Arap Baharının Savaş Çocukları: Türkiye’deki Suriyeli Çocukların Sosyal Uyumlarının İncelenmesi War Children of Arab Spring: Investigation of Syrian Children’s Social.

... konulu sunumlar: "Arap Baharının Savaş Çocukları: Türkiye’deki Suriyeli Çocukların Sosyal Uyumlarının İncelenmesi War Children of Arab Spring: Investigation of Syrian Children’s Social."— Sunum transkripti:

1 Arap Baharının Savaş Çocukları: Türkiye’deki Suriyeli Çocukların Sosyal Uyumlarının İncelenmesi War Children of Arab Spring: Investigation of Syrian Children’s Social Harmony In Turkey  Doç. Dr. Ayşe Dilek ÖĞRETİR Gazi University, Gazi Education Faculty, Primary Education Department, Early Childhood Education Dr. Gökhan ŞENGÜN Gazi University, Institute of Education, Child Development Doç. Dr. Sezai ÖZÇELİK Çankırı Karatekin University, Faculty of Administrative and Political Science, Department of International Relations

2 Sunum Planı GİRİŞ YÖNTEM Veri Toplama Araçları
Verilerin Toplanması, Değerlendirilmesi ve Analizi BULGULAR TARTIŞMA VE YORUM

3 GİRİŞ Suriye’de yaşanan savaş sonrası Türkiye’ye zorunlu bir göç dalgası meydan gelmiş olup halen de bu göç dalgası devam etmektedir. Suriye’de yaşanan insanlık dışı olaylara tüm dünyanın sessiz kalmasına ve görmezden gelmesine rağmen Türkiye bu insanlara kapısını açmış olup halen de açmaya devam etmektedir. Buna karşılık Suriye’deki rejim insan haklarını çiğnemeye ve halkına zulüm yapmaya devam etmektedir. Günümüzde milyonlarca çocuk savaşların, terör saldırılarının doğrudan veya dolaylı olarak masum kurbanları durumuna düşmektedirler. Çocukların travmatik olaylara karşı gösterdikleri tepkiler genel olarak benzerlik gösterse de farklılıklar da gözlenebilmektedir. Birey, gerçek bir tehditle karşılaştığını algıladığı anda, travmanın etkileri fiziksel, duygusal, zihinsel, fiziksel ve davranışsal boyutta da olabilmektedir. Travmatik olay yaşayan hemen hemen herkes “stres tepkileri” gösterebilmekte ve sosyal uyum sorunları yaşayabilmektedir. Bu çalışmada, Suriyeli ailelerin göçünün yoğun olduğu Ankara ili Altındağ ilçesindeki geçici eğitim merkezlerine devam eden Suriyeli çocuklar örneklem grubunu oluşturmaktadır. Araştırmada, Suriyeli çocukların demografik özellikleri ve savaş sonrası sosyal uyumlarının ölçülmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla, Suriyeli çocuklara Kişisel Bilgi Formu ve Sosyal Uyum Kendini Değerlendirme Ölçeği (SUKDÖ) uygulanmıştır. Ölçekler, Türkçeden Arapçaya çeviri yapıldıktan sonra Suriyeli çocuklar tarafından doldurulmuştur. Öncelikle çocukların savaş yaşantılarının ardından gösterebilecekleri tepkiler çocukların sosyal hayata uyumları çerçevesinde değerlendirilerek Suriyeli çocukların sosyal uyumlarına çözüm bulmak için gerekli kurumlarla işbirliği olanakları araştırılmıştır.

4 GİRİŞ Suriye’de dördüncü yılına giren iç savaş, dünyanın en büyük insani ve güvenlik krizlerinden birini oluşturuyor. 29 Nisan 2011 tarihinde Suriye’den Türkiye’ye giriş yapan 252 kişiden oluşan ilk kafileden bu yana, Türkiye’ye sığınan Suriyeli sayısı 3 milyonu aşmış durumda. Suriyeli sığınmacıların yaşadıklarının, son dönemin en büyük insanlık krizlerinden birisi olduğunu söylenebilir. İç savaş nedeniyle, 23 milyonluk ülke nüfusunun 11 milyonu insani yardıma muhtaç hale geldi; 7 milyon kişi ülke içinde yer değiştirmek zorunda kaldı. Yapılan bir çalışmada Türkiye’de toplumun Suriyelileri kabul düzeyinin yüksek olduğunu ortaya koyuldu. Araştırmaya katılanların yüzde 72,2'sinin Suriyelileri “zulümden kaçan insanlar”, “Türkiye’deki misafirlerimiz”, “din kardeşlerimiz” olarak tanımlaması, Türkiye genelinde Suriyelilerle ilgili toplumsal kabulün sanıldığının aksine yüksek olduğu şeklinde yorumlanabilir.* * "Türkiye'deki Suriyeliler: Toplumsal Kabul ve Uyum Araştırması”, Hacettepe Üniversitesi Göç ve Siyaset Araştırmaları Merkezi, ToplumsalKabulveUyumHUGO.pdf.

