ASCII KARAKTER KODLARI TABLOSU

... konulu sunumlar: "ASCII KARAKTER KODLARI TABLOSU"— Sunum transkripti:

1 ASCII KARAKTER KODLARI TABLOSU
CHAR 000 001 002 003 004 005 006 007 008 009 010 011 012 013 014 015 016 017 018 019 020 021 022 023 024 025 026 027 028 029 030 031 032 033 034 035 036 037 038 039 040 041 042 (nul) (soh) (stx) (etx) (eot) (enq) (ack) (bel) (bs) (tab) (lf) (vt) (np) (cr) (so) (si) (dle) (dc1) (dc2) (dc3) (dc4) (nak) (syn) (etb) (can) (em) (eof) (esc) (fs) (gs) (rs) (us) sp ! ì # $ % & ë ( ) * 043 044 045 046 047 048 049 050 051 052 053 054 055 056 057 058 059 060 061 062 063 064 065 066 067 068 069 070 071 072 073 074 075 076 077 078 079 080 081 082 083 084 085 086 + , - . / 1 2 3 4 5 6 7 8 9 : ; <  = >  ? @ A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V 087 088 089 090 091 092 093 094 095 096 097 098 099 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 W X Y Z [ \ ] ^ _ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z { } ~ Ç ü È ‰ ‡ Â ç ĺ Î 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 172 173 174 175 176 177 178 179 180 181 182 183 184 Ë Ô Ó ı ƒ ≈ ... Ê Δ Ù ˆ Ú ˇ Ö Ü Ş Ì Û Ò  ğ TL “ Ω ░ ▒ ▓ │ ┤ ╡ ╢ ∏ ╕ 185 186 187 188 189 190 191 192 193 194 195 196 197 198 199 200 201 202 203 204 205 206 207 208 209 210 211 212 213 214 215 216 217 218 219 220 ╣ ║ ╗ ╝ ┘ ╛ ┐ └ ┴ ┬ ├ ─ ┼ ╞ ╟ ╚ ╔ ╩ ╦ ╠ ═ ╬ ╧ ╨ ╤ ╥ ╙ ╘ ╒ ╪ ┌ █ ▄ 221 222 223 224 225 226 227 228 229 230 231 232 233 234 235 236 237 238 239 240 241 242 243 244 245 246 247 248 249 250 251 252 253 254 255 ▌ ▐ ▀ α β γ π Σ σ μ τ Ф θ δ ∞ Ø ε ∩ ≡ ≥ ≤ ⌠ ⌡ ÷ √ ■ ASCII KARAKTER KODLARI TABLOSU

2 ASCII SEMBOLLERİNİN ANLAMLARI
ACK ACKNOWLEDGE :ALINDI HT HORIZONTAL TABULATION :YATAY TABLO BEL BELL OR ALARM :ALARM IS INFORMATION SEPARATION :BİLGİ AYIRICI BS BACKSPACE :GERİYE ALMA LF LINE FEED :SATIR İLETME CAN CANCEL :KESME NAK NEGATIVE ACKNOWLEDGE :ALINMADI CR CARRIAGE RETURN :SATIRBAŞI NL NEW LINE :YENİ SATIR DC DEVİCE CONTROL :DÜZEN KONTROL NUL NUL OR ALL ZEROES :SIFIR DEL DELETE :SİLME RS RECORD SEPARATOR :KAYIT AYIRICI DLE DATA LINK ESCAPE :VERİ HATTI MERDİVENİ SI SHIFT IN :İÇERİ KAYDIRMA EM END OF MEDIUM :ORTAM SONU SO SHIFT OUT :DIŞARI KAYDIRMA ENQ ENQUIRY :SORGU SORUŞTURMA SOH START OF HEADING :MESAJ BAŞI EOT END OF TRANSMISSION :İLETİM SONU SP SPACE :BOŞLUK ESC ESCAPE :KAÇMA STX START OF TEXT :METİN BAŞI ETB END OF TRANSMISSION BLOCK :İLETİM BLOU SONU SUB SUBSTITUTE :YERİNE KOYMA ETX END OF TEXT :METİN SONU SYN SYNCHRONOUS IDLE :EŞ ZAMANLI BOŞLUK FE FORMAT EFFECTOR :BİÇİM ETKİLEYİCİ TC TRANSMISSION CONTROL :İLETİM KONTROLU FF FORM FEED :SAYFA İLERLETME US UNIT SEPARATOR :BİRİM AYIRICI FS FILE SEPARATOR :KÜTÜK AYIRICI VT VERTICAL TABULATION :DÜŞEY TABLO GS GROUP SEPARATOR :GRUP AYIRICI ASCII SEMBOLLERİNİN ANLAMLARI

3 Bilgisayarda Metin (Text) Türü Bilgilerin Saklanması: Bir metin bilgisini bilgisayar hafızasında temsil edebilmek için, bilgisayar sistemi, her harf yada sembol için bir sayısal değer atar. Hangi sembol için hangi sayının atanacağı kullanılacak kodlama sistemine bağlıdır. Neticede her harf ve sembolün bir sayısal karşılığı ve bu sayının da bilgisayar belleğinde veya depolama aygıtlarında saklanan bir ikilik sistem karşılığı vardır.

4 B Harfinin elde edilmesi
Örnek Hesaplama B Harfinin elde edilmesi Dijital karşılığı: Analog sıralaması: =

5 B Harfinin elde edilmesi
Analog sıralaması: 66 Dijital karşılığı:

6 ANAKART ( MAIN BOARD )

7 ANAKART Ana Kart Nedir Anakartın Çeşitleri
Anakart Boyutları (Form Factors) Anakart Üreticileri Anakartın Yapısı ve Çalışması Prensibi Chipset (Yonga Seti ) Veri Yolları (Sistem Bus ) Önbellek IRQ (KESME) DMA Kanalları Usb Bios Anakart Bileşenleri

8 ANAKART NEDİR? Anakart, bir bilgisayarın tüm parçalarını üzerinde barındıran ve bu parçaların iletişimini sağlayan elektronik devredir. Fiberglastan (sert bir plastik türevi) yapılmış, üzerinde bakır yollar bulunan bir levhadır. Ana kart üzerinde, mikro işlemci yuvası, bellek, genişleme yuvaları, BIOS , diğer kartlar için genişleme yuvaları ve diğer yardımcı devreler (sistem saati, kontrol devreleri gibi) yer almaktadır.

