Telekomünikasyon ve Ağlar

... konulu sunumlar: "Telekomünikasyon ve Ağlar"— Sunum transkripti:

1 Telekomünikasyon ve Ağlar
ÖğR. Gör. Canan aslanyürek

2 İletişim ve Telekomünikasyon Ne Demektir?
İletişim, iki birim arasında birbiriyle ilişkili mesaj alışverişi olarak tanımlanmaktadır. Telekomünikasyon ise veri veya bilginin bir noktadan bir diğer noktaya çeşitli biçimlerde(ses, veri, metin, görüntü, video) iletilmesi anlamına gelmektedir. Önceleri telekomünikasyon kavramı yalnızca telefon hatları üzerindeki ses aktarımını ifade etmekteyken, günümüzde telefon hatlarının yanı sıra bilgisayarlar kullanılarak gerçekleştirilen sayısal veri aktarımını da ifade etmektedir.

3 Telekomünikasyon Sisteminin Bileşenleri
Telekomünikasyon sistemi, bir iletinin bir yerden başka bir yere iletilmesi için bir araya getirilmiş, birbiriyle uyumlu yazılımlar ve donanımlardan oluşan bir yapıdır. Bu yapının temel bileşenleri; Verileri ve bilgileri işlemede kullanılan bilgisayarlar Verilerin alınması/gönderilmesi için kullanılan terminaller Alıcı ve verici arasındaki bağlantıyı sağlayan iletişim kanalları Veri iletimi ve alımı faaliyetlerini destekleyen iletişim işlemcileri Girdi/çıktı faaliyetlerini kontrol eden iletişim yazılımları

4 İletişim Kanalları İletişim kanalları, bir birimden başka bir birime veri iletimi amacıyla kullanılan yolları ifade etmektedir. Bu yollar kablolar gibi elle tutulup gözle görülebilir yollar olabileceği gibi radyo dalgaları ve kızılötesi ışın gibi görülmez ve tutulamaz yollar şeklinde de olabilir. Kullanım amaçlarına göre en yüksek faydayı sağlayacak olan iletişim kanalı tercih edilmelidir.

5 Kablolu İletişim Kanalları
Sarmal Kablo(Twisted Pair Cable) Eş Eksenli Kablo(Coaxial Cable) Fiber Optik Kablo(Optic Cable)

6 Sarmal Kablo(Twisted Pair Cable)
Büklümlü çift kablolar, birbirine bükülmüş ve koruyucu bir kaplama içine yerleştirilmiş bir veya daha fazla sayıda yalıtılmış bakır tel çiftinden oluşan kablo çeşididir. Kabloları dolamadaki maksat kablonun oluşacak manyetik alandan dolayı etkilenmesini engellemek içindir. Günümüzde yerel alan ağı kablolamasında kullanılmaktadır.  Diğer kablo türlerine göre çok ucuz olması da bir avantajdır. Üretimindeki prensip kabloların ikişer ikişer birbirine sarılarak üretilmiş olmasıdır. İki çeşidi vardır UTP ve STP.

7 Sarmal Kablo(Twisted Pair Cable)

8 Eş Eksenli Kablo( Coaxial Cable)
Koaksiyel(eş eksenli) kablo temelde ses ve görüntü iletimi için kullanılan kablo tipidir. Ses ve video iletiminde kullanılır. Yapısal olarak merkezde bir iletken çevresinde dış korumadan oluşmuş silindirik bir koruma yapısı mevcuttur. En içteki tel genellikle bakırdır. Doğrusal topolojide yaygın olarak kullanılan bir kablodur. Günümüzde fazla kullanılmaz. TV-Uydu alıcı kablolarına benzemektedir.

9 Eş Eksenli Kablo( Coaxial Cable)

10 Fiber Optik Kablo(Optic Cable)
Fiber optik kablolar, iletimi ışık hızıyla yani saniyede 300 bin km’lik hızla gerçekleştirirler. Bu yönleri sebebiyle uzak mesafelere veri aktarımı için tasarlanmışlardır. Fiber optik kablo üzerinden veri aktarımı; ince fiber cam lifi üzerinden ışık dalgası şeklinde gerçekleşir. Fiber'in hafif ve ince yapısı bakır kablo kullanmanın zor olduğu ortamlarda kullanılabilmesini sağlar. Fiber'in en önemli özelliği elektromanyetik alanlardan hiç etkilenmemesidir. Çünkü fiber kablodan elektrik değil ışık aktarılır. Fiber'in en büyük dezavantajı fiyatı ve kurulumunun zor oluşudur.  Eş eksenli kablolara göre 100 kat, Sarmal kabloya oranla da 1000 kat daha hızlı veri aktarımını gerçekleştirir.