5 YÖNTEM Örneklem Araştırmanın verileri, eğitim-öğretim yılının güz döneminde Ankara İli Altındağ ilçesinde Suriyeli öğrencilerin bulunduğu okullarda öğrenim gören 252 öğrenciden toplanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu oluşturmak amacıyla eğitim öğretim yılının güz döneminde Ankara İli Altındağ İlçesinde bulunan iki Geçici Eğitim Merkezi rastgele belirlenmiştir. Bu eğitim merkezlerinde öğrenim gören toplam 252 öğrenciye ölçek uygulanmıştır. Mevcut çalışmanın uygulandığı çalışma grubu çalışmanın gözlenen değişken, araştırmanın uygulanmasında Altındağ ilçesinin tercih edilmesindeki sebep; bölgenin Suriye’den Türkiye’ye gelen mültecilerin yoğun olarak yaşadıkları bölge olmasıdır. Ölçeğin çalışma grubundaki katılımcılara uygulanmasının ardından 252 katılımcı tarafından doldurulan ölçek formunda, oluşturulan veri seti üzerinden istatistiksel analizler yapılmıştır.

6 Veri Toplama Araçları Veri toplama aracı olarak, araştırmacı tarafından geliştirilen Kişisel Bilgi Formu ve Sosyal Uyum Kendini Değerlendirme Ölçeği kullanılmıştır. Kişisel Bilgi Formu Araştırmada öğrencilerin demografik özellikleri hakkında bilgi toplamak amacıyla, araştırmacı tarafından geliştirilen Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Kişisel Bilgi Formu hazırlanırken öncelikle, araştırmanın hedefleri göz önünde tutulmuş, ülkemizde yapılan çeşitli araştırmalar taranarak incelenmiştir. İlgili literatürün taranması ve uzman görüşünün alınması sonucunda öğrencilerin alan seçimini etkileyebileceği düşünülen temel değişkenler saptanmış ve Kişisel Bilgi Formuna son şekli verilmiştir. Kişisel Bilgi Formu’nda öğrencinin; cinsiyeti, yaşı, ailenin ortalama geliri, anne-baba öğrenim düzeyi vb. yönelik sorular yer almıştır. Öğrencilerden Kişisel Bilgi Formuna isim yazmamaları istenerek onların daha rahat ve samimi cevap vermeleri sağlanmıştır.

7 Araştırma İzin yazısı

8 Uygulama Yapılan Okulların Listesi

9 Kişisel Bilgi Formu Türkçe

10 Kişisel Bilgi Formu Arapça

11 Sosyal Uyum Kendini Değerlendirme Ölçeği
SUKDÖ, 21-maddeli bir kendini-değerlendirme ölçeğidir ve sosyal işlevselliğin dört ana alanını (İş, boş vakit, aile ve çevreyi düzene koyma ve onunla baş etme yeteneği) sorgulamaktadır. Ölçeği dolduranlar motivasyonlarının ve davranışlarının, kendilik algılarının, günlük yaşamlarında sahip oldukları farklı rollere ilgilerinin ve aldıkları tatminin değerlendirilebilmesi amacıyla birbirlerini tamamlayan sorulara yanıt vermektedirler. SUKDÖ, depresif kişiler tarafından yaklaşık dakikada doldurulabilmektedir. SUKDÖ’nün geçerlik çalışması Fransa’da genel toplumdan 3400’den fazla kişi ve 496 depresyonu olan kişide yapılmıştır (Bosc ve ark. 1997). 21 maddeden oluşan ölçeğin, 1. ve 2. maddelerinden biri meslek durumuna göre doldurulur ve her kişi toplam 0-3 aralığında değerlendirilen 21 maddeye cevap verir. Her bir maddenin puanı toplanarak toplam değere ulaşılır. Ölçeğin puan aralığı arasındadır. Kişinin normal bir sosyal işlevselliğe sahip olması için en az 35 puan alması gerekli görülmektedir. Kişinin 25 puanın altında bir puan alması durumunda, sosyal işlevselliğinde sorun olduğu düşünülmektedir. Testin depresif belirtilerde meydana gelen değişikliklere hassas ve güvenilirliğinin yüksek olduğu saptanmıştır. Dilimizde klinik araştırma amaçlı olarak, depresyon sağaltımı ve takibinde sosyal işlevselliğin değerlendirilebileceği bir kendini değerlendirme ölçeği bulunmamaktadır. Bu çalışma ile geçerlik ve güvenilirliği yapılarak Türkçe’ye uyarlanması hedeflenen SUKDÖ ile bu açığın kapatılmasına bir katkı yapılabileceği düşünülmektedir.

12 Sosyal Uyum Kendini Değerlendirme Ölçeği Türkçe

13 Sosyal Uyum Kendini Değerlendirme Ölçeği Arapça

14 Bu araştırmada Suriyeli çocukların demografik özellikleri ile savaş sonrası sosyal uyumlarının ölçülmesi amaçlanmıştır. Bu çalışmanın araştırma grubunu eğitim öğretim yılının güz döneminde Ankara İli Altındağ İlçesinde bulunan iki Geçici Eğitim Merkezi’ne devam eden öğrenciler oluşturmuştur. Bu eğitim merkezlerine devam eden 144’ü kız, 108’i erkek toplam 252 öğrenciye ölçek uygulanmıştır. Örneklem grubu evreni yansıtacak oranda ve tesadüfi olarak seçilmiştir. Araştırma modeli evreni, örneklemi, veri toplama araçları verilerin toplanması ve verilerin analizinde kullanılan istatistiksel sonuçlarla ilgili açıklamalara yer verilmiştir.

