UYUYAN ISIYI UYANDIRMAK

... konulu sunumlar: "UYUYAN ISIYI UYANDIRMAK"— Sunum transkripti:

1 UYUYAN ISIYI UYANDIRMAK
HAZIRLAYANLAR ALEYNA İNCE – OĞUZ BOSTANCI CİHAN DEMİR MEHMET HALİT GİZLİ MUSTAFA DOĞUKAN KÖKTÜRK UYUYAN ISIYI UYANDIRMAK JEOTERMAL

2 İÇERİK JEOTERMAL ENERJİ NEDİR? SONSUZ BİR KAYNAK MIDIR?
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK KULLANIM ALANLARI DÜNYADA JEOTERMAL TÜRKİYEDE JEOTERMAL ÇEVRE VE SAĞLIK AÇISINDAN JEOTERMAL MAKALELER VE KAYNAKÇALAR

3 JEOTERMAL ENERJİ Bu enerjiyi Bu enerjiye Dönüştürmektir.

4 NEDİR? Temelde, yeraltında biriken yüksek ısılı suları yüzeyde işleyip ısınma ya da sudan ayrılan buharı türbinlere vererek elektrik üretmek için kulla­nılan bir kaynak. Yağmur ya da kar sularının toprağa karıştıktan sonra­ki yolculuğu insanoğluna bu sürdü­rülebilir enerji kaynağını sunuyor. Bu sular için, tektonik kırıklardan ilerleyen magma faaliyetleri bir ısı kaynağı oluşturuyor. Meteorik sular derinlerde ısındıktan sonra rezervu­ar görevi gören kayaçlar içinde biri­kiyor. Bu suların bir kısmı genleşme ve basınç artışı sonucu fay hattı bo­yunca yükseliyor ve yüzeye ulaşa­rak jeotermal kaynakları meydana getiriyor. Bir kısmıysa yüzeye ula­şamadan rezervuar kayaların içinde hapsoluyor.

5

6 Bu kaynak aslında tabii ki hiç de yeni değil;
insanlık binlerce yıldır yeryüzüne ulaşan termal suları, şifa ya da ısınmak için kullana geldi. Ancak 19. yüzyıl boyunca yapılan araştırmalar İtalya’nın Larderello bölgesinde nihayete erdiğinde, bu kaynakların da kaderi değişti.

7 Fotoğraflar, John W. Lund, Jeotermal Enerjinin 100 yılı makalesinden alınmıştır.
Bu kasabada 1904 yılında jeotermal kaynakların buharından elektrik elde edildi ve yüksek ısıların elekt­rik kaynağı olarak kullanılabileceği kanıtlanmış oldu.  Prens Ginori Conti ve 10 kW deneysel enerji santrali, larderollo, İtalya, 1904 Larderello’daki jeotermal enerji santrali Bugün, 2005

8 1950’lerde  daha çok miktarda ve daha sıcak su için başlayan sondaj çalışmalarına başlandı. 1950’lerde Wairakel, Yeni Zelanda’da Sondaj Çalışması

9 1974 petrol krizinden sonra alterna­tif enerji kaynağı arayışı dahilinde küresel bir “dünyanın merkezine yolculuk”a dönüştü. Bu yolculukta ortalama olarak aşağıya doğru her 30 metrede bir, sıcaklığın bir derece yükseldiği fark edildi. Böyle bir or­talamanın varlığı aslında jeotermal enerjiyi bir anlamda dünyanın en demokratik enerji kaynağı haline getiriyor. 

10 JEOTERMAL KAYNAKLAR ÜÇ GRUBA AYRILIYOR:
1) Düşük (20-70°C) 2) Orta (70-150°C) 3) Yüksek (150°C’den yüksek)

11 YERALTINDAN ELDE EDİLEN BU SULAR NASIL KULLANILIYOR ?
DÜŞÜK (20-70°C) Sera, ahır ve kümes Hayvancılığı Mantar yetiştirme Balneolojik hamamlar Toprak ısıtma, yüzme havuzları Balık çiflikleri

