Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ1 CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI  Canlıları, ortak özelliklerine bakarak belirli gruplar altında toplamaya Sınıflandırma.

... konulu sunumlar: "Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ1 CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI  Canlıları, ortak özelliklerine bakarak belirli gruplar altında toplamaya Sınıflandırma."— Sunum transkripti:

1 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ1 CANLILARIN SINIFLANDIRILMASI  Canlıları, ortak özelliklerine bakarak belirli gruplar altında toplamaya Sınıflandırma denir.

2 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ2 Canlıların ortak özellikleri:  Beslenme  Üreme  Boşaltım  Solunum  Hareket(Aktif veya Pasif) vb.  Hücresel yapıya sahip olma  Metabolizmaya sahip olma  Uyarana tepki verme  Biyosentez olayları  Büyüme- Gelişme

3 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ3 Canlıları Sınıflandırırken;  Paleontolojik kalıntılardan(=Fosillerden)  Evrim Basamaklarından  Embriyolojik gelişim evrelerinden  Protein benzerliklerinden  Homolog organlarından yararlanılır.

4 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ4 İki çeşit sınıflandırma yapılmıştır:  AMPİRİK SINIFLANDIRMA  Aristo tarafından yapılmıştır.  Aristo, canlıları dış görünüşlerine bakarak; -Hayvanlar(suda,karada, havada yaşayanlar) havada yaşayanlar)-Bitkiler(otlar,çalılar,ağaçlar) olarak iki grupta toplamıştır.  FİLOGENETİK SINIFLANDIRMA  Canlıları,evrim basamaklarına,fizyolojik, morfolojik,anatomik özelliklerine,embriyolojik gelişim evrelerinin ve proteinlerinin benzerliğine, homolog organlarına bakarak yapılan sınıflandırmadır. morfolojik,anatomik özelliklerine,embriyolojik gelişim evrelerinin ve proteinlerinin benzerliğine, homolog organlarına bakarak yapılan sınıflandırmadır.

5 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ5 SINIFLANDIRMA BİRİMLERİ  TÜR-CİNS-FAMİLYA-TAKIM-SINIF-ŞUBE-ALEM  En küçük sınıflandırma birimi türdür.  En büyük sınıflandırma birimi alemdir.  Türden aleme doğru gidildikçe; -Birey sayısı artar. -Birey sayısı artar. -Ortak özellikler azalır. -Ortak özellikler azalır. -Canlı çeşitliliği artar. -Canlı çeşitliliği artar.

6 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ6 TÜR  Ortak bir atadan gelen, fizyolojik, morfolojik, anatomik benzerlik gösteren, embriyolojik gelişim evreleri benzer, protein benzerlikleri diğer canlılardan daha fazla olan ve çiftleştirildiklerinde kısır olmayan oğul döller verebilen canlıların oluşturduğu topluluktur.  Aynı türün sağlıklı olan bireylerinde kromozom sayısı sabittir, değişmez.  Farklı türden canlıların kromozom sayısı aynı olabilir.Ör:İnsan 2n=46, Moli balığı 2n=46  Canlıların gelişmişlik düzeyleriyle kromozom sayıları arasında bağlantı yoktur.

7 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ7 Tür Adlandırması(İkili adlandırma)  Tür adlandırması ikili adlandırma ile yapılır.  Ör:Pinus nigra(=karaçam) Pinus orientalis(=anadolu çamı) Pinus orientalis(=anadolu çamı)  Cins isimleri aynı olan canlılar yakın akrabadır. Cins adı Türün tanımlayıcı adı Tür adı

