MÜHENDİSLİKTE SAYISAL YÖNTEMLER Optimizasyon

... konulu sunumlar: "MÜHENDİSLİKTE SAYISAL YÖNTEMLER Optimizasyon"— Sunum transkripti:

1 MÜHENDİSLİKTE SAYISAL YÖNTEMLER Optimizasyon
Yrd. Doç. Dr. Nurdan Bilgin

2 Optimizasyon: Matematiksel modeller, bir mühendislik probleminin çözümüne ulaşmak için ilgilendiğimiz sistemin veya makinanın davranışını simüle etmek için kullandığımız araçlardı; Optimizasyon ise problemin birden fazla çözümü olduğunda en iyi çözümü üretme çabamızdır. Dolayısıyla geliştirdiğimiz modelleri bu gözle incelememiz ve en iyi tasarımı elde etmek için revize etmemize olanak sağlar. Mühendis, işleri verimli şekilde yapacak sistemi kurmak ve/veya cihazı üretmek zorundadır. Bunu yaparken hem var olan kısıtları dikkate almalı, hem de maliyetleri düşük tutmalıdır. Üreteceğiniz her ne ise İşlevini yerine getirecek Fiziksel kısıtları sağlayacak Düşük maliyetli olacak

3 Örnekler Minimum ağırlık, maksimum dayanım problemleri
En uygun yörünge veya yol problemleri Tezgahların veya araç parkının bekleme ve boşta durma sürelerinin en aza indirilmesi problemi Maliyeti, arızaları en aza indirmek için planlı bakım. Minimum hurda çıkararak malzeme kesme Maliyet minimizasyonu (ağırlık, üretim zamanı, işleme süresi vb.) Beklenen ömür maksimizasyonu (verimliliği, aktarılabilecek güç, kullanım zamanı vb.)

4 Mühendislik Uygulamaları Açısından Optimizasyonun Temel Unsurları
Problemin, hedefimizi içeren bir amaç fonksiyonu olacaktır. Bir takım tasarım değişkenleri olacaktır. Bu değişkenler reel veya tamsayı olabilirler. Problemde çalıştığımız sınırlayıcı koşulları tanımlayan kısıtlar olacaktır. Bu ders kapsamında, Tek boyutlu, kısıtlamasız optimizasyon Çok boyutlu, kısıtlamasız optimizasyon Kısıtlamalı optimizasyon Konularını tartışacağız.

5 Tek Boyutlu Optimizasyon/Çok Boyutlu Optimizasyon

6 Optimizasyon: Matematiksel Tanım
Her hangi bir matematiksel modelin grafiğini çizdiğinizde, maksimum ve minimum noktalarıyla karşılaşırız. Maksimum minimumların tepe noktası, türevin sıfır olduğu optimum noktalarıdır. Birinci türev f’(x)=0 optimum noktasını belirlerken f’’(x)’de optimumun maksimum mu minimum mu olduğunu belirler. Kök belirleme ve optimizasyon bir bakıma birbirine benzer, Kök belirlemede, eğrinin ekseni kestiği noktaları buluyorduk; Optimizasyon problemlerinde ise maximum veya minimum noktalarını bulacağız.

7 Optimizasyon: Matematiksel Tanım
Bir optimizasyon problemi genel olarak şu şekilde ifade edilir. f(x)’i 𝑑𝑖(𝑥)≤ 𝑎 𝑖 i=1,2,…,m 𝑒𝑖 𝑥 = 𝑏 𝑖 i=1,2,…,p şartları altında minimum ve maksimum kılacak x’i bulun, burada x n boyutlu bir tasarım vektörü, f(x) amaç fonksiyonu, 𝑑𝑖(𝑥)’ler eşitsizlik şeklinde ifade edilen kısıtlar, 𝑒𝑖(𝑥)’ler eşitlik şeklinde ifade edilen kısıtlar ve ai ve bi sabitlerdir. Fonksiyon için herhangi bir kısıt verilmezse bu tür optimizasyon problemlerine kısıtlamasız optimizasyon denir. Kısıtlamalı problemlerde, serbestlik derecesi 𝑛−𝑚−𝑝 şeklinde bulunur. Genellikle bir çözüm elde edebilmek için 𝑚+𝑝≤𝑛 olmalıdır. 𝑚+𝑝≥𝑛 olursa bu tür problemlere aşırı kısıtlı problem denir.