12 YERALTINDAN ELDE EDİLEN BU SULAR NASIL KULLANILIYOR ?
ORTA (70-150°C) Bayer’s Metodu ile alüminyum eldesi Koservecilik, çiftlik ürünlerinin kurutulamsı Şeker endrüstrisi, tuz ensrüstrisi Dislitasyonla temiz su eldesi Çimento kurutmacılığı

13 YERALTINDAN ELDE EDİLEN BU SULAR NASIL KULLANILIYOR ?
YÜKSEK (150°C ve üzeri) Elektrik üretimi Yüksek konsantrasyonlu Solüsyonların eldesi Ağır su ve hidrojen sülfür eldesi Kereste kurutmacılığı

14 JEOTERMAL ELEKTRİK ÜRETİMİNDE ZİRVE: ABD
Bu enerjiyi dünyada 24 ülke kullanmaktadır. Totalde 12600MW sahiptir. 2020’de MW olacağı tahmin edilmektedir.

15 Konum olarak Kaliforniya’da buluna The Geysers jeotermal üretim kompleksi 3450 MW kapasiteye ve 78 kilometrekare alana sahiptir. İlk başlarda kaplıca ve termal olarak kullanılmıştır. 900 MW aktif üretime sahiptir

16 DÜNYA SIRALAMASI ABD KENYA (dünya pazarının en hızlı gelişenlerinden, 594MW) İZLANDA (konutların %90’ı jeotermal kaynaklarla ısınıyor. 650 MW) FİLİPİNLER (1080 MW ile dünyada en büyük 2. kapasitesine sahip) ENDONEZYA(1340 MW) MEKSİKA (1017 MW) YENİ ZELENDA İTALYA (916 MW2lık kapasiteye shaiptir.)

17 TÜRKİYE’DE JEOTERMAL KAPASİTE
Ülkemizin her tarafına yayılmış 1000 adet civarında doğal çıkış şeklinde değişik sıcaklıklarda birçok jeotermal kaynak mevcuttur. Ülkemizin jeotermal potansiyeli teorik olarak MW’tır. ( ( Maden Tetkik ve Arama )

18

19 JEOTERMAL KAYNAKLARIMIZIN %90’I DÜŞÜK VE ORTA SICAKLIKLI OLUP
doğrudan uygulamalarda Isıtma Termal turizm Minarel eldesi Kurutmacılık vs. % 10’u dolaylı uygulamalar (elektrik enerjisi üretimi) için uygundur.

20 JEOTERMAL ENERJİ UYGULAMALARINDA İLK ELEKTRİK ÜRETİMİ
1975 yılında MTA tarafından kurulan Kızıldere Santrali’dir

21 1990’LI YILLARDAN 2004 YILINA KADAR
Jeotermal enerji uygulanan politikalardan dolayı durma noktasına gelmiştir. 2005 yılından itibaren mevcut kaynakların geliştirilmesi ve yeni kaynak alanlarının aranması çalışmalarına ağırlık verildi.

22 2008 YILINDA Jeotermal Kaynaklar ve Doğal Mineralli Sular Kanunu’ nun yürürlüğe girmesi ve özel sektörün de jeotermal arama, geliştirme ve yaptırım çalışmalarında devreye girmesiyle, ülkemiz toplam jeotermal ısı kapasitesi (görünür ısı miktari) MW’a ulaşmıştır.

23 2008 YILINDAN BUGÜNE KADAR 16 adedi elektrik üretimine uygun toplam 100 adet saha ihale yoluyla yatırımcıya devredilmiştir. MTA taarafından açık ihale usulü ile yaptırımcıya devredilen jeotermal kaynaklarda yaplan yatırımlarla , ekonomik ve istihdama çok büyük katkı sağlayan sektör haline gelmiştir.