8 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ8 Hücre Yapılarına Göre Canlıların Sınıflandırılması Prokaryot Hücre Ökaryot Hücre Prokaryot Hücre Ökaryot Hücre Monera Alemi Protista Alemi Fungi Alemi Bitkiler Alemi Hayvanlar Monera Alemi Protista Alemi Fungi Alemi Bitkiler Alemi Hayvanlar Virüsler Protozoa -Küf Mantarı Çiçeksiz Bitkiler Alemi Virüsler Protozoa -Küf Mantarı Çiçeksiz Bitkiler Alemi Bakteriler -Silliler -Pas Mantarı -Karayosunları Omurgasızlar Bakteriler -Silliler -Pas Mantarı -Karayosunları Omurgasızlar Mavi-Yeşil Algler -Kamçılılar -Maya Mantarı -Eğreltiotları -Süngerler Mavi-Yeşil Algler -Kamçılılar -Maya Mantarı -Eğreltiotları -Süngerler -Kökbacaklılar -Şapkalı Mantar Çiçekli Bitkiler -Sölenterler -Kökbacaklılar -Şapkalı Mantar Çiçekli Bitkiler -Sölenterler -Sporlular -Açık Tohumlular -Solucanlar -Sporlular -Açık Tohumlular -Solucanlar Algler -Kapalı Tohumlular *Yassı Algler -Kapalı Tohumlular *Yassı -Yeşil Algler *Tek çenekliler *Halkalı -Yeşil Algler *Tek çenekliler *Halkalı - Kırmızı Algler *Çift çenekliler *Yuvarlak - Kırmızı Algler *Çift çenekliler *Yuvarlak -Esmer Algler -Yumuşakçalar -Esmer Algler -Yumuşakçalar Cıvık Mantarlar -Eklembacaklılar Cıvık Mantarlar -Eklembacaklılar -Derisidikenliler -Derisidikenliler Omurgalılar Omurgalılar -Balıklar -Balıklar -Kurbağalar -Kurbağalar -Sürüngenler -Sürüngenler - Kuşlar - Kuşlar - Memeliler - Memeliler

9 ARKEBAKTERLER  Dünyamızın ilk sakinleri Prokaryotik Arkebakterilerdir. 1.Yoğun tuz içeren sıvı ortamda, 2.Yüksek ısıda 3.Aerob, anaerob ya da fakültatif koşullarda yaşayabilen prokaryot organizmalardır.  Hücre duvarlarında peptidoglikan katman bulunmaması ve karakteristik ribozomal RNA baz sırası ile gerçek bakterilerden ayrılırlar.  Işık mikroskobuyla görülemezler. Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ9

10 Arkeler habitatlarına göre üç gruba ayrılırlar. 1.Tuzsevenler(=Halofiller):Aşırı tuzlu ortamlarda yaşarlar. 2.Metanojenler(=Metan oluşturanlar):Anaerobik ortamda yaşarlar ve metan üretirler. Tortu tabakalarında ve hayvanların bağırsaklarında bulunur. Çoğu metanojik bakteri geviş getiren hayvanların, insanların ve termitlerin sindirim sisteminde bulunur. 3.Isısevenler(=Termofiller):Termofiller sıcak su kaynakları gibi yüksek sıcaklıklı yerlerde yaşarlar. Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ10

11 Arkebakterlerin Önemi ve İnsan Sağlığıyla İlişkisi  Arkeler genelde diğer organizmalar için zararsızdır ve hastalık etmeni olarak bilineni yoktur. Son yıllarda arkelerin zarları lipozom sentezinde kullanmaya başlanmıştır. Lipozomlar yapay yağ mikrokesecikleri olarak ilaç ve aşıların ağızdan uygulanmasında kullanılmaktadırlar. Böylece kullanılan madde vücudun savunma sisteminin daha yüksek düzeyde alarma geçmesini sağlamakta ve bu sayede hastalıklarla daha etkin savaş verilebilmektedir. Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ11

12 Arkeler bulundurduğu enzimler sayesinde;  endüstride pek çok tepkimenin gerçekleşmesinde,  atık metallerin zehirli özelliklerinin azaltılmasında,  kalitesi düşük metallerin kullanılabilir hale getirilmesinde,  kirlenmiş suların yeniden kullanılabilir hale getirilmesinde kullanılır. Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ12

13 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ13 VİRÜSLER  Kalıtım maddesi olarak DNA veya RNA bulundururlar.  Sık sık mutasyona uğrarlar.  Sitoplazmaları ve ribozom organelleri yoktur.  Enerji üretemezler.  Hücre dışında kristalize olurlar.  Sadece canlı hücre içinde çoğalırlar.  Proteinden oluşmuş bir kılıfları,kuyruk bölgesinde, konak hücrenin zarını parçalayıcı enzimleri vardır.