8 Tek Boyutlu Kısıtlamasız Optimizasyon
Bir değişkene bağlı maksimum veya minimum bulma problemleridir. Eğer problem çok karışık değilse analitik yöntemlerle çözülebilir. Fonksiyonun türevi alınıp, türevin kökleri bulunursa bulunan değer optimum değerdir. Eğer problem, türevinin alınması zor veya türevi alındıktan sonra köklerinin bulunması zor bir problemse o zaman sayısal yöntemlere başvurulur. Yine kök bulmada olduğu gibi kapalı ve açık yöntemler vardır. Bu kapsamda üç yöntem tartışacağız. Kapalı Yöntemler Golden Bölme Yöntemi İkinci Derece İnterpolasyon Açık Yöntem Newton Yöntemi

9 Tek Boyutlu Kısıtlamasız Optimizasyon
Tek boyutlu optimizasyon problemlerindeki en önemli zorluk, lokal minumum maksimumlarla; global minimum/ maksimumların karıştırılabilecek olmasıdır. Optimizasyon problemlerinde global maksimum / minimumları ararız. Global ile lokali karıştırmamak için kullanılabilecek yollar Grafik Yolu Birbirinden farklı değerlerle aramayı tekrarlamak ve sonuçları karşılaştırmak Bulunan değerin yakın komşuluğunda aramayı tekrarlamak sonuçları karşılaştırmak.

10 Golden Bölme Araması Daha öncede ifade ettiğimiz gibi, kök bulma ile optimizasyon arasında benzerlikler vardır. Kök bulmada fonksiyonun ekseni kestiği noktaları arıyorduk. Tek boyutlu optimizasyonun hedefi ise, f(x) maksimum veya minimum yapan dönme noktasını bulmaktır. Gölden Bölme Araması (Golden Section Search) tek değişkenli bir arama yöntemidir. İkiye bölme ile kök bulmanın prensiplerine benzer prensiple çalışır. Bir aralık tanımlayacağız (xa ve xü) ancak, arada bir nokta yerine karşılaştırma için iki nokta almalıyız. Çünkü maksimumu bulmak için en az üç nokta gereklidir.

11 Aralıkların Belirlenmesi için Verimli Yol:
𝑏 𝑎 = 𝑎 𝑎+𝑏 ⟹ 𝑏 𝑎 =1+ 𝑎 𝑏 ⟹ 1 𝑅 =1+𝑅⟹ 𝑅 2 +𝑅−1=0⟹𝑅= − =0.618=Alt𝚤n Oran 𝑎=𝑅 𝑥 ü − 𝑥 𝑎 𝑥 1 = 𝑥 ü −𝑏 𝑣𝑒 𝑥 2 = 𝑥 𝑎 +𝑏 𝑥 1 = 𝑥 𝑎 +𝑎 𝑣𝑒 𝑥 2 = 𝑥 ü −𝑎

12 Aralıklar Bulunduktan Sonra Karşılaştırma
Eğer f(x1)<f(x2) ise, x1’in sağında kalan x1 ile xü arasındaki bölge atılır. Çünkü bu bölge maksimumu içermez. Bu durumda ikinci adım için x1 yeni xü olur. Eğer f(x1)>f(x2) ise, x2’nin solunda xa ile x2 arasındaki bölge atılabilir.

13 İterasyonları Durdurma
𝜀 𝑎 = 1−𝑅 𝑥 ü − 𝑥 𝑎 𝑥 𝑜𝑝𝑡 %100 Burada 𝑥 𝑜𝑝𝑡 ,o iterasyondaki optimum değerdir, yani x1 veya x2 hangisinin fonksiyon değeri daha yüksekse o içinde bulunulan iterasyon için 𝑥 𝑜𝑝𝑡 dur. Alternatif olarak x1-x2 durdurma kriteri olarak kullanılabilir. Çünkü çalışılan aralık, her bir iterasyonda R ile orantılı olarak küçülür; 𝑎=𝑅 𝑥 ü − 𝑥 𝑎 Örnek Problem: Golden bölme araması kullanarak 𝑓(𝑥)=2𝑠𝑖𝑛𝑥− 𝑥 fonksiyonunun xa=0 ile xü=4 aralığında maksimumunu bulun. Çözüm: Önce iki iç noktayı bulmak üzere altın oran kullanılır. 𝑎=𝑅 𝑥 ü − 𝑥 𝑎 𝑎=𝑅 𝑥 ü − 𝑥 𝑎 = −0 =2.472 𝑥 1 = 𝑥 𝑎 +𝑎= =2.472 𝑥 2 = 𝑥 ü −𝑎=4−2.472=1.1528