15 Verilerin Toplanması, Değerlendirilmesi ve Analizi
Araştırmada kullanılan ölçeğin izinleri araştırmacılar tarafından, ölçeği uyarlayan ve geçerlik güvenirlik çalışmalarını yapan kişilerden alınmıştır. Ankara İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nden alınan izinlerle eğitim-öğretim yılının güz döneminde uygulama gerçekleştirilerek veriler toplanmıştır. Örneklem grubunu oluşturan çocukların bulunduğu okullar önceden ziyaret edilmiş ve kurum müdürleriyle görüşülmüştür. Araştırmacılar uygulamayı gerçekleştirmeden önce çocuklara kendini kurum ortamında tanıtmıştır. Çocuklardan veri toplamak için kullanılan ölçek ve kişisel bilgi formu her çocuğa bulundukları okulun sınıflarında uygun ve sessiz bir ortamda uygulanmıştır. Çalışmada elde edilen veriler SPSS 20 paket programı ile analiz edilmiştir. Araştırma, Suriye’den göç eden çocukların sosyal kabul açısından kendilerini değerlendirmeleri amacına yönelik ilişkisel tarama modeliyle yapılmış bir çalışmadır. Araştırmanın evrenini Ankara ilinde bulunan Suriye’den göç eden eğitim- öğretim yılında Geçici Eğitim Merkezlerine devam eden çocuklar oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemini ise bu çocuklar içerisinden tesadüfi bir şekilde seçilen, evreni temsil eden 252 çocuk oluşturmuştur. Araştırmada; örneklem sayısının belirlenmesinde basit seçkisiz örnekleme yöntemleri içerisinden ulaşılabilir örnekleme yolu kullanılmıştır.

16 BULGULAR Bu bölümde, araştırma kapsamındaki Suriyeli çocukların demografik özellikleri ile savaş sonrası sosyal uyumlarının belirlenmesi amacıyla elde edilen verilerin istatistiksel analizleri yapılmış, sonucunda edinilen bulgular tablolarla sunularak yorumlanmış ve tartışılmıştır. Araştırmada kullanılan ölçeklerin Cronbach’s Alpha Güvenirlik Katsayısı değerler Sosyal Uyum Kendini Değerlendirme Ölçeği (SUKDÖ): ,746 Ölçeğin güvenirlik (Cronbach-alfa) katsayısı .746 olarak bulunmuştur. Ölçeğin güvenirliğine ilişkin elde edilen bu değerler, aracın homojen bir yapıya sahip olduğunu ortaya koymaktadır.

17

18

19

20

21

22

23

24 Independent Samples Test
BULGULAR Tablo 4. Suriyeli Öğrencilerin Demografik Özelliklerin Frekans Dağılımları Group Statistics CİNS N Mean Std. Deviation Std. Error Mean skudtoplam kiz 144 39,1944 8,38603 ,69884 erkek 108 40,2037 8,13641 ,78293 Independent Samples Test Levene's Test for Equality of Variances t-test for Equality of Means F Sig. t df Sig. (2-tailed) Mean Difference Std. Error Difference 95% Confidence Interval of the Difference Lower Upper skudtoplam Equal variances assumed ,052 ,820 -,958 250 ,339 -1,00926 1,05401 -3,08512 1,06661 Equal variances not assumed -,962 234,188 ,337 1,04945 -3,07683 1,05831 Tablo 4’de uygulanan one-way ANOVA analizi sonucunda Suriyeli Çocukların Sosyal Kabul Kendini Değerlendirme Düzeyi ile cinsiyet arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmemektedir. Suriyeli erkek öğrencilerin sosyal kabul kendini değerlendirme düzeyi (X =40,20), Suriyeli kız öğrencilerin sosyal kabul kendini değerlendirme düzeyinden (X =39,19), düşük bulunmuştur. (t=0,958; p=0,339<0.05).Fakat erkeklerin kadınlar göre daha fazla sosyal uyum puanına sahip olduğu görülmektedir.

25 Independent Samples Test
Bulgular Group Statistics CİNS N Mean Std. Deviation Std. Error Mean skudtoplam kiz 144 39,1944 8,38603 ,69884 erkek 108 40,2037 8,13641 ,78293 Tablo 4’de uygulanan one-way ANOVA analizi sonucunda Suriyeli Çocukların Sosyal Kabul Kendini Değerlendirme Düzeyi ile cinsiyet arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmemektedir. Suriyeli erkek öğrencilerin sosyal kabul kendini değerlendirme düzeyi (X =40,20), Suriyeli kız öğrencilerin sosyal kabul kendini değerlendirme düzeyinden (X =39,19), düşük bulunmuştur. (t=0,958; p=0,339<0.05).Fakat erkeklerin kadınlar göre daha fazla sosyal uyum puanına sahip olduğu görülmektedir. Independent Samples Test Levene's Test for Equality of Variances t-test for Equality of Means F Sig. t df Sig. (2-tailed) Mean Difference Std. Error Difference 95% Confidence Interval of the Difference Lower Upper skudtoplam Equal variances assumed ,052 ,820 -,958 250 ,339 -1,00926 1,05401 -3,08512 1,06661 Equal variances not assumed -,962 234,188 ,337 1,04945 -3,07683 1,05831