9 ANAKART ÇEŞİTLERİ XT Anakartlar AT Anakartlar ATX Anakartlar

10 XT ANAKART İlk kişisel bilgisayarlarda kullanılan ana kartlardır veya 8088 mikroişlemcileri üzerinde sabit olarak taşıyan bu ana kartın ek donanım birimi sadece 8 bit olmalıydı.

11 AT ANAKART AT anakartlar ATX anakartlara benzer fakat sadece 5 ve 12 volt güç alır. PS/2 desteği yoktur. ISA, PCI ve AGP veri yolları ile değiştirilebilir işlemci desteği sunar.

12 ATX ANAKART Kendinden önceki ana kart standartlarına göre daha fazla giriş/çıkış birimi sunar. Bellek yuvaları orta kısımda yer alır ve erişimi kolaydır. ATX ana kartları kullanmak için ATX kasalar gerekir. İşletim sisteminin özelliklerine göre güç yönetimi düzenlenebilir. Örneğin Windows işletim sistemi kapatıldığında bilgisayarın otomatik olarak kapatılması sağlanabilir.

13 Pentium2 işlemci ile birlikte ilk kez piyasaya sunulmuş ATX standardı da sürekli olarak geliştirilerek günümüzde hala popüler olarak kullanılan standartlardandır. ATX anakartın özellikleri şunlardır: • ATX kasaların geniş olması nedeniyle ATX anakartlar çok daha kolay monte edilebiliyorlar. • ATX anakartlarda bulunan seri ve paralel port kabloları artık yok, çünkü portların tümü ATX anakart üzerinde monteli halde geliyor. Bu durum da montajı kolaylaştıran başka bir etken. • ATX anakartlarda mikroişlemci soketi arka tarafa tam olarak güç kaynağının altına geliyor. Güç kaynağı fanı da mikroişlemciye üfleyecek şekilde monte edilmiştir. Bu da mikroişlemcinin ikinci bir fana ihtiyaç duymamasını sağlıyor. Ayrıca, bu üflemeden bellek modülleri de yararlanıyor. • ATX anakartlar sadece ATX kasalarda kullanılabiliyorlar, çünkü güç kaynağı bağlantı soketleri de kendilerine özeldir.

14 • ATX anakartlar, çok önemli bir yenilik daha getiriyor, güç kaynağı ve anakart arasındaki Power On/Off durumlarını, BIOS ve işletim sistemi ile birlikte yöneterek, işletim sistemini kapattığınızda bilgisayar da otomatik olarak kapanıyor. Bu seçeneği kullanabilmeniz için ATX kart üzerinde bulunan BIOS'ta Power Management seçeneğini açık tutmalısınız • ATX anakart ve kasaların diğer bir yeniliği ise açma-kapama anahtarının eskisi gibi olmayışı. Anakart üzerinde bulunan bir sokete ön panelden gelen iki kabloyu takarak kasanın güç kaynağını kumanda ediyorsunuz. Yani anakart olmadan güç kaynağı çalışmıyor. Güç kaynağının bu şekilde çalışması da yine ATX standardı ile getirilen, anakart güç kablosundan geliyor. • ATX anakartlar enerji harcama konusunda da AT teknolojisinden ileridedir • ATX anakartlar üzerindeki diğer farklılıklardan birisi de klavye ve fare konnektörlerini PS2 standardında olmasıdır. Ayrıca ATX anakart üzerinden bulunan PS2 fare girişi sayesinde, seri iletişim portlarından biri başka amaçlar için kullanılabiliyor.

15 ANAKART BOYUTLARI (Form Factors) Ana kartlar şu form standartlarına göre üretilmektedir: ATX MicroATX FlexATX BTX Hızlı gelişen teknoloji ana kartlar üzerine sürekli yeni bileşenler eklemektedir. Günümüzde en çok ATX ve MicroATX formları kullanılmaktadır.

16 ANAKART ÜRETİCELERİ Birçok firma çeşitli özelliklere sahip anakartlar üretmektedir. Ana kart üreticileri her bütçeye uygun ana kartlar üretmektedir. ASUS; MSI; Gigabyte önde gelen anakart üreticileridir. Bu firmaların yanında ECS, USI, DFI, ABIT, SOYO, SHUTTLE, EPoX, Chaintech, BIOSTAR ve INTEL firmalar da anakart üretmektedir.

17 ANAKARTIN ÇALIŞMASI Ana kartların temel görevi: üzerinde olan birimler ve genişleme yuvalarına takılacak birimler arasında veri akışını sağlamak. Ana kart, insanların sinir sistemi gibi birimlerin çalışmasını düzenlemek ve kontrol etmekle görevlidir. Anakart üzerindeki tüm birimlerin yonga seti(chipset) adı verilen entegre devrelere bağlıdır. Anakart bileşenleri, veri taşıyıcı yol (BUS) adı verilen iletken hatlarla veya doğrudan yonga setine bağlıdır. Anakart üzerindeki iki temel yonga seti farklı birimlerin çalışmasını kontrol eder. Ayrıca sistemin bir düzen içinde çalışmasını sağlayan saat frekansı sinyali de osilatör devreleri tarafından farklı frekanslarda üretilerek gerekli birimlere giriş olarak verilir.