14 Örnek Problem: Sonra fonksiyon değerleri hesaplanır; f(x1)= f(2.472)=0.63 ve f(x2)=f(1.528)=1.765 Sonra karşılaştırma yapılır; Eğer f(x1)<f(x2) ise, x1’in sağında kalan x1 ile xü arasındaki bölge atılır. Bu durumda ikinci adım için x1 yeni xü olur. Eğer f(x1)>f(x2) ise, x2’nin solunda xa ile x2 arasındaki bölge atılabilir. Bu durumda ikinci adım için x2 yeni xa olur. Bu adımda f(x1)<f(x2) < olduğundan yeni xü=2.472 Adımlar istenilen hata sınırına ulaşana değin tekrarlanır

15 İkinci Derece İnterpolasyon
𝑥 3 = 𝑓 𝑥 0 𝑥 1 2 − 𝑥 𝑓 𝑥 1 𝑥 2 2 − 𝑥 𝑓( 𝑥 2 )( 𝑥 0 2 − 𝑥 1 2 ) 2𝑓 𝑥 0 𝑥 1 − 𝑥 2 +2𝑓 𝑥 1 𝑥 2 − 𝑥 0 +2𝑓 𝑥 2 𝑥 0 − 𝑥 1 Üç noktayı birleştiren sadece tek bir ikinci derece polinom vardır; Elimizde üç nokta varsa bu üç noktaya bir parabol uydurabiliriz. Daha sonra türevini alıp sıfıra eşitleyerek optimum x’in bir tahminini elde edebiliriz. Bu işlemin ardından bir dizi cebirsel manipülasyonla yukarıdaki formül elde edilir.

16 Örnek Problem İkinci derece interpolasyon kullanarak 𝑓(𝑥)=2𝑠𝑖𝑛𝑥− 𝑥 fonksiyonunun x0=0 , x1=1 ve x2=4 başlangıç tahminleri ile maksimumunu bulun. x0=0 𝑓(x0)=0 x1=1 𝑓(x1)=1.5829 x2=4 𝑓 x2 =−3.1136 𝑥 3 = 𝑓 𝑥 0 𝑥 1 2 − 𝑥 𝑓 𝑥 1 𝑥 2 2 − 𝑥 𝑓( 𝑥 2 )( 𝑥 0 2 − 𝑥 1 2 ) 2𝑓 𝑥 0 𝑥 1 − 𝑥 2 +2𝑓 𝑥 1 𝑥 2 − 𝑥 0 +2𝑓 𝑥 2 𝑥 0 − 𝑥 1 𝑥 3 = − − 0 2 −3.1136( 0 2 − 1 2 ) 2∗0∗ 1−4 +2∗1.5829∗ 4−0 −2∗ −1 =1.5055 𝑓 x3 =𝑓 =1.7691 x0=0 𝑓(x0)=0 x0=1 𝑓(x0)=1.5829 x1=1.5055 𝑓(x1)=1.7691 x2=4 𝑓 x2 =−3.1136

17 Örnek Problem Devam

18 Newton Yöntemi Hatırla: Kök bulmada kullandığımız Newton-Raphson yöntemi 𝑥 𝑖+1 = 𝑥 𝑖 − 𝑓(𝑥) 𝑓 ′ (𝑥) Yeni bir fonksiyon tanımlayalım g x = 𝑓 ′ (𝑥) olsun. Optimizasyon probleminde, g 𝑥 ∗ = 𝑓 ′ 𝑥 ∗ =0’ı arıyoruz. Dolayısıyla, 𝑥 𝑖+1 = 𝑥 𝑖 − 𝑓 ′ 𝑥 𝑓 ′′ 𝑥 yazabiliriz. Tek bir başlangıç tahmini yeterlidir. Yöntem hızlıdır, ancak ilk tahmin iyi değilse ıraksayabilir. Türev almak sıkıntı olursa, yaklaşık türev ifadeleri kullanılabilir. Iraksama problemlerini gidermek üzere hibrit yöntemler önce kapalı yöntemlerle optimum noktaya yaklaşıp ardından Newton yöntemiyle optimuma hızlıca ulaşmayı tercih ederler.