14 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ14 Virüsler;  Antibiyotiklerden etkilenmezler.(Enzim sistemleri olmadığı için) sistemleri olmadığı için)  Bir hücreyi enfekte ettiklerinde, enfekte  hücrenin etrafındaki hücreler İNTERFERON adı verilen  bir koruyucu üreterek kendilerini korurlar.Fakat  bağışıklık geliştiremezler.  Canlı hücre olmadan çoğalamadıkları için tüm monomerlerin bulunduğu bir ortamda eğer canlı hücre yoksa gelişim grafikleri sabittir.  Bir bakteriyi enfekte eden Bakteriofaj(=Bakteri yiyen virüs) bakteriye ait sadece genetik şifreyi kullanmaz.  Bitkisel virüslerin kalıtım maddesi RNA,hayvansal virüslerin kalıtım maddesi ise DNA’dır.

15 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ15 Canlılarda iki çeşit hücre yapısına rastlanır:  PROKARYOT HÜCRE  Hücre zarı gelişmemiş  Çekirdek ve organel zarı olmayan  İçinde ribozom organelini bulunduran hücredir.  ÖKARYOT HÜCRE  Hücre zarı gelişmiş  Çekirdek ve organel zarı bulunan hücredir.

16 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ16 BAKTERİLER  Fotosentetik ototrof,kemosentetik ototrof,saprofit ve patojen(=Hastalık yapan) türleri vardır.  Solunumlarına göre; Aerob(=Oksijenli), Aerob(=Oksijenli), Anaerob(=Oksijensiz) olmak üzere ikiye ayrılırlar.Anaerob bakteriler içinde oksijenli ortamda yaşayabilenler de vardır. Anaerob(=Oksijensiz) olmak üzere ikiye ayrılırlar.Anaerob bakteriler içinde oksijenli ortamda yaşayabilenler de vardır.  Mutasyonla ilgili deneylerde çok hızlı üreyebildikleri için(20 dk.) kullanılırlar. Kamçı Hücre çeperi Hücre zarı RNADNA Sitoplazma Mezozom

17 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ17

18 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ18 Üremelerine göre:Üremelerine göre: -Eşeysiz(=Bölünerek) -Eşeysiz(=Bölünerek) -Eşeyli(=Konjugasyon) olmak üzere ikiye ayrılırlar. -Eşeyli(=Konjugasyon) olmak üzere ikiye ayrılırlar. **Bakteriler n kromozomlu mikroorganizmalardır **Patojen bakteriler kapsüllüdürler.Kendileri için olumsuz ortam koşullarında (Ör:Sütün kaynatılması) hücre çeperlerinin ve kapsüllerinin dışına daha kalın bir çeper salgılarlar ve şartlar kendileri için olumlu hale gelene kadar bu yapının içinde kalırlar.Bu olaya ENDOSPOR oluşturma denir.Bir üreme şekli değildir.Su kaybederek endospor oluşturdukları için metabolizmaları çok yavaştır.

19 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ19 Mavi-Yeşil Algler  Prokaryot hücre yapısına sahiptirler.  Fotosentetik ototrofturlar.  Klorofil molekülü, kloroplast organeli olmadığı için sitoplazmaya dağılmıştır.  Fotosentezde elektron kaynağı olarak su kullanıp oksijen açığa çıkarırlar.  Oksijenli solunum yaparlar.