18 ANAKARTIN YAPISI A AD1885 ses kodlayıcısı M IDE konnektörleri
B Intel 82562ET PLC aygıtı (opsiyonell) N Yardımcı güç konnektörü (opsiyonel) C AGP konnektör (AGP Pro50 konnektör(opsiyonel)) O SMSC LPC47M142 I/O kontrolcüsü (SMSC LPC47M132 I/O kontrolcüsü (opsiyonel)) D Arka panel konnektörleri P Ön panel konnektörü E +12 V güç konnektörü (ATX12V) Q Batarya F Intel MCH (Kuzey Köprüsü) R Hoparlör G mPGA478 işlemci soketi S Intel 82802AB 4 Mbit FWH H Donanım monitörü T Intel 82801BA ICH2 (Güney Köprüsü) I RAMBUS Bankası 0 (RIMM1 ve RIMM2) U NEC mPD USB 2.0 ana kontrolcüsü (opsiyonel) J RAMBUS Bankası 1 (RIMM3 ve RIMM4) V PCI bus'a kartlar eklemek için slotlar K Güç konnektörü W CNR konnektörü (opsiyonel) L Disket sürücüsü konnektörü

19 CHİPSET (Yonga Seti)

20 MARKALARINA GÖRE CHİPSET ÇEŞİTLERİ İntel Chipsetleri Sis Chipsetleri Via Chipsetleri AMD Chipsetleri

21 Sistem Bus Sistem Bus , işlemci, RAM ve L2 önbelleği birbirine bağlar
Sistem Bus Sistem Bus , işlemci, RAM ve L2 önbelleği birbirine bağlar. Diğer I/0 bus da bu yol üzerinden işlemciye giriş/çıkış yapar. System Bus kullanılan işlemciye göre farklılık gösterir. İşlemcinin tipi system bus'in genişliğini ve hızını belirler. Ne kadar hızlı System bus kullanılırsa sistemin hızı ve diğer parçalarla haberleşmesi de o derecede artar. Eski bilgisayarlarda kullanılan 486 işlemciler 25 MHz bus hızına sahipken, Pentium işlemciler bu hız barajını 66 MHz'e yükselttiler. Pentium II ve Pentium III işlemcilerde bu hız 100 MHz ve 133 MHz hızına kadar yükseltmiştir. Ancak bu hızda çalışabilmek için 100 MHz destekli PC100 SDRAM ve 133 MHz RDRAM kullanılması gerekmektedir. I/O (Input/Output) Bus Bilgisayarın dış dünyayla ve kullanıcısıyla iletişimini sağlayan tüm giriş/çıkışlar bu yolla yapılır. Klavye, fare, ses kartı, ekran kartı, modem, monitör, disk/disket sürücüleri bu yolla anakarta bağlanırlar. Günümüz bilgisayarlarında dört farklı I/0 bus çeşidi yer alır.

22 Bunlar ISA , PCI , USB ve AGP 'dir. ISA bus en eskisi ve en yavaşıdır
Bunlar ISA , PCI , USB ve AGP 'dir. ISA bus en eskisi ve en yavaşıdır. 16 bit iletişim kullanan kartlar tarafından kullanılır. Bu kartlar ethernet kartları, ses kartları ve faks-modemlerdir. PCI bus, daha hızlı olan güçlü bir veri aktarım yoludur. 64 bit veri aktarımı yapar. Ekran kartları, ses kartları, modemler, ethernet kartları, SCSI kontrol kartları ve başka bir çok kart bu yolu kullanır. USB (Universal Serial Bus) bus En yeni veri aktarım yoludur. Web kameraları, Infra Red port'lar, tarayıcılar ve yeni üretilen bazı ekipmanlar bu yolla bağlanırlar. AGP (Accelerated Graphics Port): Sadece yeni geliştirilen ekran kartları sisteme bağlamak için kullanılır. Günümüzdeki bilgisayarlar 66 MHz bus hızında çalışırlar. Bu yüksek hız anakart üzerinde bir çeşit elektronik gürültüye ve bazı problemlere yol açar. Genişleme kartlarına ulaşımda bu hız yüksek ve hızlıdır.

23 ÖNBELLEK Bugün PC'lerde kullanılan tüm donanımlar 15 yıl öncesine göre çok daha hızlı. Ama her bir donanım bileşeninin hızı eşit ölçüde artmadı. Örneğin işlemcilerdeki performans gelişimi, sabit disktekilerden kat kat daha fazladır. İşlemci ve bellek çok hızlı olsa da yavaş kalan bir sabit disk ile bu performans artışını tam anlamı ile yaşamanız mümkün değildir. Tabii bunu önlemek için bazı ara çözümler geliştirildi. Bir PC'de çeşitli bellek kademeleri vardır: birincil önbellek (L1 cache); ikincil önbellek (L2 cache); sistem belleği (RAM) ve sabit disk veya CD-ROM. İşlemci bir bilgiye ihtiyaç duyduğunda önce en hızlı bellek türü olan L1 önbelleğe bakar. Bilgi orada varsa gecikme olmaksızın bu bilgileri alır ve işler. L1 önbellekte yoksa L2'ye bakar ve buradaysa nispeten küçük bir gecikme ile bilgileri alır. Orada da yoksa önbelleğe göre daha yavaş kalan sistem belleğine, yine yoksa en yavaşları olan sabit diske veya CD-ROM vb. bilginin geldiği cihazlara bakar.