19 Örnek Problem Newton Yöntemi ve x0=2.5 başlangıç tahminini kullanarak 𝑓(𝑥)=2𝑠𝑖𝑛𝑥− 𝑥 fonksiyonunun maksimumunu bulun. 𝑓 ′ 𝑥 =2𝑐𝑜𝑠𝑥− 2𝑥 10 =2𝑐𝑜𝑠𝑥− 𝑥 5 𝑓 ′′ 𝑥 =−2𝑠𝑖𝑛𝑥− 2 10 =−2𝑠𝑖𝑛𝑥− 1 5

20 Çok Boyutlu Kısıtlamasız Optimizasyon
Çok sayıda teknik vardır ve çok şekilde sınıflandırılabilir. Bu tartışma sırasında teknikleri incelerken Türev hesabı gerektirmeyen yaklaşımlar (gradyensiz veya direkt yaklaşımlar) Türev hesabı gerektiren yaklaşımlar (gradyen veya azalan (artan) yönlü yöntemler) İki boyutlu aramaları görsel olarak ifade etmenin en somut yolu, bunu bir dağa tırmanma (maksimizasyon) veya bir vadiye inme (minimizasyon) gibi düşünmektedir. a.) Topografik harita b.) 3 boyutlu grafik.

21 Doğrudan Yöntemler Seçkisiz Arama Basit bir arama yöntemidir.
Etkisi kısıtlıdır. Bağımsız değişkenlere rastgele değer ataması ile arama yapar Matlab Kodu disp('iterasyonlar x y f(x,y)'); disp(' '); for n=1000:1000:10*1000 maxf = -1*10^9; for j =1:n x = * rand; y = * rand ; fn = y- x - 2 * x ^ 2 -2 * x * y - y ^ 2; if fn > maxf maxf = fn; maxx = x; maxy = y; end fprintf('%d %5.4f %5.4f %5.4f\n',n,maxx,maxy,maxf)

22 Doğrudan Yöntemler Benzer Değişim ve Model Aramaları
Basit bir arama yöntemidir. Etkilidir. Bağımsız değişkenlerden birini sabit tutarken diğerini artırarak ilerler. Sonra diğerinin durdurup, ilk durdurduğunu ilerletir.

23 Doğrudan Yöntemler Model Aramaları
Bu algoritmalar model yönleri kavramından yararlanır En tanınmışı Powell Yöntemi Bu doğrulara eşlenik yönlerde denmektedir. Eğer fonksiyon f(x,y) ikinci derece bir fonksiyon ise, eşlenik yönler boyunca yapılacak bir arama, sonlu sayıda adımda, başlangıç noktasından bağımsız olarak tam yakınsayacaktır. Matlab kodu için aşağıdaki linkten kodları indirebilirsiniz optimization-using-powell?focused= &tab=function

24 Gradyan Yöntemler Türev bilgilerini doğrudan kullanırlar.
Bu bölüm kapsamında Matematik Temelleri En Hızlı Artış Yöntemi İleri Gradyen Yaklaşımları konuşacağız. Bir skaler alanın yön türevi (gradyan) artımın en çok olduğu yere doğru yönelmiş bir vektör alanını verir ve büyüklüğü değişimin en büyük değerine eşittir. Örneklemek gerekirse bir odadaki zamandan bağımsız sıcaklık dağılımı düşünülebilir. Sıcaklık dağılımı skaler bir alandır ve kartezyen koordinatlarda 𝜙= 𝜙 𝑥,𝑦,𝑧 olarak gösterilebilir. Bu dağılımın yön türevi en çok ısınan yeri işaret edecektir ve yön türevi büyüklüğü de o yöndeki ısınmanın miktarını verecektir. Başka bir örnek olarak bir yokuş ele alınabilir. Yokuşa onu üstten kesen bir düzlemden bakılırsa ortaya çıkan fonksiyon yokuşun eğim profili 𝐻=𝐻(𝑥,𝑦)’i verir (basitlik için yokuşu iki boyutta düşünmek faydalı olacaktır). Bu fonksiyonun yön türevi yokuşun en dik yerini, yön türevinin büyüklüğü de bu yerin dikliğini verir. x genelleştirilmiş koordinatların kapalı gösterimi olmak üzere 𝑥=( 𝑥 1 ,⋯, 𝑥 𝑛 ) bir f(x) fonksiyonunun yön türevi 𝛻𝑓= 𝜕𝑓 𝜕 𝑥 1 ,⋯ 𝜕𝑓 𝜕 𝑥 𝑛 şeklinde gösterilir. Burada, 𝛻 del işlemcisini temsil etmektedir. Başka bir gösterim ise grad f 'tir.