26 95% Confidence Interval for Mean
Tablo 5. Suriyeli Çocukların Cinsiyete Göre Sosyal Kabul Kendini Değerlendirme Düzeyi t-test sonuçları Descriptives skudtoplam N Mean Std. Deviation Std. Error 95% Confidence Interval for Mean Minimum Maximum Lower Bound Upper Bound 1 22 39,0000 9,81738 2,09307 34,6472 43,3528 25,00 53,00 2 49 43,2857 6,87083 ,98155 41,3122 45,2592 54,00 3 64 39,0513 38,0938 7,88351 ,98544 36,1245 40,0630 16,00 4 ve ustu 117 8,37880 ,77462 37,5170 40,5855 14,00 55,00 Total 252 39,6270 8,27874 ,52151 38,5999 40,6541 ANOVA skudtoplam Sum of Squares df Mean Square F Sig. Between Groups 853,807 3 284,602 4,317 ,005 Within Groups 16349,130 248 65,924 Total 17202,937 251 Tablo 5’te uygulanan one-way ANOVA analizi sonucunda Suriyeli Çocukların Sosyal Kabul Kendini Değerlendirme Düzeyi ile kardeş sayısı arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmektedir. Kardeş sayısı iki olan Suriyeli öğrencilerin sosyal kabul kendini değerlendirme puanları (43,28±6,87), kardeş sayısı dört ve üzeri olan Suriyeli öğrencilerin sosyal kabul kendini değerlendirme puanlarından (39,05±8,37) yüksek bulunmuştur (F=3,585; p=0,029<0.05). Kardeş sayısı üç olan Suriyeli öğrencilerin sosyal kabul kendini değerlendirme puanları (38,09±7,88) ve tek çocuk olan Suriyeli öğrencilerin sosyal kabul kendini değerlendirme puanları (39,00±9,81) olarak verilmiştir.

27 95% Confidence Interval for Mean
Tablo 6. Suriyeli Çocukların Anne Öğrenim Düzeyine Göre Sosyal Kabul Kendini Değerlendirme Düzeyi One-way ANOVA testi sonuçları Descriptives skudtoplam N Mean Std. Deviation Std. Error 95% Confidence Interval for Mean Minimum Maximum Lower Bound Upper Bound Okur-yazar değil 45 36,6889 9,01217 1,34345 33,9813 39,3964 16,00 55,00 Okur-yazar veya ilkokul mezunu 95 40,8737 8,19865 ,84116 39,2035 42,5438 14,00 53,00 Ortaokul mezunu 64 40,0781 6,99502 ,87438 38,3308 41,8254 28,00 54,00 Lise mezunu 43 37,9302 8,20393 1,25109 35,4054 40,4550 Yüksekokul veya fakülte mezunu 5 51,2000 3,83406 1,71464 46,4394 55,9606 47,00 Total 252 39,6270 8,27874 ,52151 38,5999 40,6541 ANOVA skudtoplam Sum of Squares df Mean Square F Sig. Between Groups 1342,608 4 335,652 5,227 ,000 Within Groups 15860,329 247 64,212 Total 17202,937 251 Tablo 6’da uygulanan one-way ANOVA analizi sonucunda Suriyeli Çocukların Sosyal Kabul Kendini Değerlendirme Düzeyi ile anne öğrenim düzeyi arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmektedir. Suriyeli çocukların anne öğrenim düzeylerine göre Sosyal Kabul Kendini Değerlendirme Ölçeği puanları incelendiğinde, annesi yüksekokul / üniversite mezunu olan çocukların en üst seviyede sosyal kabul kendini değerlendirme puanına sahip oldukları görülmektedir. Annesi ortaokul yada ilkokul mezunu olan Suriyeli çocukların orta düzeyde sosyal uyum puanlarına sahip iken en düşük sosyal uyum puanları ise annesi lise mezunu ve okur yazar olmayan öğrencilere ait olmuştur. Ölçek sonuçları incelendiğinde, annesi üniversite mezunu olan Suriyeli öğrencilerin aritmetik ortalaması (X =51,20), annesi okur yazar yada ilkokul mezunu olan Suriyeli öğrencilerin aritmetik ortalaması (X =40,87), annesi ortaokul mezunu olan Suriyeli öğrencilerin aritmetik ortalaması (X =40,07), annesi lise mezunu olan Suriyeli öğrencilerin aritmetik ortalaması (X =37,93), annesi okur yazar olmayan Suriyeli öğrencilerin aritmetik ortalaması (X =36,68), olarak verilmiştir (F=5,227; p=0,000<0.05).