24 L1 önbellek en hızlısıdır ve günümüz PC'lerde doğrudan işlemci üzerinde yer alır. Bu önbellek genelde küçüktür (genelde 64K'ya kadar; Pentium III, Pentium II ve Celeron işlemcilerde 32K; AMD K6-2 ve K6-3 işlemcilerde L2 önbellek biraz daha yavaş ama biraz daha büyük olabilir. Pentium II ve III'lerde boyutu 512K'dır ve işlemci ile işlemci hızının yarı hızında haberleşir. İlk Celeron'larda yoktu; günümüz Celeron'larında boyutu 128K'dır ve işlemciyle aynı hızda haberleşir. AMD K6-2'lerde işlemci üzerinde değil, anakart üzerindeki bir yuvada 2GB'a kadar L2 önbellek bulunabilir ve veriyolu hızında (66 veya 100 MHz) haberleşir. AMD K6-3'de 256K önbellek bulunur ve işlemci ile aynı hızda haberleşir. AMD K6-3 L1 ve L2 önbelleği üzerinde bulundurduğu, aynı zamanda kullanıldıkları anakartlarda da sistem veriyolu hızında çalışan bir önbellek daha bulunduğu için 3. seviye (L3) önbelleği literatüre sokmuştur.

25 IRQ (KESME) : (Inrerrupt Request) Türkçesi "kesme"; yani işlemci bir işle meşgulken, bilgisayarın bir yerinden başka bir donanımdan işlemciye şöyle bir emir geliyor: "Benimle de ilgilen!" Yani işlemcinin işini böler. Tabii işlemci aynı anda çok sayıda işi birden yapabilir: Klavye ve fare kullanırken bir yandan ekrana gönderilen verileri işler, sabit diskten okuma yapar, modemin indirdiği dosyalara bakar vs. Ama işlemciye işini görmesi için ihtiyaç duyan bir aygıtın ona sinyal gönderebilmesi için özel bir hatta ihtiyacı vardır. İşte buna IRQ hattı adı verilir. PC'mizde 0'dan 15'e kadar numaralanan 16 IRQ hattı vardır. Bunlar şu aygıtlar için kullanılabilir:

26 IRQ 0: Sistem saati. IRQ 1: Klavye IRQ 2: Programlanabilir IRQ denetçisi. (Modemler, COM3 ve COM 4 portları) IRQ 3: COM 2 portu (modemler, COM 4, ses ve ağ kartları, teyp yedekleme birimlerini hızlandıran kartlar) IRO 4: COM 1 portu (modemler, COM 4, ses ve ağ kartları, teyp yedekleme birimlerini hızlandıran kartlar) IRQ 5: Ses kartı (LPT2, LPT3 - yani ikinci ve üçüncü paralel portlar - COM 3, COM 4, modemler, ağ kartları, MPEG kartları, teyp yedekleme birimlerini hızlandıran kartlar) IRQ 6: Disket sürücü denetleyicisi (teyp yedekleme birimlerini hızlandıran kartlar) IRQ 7: LPT1, yani ilk paralel port (LPT2, COM 3, COM 4, modemler, ağ kartları, ses kartları, teyp yedekleme birimlerini hızlandıran kartları IRQ 8: Gerçek zamanlı saat. IRQ 9: (Ağ kartları, ses kartları, SCSI kartları, PCI aygıtlar, yeniden yönlendirilen IRQ2 aygıtları) IRQ 10: (Ağ kartları, ses kartları, SCSI kartları, PCI aygıtlar, ikinci ve dördüncü IDE kanalları) IRQ 11: (Görüntü kartları, ağ kartları, ses kartları, SCSI kartları, PCI aygıtlar, üçüncü ve dördüncü IDE kanalları) IRQ 12: PS/2 fare (Görüntü kartları, ağ kartları, ses kartları, SCSI kartları, PCI aygıtlar, üçüncü IDE kanalı) IRQ 13: FPU, yani matematik işlemci. IRQ 14: Birinci IDE kanalı (SCSI kartlar) IRQ 15: İkinci IDE kanalı (Ağ ve SCSI kartlar)

27 Normalde bir IRQ'yu bir aygıtın kullanması gerekir; aksi halde işlemci şaşırır, yanlış aygıta yanlış zamanda cevap verebilir. İşte buna IRQ çakışması denir. Bazen Windows Aygıt Yöneticisi bölümünden donanım aygıtlarının kaynak değerlerini değiştirerek, bazen kartın yerini değiştirerek bu sorun çözülebilir (tüm genişleme yuvaları doluysa bazen de çözülemeyebilir). Aslında PCI Steering adı verilen bir yolla bir IRQ'nun iki PCI aygıt tarafından kullanılması mümkündür. Ama bunun için aygıtın ve sürücülerinin bu işlemi desteklemesi gerekir. DMA KANALLARI Doğrudan bellek erişim (Direct Memory Access) kanalları sistem içinde çoğu aygıtın doğrudan bellek ile veri alış verişi için kullandığı yollardır. IRQ'lar kadar "ünlü" değillerdir, çünkü sayıları daha azdır ve daha az sayıda donanımda kullanılırlar. Bu yüzden de daha az soruna yol açarlar. Eski PC'lerde işlemci neredeyse her şeyi üstlenirdi; tabii, tüm donanım aygıtlarına veri göndermek ve onlardan veri almak işini de. Ancak bu pek verimli olmazdı; işlemci veri transferi ile ilgilenmekten başka işlemleri doğru dürüst yerine getiremezdi. DMA sayesinde bazı aygıtlar kendi aralarında veri transferi yapıp bu yükü işlemcinin üzerinden aldılar. DMA kanalları normalde yonga setinin bir bölümünü oluşturur. Bir PC'de 8 DMA kanalı bulunur ve 0'dan 7'ye kadar numaralandırılır. DMA'lar genelde ses kartları, disket sürücüler, teyp yedekleme birimleri, yazıcı portu (LPT1), ağ ve SCSI kartları, ses özelliği olan modemler tarafından kullanılırlar.