24 2002-2017 TÜRKİYE JEOTERMAL UYGULAMALARI KARŞILAŞTIRILMASI
Elektrik üretimine uygun saha sayısı 2002 yılında 16 adet iken 2017 yılında 25 adete yükselmiştir. Sera ısıtması yılında 500 dönüm iken 2017 yılında 3931 dönüme yükselmiştir. (%686 artış) Konut ısıtması 2002 yılında konut iken 2017 yılında 114ç567 konuta yükselmiştir. (%281 artış)

25 2002-2017 TÜRKİYE JEOTERMAL UYGULAMALARI KARŞILAŞTIRILMASI
Elektrik üretiminde kurulu güç 2002 yılında 15 Mwe iken 2017 yılı Kasım ayı itibariyle 1052 Mwe’e yükselmiştir. (%7000 artış) Ülke görünür ısı kapasitesinde 2002 yılında 3000 MWt iken 2017 yılında Mwt’ yükselmiştir. (%416 artış)

26 SAĞLIK VE ÇEVRE Yüksek ısıdaki akışkanlar, jeolojik ortam­lardan geçerken eriyebilen her mi­nerali içine alarak ilerler. Akışkan yüzeye çıktığında içinde siyanür, arsenik ve bor barındırabilir. Ve ka­nunen yeraltına reenjekte edilmesi gereken akışkanlar, kullanım son­rası derelere verildiğinde, bu mine­raller tarım için ölümcül bir sonuç doğurabilir; akıntılar tarım alanları­nın verimsizleşmesine neden olabi­lir.

27 SAĞLIK VE ÇEVRE Jeotermal kaynakların çevreye sıfır zararı olması beklenir. Ancak maliyetten kaçınmalar nede­niyle rezervuar bakımının, yani kul­lanılan akışkanın reenjeksiyonun yapılmayışı, bunun yerine kullanı­lan akışkanın doğaya salıverilmesi su kaynaklarımızın ve akarsularımı­zın kirlenmesine ve dolayısıyla zirai çalışmalarda bitkilerin olumsuz et­kilenmelerine sebep oluyor

28 REENJEKSİYON JEOTERMAL ENERJİNİN VAZGEÇİLMEZİ
Jeotermal enerji santrallerinde, sistemden çıkan ısısını kaybetmiş suyun, yeraltındaki sıcak su rezervini soğutmaması amacıyla suyun akış yönü dikkate alınarak fayın son kısımlarına açılan kuyulardan aşağı verilmesi işlemidir.

29 MEVCUT YASADAKİ BİR MADDE
Suların reenjeksiyonu konusunda maliyeti nedeniyle buna yanaşma­yan firmalar için bir fırsata dönüşü­yor. Yasada “Çalışmalar reenjeksi­yonun mümkün olmadığı sonucunu veriyorsa… çevre kirlenmesini önle­yecek tedbirler alınarak deşarj yapı­lır” şeklinde yer alan ve suiistima­le açık olan bu madde, firmaların suları derelere bırakmasına imkan tanıyor.

30 AVANTAJLAR Çevre dostu enerji kaynağıdır, Dışa bağımlılığı yoktur,
Elektrik üretimi için fosil yakıtlara ihtiyaç duyulmaz, Verimleri çok yüksektir, Jeotermal enerji yer altından elde edildiği için yatırım maliyeti düşük olan bir enerjidir.

31 DEZAVANTAJLAR Yapılarında zararlı kimyasallar barındırır,
Hazırlık ve araştırma maliyetleri yüksektir, Jeotermal kaynaklardan çıkan sıvı maddeler, genellikle kirlilik yaratır, Bazı durumlarda verimsiz olabilir, Jeotermal sistemlerin yerleşim alanlarına yakın olması gerekir, Sondaj makineleri kurulacağı için geniş bir alana ihtiyaç vardır

32 MAKALELER Yenilenebilir Enerji Kaynakları Arasında Jeotermal Enerjinin Yeri ve Türkiye Açısından Önemi -Özlem Candan KÜLEKÇİ JEOTERMAL ENERJİNİN ÇEVRESEL ETKİLERİ- AYDIN Nisan 2015 JEOTERMAL ENERJİ VE TÜRKİYE- FATMA ÇANKA KILIÇ, MEHMET KESKİN KILIÇ -2013 DÜNYADA VE TÜRKİYE’DE ENERJİ DURUM – GENEL DEĞERLENDİRME- ERDEN KOÇ, MAHMUT CAN ŞENEL, 2013)

33 KAYNAKLAR (Uyuyan Isıyı Uyandırmak- Berkan Özyer) (Mega Yapılar: Jeotermal Enerji - National Geographic)