28 95% Confidence Interval for Mean
Tablo 7. Suriyeli Çocukların Baba Öğrenim Düzeyine Göre Sosyal Kabul Kendini Değerlendirme Düzeyi One-way ANOVA testi sonuçları Descriptives skudtoplam N Mean Std. Deviation Std. Error 95% Confidence Interval for Mean Minimum Maximum Lower Bound Upper Bound Okur-yazar değil 37 39,9189 6,99356 1,14973 37,5871 42,2507 27,00 55,00 Okur-yazar veya ilkokul mezunu 70 38,5286 8,65895 1,03494 36,4639 40,5932 17,00 52,00 Ortaokul mezunu 85 41,6235 7,35653 ,79793 40,0368 43,2103 26,00 54,00 Lise mezunu 38 37,1053 10,14966 1,64649 33,7692 40,4414 14,00 Yüksekokul veya fakülte mezunu 22 39,2727 7,68537 1,63853 35,8652 42,6802 49,00 Total 252 39,6270 8,27874 ,52151 38,5999 40,6541 ANOVA skudtoplam Sum of Squares df Mean Square F Sig. Between Groups 670,841 4 167,710 2,506 ,043 Within Groups 16532,095 247 66,932 Total 17202,937 251 Tablo 7’de uygulanan one-way ANOVA analizi sonucunda Suriyeli Çocukların Sosyal Kabul Kendini Değerlendirme Düzeyi ile baba öğrenim düzeyi arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmektedir. Suriyeli çocukların baba öğrenim düzeylerine göre Sosyal Kabul Kendini Değerlendirme Ölçeği puanları incelendiğinde, babası ortaokul mezunu olan çocukların en üst seviyede sosyal kabul kendini değerlendirme puanına sahip oldukları görülmektedir. Babası okur-yazar olmayan ve üniversite mezunu olan Suriyeli çocukların orta düzeyde sosyal uyum puanlarına sahip iken en düşük sosyal uyum puanları ise babası okur yazar yada ilkokul mezunu ve lise mezunu olan öğrencilere ait olmuştur. Ölçek sonuçları incelendiğinde, babası ortaokul mezunu olan Suriyeli öğrencilerin aritmetik ortalaması (X =41,62), babası okur yazar olmayan Suriyeli öğrencilerin aritmetik ortalaması (X =39,91), babası üniversite mezunu olan Suriyeli öğrencilerin aritmetik ortalaması (X =39,27), babası okur-yazar yada ilkokul mezunu olan Suriyeli öğrencilerin aritmetik ortalaması (X =38,52), babası lise mezunu olan Suriyeli öğrencilerin aritmetik ortalaması (X =37,10), olarak verilmiştir (F=2,506; p=0,043<0.05).

29 95% Confidence Interval for Mean
Tablo 8. Suriyeli Çocukların Aile Ortalama Gelir Düzeyine Göre Sosyal Kabul Kendini Değerlendirme Düzeyi One-way ANOVA testi sonuçları Descriptives skudtoplam N Mean Std. Deviation Std. Error 95% Confidence Interval for Mean Minimum Maximum Lower Bound Upper Bound 0-600tl 110 40,5636 8,67722 ,82734 38,9239 42,2034 14,00 54,00 tl 128 39,4531 7,64452 ,67569 38,1161 40,7902 17,00 55,00 tl 14 33,8571 8,80434 2,35306 28,7737 38,9406 25,00 50,00 Total 252 39,6270 8,27874 ,52151 38,5999 40,6541 ANOVA skudtoplam Sum of Squares df Mean Square F Sig. Between Groups 566,449 2 283,224 4,239 ,015 Within Groups 16636,488 249 66,813 Total 17202,937 251 Tablo 8’de uygulanan one-way ANOVA analizi sonucunda Suriyeli Çocukların Sosyal Kabul Kendini Değerlendirme Düzeyi ile aile ortalama gelir düzeyi arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmektedir. Suriyeli çocukların aile gelir düzeylerine göre Sosyal Uyum Ölçeği puanları incelendiğinde, aile gelirleri TL arası olan çocukların, aile gelir düzeyleri TL ile 1501 ve üstü TL arası olan çocuklara göre sosyal ilişki yaşama biçimleri anlamlı düzeyde yüksek bulunmuştur. Ölçek sonuçları incelendiğinde, aile gelir düzeyi TL olan Suriyeli öğrencilerin aritmetik ortalaması (X =40,56) iken TL gelir düzeyi olan Suriyeli öğrencilerin aritmetik ortalaması (X =39,45) iken 1501 ve üstü TL gelir düzeyi olan Suriyeli öğrencilerin aritmetik ortalaması (X =33,85) olarak verilmiştir (F=4,239; p=0,015<0.05).

30 Independent Samples Test
Tablo 9. Suriyeli Çocukların Babanın Çalışma Durumuna Göre Sosyal Kabul Kendini Değerlendirme Düzeyi Independent Sample t-testi sonuçları Group Statistics BABAMESLEK N Mean Std. Deviation Std. Error Mean skudtoplam çalışmıyor 96 38,0104 8,47100 ,86457 calisiyor 156 40,6218 8,02443 ,64247 Independent Samples Test Levene's Test for Equality of Variances t-test for Equality of Means F Sig. t df Sig. (2-tailed) Mean Difference Std. Error Difference 95% Confidence Interval of the Difference Lower Upper skudtoplam Equal variances assumed ,507 ,477 -2,456 250 ,015 -2,61138 1,06330 -4,70555 -,51721 Equal variances not assumed -2,424 192,847 ,016 1,07715 -4,73588 -,48688 Tablo 9’da uygulanan t- test analiz sonucunda Suriyeli Çocukların Sosyal Kabul Kendini Değerlendirme Düzeyi ile babanın çalışma durumu arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmektedir. Suriyeli öğrencilerinin babanın çalışma durumlarına göre Sosyal Kabul Kendini Değerlendirme Ölçek sonuçları incelendiğinde, babası çalışmayan Suriyeli öğrencilerin aritmetik ortalaması (X =38,01), babası çalışan Suriyeli öğrencilerin aritmetik ortalamasından (X =40,62) düşük bulunmuştur. Ortalamalar arasında (t= 2,456, p=0,015<0.05) anlamlı bir fark bulunmuştur. Babası çalışmayan Suriyeli öğrencilerin, babası çalışan Suriyeli öğrencilere göre sosyal kabul konusunda zorluk yaşadıkları görülmektedir.

