Doç. Dr. Tuğba Gürsoy Zeynep Kamil Hastanesi

... konulu sunumlar: "Doç. Dr. Tuğba Gürsoy Zeynep Kamil Hastanesi"— Sunum transkripti:

1 Doç. Dr. Tuğba Gürsoy Zeynep Kamil Hastanesi 18.11.2011
AŞILAR Doç. Dr. Tuğba Gürsoy Zeynep Kamil Hastanesi

2 Enfeksiyonlara Bağlı Çocuk Ölümleri
1 ay 2.2 milyon ölüm 6 ay

3 RUTİN AŞILARLA ÖNLENEBİLİR
DBaT: Aselüler boğmaca ile birlikte DT toksoid aşısı Hib: Haemophilus influenzae tip b aşısı IPV: Inaktif poliovirus aşısı HBV: Hepatit B aşısı MMR: Kızamık, Kızamıkcık, Kabakulak (KKK) PCV7: Heptavalan pnömokok konjuge aşısı Influenza Su Çiçeği Aşıyla önlenebilir hastalıklar

4

5 Konjuge meningokok aşısı advisory committee on immunisation practice
Polisakkarit pnömokok aşısı PPA23

6 Hepatit B aşısı

7 Hepatit B aşısı En düşük yaş: doğumda
Son doz 24 haftadan önce uygulanamaz Hastaneden taburcu olmadan önce bütün bebeklere uygula Anne HBsAg (+) ise; İlk 12 saat içinde 0.5 ml HBIg HepB aşısı yapılır Annenin HBsAg durumu bilinmiyorsa; Doğumdan sonra 12 saat içinde HepB aşısı yap Annenin HBsAg durumunu en kısa zamanda sapta Anne HBsAg(+) ise en geç 1 hafta içinde HBIg yap

8 Hepatit B aşısı HBsAg (+) anneden doğan bebeklerde 3 doz aşı takvimi bittikten 1-2 ay sonra antiHBs bakılmalı (9-18. ay) Doğumda yapılmadıysa 0, 1, ve 6. aylarda yapılır 18. ayda tamamlanmalı 18 yaşa kadar daha önce aşılanmamış kişiler aşılanmalıdır. >18 yaş riskli kişiler aşılanmalı

9 Kimlere hepatit B aşısı yapılmamalı?

10 HepB aşısı riskleri Güvenli bir aşı
Aşı yapılan yerde 1-2 gün süren ağrı (1/4) > 37,7 ateş (1/15) Ciddi allerjik reaksiyon (1.1 milyon dozda 1)

11

12 BCG Liyofilize formda 2-8⁰C’de 1-2 yıl saklanabilir
Sulandırıldıktan sonra 4-6 saatte kullanılmalı Isı ve ışığa duyarlı 0-12 ay: 0.05 ml i.d. Çocuklar: 0.1 ml i.d. Aşı yapılacak bölge herhangi bir antiseptikle silinmez (sadece pamuk) Pulmoner tbc için etkinlik tartışmalı Miliyer tbc ve tbc menenjite karşı etkin

13

14 DaBT Min yaş: 6 hafta 4. doz 3. dozdan sonra 6 ay geçmiş olması şartıyla en erken 12. ayda yapılabilir > 6 yaş kullanılmamalı 7-10 yaş arasında boğmaca aşısının tamamlanmadığı veya aşı durumu bilinmeyen kişilere tek doz Tdap yapılır 11-18 yaş arası daha önce hiç aşı olmamış kişilere Tdap ve 10 yılda bir Td rapel yapılır Td ve Tdap arası 5 yıl geçmesi önerilir ancak şart değil Tdap adacell polio: >5 yaş

15 Kimlere DaBT yapılmamalı
Orta-ağır hastalığı olanlar Hayatı tehdit eden allerjik rxn olanlar Boğmaca aşısı Aşıdan sonra 7 gün içinde gelişen ensefalopati 24 saat içerisinde düzelmeyen konvülsiyon İlerleyici tipte nörolojik hastalık (dejeneratif beyin hast)

16 DİKKAT! Kısa bir süre önce konvülsiyon geçiren çocukların aşılamasını ilerleyici nörolojik hastalığı bulunmadığı kesinleşene kadar ertele Aşı sonrası 72 saat içinde ateşli/ateşsiz havale 48 saat içinde > 40.5⁰C ateş 48 saat içinde hipotonik hiporefleksik sendrom 48 saat içinde > 3 saat süren inatçı, olağan dışı ağlama İmmünsupresif tedavi alanlarda immünolojik cevap?