28 BIOS BIOS (Basic Input/Output System = Temel Giriş/Çıkış Sistemi): Sadece okunabilir bellek (ROM) üzerine yazılmış bir yazılım olan BIOS, anakartımızın özelliklerini yönetebilmemiz ve diğer donanımlar arasında bağ kurması için görev yapar. BIOS kalıcıdır. Kalıcı olmasının bir sebebi ise, her defasında PC'nizi açtığınızda BIOS’un işlem yapmasıdır. İşletim sistemi ile diğer donanımlar arasında bir bağ kurmaya olanak sağlar. BIOS, bir yazılım olduğundan, anakartın dengeli, performanslı çalışması için kullanıcılara ayar yapma olanağı sunar. Bios Çeşitleri Farklı markaların ürettikleri BIOS'lar vardır. Bunlar AWARD, AMI ve Phoenix BIOS' tur. Phoenix BIOS ile AWARD BIOS birleşerek bazı ana kartlarda ikisinin ortak ürünü olan BIOS'lardan kullanılmaya başlanmıştır.

29

30 BIOS Nedir? BIOS (Basic Input Output System), giriş ve çıkış aygıtlarını kontrol ederek sistemin açılmasını sağlar. BIOS, kalıcı bir yazılım olup ROM bellekte saklanır. Anakart’ın birçok özelliğini kullanmamıza olanak sağlayan yazılım, sistem ve donanımlarımız arasında bağlantı kurar.

31 BIOS'un Görevleri Nelerdir
BIOS'un Görevleri Nelerdir? ►RAM, ekran kartı gibi donanımları açılışta (BOOT) test eder. ►Donanımların voltaj düzeylerini ayarlar. ►Sistemi hard disk dışında bir sistemde çalıştırmak için başlangıç sürücüsünü belirlemeye yarar. ►Donanımların frekans ayarlarını yapar. ►Kullanılmayan donanım parçalarını kapatmamıza olanak sağlar.

32 BIOS Setup Nasıl Açılır?
Açılış tuşu bilgisayardan bilgisayara farklılık gösterebilir. Genellikle “F2”,“F10”,“DEL” tuşları kullanılarak  açılır. Bu menü ile Ana karttaki istediğimiz değişiklikleri gerçekleştirebiliriz. Menüdeki ayarları değiştirmek için klavyedeki “+” ve “-” tuşları kullanılır. Ayarları yaptıktan sonra da çıkış (Exit) kısmında ayarlar kaydedilerek çıkış yapılır.

33

34 Piyasada en çok kullanılan BIOS markaları: ►AWARD, ►AMI, ►PHOENIX olarak sayabiliriz.

35

36 CMOS Nedir? CMOS (Complementary Metal Oxide Semiconductor), BIOS çipinde bulunan, başlatma bilgilerini içeren ve çok düşük güç tüketimi yapan bir bellektir. Bilgisayarı başlatırken BIOS, tarih, saat v.b. gibi bilgileri bu bellekten alır. Gücünü de BIOS pili olarak adlandırdığımız pilden karşılar.

37

38 Genel BIOS Menüleri: ►STANDARD CMOS SETUP ►BIOS FEATURES SETUP ►CHIPSET FEATURES SETUP ►INTEGRATED PERIPHERALS ►POWER MANAGEMENT SETUP ►PNP/PCI CONFIGURATION ►LOAD BIOS DEFAULTS ►LOAD SETUP/PERFORMANCE DEFAULTS ►SUPERVISOR PASSWORD ►USER PASSWORD ►SAVE & EXIT SETUP ►EXIT WITHOUT SAVING

39 Standart CMOS Setup ►Date/Time, sistem saati ve tarihinin ayarlandığı sekmedir. ►Hard Disk, BIOS'un Hard Disk'inizi otomatik (AUTO) ya da manuel olarak tanıtılacağı bölümdür.  ►Disk Drives, disket sürücünüzün tipini belirler. ►Halt On, BIOS test yaparken herhangi bir hata ile karşılaşırsa ne yapması gerektiğinin belirlendiği bölümdür.

40 BIOS Features Setup ►Virus Warning, Boot sektördeki virüsler için uyarı verilmesini sağlar. ►CPU Internal Cache, sistem performansını arttırmak için açık tutulabilecek bir bellektir. ►External Cache, tüm yeni anakartlarda bulunan bir özelliktir ve "ENABLED" konumunda olması gerekir. ►Quick Power on Self Test (POST), açılış testinin hızının ayarlandığı bölümdür. ►Boot Sequence, işletim sisteminin hangi sürücüden başlatılacağının karar verildiği sekmedir. ►Floppy Disk Access Control, sabit diskten diğer aygıtlara bilgi paylaşımının ayarlandığı bölümdür. ►Boot Up Floppy Seek, bilgisayar açılırken floppy sürücüsünün denetlenip denetlenmeyeceğini sorar. ►Boot Up Numlock Status, Numlock tuşunun açılışta etkin olup olmayacağı ayarlanır. ►Security Options, bu bölümde bilgisayarın açılışı için parola ayarlanır. ►Typematic Rate, bir saniyede klavyeden kaç karakter girileceği ayarlanır. ►Typematic Delay, iki karakter yazımı arasındaki gecikme süresi belirlenir. ►PS/2 Mouse Function Control, eğer mouse PS/2 portundan kullanılıyorsa mutlaka "ENABLED" yapılmalıdır. ►HDD S.M.A.R.T Capability, disk testinin yapıldığı bölümdür. ►Video ROM BIOS Shadow, ekran kartının BIOS'unu RAM'e taşır.