11 Fiber Optik Kablo(Optic Cable)

12 Kablosuz İletişim Kanalları
Kablosuz iletişim kanalları radyo dalgaları, mikrodalga, kızılötesi gibi araçlar kullanarak veri aktarımını gerçekleştirmektedir. Kablosuz iletişim kanalları megahertz ile ölçülmekte ve farklı elektromanyetik frekanslarda faaliyet göstermektedir. Bunun temel sebebi yayın karışıklığının önüne geçmektir.

13 Radyo Dalgaları, Mikrodalga ve Kızılötesi
Radyo dalgalarıyla, mikrodalgayla ve kızılötesi iletişimde kablolara ihtiyaç duyulmamaktadır. Bu iletişim türü yayın adını almaktadır. Yayın hattında bulunan bir alıcı veya antenle yayına erişilebilir. Mikrodalga ve kızılötesi iletişimde alıcı ve verici arasında hiçbir engelin bulunmaması gerekmektedir. Radyo frekans teknolojileri bitlerin taşınmasında radyo dalgalarını kullanmaktadır. Bluetooth, Wi-fi gibi araçların kullanımı radyo dalgaları sayesinde gerçekleşmektedir.

14 Radyo Dalgaları, Mikrodalga ve Kızılötesi
Mikrodalga, uzun mesafeler boyunca veri taşıyabilen yüksek frekanslı radyo dalgalarıdır. Veri taşırken düz bir hat izler. Böylece önüne çıkan engelleri aşması için yansıtma/aktarma istasyonlarının kurulması gerekir. Bu durum da maliyetlidir. Radyo dalgalarında iletinin güvenliğinin sağlanması oldukça zordur.

15 İletişim Uyduları İletişim uyduları iletişim aracı olarak mikrodalga yayınları kullanmaktadır. Mikrodalga yayınlarının yansıtma problemini çözmek için dünya yörüngesine iletişim uyduları yerleştirilmiştir. Böylelikle yansıtma yerdeki istasyonlardan değil, uzaydaki uydulardan yapılmaktadır. İletişim uyduları yansıtma problemini çözmesinin yanı sıra çok büyük hacimlerdeki veriyi de çok uzak mesafelere iletebilmektedirler. Yüksek Yörünge Uyduları ekvatorun yaklaşık km üzerinde yörüngeye yerleştirilmektedir.

16 Cep Telefonları ve Çağrı Cihazları
Cep telefonları ve çağrı cihazları radyo dalgalarını kullanmaktadırlar. Cep telefonları birkaç km 2 ′ lik alanda etkili baz istasyonlarının aktardığı dalgalarla iletişim olanağı sunmaktadır. Bilgisayarlar ve diğer iletişim işlemcileri ise cep telefonu kullanıcılarının hareket halindeyken dahi iletişimlerinin kesilmemesi için istasyonlar arası geçişleri kontrol etmektedir. Çağrı cihazları metin mesajına dayalı bir iletişim aracıdır. Vericiden iletilen mesaj doğrultusunda alıcıya ilgili konu hakkında bilgi ulaştırılmaktadır.

17 İletişim İşlemcileri ve Yazılımı
İletişim işlemcileri, telekomünikasyon ağındaki veri iletimi ve alımı ile ilgili faaliyetlerin desteklenmesi görevini yürüten araçlardır(modem, router, switch gibi). Özel telekomünikasyon yazılımları ise ağın kontrolü, erişim kontrolü, iletim kontrolü, hata tespiti ve düzeltimi ile ağ güvenliğinin sağlanması görevlerini yürüten yazılımlardır.

18 Telekomünikasyon Sisteminin Fonksiyonları
Bir telekomünikasyon ağı bir araya gelen farklı yazılım ve donanım unsurlarından oluşmaktadır. Bu iki farklı birimin ortak bir şekilde işleyebilmesi için birtakım kurallar ve yöntemler gerçekleştirilmektedir. Bu kurallar ve yöntemler bütününe protokol adı verilmektedir. Protokol, iletişim yolundaki tüm araçların birbirlerini tanımasını sağlayarak doğru iletilerin doğru alıcılara ulaşmasını sağlamaktır.