17 Kimlere uygulanabilir?
Soğuk algınlığı gibi hafif hastalıklarda bebek aşılanır İlerleyici olmayan hastalık (Serebral palsi) 24 saat içinde düzelen konvülsiyon

18 DaBT Ağrı ve ateşin engellenmesi için aşı öncesi aspirin dışı ağrı kesici, ateş düşürücü verilebilir Aşı sonrası 24 saat devam edilir

19 Hib aşısı Min yaş: 6 hafta
Tek doz uygulanması gereken >5 yaş aşılanmamış çocuklar Orak hücreli anemi Lösemi HIV Splenektomi Kanser tedavisi alan Kemik iliği nakli

20 IPV Min yaş: 6 hafta < 4 yaş 4 doz tamamlanmışsa, 4-6 yaş arasında tekrar doz yapılmalı Son doz ≥ 4 yaş yapılmalı ve bir önceki dozdan en az 6 ay geçmiş olmalı Hem OPV hem de IPV aşılama şemasında kullanılıyorsa yaştan bağımsız olarak 4 doz verilmeli

21 IPV- erişkin Yüksek risk (+) aşılanmalı Bunlara 3 doz aşı yapılmalı
Çocuk felcinin sık görüldüğü yere seyahat edenler Virüs ile temas edebilecek lab çalışanları Çocuk felci olabilecek hastaları tedavi eden sağlık personeli Bunlara 3 doz aşı yapılmalı Birinci doz herhangi bir zamanda İkinci doz birinciden 1-2 ay sonra Üçüncü doz ikinciden 6-12 ay sonra

22 Kimlere IPV yapılmamalı?
Neomisin, streptomisin veya polimiksin B’ye karşı ciddi allerjik rxn Bir önceki aşı sonrası şiddetli allerjik rxn

23 OPV OPV hastalığın diğer kişilere yayılmasını engellemede IPV’den daha iyi OPV’ye bağlı gerçek çocuk felci: 2,4 milyonda 1 Çoğu ülkede rutin kullanımdan kalktı Kimlerde tercih edilmeli? Neomisin, streptomisin veya polimiksin B’ye karşı ciddi allerjiik rxn Bir önceki IPV aşısı sonrası şiddetli allerjik rxn geliştiren bebekler

24

25 Pnömokok konjuge aşısı
Min yaş: 6 hafta < 5 yaş bütün çocuklara önerilir PKA 13 Türkiye’ye bu yıl geldi PKA 7 ile aşılanmaya başlanan çocuklara PKA 13 ile devam edilmeli PKA7 ile 4 doz tamamlanan <6 yaş çocuklara 1 ekstra doz PKA 23 önerilir Daha önce aşılanmamış veya dozları tamamlanmamış ay arasındaki çocuklara tek doz yapılır

26 PKA 13 2-6 yaş arası çocuklar Orak hücreli anemi
Splenektomi/ hasarlanmış dalak Koklear implant Diyabet HIV veya immün sistemi etkileyen diğer hastalıklar Kronik kalp veya akciğer hastalığı İmmünsupresif ilaç veya steroid alanlar 2 yaşından önce 3 doz PKA7 veya 13 almışlarsa da aşılanırlar Synflorix (10) prevnar (13)

27 Pnömokok polisakkarit aşısı
Min yaş: 2 yaş 23 tipe karşı koruma sağlar Uygulanacak çocuğa PKA yapılmışsa polisakkarit aşı öncesi en az 8 hafta geçmeli Genellikle tek doz yeterlidir > 65 yaş olup, ilk dozu 5 yıl önce alanlara 2. doz önerilir