20 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ20 PROTİSTA ALEMİ  PROTOZOA(=Tek hücreliler) -Paramesyum(=Terliksi hayvan) -Paramesyum(=Terliksi hayvan) -Amip(=Kökbacaklı) -Amip(=Kökbacaklı) -Öglena(=Kamçılı) -Öglena(=Kamçılı) -Sıtma plazmodyumu(=Sporlu) -Sıtma plazmodyumu(=Sporlu)  ALGLER(=Su yosunları) -Kırmızı algler -Kırmızı algler -Esmer algler -Esmer algler -Yeşil algler -Yeşil algler  CIVIK MANTARLAR

21 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ21 FUNGİ ALEMİ(=Mantarlar)  Hepsi heteretroftur.  Depo karbonhidratları glikojendir.  Küf,pas,maya ve şapkalı mantarlar olarak gruplandırılırlar.  Su tutma özelliklerinden dolayı şapkalı mantarlar, alglerle mutualist(=karşılıklı yarar) yaşayarak LİKEN birlikteliklerini oluşturur.  Hücre zarlarının dışında çeper bulundururlar.Fakat bu çeper selüloz yapıda değildir.

22 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ22 BİTKİLER ALEMİ Çiçeksiz Bitkiler  Karayosunları: -Damarsız, çiçeksiz bitkilerdir. -Damarsız, çiçeksiz bitkilerdir. -İletim demetleri(odun ve soymuk boruları) yoktur. -İletim demetleri(odun ve soymuk boruları) yoktur. -Metagenezle ürerler.(=Döl almaşı). -Metagenezle ürerler.(=Döl almaşı).  Eğreltiotları: -Damarlı çiçeksiz bitkilerdir. -Damarlı çiçeksiz bitkilerdir. --İletim demetleri(odun ve soymuk boruları) vardır. --İletim demetleri(odun ve soymuk boruları) vardır. -Metagenezle ürerler.(=Döl almaşı). -Metagenezle ürerler.(=Döl almaşı). Çiçekli Bitkiler  Açık tohumlular -Her zaman yeşil, yaprağını dökmeyen ağaçlardır. -Gerçek bir çiçek ve tohum taslağı yoktur. -Çok yıllık odunsu bitkilerdir. Ör:Çam  Kapalı Tohumlular -Gerçek bir çiçek ve tohum taslağı vardır. -Çiçeklenme ve yaprak dökümü gözlenir. -Tohum meyveye gömülüdür. -Otsu ve odunsu formları vardır. Ör:Elma ağacı *Tek çenekliler *Tek çenekliler -Tek çenek bulundururlar. -Tek çenek bulundururlar. -Yaprakları paralel damarlıdır. -Yaprakları paralel damarlıdır. Ör:Mısır Ör:Mısır *Çift çenekliler *Çift çenekliler -İki çenek bulundurular. -İki çenek bulundurular. -Yaprakları ağsı damarlıdır. -Yaprakları ağsı damarlıdır.

23 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ23 Çimlenme;  Bir tohumun fotosentez yapma yeteneği kazanmasıdır.  Tohum çimlenene kadar çeneklerinde depo edilen besini kullanır.  Bir tohumun çimlenebilmesi için; *Uygun sıcaklık:Enzim faaliyeti için *Uygun sıcaklık:Enzim faaliyeti için *Oksijen:Solunumla enerji üretimi için *Oksijen:Solunumla enerji üretimi için *Su:Depo besinin parçalanması için gereklidir. *Su:Depo besinin parçalanması için gereklidir. * *IŞIK ise kesinlikle gerekli değildir! * *IŞIK ise kesinlikle gerekli değildir!