25 Gradyan Yöntemler Matematik Temelleri
Gradyan işleminin jakobiyenini bulursanız Hessian matrisini bulursunuz. Hessian’i tek bilinmeyenli denklemlerdeki ikinci türev gibi düşünebilirsiniz. 𝐻= 𝜕 2 𝑓 𝜕 𝑥 𝜕 2 𝑓 𝜕𝑥𝜕𝑦 𝜕 2 𝑓 𝜕𝑥𝜕𝑦 𝜕 2 𝑓 𝜕 𝑦 2 Bu matrisin determinantı 𝐻 = 𝜕 2 𝑓 𝜕 𝑥 2 𝜕 2 𝑓 𝜕 𝑦 2 − 𝜕 2 𝑓 𝜕𝑥𝜕𝑦 2 Üç durum vardır. Eğer 𝐻 >0 ve 𝜕 2 𝑓 𝜕 𝑥 2 >0 ise, f(x,y)’nin yerel minimumu vardır. Eğer 𝐻 >0 ve 𝜕 2 𝑓 𝜕 𝑥 2 <0 ise, f(x,y)’nin yerel maximumu vardır. Eğer 𝐻 <0 ise, f(x,y)’nin eyer noktası vardır.

26 Örnek 𝐹 𝑥,𝑦 =2𝑥𝑦+2𝑥− 𝑥 2 − 2𝑦 2 fonksiyonunun gradyanını ve hessian matrisini bulunuz. 𝜕𝑓 𝜕𝑥 =2𝑦−2𝑥+2 𝜕𝑓 𝜕𝑦 =2𝑥−4𝑦 𝐻= 𝜕 2 𝑓 𝜕 𝑥 𝜕 2 𝑓 𝜕𝑥𝜕𝑦 𝜕 2 𝑓 𝜕𝑥𝜕𝑦 𝜕 2 𝑓 𝜕 𝑦 2 = −2 2 2 −4 Türevlerin hesaplanmasının zor olduğu durumlarda, sonlu fark formülleri kullanılabilir.

27 En Hızlı Artış Yöntemi Bir dağa tırmanmanın en çabuk yolu en dik yamacı bulmaktır., Her adımda gradyen hesaplamak zahmetli ve pratik değildir. Bu durumda, yol düzleşinceye kadar o yönde yürümek ardından yeni gradyan hesaplayıp yön değiştirmek mantıklı olur. Bu yaklaşıma en hızlı artış yöntemi adı verilir. Yöntem iki kısımdan oluşur. Aranacak en iyi yönün belirlenmesi Bu yönde maksimumun belirlenmesi

28 En hızlı Artış Yöntemi: Örnek
Problem: x=-1 ve y=1 ilk tahminlerini kullanarak 𝑓 𝑥,𝑦 =2𝑥𝑦+2𝑥− 𝑥 2 −2 𝑦 2 fonksiyonunu maksimum yapın. Analitik Çözüm: 𝜕𝑓 𝜕𝑥 =2𝑦−2𝑥+2=0 𝜕𝑓 𝜕𝑦 =2𝑥−4𝑦=0 Bu iki denklemin birlikte çözümünden 𝑦=1 ve 𝑥=2 bulunur. 𝐻= 𝜕 2 𝑓 𝜕 𝑥 2 𝜕 2 𝑓 𝜕𝑥𝜕𝑦 𝜕 2 𝑓 𝜕𝑥𝜕𝑦 𝜕 2 𝑓 𝜕 𝑦 2 = −2 2 2 −4 ⟹ 𝐻 =4 Böylece, 𝐻 >0 ve 𝜕 2 𝑓 𝜕 𝑥 2 <0 olduğu için fonksiyonun 𝑓(2,1) değeri bir maksimum ifade eder.