28 Kime polisakkarit aşı yapılmalıdır?

29 Kime 2. doz polisakkarit aşı yapılmalıdır?

30 KONJUGE PNÖMOKOK AŞISI POLİSAKKARİT AŞIDAN FARKLI OLARAK, NAZOFARENJEAL TAŞIYICILIĞI DA AZALTMAKTADIR! PNÖMOKOK ENFEKSİYONUNUN BULAŞMIŞ OLDUĞU KİŞİLERİN AŞILANMASI KONTRAENDİKASYON OLUŞTURMAZ

31

32 MMR Min yaş: 12 ay 2 doz arası en az 4 hafta olmalı
Gebelere uygulanmamalı MMR aşısı olduktan sonra 4 hafta geçmeden hamile kalınmamalı

33 DİKKAT! İmmünsuprese hastalar HIV >2 hafta steroid Her tür kanser
Neomisine karşı anafilaksi Yumurta anafilaksisi (önce prick veya scratch testi, ardından dilüe formu, ardından tam doz) Ig ve kan ürünleri alanlarda 3 ay sonra yapılmalı Aşıdan sonra Ig verilecekse en az 2 hafta geçmeli

34 Kimlere uygulanabilir?
Remisyonda lösemi hastaları Topikal veya kısa süreli steroid alanlar Yumurta allerjisi olanlar

35 Konjuge meningokok aşısı advisory committee on immunisation practice
Polisakkarit pnömokok aşısı PPA23

36 Suçiçeği aşısı Min yaş: 12 ay İki doz arası en az 3 ay olmalı
7-18 yaş arası çocuklar; Hiç aşılanmadıysa 3 ay ara ile 2 doz uygula Bir doz aşılandıysa 2. dozu yap > 13 yaş 2 doz arası en az 4 hafta olmalı Aşı tarihinden 1 ay sonraya kadar hafif döküntü (25 kişiden 1’inde)

37 Kimlere uygulanmamalı?
Neomisin allerjisi Gebeler (kadınlar aşı olduktan sonra en az 1 ay gebe kalmamalılar) T hücre immün yetmezliği >2 hafta yüksek doz steroid alanlar (2 mg/kg/gün) Ig ve kan ürünleri: 3 ay sonra yapılmalı Aşıdan sonra Ig verilecekse en az 2 hafta geçmeli

38 Kimlere yapılabilir? Asemptomatik HIV Hümoral immün yetmezliği
Ailede immün yetmezliği/HIV seropozitifliği >2 hafta steroid alanlarda steroid kesildikten 1 ay sonra Emziren anne

39 REYE SENDROMU AÇISINDAN AŞIDAN SONRA 6 HAFTA SÜRE İLE SALİSİLAT KULLANILMAMALI!

40 Konjuge meningokok aşısı advisory committee on immunisation practice
Polisakkarit pnömokok aşısı PPA23

41 İnfluenza aşısı (inaktif)
Min yaş: 6 ay (canlı aşı için 2 yaş) 6 ay-8 yaş: ilk defa aşılanacak çocuğa 1 ay ara ile 2 doz AAP: > 6 ay herkes Korunma aşıdan sonra 2 hafta içinde başlar 1 yıl sürer Her yıl aşı içeriği değişir

42 Kimler aşılanmalı? (SB)
Sağlık personeli > 65 yaş Diyabet Kronik akciğer hastaları (bronşit, astım vb.) Kronik kalp ve damar sistemi hastaları Bağışıklık sistemi baskılanmış kişiler Huzurevi, bakımevi vb. ortamlarda yaşayanlar Böbrek bozukluğu olanlar 6-18 yaş arasında olan ve uzun süreli aspirin tedavisi alanlar

43 DİKKAT! 1976: domuz grip aşısı ile GBS arasında ilişki??
Takip eden yıllarda grip aşısı ile GBS arasında açık bir ilişki gösterilmedi GBS riski olsa bile bunun 1 milyonda 1-2 Aşıyla önlenebilir şiddetli gribin riskinden daha az.

44 Hepatit A aşısı Min yaş: 12 ay En az 6 ay arayla 2 doz yap > 2 yaş
Aşılama programı daha büyük çocukları hedeflediğinde Enfeksiyon riski yüksek olanlar Hepatit A’ya karşı immün olması istenen çocuklar aşılanır..