24 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ24 Bir bitkinin kuru ağırlığı;  Çimlenmeden önceki dönemde sadece solunum yaptığı için azalır.  Çimlenmeden sonra solunumla birlikte fotosentez de yaptığı için artar. ı ıı I:Çimlenmeden önceki evre II:Çimlenmeden sonraki evre Kuru Ağırlık

25 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ25 Bitkiler aleminde ilkelden gelişmişe doğru gidildikçe;  Monoploid(=n kromozomlu) evre azalırken diploid(=2n kromozomlu) evre uzar.  Su yosunları (n kromozomlu evre en uzun) (n kromozomlu evre en uzun) Çiçeksiz bitkiler Açık tohumlular Kapalı tohumlular (2n kromozomlu evre en uzun)

26 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ26 HAYVANLAR ALEMİ  Omurgasızlar -Omurgaları yoktur. -Sinir şeridi karın bölgesindedir. -Dışarıdan gelen etkiye basit tepkiler verirler. -İskelet varsa,iç ve diş iskelet şeklindedir. -Açık dolaşım görülür.  Omurgalılar -Omurgaları vardır. -Sinir şeridi sırtta omurganın içindedir. -Dışarıdan gelen etkiye karmaşık tepkiler verirler. -İç iskelet bulundururlar. --Kapalı dolaşım görülür.

27 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ27 KAN DOLAŞIMI  Kapalı Dolaşım - Atar,toplar,kılcal damar bulunur. -Kan pompalayan kalp bulunur. -Kan damarların içinde dolaşır. -Dolaşım hızlıdır.  Açık Dolaşım -Atar,toplar damar bulunur. -Kılcaldamar bulunmaz. -Kan Sinus adı verilen vücut boşluklarında dolaşır. -Dolaşım yavaştır. Atar damar sinus Toplardamar

28 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ28 SÜNGERLER  Por adı verilen açıklıklardan su ve besin alırlar.  Artık maddeleri ve fazla suyu porlardan dışarı verirler.  Ör:Banyo süngeri. SÖLENTERLER İçi oyuk hayvanlardır. Tek açıklıklıdırlar.(Ağız-anüs ayrımı yok.) Sindirim boşluğu(=Gastrovasküler boşluk) bulundururlar. Embriyonik gelişmeleri Gastrula evresinde kalmıştır. Ör:Hydra,mercan,deniz anası. HYDRA

29 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ29SOLUCANLAR  Yassı,yuvarlak,halkalı olmak üzere üç grupta toplanırlar.  Yassı solucan Planarya;tek açıklıklıdır.Tatlı sularda yaşar.Boşaltım organına Protonefridyum (=alev hüc.)denir.Sadece suyu atar.NH 3 ve diğer boşaltım ürünlerini deriden uzaklaştırır.  Rejenerasyonla ürer(=Fragmentasyon).Ayrılan her parçadan yeni bir Planarya gelişir.

30 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ30 Yuvarlak solucanlarda parazittir.Yuvarlak solucanlarda parazittir.  Halkalı solucanlarda kapalı dolaşım,ağız anüs ayrımı bulunur.  Boşaltım organlarına nefridyum denir.  Vücut segment adı verilen bölmelere ayrılmıştır.  7. segmentte kalp görevi yapan 5 çift damar yayı bulunur.

31 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ31EKLEMBACAKLILAR  Kabuklular hariç Trake solunumu yaparlar  Kitinden oluşmuş dış iskelet bulundururlar.  Boşaltım organları Malpighi tüpleri’dir.  Boşaltım ürünleri ürik asit kristalleridir.

32 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ32 YUMUŞAKÇALAR  Kalkerli bir dış iskelet bulundururlar.Bu iskelet Manto adını alır.  Deride Mukus salgılayan Goblet hücreleri bulunur.  Dış iskelet büyümeyi sınırlandırır.  Dış iskeleti bulunan canlıların mutasyona uğrama olasılıkları düşüktür.Bu yüzden evrimleşme hızları yavaştır.

33 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ33 DERİSİDİKENLİLER  Deniz kestanesi ve deniz yıldızı ışınsal simetri gösterirler.  Deniz yıldızı Kaide kısmından bölünür.Rejenerasyonla ürer.  Dikenler savunma organlarıdır.