31 Independent Samples Test
Tablo 10. Suriyeli Çocukların Annenin Çalışma Durumuna Göre Sosyal Kabul Kendini Değerlendirme Düzeyi Levene’s testi sonuçları Independent Samples Test Levene's Test for Equality of Variances t-test for Equality of Means F Sig. t df Sig. (2-tailed) Mean Difference Std. Error Difference 95% Confidence Interval of the Difference Lower Upper skudtoplam Equal variances assumed ,000 ,998 -3,508 250 ,001 -6,77886 1,93215 -10,58422 -2,97350 Equal variances not assumed -3,207 20,448 ,004 2,11404 -11,18247 -2,37524 Group Statistics ANNEMESLEK N Mean Std. Deviation Std. Error Mean skudtoplam ev hanımı 233 39,1159 8,03062 ,52610 Calisiyor 19 45,8947 8,92496 2,04753 Tablo 10’da uygulanan t testi sonucunda Suriyeli Çocukların Sosyal Kabul Kendini Değerlendirme Düzeyi ile annenin çalışma durumu arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmektedir. Suriyeli öğrencilerinin annesinin çalışma durumlarına göre Sosyal Kabul Kendini Değerlendirme Ölçek sonuçları incelendiğinde, annesi çalışmayan ve ev kadını olan Suriyeli öğrencilerin aritmetik ortalaması (X =39,11), annesi çalışan Suriyeli öğrencilerin aritmetik ortalamasından (X =45,89) düşük bulunmuştur. Ortalamalar arasında (t= 3,508, p=0,001<0.05) anlamlı bir fark bulunmuştur. Annesi çalışmayan Suriyeli öğrencilerin, annesi çalışan Suriyeli öğrencilere göre sosyal kabul konusunda zorluk yaşadıkları görülmektedir.

32 Independent Samples Test
Tablo 11. Suriyeli Çocukların Annenin Çalışma Durumuna Göre Sosyal Kabul Kendini Değerlendirme Düzeyi Levene’s testi sonuçları Group Statistics ANNEMESLEK N Mean Std. Deviation Std. Error Mean skudtoplam ev hanımı 233 39,1159 8,03062 ,52610 Calisiyor 19 45,8947 8,92496 2,04753 Independent Samples Test Levene's Test for Equality of Variances t-test for Equality of Means F Sig. t df Sig. (2-tailed) Mean Difference Std. Error Difference 95% Confidence Interval of the Difference Lower Upper skudtoplam Equal variances assumed ,000 ,998 -3,508 250 ,001 -6,77886 1,93215 -10,58422 -2,97350 Equal variances not assumed -3,207 20,448 ,004 2,11404 -11,18247 -2,37524 Tablo 11’de uygulanan t testi sonucunda Suriyeli Çocukların Sosyal Kabul Kendini Değerlendirme Düzeyi ile annenin çalışma durumu arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmektedir. Suriyeli öğrencilerinin annesinin çalışma durumlarına göre Sosyal Kabul Kendini Değerlendirme Ölçek sonuçları incelendiğinde, annesi çalışmayan ve ev kadını olan Suriyeli öğrencilerin aritmetik ortalaması (X =39,11), annesi çalışan Suriyeli öğrencilerin aritmetik ortalamasından (X =45,89) düşük bulunmuştur. Ortalamalar arasında (t= 3,508, p=0,001<0.05) anlamlı bir fark bulunmuştur. Annesi çalışmayan Suriyeli öğrencilerin, annesi çalışan Suriyeli öğrencilere göre sosyal kabul konusunda zorluk yaşadıkları görülmektedir.

33 95% Confidence Interval for Mean
Tablo 12. Suriyeli Çocuklara Ailenin Yaklaşımına Göre Sosyal Kabul Kendini Değerlendirme Düzeyi One-way ANOVA testi sonuçları Descriptives skudtoplam N Mean Std. Deviation Std. Error 95% Confidence Interval for Mean Minimum Maximum Lower Bound Upper Bound ilgili ve sorunlarımı cidiiye alan 193 40,6995 8,35369 ,60131 39,5135 41,8855 16,00 55,00 ilgisiz ve sorunlarımı ciddiye almayan 10 41,4000 4,99333 1,57903 37,8280 44,9720 36,00 49,00 anlayisli ve hosgorulu 49 35,0408 6,91604 ,98801 33,0543 37,0273 14,00 45,00 Total 252 39,6270 8,27874 ,52151 38,5999 40,6541 ANOVA skudtoplam Sum of Squares df Mean Square F Sig. Between Groups 1284,048 2 642,024 10,042 ,000 Within Groups 15918,888 249 63,931 Total 17202,937 251 Tablo 12’de uygulanan one-way ANOVA analizi sonucunda Suriyeli Çocukların Sosyal Kabul Kendini Değerlendirme Düzeyi ile ailenin yaklaşımı arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmektedir. Ailesi ilgisiz ve sorunlarını ciddiye almayan Suriyeli öğrencilerin sosyal kabul kendini değerlendirme puanları (41,40±4,99), ailesi anlayışlı ve hoşgörülü olan Suriyeli öğrencilerin sosyal kabul kendini değerlendirme puanlarından (35,04±6,91) yüksek bulunmuştur (F=10,042; p=0,000<0.05). Ailesi ilgili ve sorunlarını ciddiye alan Suriyeli öğrencilerin sosyal kabul kendini değerlendirme puanları (40,69±8,35) olarak verilmiştir.