41 Chipset Features Setup Chipset ayarlarının değiştirildiği bölümdür
Chipset Features Setup Chipset ayarlarının değiştirildiği bölümdür. Fakat ayarların değiştirilmesi tavsiye edilmez. Çünkü anakart satılırken en ideal ayarları yapılarak gönderilir. ►VGA Shared Memory Size, ekran kartının ne kadar RAM kullanacağının ayarlandığı bölümdür. ►8/16 Bit I/O Recovery Time, Default ayarlarda bırakılmalıdır. ►Onboard PCI IDE, IDE (Tümleşik Elektronik Aygıtlar) aygıtının PCI veri yolunu kullanması için gerekli bir sekmedir. ►Data Integrity Mode, eğer belleğiniz hata düzeltmeli bir bellek ise "ECC" değilse "Non-ECC" yapılır. ►Current CPU CORE Voltage, işlemcinin çalışma gerilimi gösterilir. ►CPU Fan Speed, işlemcinin fan hızını gösterir. ►Current System Temperature, sistemdeki sensörlerin ısı değerlerini gösterir. ►CPU Temperature, işlemcinin belirlenen çalışma sıcaklığını geçtiği durumlarda uyarı vermesini sağlar. ►On Chip USB, sistemdeki USB aygıtlarını kullanmak için "ENABLED" konumunda bırakılmalıdır. ►Fan Fail Alarm, bilgisayarda bulunan fanların çalışma hızı düştüğü zaman uyarı verir.

42 Integrated Peripherals ►Power On Function, bilgisayarı nasıl açmak istediğimizi (klavye,mouse,v.b.) ayarlamamızı sağlar. ►IDE HDD Block Mode, 2 GB'tan büyük disklerde "ENABLED" konumunda olmalıdır. ►On Chip Primary/Secondary IDE, IDE 1 ve IDE 2 devrelerinin kontrolünü sağlar. ►Onboard FDC Controller, disket sürücüsünün kontrolünü sağlar. ►USB Controller, USB portlarını kontrol eder. ►USB Keyboard Setup, USB klavye izinleri ayarlanır. ►UART Mode Select, kızılötesi aygıtların kullanımına göre ayarlanabilen bir bölümdür. ►On Board FDD Controller, FDD kontrolünü sağlar. ►On Board Parallel Port, Paralel portların çalışma adresleri ayarlanır. ►PWRON After PWR Fail, bu ayar sayesinde elektrikler gidip geldiğinde bilgisayarınız kendini otomatik olarak açabilir. ►PS/2 Mouse Power On, "ENABLED" konumunda, mouse tuşuna basıldığı an bilgisayarın açılması sağlanır. ►Keyboard Power On, "ENABLED" konumunda, klavyeden herhangi bir tuşa basılması durumunda bilgisayar açılır.

43 Power Management Setup Bu bölüm bilgisayarın enerji tüketiminin ayarlanmasını sağlar. ►Power Management, bu bölüm tüm güç seçenekleri içerisinde barındırır. ►PM Control by Apm, güç yönetiminin bilgisayar tarafından yapılmasına olanak sağlar. ►Automatic Power Up, bilgisayarın ayarlanan saatlerde otomatik olarak açılmasını sağlar. ►Video Off Option, bu sekme de monitörün ne zaman tasarruf moduna geçeği ayarlanır.

44 PNP/PCI Configuration Tak-Çalıştır işletim sistemlerinin ayarlandığı bölümdür. Eğer BIOS'u kullanmak istiyorsanız bu ayar "NO" olarak kaydedilmelidir. ►PnP Os Installed, Tak-Çalıştır bir işletim sistemine sahipseniz "YES" yapınız. ►Resources Controlled By, "AUTO" ayarı önerilir. Bu ayar durumunda her veri yoluna IRQ otomatik olarak atanır. Ayarları manuel yapmak istiyorsanız uygun slotları kendiniz seçmelisiniz.

45 Load BIOS Defaults BIOS ayarlarını yanlış girerseniz ya da eski durumuna döndürmek istiyorsanız bu ayar kullanılır. Save & Exit Setup Yapılan ayarların kaydedilerek çıkış yapılmasını sağlar. Exit Without Saving Yapılan değişiklikler kaydedilmeden çıkış yapılmasını sağlar. Load Setup/Performance Defaults BIOS sisteminin optimum performansta çalışabileceği ayarları geri yükler. Supervisor Password BIOS ayarlarının tek bir kişi tarafından kontrol edilmesi için şifre belirlenen bölümdür. User Password Sadece sisteme şifre koyar, BIOS'u etkilemez.

46 ANAKART BİLEŞENLERİ ISA (Industry Standard Architecture) yılında geliştirilmiş bir bus veri yoludur. Resimde uzun ve siyah olarak görüntülenen veri yoludur. 16 adet veri aktarım bitine sahip bu veri yolunun sadece ilk bölümü kullanıldığında 8 bit olarak çalışabilmektedir. Teorik olarak saniyede 8 Megabit transfer yapabilmektedir. Pratikteyse en fazla 1 ya da 2 Megabit hızında çalışabilmektedir. İlk tak-çalıştır(plug-play) standardı 1993 yılında ISA slot üzerinde çalışan kartlar için geliştirilmiştir. Bu veri yolu her seferde 16 bit veri transfer edebildiği için sistemde beklemeye neden olmaktaydı.

47 MCA 1987 yılında Micro Channel Architecture adıyla piyasaya sürülmüştür. IBM tarafından lisansı alındığı için IBM dışındaki bilgisayarlarda kullanılamamıştır. Bu yüzden de çok fazla yaygınlaşamadı. E-ISA yılları arasında bu veriyolu için ortaklık kuran 9 farklı firma (AST, Compaq, Epson, HP, NEC, Olivetti, Tandy, Wyse ve Zenith) tarafından geliştirilmiştir. Amacı IBM'in MCA'sina yanıt vererek tekel olmasını ortadan kaldırmaktı.

48 VesaLocalBus Kısaca VLB olarak da adlandırılmaktadır
VesaLocalBus Kısaca VLB olarak da adlandırılmaktadır. VLB'ler basit ve ucuz bir bus veriyolu olarak tasarlanmışlardır. 486 anakartlarda yaygınca kullanıldılar. Vesa yaklaşık 120 farklı üretici tarafından geliştirilmiştir. Çoğunlukla ekran kartları için kullanılmıştır. Ancak bu veriyolu bazı kartlarla uyum sorunları yasadığından çok fazla rağbet görmemiştir. PCI (Peripheral Component Interconnect) PCI günümüz masaüstü bilgisayarlarında kullanılan en yüksek performansa sahip yol sistemidir. PCI veri yollarının hızı 20 ile 33 MHZ arasındadır. PCI veri yolu şu an günümüz PC'lerin hepsinde bulunmaktadır. PC'ler 32 bitlik ve 64 bitlik versiyonları ile piyasada bulunmaktadır. Ana kartınızda PCI yuvaları beyaz renktedir. PCI slotları LAN, SCSI, USB ve diğer kartları desteklemektedir. PCI veri yolu tak-çalışır desteklidir.

