KOLON KANSERİ ÖNLENEBİLİR Mİ??

... konulu sunumlar: "KOLON KANSERİ ÖNLENEBİLİR Mİ??"— Sunum transkripti:

1 KOLON KANSERİ ÖNLENEBİLİR Mİ??
Kimler Kolonoskopi Yaptırmalı?? Doç.Dr.Bülent Yaşar Başkent Üniversitesi Gastroenteroloji Bilim Dalı

2 Hücreler dokuları, dokular organları oluşturur.
Hücreler büyür, gelişir, bölünerek çoğalır. Yaşlanır, ölür. Yeni hücreler bunların yerini alır. Planlı ve kontrollü ölüm «APOPİTOZ»

3 Genetik ve çevresel karsinojenlere maruz kalma sonucunda bazı hücreler planlı ölümden kaçar.
Otonomi (bağımsızlık) kazanır. Önce doku ve bulundukları organı ele geçirir. Uzak organlara yayılmaya başlar (metastaz)

4 İyi Huylu Tm Kötü Huylu Tm
Nadiren hayati tehlike oluşturur. Alındıktan sonra yeniden oluşmaz, büyümez. Etrafındaki dokuya genellikle zarar vermez. Vücudun diğer bölgelerine yayılmazlar. Çıkartılabilir,yeniden oluşabilir (nüks). Komşu organ ve dokulara yayılıp zarar verirler. Kan ve lenf yoluyla uzak organlara yayılıp zarar veren yeni tümörler oluşturabilir.

5 Kanser, 2015 yılı içerisinde 49. 946 erkek, 27
Kanser, 2015 yılı içerisinde erkek, kadının ölümüne neden olmuştur

6 Kolon kanseri; Tüm dünya’da 3. en sık karşılaşılan tm. Her yıl ortalama 1 milyon yeni olgu Her yıl 500 bin ölüm %90’ı 50 yaş üstü Ortalama yaş 60-65 En sık bağırsağın sol kısmında, giderek sağ kolon kanserlerinde artış

7

8

9

10

11

12 1. Polip zemininde gelişenler 2. Kalıtsal kolorektal kanserler
Kolon ve rektum kanserlerinin %80’i sporadik, %20’si ailesel yani kalıtsaldır. 1. Polip zemininde gelişenler 2. Kalıtsal kolorektal kanserler Familyal adenomatozis koli (FAP) Zayıf FAP Familyal kolorektal kanser (Lynch Send.) Herediter Nonpolipozis Koli (Lynch II)

13

14

15

16

17

18 Risk Faktörleri Kalıtsal Risk Faktörleri
Birinci derece akrabalarda kolon ca Genetik Hastalıklar Geçmişte polip öyküsü Ailede polip öyküsü

19

20 Çevresel ve diyete bağlı risk faktörleri
♂ > ♀ Sedanter yaşam Hayvansal yağ tüketimi Direkt ateşte pişmiş et ve tütsülenmiş gıda Obezite İşlenmiş gıda, karbonhidrat tüketimi Sigara, alkol

21 İnflamatuar barsak hastalığı öyküsü
Diabet Safra kesesi operasyonu?? Üreterosigmoidostomi Pelvik radyoterapi öyküsü Akromegali Kendisinde ve ailesinde meme, yumurtalık ve rahim kanseri

22

23 Koruyucu Faktörler Düzenli fiziksel aktivite
Taze sebze ve meyve (lifli gıdalar) Ca Folik asit, selenyum , vitamin C, D, E Beta karoten, indoller Aspirin ve NSAİD

24 Post menapozal hormon kullanımı
Kolesterol ilaçları Probiyotikler

25 400 BC Hippocrates ‘Death sits in the bowel’ “bad digestion is at the root of all evil”

26 Probiyotikler Probiyotik terimi ‘Yaşam için’ anlamına gelir ve Yunanca’dan türetilmiştir. Kavram, 20 yy başlarında Nobel ödüllü Mikrobiyolog Elie Metchnikoff’un, laktik asit bakterilerinin yoğurt ve peynir şeklinde tüketilmesinin, sindirim sistemi sağlığını iyileştirdiği ve yaşamı uzattığını gözlemlemesine dayanmaktadır.