19 İşletmecilikte Telekomünikasyon
E-posta, telekonferans, cep telefonları, faks, dosya transferi ve bunlara benzer iletişim yolları İşletmelerin müşterileriyle, tedarikçileriyle ve örgüt içi iletişimlerinin hacmini arttırmış, Mesafelerin önemini ortadan kaldırmış, Veri tabanlarına kaydedilen verilere ve bilgilere ihtiyaç duyulduğu anda ulaşılabilmesiyle de iletişimin zamanlı ve sağlıklı olmasını sağlamıştır. Bu faydaların bir sonucu olarak da verimlilik artmasına ve iletişim maliyetlerinin azalmasına yol açmıştır.

20 Ağ Kavramı Ağ, birbiriyle bağlı ve birbirleriyle ilişki içinde olan bir grup veya sistem olarak ifade edilmektedir. Diğer bir deyişle, iletişim kanallarında birbirleriyle ilişkili bulunan bilgisayarların ve iletişim araçlarının bir bütünüdür.

21 Ağ Türleri En temel ağ türleri;
Yerel alan Ağları(LAN-Local Area Networks) Geniş Alan Ağları(WAN-Wide Area Networks) Sanal Özel Ağlar(VPN-Virtual Private Networks) Metropol Alan Ağları(MAN) Depolama Alan Ağları(SAN)

22 Yerel Alan Ağları(LAN-Local Area Networks)
Yerel alan ağları (LAN - Local Area Network) adından da anlaşılabileceği gibi bir yerleşke veya bir kurum içerisinde oluşturulan, dışa kapalı ağlardır. Bilgisayarlar arası uzaklık birkaç kilometreden fazla değildir. Yerel ağlar diğerlerine göre daha hızlı çalışırlarken megabit gibi hızlara erişirler.

23 Yerel Alan Ağları(LAN-Local Area Networks)
Örnek: Evlerde veya işyerlerinde oluşturulan ağlar. Genellikle internet paylaşımının gerçekleştirilmesi, çok kullanıcılı basit programların kullanılması veya çok kullanıcılı oyunların oynandığı ağlardır.

24 Geniş Alan Ağları(WAN- Wide Area Networks)
(WAN– Wide Area Network ) Birbirlerine çok uzak yerel ağların bir araya gelerek oluşturduğu geniş ağlardır. Ağlar arası bağlantı fiber optik bir kablo ile olabileceği gibi uydular üzerinden de sağlanabilir.

25 Geniş Alan Ağları(WAN- Wide Area Networks
Bu ağlarda kullanılan teknolojiler LAN’lardan farklıdır. Yönlendirici (router) ve çoklayıcı (repeater) gibi ağ elemanlarının kullanılması gerekir. İstasyonlar çok geniş bir coğrafi alana yayılmıştır.

26 Sanal Özel Ağlar(VPN-Virtual Private Networks)
Sanal ve özel ağlar (VPN - Virtual Private Network), yerel internet servis sağlayıcı ve kurumsal yerel ağlar arasında güvenli bir tünel üzerinden veri iletimi gerçekleştirerek çalışır. Bir çok ağ donanımı üretici internet gibi, paylaşılmış veri ağları üzerinden tünelleme ve şifreleme yapabilme yeteneğine sahip donanımları piyasaya sunmaktadır. Kurumsal ağlarını daha önceden bir takım güvenleri nedeni ile internete bağlamayan şirketleri yeni VPN teknolojileri ile güvenli bağlantılar sağlayabilecekler.

27 Ağ Yapıları Ağlar bağlantı şekillerine göre de sınıflandırılabilirler.
Bağlantı şekline göre bir sınıflandırma yapıldığında ağlar; Doğrusal ağ yapısı (BUS) Halka ağ yapısı (RİNG) Yıldız ağ yapısı

28 Doğrusal Ağ Yapısı(BUS)

29 Doğrusal Ağ Yapısı(BUS)
Bus topolojisinde tüm iş istasyonlarının üzerinde olduğu bir hat mevcuttur. Bütün istasyonlar hattaki tüm mesajları inceler ve kendine ait mesajları alır. Hattaki bilgi akışı çift yönlüdür

30 Doğrusal Ağ Yapısı(BUS)
Kaynak istasyon bilgiyi hatta bırakır. Bilgi her iki yönde ilerleyerek hatta yayılır. Ancak bu topolojide aynı anda iki istasyonun bilgi göndermesi durumunda bilgi trafiği karışır. Bunu önlemek için hattın paylaşımını düzenleyen protokoller kullanılmalıdır.