49 AGP (Accelerated Graphics Port) Hızlandırılmış grafik port'u anlamına gelen AGP, ekran kartları için kullanılan yeni bir veri yoludur. AGP veri yolları Pentium II ve üstünü destekleyen ana kartlarda bulunmaktadır. PCI veri yolu ile aralarındaki temel fark: AGP'ler 128 KB'a varan büyük grafik dokularını (texture) ekran kartı belleğinin dışında, sistem belleğinden de yararlanarak işler.

50 PCI Express PCI Express PCI veri yolunda kullanılan paralel veri iletimi mimarisinin yerine seri çalışan ve noktadan noktaya iletişim mimarisini kullanan bir teknoloji getiriyor. İki PCI-e aygıtı bir linkle bağlanıyor ve her bir link, bir ve birden fazla yollar meydana getiriyor. Meydana gelen her yol da iki adet düşük-voltaj değerine sahip oluyor. Bu voltaj diferansiyeli de karşıt yönlerde saniyede 2.5Gb veri taşıyabilen bir sinyal çiftini oluşturuyor. Çiftlerden biri gönderme (transmitting) işini yaparken, diğeri de alma (receiving) işini yapıyor. Bant genişliğini daha da artırmak içinse, oluşturulan yolların birden fazlası paralel bir şekilde (x1, x2, x4, x8, x12, x16 veya x32 yol) iki PCI-e aygıtı arasına yerleştirilip her bir yolun ayrı ayrı sahip olduğu bant genişliğinin birleştirilmesi yoluna gidiliyor. İşte örneğin grafik kartları için kullanılan PCI Express x16 veri yolunun anlamı, "16 adet paralel yolun birleştirilerek" bu yolun sağlanması demek. Tahmin edebileceğiniz gibi sistemde en fazla bant genişliğine ihtiyaç duyan veri yolu, grafik kartlarının kullanmak zorunda oldukları veri yolları. Bu önceden AGP iken, şimdi PCI Express x16 hâline gelmiş. Bu da her yönde saniyede 4Gb'lik bir veri akışı demek.

51 IDE-ATA Port Integrated Drive Elektronics (Dahili Sürücü) : Bu port bilgisayarımıza CD-R, CR-RW, DVD-R, IDE Destekli Hard diskleri bağlamak için kullanılmaktadır. Paralel ATA olarak adlandırılan bu arabirimde veriler 40 gözlü kablolar ile iletilmekte ve aynı kablo üstüne birden fazla IDE destekli parça takılabilmektedir.

52 Sata ve Sata 2 Portları: Bu portlar ise ATA arabiriminin paralel moddan seri moda ve bazı geliştirilmeler yapılmasıyla elde edilmiştir. Veri transfer hızları çok büyük ölçüde artmakla birlikte yeni sürümde sata 2.0 ile 3.0 Gb/saniye veya 300 MB/saniye veri transferi sağlayabilmektedir. Kullanılan kablo teknolojisi ile kasa içinde daha ergonomik bir kullanım sağlanmaktadır. 4 Pin ile harddisk anakart arasında veri iletişimi sağlanmaktadır. Yakın zamanda sata 3.0 ın çıkması ile birlikte veri transfer hızı 6.0 Gb/Saniye düzeyine çıkmıştır. Bu portlar anakart işlemcilerine direkt bağlantılı değildir. Kablolardan gelen veriler öncelikle bu iletişim protokolü için özel olarak üretilen sata kontrolcü entegreleri tarafından işlenip chipsete aktarılmaktadır.

53 Güç Bağlantı Portu Kasada bulunan güç kaynağından anakarta gerekli olan gücü sağlamak için yapılacak bağlantıda kullanılacak olan porttur. Sağlam bir şekilde karta monteli olup kart için gerekli olan +5v -5v +12v güçleri buradan sağlanmaktadır.

54 USB Konnektörler Çeşitli çevre birimlerinin anakarta bağlanmasını sağlayan portlardır.

55 Sistem Panel Konnektörleri Ana kartın kullanıcılar tarafından kontrol edilmesini veya sistemin çalışma durumunun ledler ile bildirilmesini sağlayan paneldir.

56 Sistem Güç LED'i (Yeşil 3-pin PLED): Sisteme elektrik geldiğinde bu LED'in yandığı görülür. Sabit Disk Aktivite LED'i (Kırmızı 2-pin IDE-LED): Sabit diske veri yazarken ya da veri okurken IDE-LED yanar. PC Hoparlörü (Turuncu 4-pin SPEAKER): Hoparlör sistem seslerini ve uyarılarını duymayı Güç/Uyku Düğmesi: Bu konnektör, sistem güç düğmesi içindir. Güç düğmesine bastığınızda BIOS ayarlarına bağlı olarak sistem ya kapanacak ya da uyku moduna girecektir. Sistem açıkken güç düğmesine sn'den fazla bastığınızda sistem kapanacaktır. Yeniden Başlat Düğmesi (Mavi 2-pin RESET): Sistemi kapatmadan yeniden başlatmayı sağlar.