34 Independent Samples Test
Tablo 13. Suriyeli Çocukların Ailede Yaşanan Şiddete Göre Sosyal Kabul Kendini Değerlendirme Düzeyi t-testi sonuçları Group Statistics AİLEŞİDDET N Mean Std. Deviation Std. Error Mean skudtoplam evet 127 41,4961 8,86663 ,78679 hayir 125 37,7280 7,18576 ,64271 Independent Samples Test Levene's Test for Equality of Variances t-test for Equality of Means F Sig. t df Sig. (2-tailed) Mean Difference Std. Error Difference 95% Confidence Interval of the Difference Lower Upper skudtoplam Equal variances assumed 17,053 ,000 3,703 250 3,76806 1,01761 1,76389 5,77224 Equal variances not assumed 3,709 241,152 1,01593 1,76683 5,76929 Tablo 13’te uygulanan t testi sonucunda Suriyeli Çocukların Sosyal Kabul Kendini Değerlendirme Düzeyi ile ailede yaşanan şiddet arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmektedir. Suriyeli öğrencilerinin annesinin çalışma durumlarına göre Sosyal Kabul Kendini Değerlendirme Ölçek sonuçları incelendiğinde, aile içi şiddeti olan Suriyeli öğrencilerin aritmetik ortalaması (X =41,49), aile içi şiddeti olmayan Suriyeli öğrencilerin aritmetik ortalamasından (X =37,72) yüksek bulunmuştur. Ortalamalar arasında (t= 3,703, p=0,000<0.05) anlamlı bir fark bulunmuştur. Annesi çalışmayan Suriyeli öğrencilerin, annesi çalışan Suriyeli öğrencilere göre sosyal kabul konusunda zorluk yaşadıkları görülmektedir.

35 95% Confidence Interval for Mean
Tablo 14. Suriyeli Çocukların Sorun Paylaşma Durumuna Göre Sosyal Kabul Kendini Değerlendirme Düzeyi One-way ANOVA testi sonuçları Descriptives skudtoplam N Mean Std. Deviation Std. Error 95% Confidence Interval for Mean Minimum Maximum Lower Bound Upper Bound anne 157 41,0064 7,79752 ,62231 39,7771 42,2356 16,00 55,00 baba 9 44,6667 7,00000 2,33333 39,2860 50,0473 37,00 54,00 akrabadan biri 16 36,7500 11,10255 2,77564 30,8339 42,6661 25,00 53,00 arkadas 32 39,5625 7,26431 1,28416 36,9434 42,1816 28,00 ogretmen 2 36,0000 ,00000 36,00 hickimse 36 33,8889 7,50153 1,25026 31,3507 36,4270 14,00 50,00 Total 252 39,6270 8,27874 ,52151 38,5999 40,6541 ANOVA skudtoplam Sum of Squares df Mean Square F Sig. Between Groups 1871,512 5 374,302 6,006 ,000 Within Groups 15331,424 246 62,323 Total 17202,937 251 Tablo 14’te uygulanan one-way ANOVA analizi sonucunda Suriyeli Çocukların Sosyal Kabul Kendini Değerlendirme Düzeyi ile sorun paylaşma durumu arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmektedir. Babasıyla sorunlarını paylaşan Suriyeli öğrencilerin sosyal kabul kendini değerlendirme puanları (44,66±7,00), hiç kimse ile sorunlarını paylaşmayan Suriyeli öğrencilerin sosyal kabul kendini değerlendirme puanlarından (33,88±7,50) yüksek bulunmuştur (F=6,006; p=0,000<0.05).

36 95% Confidence Interval for Mean
Tablo 15. Suriyeli Çocukların Anlaşamadıkları Kişilere Göre Sosyal Kabul Kendini Değerlendirme Düzeyi One-way ANOVA testi sonuçları Descriptives skudtoplam N Mean Std. Deviation Std. Error 95% Confidence Interval for Mean Minimum Maximum Lower Bound Upper Bound annemle 5 32,6000 6,06630 2,71293 25,0677 40,1323 25,00 37,00 babamla 6 40,0000 ,00000 40,00 agabeyimle 31 33,6452 4,46877 ,80261 32,0060 35,2843 28,00 39,00 ablamla 16 42,1875 7,84193 1,96048 38,0088 46,3662 33,00 55,00 kucuk erkek kardesimle 36 41,9722 7,00402 1,16734 39,6024 44,3420 53,00 kucuk kız kardesimle 14 43,7143 9,55493 2,55366 38,1974 49,2311 16,00 52,00 hickimseyle 144 39,8750 8,66136 ,72178 38,4483 41,3017 14,00 54,00 Total 252 39,6270 8,27874 ,52151 38,5999 40,6541 ANOVA skudtoplam Sum of Squares df Mean Square F Sig. Between Groups 1902,623 6 317,104 5,078 ,000 Within Groups 15300,314 245 62,450 Total 17202,937 251 Tablo 15’te uygulanan one-way ANOVA analizi sonucunda Suriyeli Çocukların Sosyal Kabul Kendini Değerlendirme Düzeyi ile anlaşamadıkları kişilere göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmektedir. Küçük kız kardeşiyle anlaşamayan Suriyeli öğrencilerin sosyal kabul kendini değerlendirme puanları (43,71±9,55), annesiyle anlaşamayan Suriyeli öğrencilerin sosyal kabul kendini değerlendirme puanlarından (32,60±6,06) yüksek bulunmuştur (F=6,078; p=0,000<0.05).

