Yenidoğan Enfeksiyonları

... konulu sunumlar: "Yenidoğan Enfeksiyonları"— Sunum transkripti:

1 Yenidoğan Enfeksiyonları
Prof. Dr. Saadet Arsan Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Neonatoloji Bilim Dalı

2 Yenidoğan enfeksiyonları neden özeldir?
Enfeksiyonlar anneden bebeğe çeşitli yollarla geçebilir. Bağışıklık sistemindeki kısıtlılıklar yenidoğanın enfeksiyonlara yanıtını bozar. Bu durum gebelik yaşı küçüldükçe ağırlaşır. Yenidoğanda enfeksiyonun tanınması/ayırdedilmesi zordur. Gebelik sırasında geçirilen enfeksiyonlar annede belirti vermeyebildiği veya semptomlar özgün olmadığı için hiç tanınmayabilir.

3 Enfeksiyon etkenlerinin geçiş şekli ve patogenez:
İntrauterin enfeksiyonlar: TORCH-Sy, PV-B19, Varisella Asendan bakteriyel enfeksiyonlar: Koryoamniyonit Enfekte amniyon sıvısının aspirasyonu Kolonize doğum kanalından bulaşma, doğum salonunda invaziv girişimlerle bulaşın artması Postnatal enfeksiyonlar: Toplum kaynaklı Hastane kaynaklı

4 Hastalık (Enfeksiyon)
GY>37 EMR<12 saat Deri ve mukoza bütünlüğü Transplasental antikor varlığı Düşük virülans Düşük miktarda kolonizasyon Hastalık (Enfeksiyon) Sağlık GY<37 EMR>18 saat Deri ve mukoza bütünlüğünün bozuk olması İnvaziv işlemler Eşlik eden hst. Transplasental antikor yetersizliği Yüksek virülans Yüksek koloni sayısı

5 Bağışıklık sistemi: Yaşamın ilk 3 ayında doğal bağışıklık sistemi:
Fagositler (PMN ve Makrofajlar) Doğal öldürücüler (NK) Antijen sunan hücreler Kompleman sistemi (C9 düşük) >3 ay kazanılmış bağışıklık sistemi: T lenfosit aracılı B lenfosit aracılı (Antikorlar) enfeksiyonlarla savaşta etkindir.

6 Yenidoğan neden bazı mikroorganizmalara karşı daha fazla duyarlıdır?
Gr negatif mikroorganizmalar opsonizasyon gerektirir: IgM: yok! (Gr pozitifler IgG) Kompleman: C9 düşük PMN granüllerindeki bakterisidal permeabilite arttıran protein (BPI) aktivitesi yenidoğanda düşük (Gr- bakteriler) Antiviral etki NK aracılı: NK işlevleri yenidoğanda yetersiz

7 Prematürelik enfeksiyon için neden en büyük risktir?
Zamanında doğanlara göre X3-10 kat risk: Maternal İYE ve inflamasyon EDE ve prematürite nedenleri arasında %40-50 Koryoamniyonit riski GY azaldıkça artar. Bağışıklık sistemi yetersizliği GY azaldıkça artar. Prematüre yenidoğanlar daha sık ve uzun süre hastanede yatarlar ve invaziv girişimlere maruz kalırlar

8 Etkenler: İntrauterin transplasental enfeksiyonlar:
TORCH-Sy Tb Viral enfeksiyonlar İntrapartum ve erken postpartum enfeksiyonlar: GBS, E. coli

9 Etkenler: Hastane kaynaklı enfeksiyonlar:
KONS Gr negatifler: E. coli, K. pnömonia, Enterobakterler, Pseudomonas Enterokoklar MRSA Virüsler Toplum kaynaklı geç postpartum enfeksiyonlar: Pnömokoklar, Meningokoklar

10 Tanımlar: Erken başlangıçlı enfeksiyon: Geç başlangıçlı enfeksiyon:
İntrauterin ve intrapartum maternofetal dikey bulaş Geç başlangıçlı enfeksiyon: Toplum veya hastaneden yatay bulaş Çok geç başlangıçlı enfeksiyon: ÇDDA Prematürelerde ve hastanede uzun yatan term yenidoğanlarda >1 ayda

11 Sistemik İnflamatuvar Yanıt Sendromu (SIRS) ve Bakteriyel Sepsis:
Yenidoğan sepsisi: Mikroorganizma invazyonu sonucu oluşan sistemik sistemik inflamatuvar yanıt sendromu SIRS: Enfeksiyon Travma Hemorajik şok NEK, Pankreatit

12 SIRS (≥2 Kriter) Vücut ısısı dengesizliği: Solunum disfonksiyonu:
<35 C, >38.5 C Solunum disfonksiyonu: Takipne (yaşa göre >2 SD) Hipoksemi: Oda havasında PaO2 < 70 mmHg Kardiyak disfonksiyon: Taşikardi (yaşa göre >2 SD) Kapiller yeniden doluş zamanı >3 sn Hipotansiyon (yaşa göre <2 SD) Perfüzyon bozuklukları: Laktik asidoz (Laktat artışı ve/veya pH<7.25) Oligüri Bilinç değişikliği

13 Şüpheli (Klinik) Sepsis:
Tanımlar: Şüpheli (Klinik) Sepsis: Sepsis veya lokal enfeksiyona ait klinik belirti ve bulguların varlığında kültürlerin negatif olması Kanıtlanmış Sepsis: Klinik belirti ve bulguların varlığında kültürlerin pozitif olması

14 Epidemiyoloji: 1000 canlı doğumda 1-8
Zamanında doğan bebeklerde % 0.1, erken doğan bebeklerde % 0.4 1500 gramdan küçük bebeklerde %30 Neonatal sepsis ve menenjit: Mortalite % 20-50 Morbidite % 25

15 Dikkat: Erken başlangıçlı sepsis riski!
EMR > 18 saat İntrapartum maternal ateş (>38©) Koriyoamniyonit Israrlı fetal taşikardi (>160/dk)

16 Tanı: Erken başlangıçlı sepsis: Geç başlangıçlı sepsis:
Maternal öykü ve risk faktörlerinin iyi değerlendirilmesi Klinik bulgular silik/yok Geç başlangıçlı sepsis: Klinik bulguların ortaya çıkması ile şüphe (?)