45 Kimlere yapılmalı? (ACIP)
1 yaş (12-23 ay) bütün çocuklar Orta ve güney Amerika ülkeleri, Karayipler, Meksika, Japonya hariç Asya ülkeleri ve doğu Avrupa ülkelerinde yaşayan, çalışan ve bu ülkelere seyahat eden 1 yaş ve üzerindeki kişiler Eşcinseller Uyuşturucu kullananlar Kronik karaciğer hastalığı Pıhtılaşma faktörü konsantreleri alanlar

46 Konjuge meningokok aşısı advisory committee on immunisation practice
Polisakkarit pnömokok aşısı PPA23

47 Rotavirüs aşısı Min yaş: 6 hafta
İlk doz en geç 14 hafta 6 günlük yapılmalıdır ≥ 15 hafta aşılama başlanmaz Son doz en son 8. ayda yapılır (8 ay 0 gün) Rotarix sadece 2. ve 4. ayda yapılır İnvajinasyon riski: 1/100,000 yapılır

48 Kimlere uygulanmamalı?
Ciddi allerjisi olan Ciddi kombine immün yetmezliği HIV Yüksek doz steroid Radyoterapi, kemoterapi Kanser

49 Konjuge meningokok aşısı advisory committee on immunisation practice
Polisakkarit pnömokok aşısı PPA23

50 Meningokok konjuge aşısı
Min yaş: 2 yaş 2-10 yaş: 8 hafta ara ile 2 doz, sonra 5 yılda 1 Kompleman eksikliği Aspleni HIV: 8 hafta ara ile 2 doz 2-10 yaş: tek doz Endemi olan yere seyahat Meningokok açısından riskli çocuklara ilk doz 2-6 yaş arası yapıldıysa ilk dozdan 3 yıl sonra 11-18 yaş: 2 doz (1.: yaş, 2.: 16 yaş)

51

52 HPV Min yaş: 9 yaş Kadınlarda serviks siğil, prekanser ve kanserini azaltılması (cervarix sadece kadınlara) 9-18 yaş erkek: (gardasil) genital siğilin engellenmesi 3 doz 1. ve 2. doz arası 1-2 ay 1. ve 3. doz arası en az 6 ay 2. ve 3. doz arası en az 3 ay

53 Kimlere yapılmalı? (TJOD)
9-13 yaş arası kız çocukları Maksimum yararlanım için HPV ile muhtemel karşılaşmadan önce Daha önce aşılanmamış > 13 yaş kız ve kadınlar Emziren kadınlara uygulanabilir Gebelere uygulanmaz

54 Bir seferde bu kadar aşı yapılması uygun mu?
Bebeklerin doğal immünitesi yok mu? Bu hastalıkların görülme olasılığı iyice azalmadı mı? Otizme yol açar mı? Suçiçeği basit bir hastalık değil mi? Aşıya gerek var mı? Hastalık aşıya engel mi? Güvenilir Evet ama sadece annenin immünitesi olan hastalıklara ve sadece doğumdan sonra kısa bir süre için Evet ama aşılama sayesinde, aşılama kaldırılsa bu hastalıklar tekrar tekrar görülmeye başlar Lezyonlarda enf, pn, purpura fulminans…. aşıdan önce yılda 50 ölüm var, 500’de 1 hastaneye yatış olur.

55

56 Prematüre bebek aşılaması

57 Genel Öneriler-1 Prematüre doğan bebeklerin büyük kısmı doğum ağırlıklarına bakılmaksızın zamanında doğmuş diğer bebeklerle aynı zamanda ve aynı programa göre aşılanmalıdır İstisnalar Doğumda HBV < gr bebeklerde az immünojenik BCG aşı immünitesi postnatal <34-35 hf az Hib <32 hf bebeklerde daha az immunojenik

58 Genel öneriler-2 Doğum ağırlığı, klinik olarak stabil bebeklerin aşılarının geciktirilmesi için bir neden değildir (Hepatit B aşısı hariç). Aşı tam doz verilir, doz azaltılması veya aşı dozlarının bölünerek verilmesi önerilmez Kardiyorespiratuar komplikasyonlar olabilir ve aşı sonrası 72 st izlenmelidir