27 Probiyotik tanım ‘Yeterli miktarda alındığında, insan mikrobiyotasını düzenleyerek, sağlığına olumlu katkıda bulunan, canlı mikroorganizmaları içeren destek ürünlerinin genel adı’ Ekşitilmiş süt ürünleri, kefir, kımız, dahi, leben vb. klasik probiyotik kavramı gelişmesinden çok önce, eski tedavi kitaplarında yer alan doğal probiyotik ürünlerdendir.

28 Başlıca kullanım alanları; iltihabi barsak hastalıkları (crohn ve ülseratif kolit), enfeksiyöz (mikrobik) ishaller, antibiyotik kullanımı sonrası gelişen ishaller, seyahat ishalleri, gıda alerjileri, laktoz intoleransı, Helikobakter pylori tedavisi, vajinozis, atopik egzema, irritabl barsak sendromu (huzursuz bağırsak)’dur. Bağırsak metabolik aktivitesinde yaptığı değişiklikler ve bağışıklığı güçlendirici etkisinden dolayı kolon kanseri riskinin azalttığına dair bilimsel veriler giderek artmaktadır.

29 Hedef YAĞDAN FAKİR, LİFTEN ZENGİN DİYET DÜZENLİ EGZERSİZ
İDEAL VÜCUT KİLOSU

30 Semptomlar Tümörün yerine göre değişir. Karın ağrısı
Bağırsak alışkanlıklarında değişiklik Kanama Dışkı incelmesi Kilo kaybı Halsizlik

31 Makatta dolgunluk Acil tuvalet ihtiyacı Kansızlık (Demir eksikliği)

32

33 Tanı-Tarama Kolon kanserlerinin çoğu adenomatoz polip zemininde gelişmektedir. Taramada amaç; polipleri erken dönemde saptamak, çıkarmak ve böylece kanser gelişimini önlemektir.

34 Kimler taranmalı? 50 yaşın üzerinde tüm kadın ve erkekler şikayeti olmasa dahi kolonoskopi yaptırmalıdır.

35

36 Kolonoskopi 10 yılda bir + Yılda bir GGK (FIT Yöntemi)
1.Seçenek Kolonoskopi 10 yılda bir + Yılda bir GGK (FIT Yöntemi)

37 2. Seçenek CT Kolonografi 5 yılda bir + GGK + Fekal DNA 3 yılda bir Sigmoidoskopi 5-10 yılda bir

38 Kapsül kolonoskopi 5 yılda bir
3.Seçenek Kapsül kolonoskopi 5 yılda bir

39 75 yaşına dek düzenli taramasını yaptıran ve bir patoloji saptanmamış hastalarda tarama sonlandırılır. Hiç tarama yaptırmamış kişilerde 85 yaşına dek tarama yapılabilir.

40 Risk Gruplarında Tarama
Ailede Kolon kanseri öyküsü veya 1.derece akrabalarda ileri adenom varlığı(60 yaş altı) Herhangi yaşta 2 birinci derece akrabada yukarıdakilerin varlığı

41 40 yaş veya en erken tanıdan 10 yıl önce başlamak üzere 5 yılda bir kolonoskopi

42 40 yaşında tarama başlar, ortalama risk gibi takip
60 yaş üstü birinci derece akrabada kolon kanseri veya ileri polip tanısı 40 yaşında tarama başlar, ortalama risk gibi takip

43 1-2 küçük (<10 mm), tubuler adenom
Polip Öyküsü Olanlar 3-10 tubuler adenom 1-2 küçük (<10 mm), tubuler adenom Takip; 5-10 yılda bir Takip 3 yılda bir

44 Polip Öyküsü Olanlar Takip < 3 yıl Takip 3 yıl
Bir veya daha fazla adenom ≥ 10 mm > 10 adenom (polip) Takip < 3 yıl Takip 3 yıl

45

46 KOLON KANSERİ ÖNLENEBİLİR Mİ?
EVET ÖNLENEBİLİR

47