29 En hızlı Artış Yöntemi: Örnek
Sayısal Çözüm: Başlangıç tahminleri x=-1 ve y=1 𝑓 𝑥,𝑦 =2𝑥𝑦+2𝑥− 𝑥 2 −2 𝑦 2 𝜕𝑓 𝜕𝑥 =2𝑦−2𝑥+2=2∗1−2∗ −1 +2=6 𝜕𝑓 𝜕𝑦 =2𝑥−4𝑦=2∗ −1 −4∗ 1 =−6 𝛻𝑓=6i−6j Maksimumu bulmak üzere, gradyan vektörünün gösterdiği doğrultuda arama yapacağız. 𝑥𝑛𝑒𝑤=𝑥0+ 𝜕𝑓 𝜕𝑥 h=−1+6h ; 𝑦𝑛𝑒𝑤=𝑦0+ 𝜕𝑓 𝜕𝑦 h=1−6h 𝑓 𝑥𝑛𝑒𝑤,𝑦𝑛𝑒𝑤 =2 −1+6h 1−6h +2 −1+6h − −1+6h 2 −2 1−6h 2 𝑔 ℎ =𝑓 𝑥𝑛𝑒𝑤,𝑦𝑛𝑒𝑤 =−180 ℎ 2 +72ℎ−7

30 En hızlı Artış Yöntemi: Örnek Sayısal Çözüm Devam
𝑔 ′ ℎ ∗ =−360ℎ+72⟹ℎ= ℎ ∗ =0.2 İkinci Tahmin Noktamız; 𝑥𝑛𝑒𝑤=𝑥0+ 𝜕𝑓 𝜕𝑥 h=−1+6h=−1+6∗0.2=0.2 ; 𝑦𝑛𝑒𝑤=𝑦0+ 𝜕𝑓 𝜕𝑦 h=1−6h=1−6∗0.2=−0.2 Bundan sonraki adımda, bir önceki adımda yaptığımız işlemleri tekrar edeceğiz. 𝜕𝑓 𝜕𝑥 =2𝑦−2𝑥+2=2∗(−0.2)−2∗ =1.2 𝜕𝑓 𝜕𝑦 =2𝑥−4𝑦=2∗ 0.2 −4∗ −0.2 =1.2 𝛻𝑓=1.2i+1.2j Maksimumu bulmak üzere, gradyan vektörünün gösterdiği doğrultuda arama yapacağız. 𝑥𝑛𝑒𝑤=𝑥0+ 𝜕𝑓 𝜕𝑥 h= h ; 𝑦𝑛𝑒𝑤=𝑦0+ 𝜕𝑓 𝜕𝑦 h=− h 𝑔 ℎ =𝑓 𝑥𝑛𝑒𝑤,𝑦𝑛𝑒𝑤 =−1.44 ℎ ℎ+0.2

31 En hızlı Artış Yöntemi: Örnek Sayısal Çözüm Devam
𝑔 ′ ℎ ∗ =−2.88ℎ+2.88⟹ℎ= ℎ ∗ =1 Üçüncü Tahmin Noktamız; 𝑥𝑛𝑒𝑤=𝑥0+ 𝜕𝑓 𝜕𝑥 h= h=1.4 ; 𝑦𝑛𝑒𝑤=𝑦0+ 𝜕𝑓 𝜕𝑦 h=− h=1 Bundan sonraki adımlarda, aynı biçimlerde hareket ederek analitik olarak bulduğumuz optimum noktalarına ulaşırız. Ödev: Bu problemi çözen bir bilgisayar programı yazınız.

32 İleri Gradyen Yaklaşımları
Eşlenik Gradyen Yaklaşımları Newton Yöntemi 𝑓 𝑥 𝑖+1 =𝑓 𝑥 𝑖 +𝛻 𝑓 𝑇 𝑥 𝑖+1 − 𝑥 𝑖 𝑥 𝑖+1 − 𝑥 𝑖 𝑇 𝐻 𝑖 𝑥 𝑖+1 − 𝑥 𝑖 Gerekli düzenlemelerden sonra; 𝑥 𝑖+1 = 𝑥 𝑖 − 𝐻 𝑖 −1 𝛻𝑓 olur. Bu noktada çok çeşitli algoritmalar geliştirilmiştir. Marquardt Method Quasi-Newton Methodları Davidon-Fletcher-Powell (DFP) ve Broyden-Fletcher-Goldfarb-Shanno (BFGS) algoritmaları.