59 Bebek prematüre ve anne HBsAg (-) ise
<2000 gr İlk doz 30 günlükken veya taburcu olurken Toplam 3 doz 1-2, 2-4, 6-18 aylar Kombine aşılar kullanılabilir Aşı sonrası kontrol gerekmez >2000 gr İlk doz doğumda ya da stabil olur olmaz Toplam 3 doz 0-2,2-4,6-18 aylar Kombine aşılar kullanılabilir Aşı sonrası kontrol gerekmez

60 Bebek prematüre ve anne HBsAg (+) ise
<2000 gr İlk 12 st içinde HBIG+HBV Toplam 4 doz aşı 0, 1, 2-3 ay, 6-7.ay 9-15. aylarda HBsAg ve Anti HBs kontrolü Anti HBs (-) ise 2’şer ay ara ile 3 doz daha >2000 gr İlk 12 st içinde HBIG+HBV Toplam 3 doz aşı 0, 1, 6. ay 9-15. aylarda HBsAg ve Anti HBs kontrolü Anti HBs - ise 2’şer ay ara ile 3 doz daha

61 Prematüre ve BCG aşısı BCG aşısına bağlı skar dokusu ve PPD reaksiyonu <33 hf bebeklerde daha az BCG aşısı >34 hf ve >2000 gr’ın üzerine ulaşınca yapılabilir Tüberküloz prevalansı yüksek olan ülkelerde morbidite ve mortaliteyi önlemek ve BCG aşılama oranlarını artırmak için taburcu olurken yapılması öneriliyor Aşı etkinliği süresi ???

62 Prematüre ve MMR, suçiçeği aşısı
Prematüre bebekler yaşamın ilk bir yılında MMR ve su çiçeği enfeksiyonları açısından daha fazla risk altında MMR ve su çiçeği aşıları 12. ayda yapılmalı Endemi ve artmış risk varsa 6-9 aylar arasında ilk doz, 3 ay sonra 2. doz yapılabilir

63 Prematüre ve influenza aşısı
Kronik akciğer hastalığı olan prematüre bebeklerde influenza enfeksiyonu morbiditesi ve hastaneye yatırılma oranları yüksek 22-35 hf bebeklerde aylar arası yapılan aşı yanıtı yeterli düzeyde 5 yaşına kadar influenza mevsim öncesi her yıl tek doz 6.ayda 1 ay ara ile 2 doz (<6. ay bebeklerde aşı yanıtı düşük) <6 ay çocukla primer temasta olan kişiler aşılanmalı

64 Prematüre ve rotavirüs aşısı
25-36 hf’lık 2070 prematüre bebeğe yapılan plasebo kontrollü rotavirus aşısı (pentavalan) sonrası tüm rotavirus enfeksiyonlarına karşı %73, ağır hastalığa karşı %100 koruyucu Taburcu olurken 6-12 hf’lar arası ise ilk doz İkici doz 6-10 hf sonra Üçüncü doz 6-10 hf sonra yapılır. Her üç doz aşı 8.aydan önce tamamlanmalıdır.

65 Prematüre Bebekler için Aşı Tablosu
Aşılar Doğumda 1.ay 2.ay 4.ay 6.ay 12.ay 18-24.ay İlkokul 1. İlkokul 8. Hep B** I II III BCG DaBT IPV Hib R KKK OPA + Td PNC-7 Influenza +* *6.ayda 1 ay ara ile 2 kez Daha sonra 5 yaşına dek her yıl 1 kez ** Anne HbSAg (-) >=2000gr MB aynı <2000gr taburcu olurken veya 1.ay,2-4,6-18 Anne HbSAg (+) Doğumda(HBIG),1,2-3,6-7.

66 Aşılar sadece aşı yapılan kişiyi değil aynı zamanda toplumu korur
Teşekkür ederim

67 DTaP: 4. doz >4 yaş yapıldıysa 5. doza ihtiyaç yoktur.

68

69

70