37 95% Confidence Interval for Mean
Tablo 16. Suriyeli Çocukların Ailede Yaşanan Şiddet Sıklığına Göre Sosyal Kabul Kendini Değerlendirme Düzeyi one-way ANOVA test sonuçları Descriptives skudtoplam N Mean Std. Deviation Std. Error 95% Confidence Interval for Mean Minimum Maximum Lower Bound Upper Bound sık sık 38 40,0263 8,07226 1,30949 37,3730 42,6796 16,00 52,00 nadiren 89 43,1348 8,95213 ,94892 41,2490 45,0206 25,00 55,00 siddetyok 125 37,0080 6,82795 ,61071 35,7992 38,2168 14,00 53,00 Total 252 39,6270 8,27874 ,52151 38,5999 40,6541 ANOVA skudtoplam Sum of Squares df Mean Square F Sig. Between Groups 1958,589 2 979,294 15,996 ,000 Within Groups 15244,348 249 61,222 Total 17202,937 251 Tablo 16’da uygulanan one-way ANOVA analizi sonucunda Suriyeli Çocukların Sosyal Kabul Kendini Değerlendirme Düzeyi ile şiddet sıklığına göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık görülmektedir. Aile içi şiddeti nadiren Suriyeli öğrencilerin sosyal kabul kendini değerlendirme puanları (43,13±8,95), aile içi şiddet tecrübe etmeyen Suriyeli öğrencilerin sosyal kabul kendini değerlendirme puanlarından (37,00±6,82) yüksek bulunmuştur (F=15,996; p=0,000<0.05).

38 TARTIŞMA VE YORUM eğitim öğretim yılında Ankara Altında ilçesinde öğrenim gören Suriyeli çocukların sosyal kabul kendini değerlendirme düzeyleri ile farklı değişkenler arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla gerçekleşen bu araştırma; 252 Suriyeli öğrenci üzerinde yapılmıştır. Bu araştırma, Türkiye’de bulunan Suriyeli öğrencilerin ülkemizde bulundukları süre boyunca sosyal uyum düzeylerinin belirlenmesi ve uyum düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Öğrencilerin uyum düzeylerine ilişkin bulgular cinsiyet, kardeş sayısı, anne öğrenim durumu, baba öğrenim durumu, aile ortalama geliri, baba calşıma durumu, anne çalışma durumu, aile yaşanan şiddet, ailede sorun paylaşma durumu ve aile anlaşamamzlık durumu değişkenlerine göre ele alınmıştır. Araştırma cinsiyet faktörüne göre erkek Suriyeli öğrencilerin kız Suriyeli öğrencilere oranla daha fazla sosyal uyum gösterdikleri gözlenmiştir. İstatistiksel olarak anlamlı fark bulunmasa bile erkek Suriyeli öğrencilerin aile ve toplumun erkekli rolüyle ilgili beklentilerine uygun bir sonucun çıktığı tahmin edilmektedir. Suriyeli erkek öğrencilerin daha fazla sosyalleştikleri ve sosyal uyumlarının daha fazla olmasının sebebi hem Suriye toplumunda hem Türk toplumunda erkek rolünden beklenen şekilde iş ve aş bulma ve aileyi korumak konusunda yüklenen rollerin erkek Suriyeli öğrencilerin sosyal uyumların daha fazla olmasına yol açtığı düşünülmektedir.

39 TARTIŞMA VE YORUM Kardeş sayısı iki olan olan Suriyeli öğrencilerin sosyal kabul kendini değerlendirme puanları, kardes sayısı üç, dörtten fazla ve tek çocuk olan Suriyeli öğrencilerin sosyal kabul kendini değerlendirme puanlarından yüksek düzeyde bulunmuştur. Sosyal kabul kendini değerlendirme düzeyi kardeş sayısına göre istatistiksel açıdan farklılık göstermektedir. Bu araştırma sonuçları ışığında Suriyeli öğrencilerin sosyal kabul kendini değerlendirme düzeyleri ile birçok değişken arasında ilişki bulunduğu görülmektedir. Ayrıca Suriyeli öğrencilerin genel olarak sosyal kabul kendini değerlendirme düzeyinin ortalama puan olan 35’ten yüksek olduğu görülmüştür. Bu sonuçlar ışığında Suriyeli öğrencilerin sosyal uyumsuzluklarının minimum seviyede olduğu görülmüştür.

40 Öneriler Suriyeli öğrencilerin sosyal uyumlarını çoğaltıcı, sosyal uyum, beceri düzeyleri ve değer kazanımlarını ise arttırmaya yönelik tutum ve davranışların eğitimi ve öğretimi için çaba sarf edilmesi gerektiği önerilmektedir.

41 DİNLEDiĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER Doç. Dr
DİNLEDiĞİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER Doç. Dr. Ayşe Dilek ÖĞRETİR Doç. Dr. Sezai ÖZÇELİK Dr. Gökhan ŞENGÜN