57 Dijital Audio Konektör Bu konnektörler, dijital seslerin çıkışı için kullanılır.
SPDIFOUT GND SPDIFOUT +5V

58 Fan Konnektörleri Soğutucu fanların kablosunun takıldığı konnektörlerdir. Bios ve Bios Pili Bios'da ana kartta sistem açılışında gerekli olan bilgiler ve sistemin neleri desteklediği ile ilgili bilgiler mevcuttur. Bios Pili ise ana kart üzerinde elektrik akımı olmadığı durumlarda bazı önemli bilgilerin tutulması amacıyla kullanılan çok küçük bir güce sahip pildir.

59 İşlemci - CPU Portu İşlemci kendisine gelen komut ve bilgileri uygun şekilde işleyerek çıktıları ram ve diğer gereken parçalara aktarmaktadır. Bilgilerin büyük kısmı ram üzerinde toplanacağı için bu iki parça arasında çok fazla sayıda bağlantı vardır ve genellikle birbirine yakın pozisyonda tasarlanırlar.

60 RAM Portu Bilgisayar hızını en çok etkileyen elemanlardır
RAM Portu Bilgisayar hızını en çok etkileyen elemanlardır. Sabit Disk üzerindeki bilgilerin okunması ve işlemesi ne kadar hızlı olursa olsun ekranda takılmalar ile karşılaşırız. Çünkü bir sayfadan diğerine geçerken Sabit Disk üzerindeki verinin alınıp işlenmesi, Sabit Diskin erişim süresinden dolayı gecikir. Fakat RAM'ler, üzerindeki bilgileri anında ekrana ve gerekli birimlere aktarma yeteneklerine sahiplerdir. Dolayısıyla gerekli bilgiler işlemci tarafından işlenip RAM'e aktarılır ve oradan da gerektiği zaman kullanılırlar. Örnek verecek olursak bilgisayarımızda bir program çalıştırdığımız zaman bu program harddisk üzerinden uygun şekilde işlenerek ram bellek üzerine aktarılmaktadır. Program üzerinde herhangi bir işlem yaparken aslında program ram üzerinden çalışmaktadır. Aksi taktirde herhangi bir işlemde veya sayfa değişiminde her defasında harddisk kullanılıyor olsaydı çok fazla zaman kaybımız olurdu.

61 Yukarıda resimde örnek bir 240 Pin DIMM RAM slotu - DDR2 gözükmektedir
Yukarıda resimde örnek bir 240 Pin DIMM RAM slotu - DDR2 gözükmektedir. Soket yapıları aşağıdaki gibidir; SDRAM Standartları: 72 pin SO-DIMM, 100 pin DIMM, 144 pin SO-DIMM, 168 pin DIMM DDR SDRAM Standartları: 200 pin SO-DIMM, 240 pin DIMM bu standartlar DDR2 ve DDR3 içinde kullanılmaktadır. Boyut olarak 256MB, 512MB, 1GB, 2GB, 4GB, 8 GB, 16 GB, 32 GB, 64 GB gibi standartlar vardır. Anakartların adresleme yeteneklerine bağlı olarak 16GB veri büyüklüğünde ram takılabilecek 4 slot bulunabilir. RAM’ler üzerindeki bellek entegreleri sayesinde çok büyük verileri kaydedebilirler ve sadece elektrik varken veriler üzerinde durur. Herhangi bir elektrik kesintisinde üstündeki veriler sıfırlanır. Yeni anakartlarda genellikle 4 tane DIMM slotu bulunmaktadır. DIMM slotları kullanılırken eğer elimizde iki tane ram varsa aynı bölgedeki iki slota takılmazlar. 1 tanesi sarıya takılır diğeri de ikinci sarıya takılır. 3 ram varsa işlemciye yakın olan ilk kırmızıya takılır. RAM takma işlemlerini yaparken gerekli belgeleri okumanızı tavsiye ederiz

62 Portlar Ana kartın dış birimlerle bağlantı kurduğu özel yapılardır
Portlar Ana kartın dış birimlerle bağlantı kurduğu özel yapılardır. Portların bir kısmı kasanın içindedir ve bu portlara hard disk gibi kasa içine monte edilen birimler bağlanır. Bazı portlarda kasa yüzeyinde ana karta monteli şekilde bulunur.

63 1. PS/2 Fare Portu: Yeşil renk olan bu port fareler içindir. 2
1. PS/2 Fare Portu: Yeşil renk olan bu port fareler içindir. 2. Paralel Port: 25-pin'li port konnektörlere yazıcı, scanner ve diğer aygıtlar takılabilir. 3. LAN (RJ-45) Port: Yerel alan ağlarında ağa bağlanmak için kullanılır. 4. Ses Girişi: Açık mavi renkte olan bu porta teyp, CD, DVD çalar ya da diğer ses kaynakları bağlanabilir. 5. Ses Çıkışı: Açık yeşil renkte olan bu porta kulaklık, hoparlör takılabilir. 6. Mikrofon Girişi: Pembe renkte olan bu porta mikrofon takılabilir USB Port: USB cihazlar yeni yeni yaygınlaşmaktadır. USB portlara neredeyse her tür harici cihaz bağlanabilir. Özelliği, seri ve paralel portlara göre çok daha hızlı olması ve USB aygıtlar üzerindeki yeni USB portları aracılığı ile uç uca çok sayıda cihazın zincirleme bağlanabilmesidir. 9.VGA Port: 15-pin'li VGA porta monitör bağlanır. 10. Seri Port: 9-pin'li COM porta seri aygıtlar bağlanabilir. 11. PS/2 Klavye Portu: Mor renk olan bu porta klavye bağlanır Ana kart üzerinde kasa içinden ulaşılabilen portlar da bulunur. Bunlar genel olarak iki adet IDE portu, bir disket sürücü portu, ana kart ile bütünleşikse SCSI portudur. Bu portlara takılan yassı kablolar aracılığı ile ana kartımıza sabit disk, CD sürücü, CD yazıcı, disket sürücü gibi dahili cihazları bağlarız. Bir IDE portuna bağlı kabloya, üzerindeki iki konnektör aracılığıyla iki cihaz bağlanabilir.