çözümü görmek için tıklayın (fog)(x) = f(g(x)) (gof)(x) = g(f(x)) = f(3x - 2) = g(4x + 5) = 4(3x - 2) + 5 = 3(4x + 5) - 2 = 4. 3x = 3. 4x = 12x - 3 = 12x + 13 * ... ( ) Geri Ana Menü

29 F. Bileşke İşleminin Özellikleri
1. Bileşke işleminin değişme özelliği yoktur. fog  gof 2. Bileşke işleminin birleşme özelliği vardır. fo(goh) = (fog)oh = fogoh 3. I(x) = x olmak üzere, foI = Iof = f olduğu için, I(x) = x fonksiyonuna bileşke işleminin birim ( etkisiz ) elemanı denir. 4. fof -1 = f -1of = I dır. Buna göre, f nin bileşke işlemine göre tersi f -1 dir. 5. (fog) -1 = g -1of -1 dir. Örnek ...18 Örneği görmek için tıklayın Çözüm Çözümü görmek için tıklayın (fog)(x) = x2 - 2x + 1 f(x) = x + 4 olduğuna göre g(x) fonksiyonunu bulalım. (fog)(x) = x2 - 2x + 1 f(g(x)) = x2 - 2x + 1 ve f(x) = x + 4 ise, g(x) + 4 = x2 - 2x + 1 g(x) = x2 - 2x g(x) = x2 - 2x - 3 olur. Ana Menü İleri

30 Örnek ...19 Örneği görmek için tıklayın (fof)(x) = 4x + 3 olduğuna göre, f(x) fonksiyonunu bulalım. Çözüm Çözümü görmek için tıklayın (fof)(x) = 4x () olduğuna göre, f(x) fonksiyonu ax + b biçimindedir. f(x) = ax + b olsun. (fof)(x) = f(f(x)) = f(ax + b) = a(ax + b) + b = a2x + ab + b ... (  ) () ve (  ) eşitliğinden, 4x + 3 = a2x + ab + b  ( 4 = a2 ve 3 = ab + b ) a2 = 4  ( a = 2 veya a = -2 ) dir. a = 2 için, ab + b = 3 2b + b = 3 3b = 3 b = 1 dir. a = -2 için, ab+ b = 3 -2b + b = 3 -b = 3 b = -3 tür. Buna göre, f(x) = ax + b fonksiyonu f(x) = 2x + 1 veya f(x) = -2x - 3 olur. Geri Ana Menü İleri

31 ( ) ... ( ) * Örnek ...20 Çözüm Çözümü görmek için tıklayın
Örneği görmek için tıklayın f(x) = 2x - 4  f -1(x) = (fog -1) -1 = (g -1) -1of -1 = gof -1 x + 4 2 * ... ( ) f(x) = 2x - 4 (fog -1) -1(x) = 3x + 6 olduğuna göre, g(3) kaçtır? A) 12 B) 10 C) 8 D) 6 E) 2 Buna göre, (fog -1) -1(x) = 3x + 6 ( gof -1)(x) = 3x + 6 g(f -1(x)) = 3x + 6 x + 4 2 g ( ) = 3x + 6 olur. g(3) ün bulunabilmesi için yi 3 e eşitleyen x değeri bulunmalıdır. = 3  x + 4 = 6  x = 2 dir. O halde, = 3x + 6 2 + 4 = = 6 + 6 6 g(3) = 12 olur. Cevap A Geri Ana Menü İleri

32 Örnek ...21 . 1 5 3 10 -2 y = g(x) y = f(x) Şekilde f doğrusal fonksiyonu ile g fonksiyonunun grafikleri verilmiştir. Buna göre, (f -1og)(1) + (fog -1)(3) kaçtır? A) 9 B) 10 C) 11 D) 12 E) 13 Örneği görmek için tıklayın Çözüm Çözümü görmek için tıklayın Şekildeki grafiğe göre, g(1) in sonucu m ise, f(1) in sonucu da m dir. Buna göre, f(1) = m  f -1(m) = 1 dir. (f -1og)(1) = f -1(g(1)) = f -1(m) = 1 g fonksiyonu (0, 3) noktasından geçtiğine göre, g(0) = 3  g-1(3) = 0 f fonksiyonu (0, 10) noktasından geçtiğine göre, Cevap C f(0) = 10 O halde, (f -1og)(1) + (fog -1)(3) = f -1(g(1)) + f(g-1(3)) = 1 + f(0) = = 11 dir. Geri Ana Menü İleri

33 Sonuç f fonksiyonu ile g fonksiyonu (a, b) noktasında kesişiyorlarsa (f -1og)(a) = a ve (f og -1)(b) = b olur. Örnek ...22 Örneği görmek için tıklayın f(x) = x2 - 2x + 3 olduğuna göre, f(1 - x) - f(x - 1) aşağıdakilerden hangisine eşittir? A) -2x B)2x C) 4x D) E) 4x - 4 Çözüm Çözümü görmek için tıklayın f(x) = x2 - 2x + 3 f(1-x) = (1-x)2 - 2(1-x) + 3 = 1 - 2x + x x + 3 = x () f(x-1) = (x-1)2 - 2(x-1) + 3 = x2 - 2x x = x2 - 4x () () ve () den f(1-x) - f(x-1) = x (x2 - 4x + 6) = x x2 + 4x - 6 = 4x = 4x - 4 olur. Cevap E Geri Ana Menü İleri

34 Örnek ...23 Örneği görmek için tıklayın f : IR  IR f(x) = (x+2). f(x+3) f(7) = olduğuna göre, f(1) kaçtır? 1 6 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 Çözüm Çözümü görmek için tıklayın f(x) = (x+2). f(x+3) ve f(7) = ise, x = 4 için, f(4) = (4+2). f(4+3) f(4) = 6. f(7) f(4) = 6. f(4) = 1 x= 1 için, f(1) = (1+2). f(1+3) f(1) = 3. f(4) f(1) = 3. 1 f(1) = 3 tür. Cevap C 1 6 Geri İleri

35 Fonksiyonun Tarihi Fonksiyon; bir cümlenin (kümenin) her elemanını ikinci bir cümlenin yalnız bir elemanıyla eşleyen bir bağıntı. Birinci cümleye tanım cümlesi, ikinci cümleye değer cümlesi denir. Genellikle bu elemanlar sayılardan ibarettir. Pekçok fonksiyon, çeşitli bilim konularından ortaya çıkar. Fonksiyon 17.yüzyıldan beri matematiğin bir ana kavramı olmuştur. Hareketlerin araştırılmasında Galile, Kepler ve Newton, zamanla mesafe arasında münasebetleri ortaya koymuşlardır. Gazların sıcaklık, basınç ve hacimleri arasındaki münasebet Robert Boyle tarafından 17. yüzyılda ve A.C. Charles tarafından 18.yüzyılda keşfedilmiştir. 19. Yüzyılda ise akım, voltaj ve direnç arasındaki münasebet ile elektrik anlaşılır hale gelmiştir. Daha sonra biyoloji ve sosyal ilimlerde de sayılar ile ilgili bilgiler ve bununla fonksiyon kavramı önem kazanmıştır. Bilimde en önemli kavramın değişkenler arasındaki ilişkiler olduğu söylenebilir. Ana Menü

36 Böylece Fonksiyonların Defterini Olduk... Dürmüş