31 Doğrusal Ağ Yapısı(BUS)
Bu topoloji ağ performansı en düşük olan topolojilerden biridir. İki istasyon arası mesafe ince koaksiyel kullanıldığında 185 metre, kalın koaksiyel kullanıldığında 500 metredir. İki istasyon arası mesafe minimum 0,5 kilometre olduğunda maksimum 30 istasyon kullanılabilir.

32 Doğrusal Ağ Yapısı(BUS)
Avantajları Kablo yapısı güvenilirdir. Yeni bir istasyon eklemek kolaydır. Merkez birime ihtiyaç duyulmaz. Dezavantajları Maksimum 30 istasyon bağlanabilir. Ağın uzunluğu ince koaksiyelde 185, kalın koaksiyelde 500 metreden fazla olmaz. Bir istasyonun arızalanması bütün ağı devre dışı bırakır. Arıza tespiti zordur.

33 Yıldız Ağ Yapısı

34 Yıldız Ağ Yapısı Bu topolojide ağdaki iletişimin gerçekleşmesi için merkezi birim bulunur ve bütün istasyonlar bu merkezi birime bağlanır. Ortak yol topolojisine göre performansı daha yüksek ve güvenilirdir. Fakat daha pahalı çözümler sunar.

35 Yıldız Ağ Yapısı Bir istasyondan diğerine gönderilen bilgi önce bu merkez birime gelir, buradan hedefe yönlendirilir. Yıldız topolojisinin özellikleri Bir istasyonun arızalanması ağı etkilemez. Ağa yeni bir istasyon eklemek çok kolaydır. Ağ yönetimi çok kolaydır. Kurulan ağ elemanlarına göre yüksek hızlar elde edilebilir.

36 Halka(Ring) Ağ Yapısı

37 Halka(Ring) Ağ Yapısı Veriler paket halinde gönderilir ve halka boyunca tek yönde yada çift yönde iletilir. Çift yön kullanılırsa bir yönde hata olması durumunda, diğer yön kullanılabilir. Halkayı birçok bilgisayar paylaştığından hangi bilgisayarın paketinin halka üzerinde iletileceğinin kontrol etmek amacıyla mekanizmalar geliştirilmiştir.

38 Ağ Yönetimi İletişim ağının işlemesi için gerekli olan faaliyetlerin planlanması, örgütlenmesi, koordine edilmesi ve bu faaliyetlerin denetlenmesi gerekmektedir. Ağ yönetiminin temel amacı ağ trafiğinin yönetilmesi, ağdaki güvenliğin sağlanması, ağın olası sorunlara karşı izlenmesi ve iletişimin sağlıklı bir biçimde yapılması için kapasitesinin belirlenmesi faaliyetlerinin planlanması, örgütlenmesi, koordine edilmesi ve denetlenmesi çabalarıdır.

39 İnternet(Interconnected Network)
İnternet, küresel, milyarlarca bilgisayardan oluşan ağların birbiriyle bağlı olmasıyla ortaya çıkan bir ağdır. Internet günümüzde kullanılan en geniş çaplı ve en önemli ağlardan birisidir. İnternet bir iletişim ağıdır. Bilgisayarları birbirine bağlamanın bir yöntemidir. İnternet servis sağlayıcıları ve ağ hizmet sağlayıcıları internet ağının altyapısını oluşturmaktadır. TTNET, Superonline internet servis sağlayıcılarıdır. İnternet servis sağlayıcıları da Ağ hizmet sağlayıcılara onların hizmet ve sistemlerine erişebilmek için ücret ödemektedir.

40 İnternet Uygulamaları
En yaygın olarak kullanılan hizmetler arasında e-posta, anlık iletiler, internette gezme, haber grupları ve sohbet odaları uygulamaları yer almaktadır. İşletmeler de bu hizmetlerin çoğunu faaliyetlerinin devamı için kullanmaktadır. Hatta bu hizmetlere ek olarak pazarlama, satış, muhasebe, üretim, tedarik gibi işletme faaliyetlerini yürüten uygulamaların çalışabilmesi için de internet teknolojilerinden yararlanılmaktadır.