34 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ34 BALIKLAR  Vücutları pullarla kaplıdır.  Vücutları mekik şeklindedir  Solungaç solunumu yaparlar.  Suyun oksijenini kullanırlar.  Kapalı dolaşım görülür.Kalp bir kulakçık,bir karıncıktan oluşur.Solungaçta temizlenen kan kalbe uğramadan vücuda dağıtılır.  Değişkenısılıdırlar(=soğukkanlı).  Dış döllenme yaparlar.(Sperm ve yumurta su ortamında biraraya gelerek döllenmeyi gerçekleştirir.)  Anamniyota(=amniyon zarı olmayanlar) grubunun üyesidirler.

35 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ35KURBAĞALAR  Deri ince ve nemlidir.  Derilerinde mukus salgılayan Goblet hücreleri bulunur.  Metamorfoz(=başkalaşım) geçirirler.  Larva evresinde solungaç,ergin evrede akciğer ve deri solunumu yaparlar.  Kalpleri 3 gözlüdür.(2 kulakçık, 1karıncık)  Vücutta karışık kan dolaşır.  Değişkenısılıdırlar(=soğukkanlı).  Dış döllenme yaparlar.  Anamniyota grubunun üyesidirler.

36 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ36 SÜRÜNGENLER  Vücutları keratin plaklarla kaplıdır.Deri solunumu görülmez.  Akciğer solunumu yaparlar.  Kalpleri 3 gözlüdür.(2 kulakçık, 1karıncık)  Vücutta karışık kan dolaşır.(Timsahta kalp 4 gözlü olmasına rağmen kulakçıklarla karıncıklar arasında bulunan Panizza kanalı adı verilen açıklıkta kan karışır.)  Değişkenısılıdırlar.  İç döllenme yaparlar.  Amniyota grubunun üyesidirler.(=amniyon zarları bulunur.)

37 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ37 KUŞLAR  Vücutları tüylerle kaplıdır.  Akciğer solunumu görülür.  Oksijene olan gereksinimleri fazla olduğu için akciğerlerinde alveol yerine hava keseleri vardır.  Alınan ve dışarı verilen havanın O 2 ’inden yararlanırlar.  Uzun kanat kemiklerinin içi havayla doludur.  Diyafram bağ dokudan oluşmuştur.  Kalpleri 4 gözlüdür.(2 kulakçık, 2 karıncık)  Sabitısılıdırlar(=sıcakkanlı).  İç döllenme yaparlar.  Amniyota grubunun üyesidirler.

38 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ38 MEMELİLER  Vücutları kıllarla kaplıdır.  Akciğer solunumu yaparlar.  Akciğerlerinde alveol bulundururlar.  Diyafram kas dokudan oluşmuştur.  Kalpleri 4 gözlüdür.(2 kulakçık, 2 karıncık)  Sabitısılıdırlar(=sıcakkanlı).  İç döllenme yaparlar.  Amniyota grubunun üyesidirler.  Olgun alyuvarları çekirdeksizdir.(O 2 taşıma kapasitesini arttırmak için)  Yavru bakımı görülür.  Yavrularını sütle beslerler.

39 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ39 MEMELİLER Gagalı Memeliler -Yumurtlarlar -Yumurtadan çıkan yavruyu sütle beslerler. ÖR:Ornitorenk(=Pla tipus Keseli Memeliler -Erken doğum yaparlar. -Vitellüs(besin) azdır. -Yavrularını keselerinde sütle beslerler.Ör:Kanguru Plasentalı Memeliler Yavrularını doğururlar. -Sütle beslerler. -Embriyo plasenta içinde gelişir ve anne kanındaki besinlerle beslenir. -Anneyle embriyo arasındaki madde alışverişi göbek bağındaki damarlar aracılığıyla sağlanır. Ör:İnsan

40 Biyoloji Öğretmeni Çiçek DİLSİZ40