17 Tanısal yaklaşım: Öykü: Risk faktörlerinin iyi değerlendirilmesi
Antenatal testler: Fetal biyofizik profil, maternal CRP, NST, kültürler Kültürler: Kan, BOS, >3 gün idrar kültürü Erken identifikasyon: BACTEC, PCR, MALDI-TOF Hematolojik testler: Lökopeni (<5000), lökositoz (>25000), İ/T PMN oranı (>0.2), trombositopeni (<100000) SIRS belirteçleri: CRP, prokalsitonin, haptoglobin, fibrinojen, IL-6, IL-8, TNF-α

18 Tedavi: Antimikrobiyal tedavi Destekleyici bakım ve tedavi
Bağışıklık sisteminin desteklenmesi ve önleyici yaklaşımlar

19 Antimikrobiyal tedavi
Ampirik tedavi Antibiyogram sonucuna göre mümkün olan en dar spektrum Tedavi parenteraldir, süresi: gün

20 Ampirik antibiyotik tedavisi:
Erken başlangıçlı neonatal sepsis: Ampisilin + Aminoglikozid 3. Jenerasyon Sefalosporin + Ampisilin

21 Ampirik antibiyotik tedavisi:
Geç başlangıçlı neonatal sepsis (toplum kaynaklı): 3. Jenerasyon Sefalosporin + Ampisilin

22 Ampirik antibiyotik tedavisi:
Geç Neonatal Sepsis (hastane kaynaklı): Vankomisin + Aminoglikozid Vankomisin + 3. Jenerasyon Sefalosporin Vankomisin + Piperasilin-tazobaktam Vankomisin + Ampisilin-sulbaktam Vankomisin + Siprofloksasin Vankomisin + Karbapenem/Kolistin

23 Antifungal ajanlar Amfoterisin-B Flukanozol ve İtrakonazol
Vorikonazol (İnvaziv Aspergilloz, Fusarium) Kaspofungin (İnvaziv Aspergilloz, dissemine kandidiasis)

24 Destekleyici tedavi: Metabolik asidozun düzeltilmesi
Hipotansiyon: Volüm genişleticiler, inotrop-vazopresör ajanlar DIC: TDP, taze tam kan, Trombosit Tx Solunum desteği Sistemik steroidler: Sadece kanıtlanmış sürrenal yetmezlikte ve Tb menenjitte

25 Bağışıklık sisteminin desteklenmesi ve önleyici yaklaşımlar:
IgM-IVIG: Etkin değil G-CSF, GM-CSF: Faydasız Etkin bulunan önleyici yaklaşımlar: İntrapartum Ampisilin: Erken başlangıçlı GBS enfeksiyonlarını önlemede etkili ÇDDA prematürelerde Flukanozol profilaksisi Laktoferrin ve Probiyotik (L. Rhamnosus)

26 Yenidoğanın fokal enfeksiyonları:
Menenjit Konjunktivit Omfalit Cilt enfeksiyonları

27 Neonatal menenjit: Kan kültürü (+) yenidoğanların %10-20’sinde (+)
1/5 asemptomatik Sıklık: 1/2500, Ölüm: %20-50, Nörolojik sekel: >%50 Bulaş: Hematojen, NTD veya V-P şant: Doğrudan inokülasyon

28 Neonatal menenjit: Gram (+): 1 milyon bakteri
Gram (-): 1000 bakteri menenjit için yeterli Tanı: BOS kültürü Gram boyası BOS incelemesi Komplikasyonlar için: USG CT-MRI

29 Neonatal menenjit: Klinik olarak sepsis şüphe edilen olgularda veya kan kx pozitifliğinde LP yapılmalıdır. Normal BOS bulguları: Lökosit (mm3) PMN Protein (mg/dl) Glukoz Term: 0-22 %61 20-170 44-128 Preterm: 0-25 %57 65-150 24-63

30 Neonatal menenjit: Tedavi: Ampirik tedavi ve etkene yönelik tedavi
48-72 saat sonra kontrol LP Tedavi süresi: Gram (+): 14 gün Gram (-): BOS sterilleştikten sonra 14 gün veya 21 gün (hangisi uzunsa)

31 Konjunktivit: Sıklık: %1.6-12 Tanı: Klinik + mikrobiyolojik
Kimyasal: 6-24 saat Gonokokkal: 2-5 gün Klamidiyal: 5-14 gün H. simpleks: 5-14 gün Tanı: Klinik + mikrobiyolojik Korunma: Doğum salonu Tedavi: Sistemik Gonokok: Seftriakson (7 gün) Klamidiya: Eritromisin (7 gün) Azitromisin (3 gün) H. Simpleks: Asiklovir (10 gün)

32 Omfalit: Sıklık: <%2 (hastane), %20 (ev)
Etkenler: S. aureus, S. piyogenes, gram (-) bakteriler Komplikasyonlar: Sepsis Umblikal arterit Umblikal/portal tromboflebit KC apsesi, endokardit, nekrotizan fasiit Tedavi: Sistemik (sepsis) + lokal LAD*

33 Cilt enfeksiyonları: Püstül Toksik eritem Mantar dermatiti
Stafilokoksik Soyulmuş Deri Sendromu