ESERLERİ Âsâr-ül-Bakiyye Tahkîku mâ lil-Hind El-Kânûn-ül-Mes’ûdî Taksîm-ül-ekâlîm Beyruni olarak da anılır. Türk-İslam dünyasının yetiştirdiği büyük.

... konulu sunumlar: "ESERLERİ Âsâr-ül-Bakiyye Tahkîku mâ lil-Hind El-Kânûn-ül-Mes’ûdî Taksîm-ül-ekâlîm Beyruni olarak da anılır. Türk-İslam dünyasının yetiştirdiği büyük."— Sunum transkripti:

1

2

3 ESERLERİ Âsâr-ül-Bakiyye Tahkîku mâ lil-Hind El-Kânûn-ül-Mes’ûdî Taksîm-ül-ekâlîm Beyruni olarak da anılır. Türk-İslam dünyasının yetiştirdiği büyük bilim ve din adamlarından biridir. Bugün İran sınırları içinde bulunan Kas şehrinde 973 yılında doğmuştur. Harezm Türklerindendir ve küçük yaşta babasını kaybetmiştir. Bîrûnî, kabiliyetleri ve zekası ile hemen dikkatleri çekerek Harezmşah hanedanından meşhur matematikçi Ebu Nasr Mansur, Bîrûnî’yi himayesine alarak yetiştirmiştir. Dünyanın döndüğünü ilk bulan bilim adamı Ümit Burnu, Amerika ve Japonyanın varlığından bahseden ilk bilim adamıdır. Amerika kıtasının varlığını Kristof Kolomb’dan keşfinden 500 sene önce bildirmiştir. Matematik, Jeoloji, Coğrafya, Tıp, Felsefe, Fizik, Astronomi gibi dallarda eserler yazmıştır. Çağın En Büyük Alimidir. Astronomi çalışmalarına 995’te başlayan Bîrûnî, Harezm civarındaki Buşkatir’de, güneşin ve gezegenlerin deklinasyonlarını (meyillerini) tespit etti. Dönemin önde gelen astronomlarıyla birlikte çeşitli rasat çalışmaları yapan Bîrûnî, 44 yaşındayken Gazneli Sultan Mahmut’un himayesine girdi ve çalışmalarını burada sürdürdü. 1011’de Kabil’de çalışmalar yaptı.

4

5 Türk-İslam dünyasının büyük astronomi ve kelam alimidir. XV. yüzyıl başlarında dünyanın en önemli bilim merkezi olan Semerkant’ta doğmuştur. Babası Muhammed, ünlü Türk Sultanı ve astronomu Uluğ Bey’in kuşçusu olduğu için, ailesi ‘Kuşçu’ lakabıyla meşhur olmuştur. Küçük yaştan itibaren matematik ve astronomiye ilgi duyan Ali Kuşçu, devrin en büyük alimleri olan Bursalı Kadızâde Rumî, Gıyâseddin Cemşîd ve Muînuddîn Kâşî’den matematik ve astronomi dersi almıştır. Daha sonra bilgisini artırmak için Kirman’a giderek Hall-ü Eşkâl-i Kamer (Ay Safhalarının Açıklanması) adlı risale ile Şerh-i Tecrîd adlı eserini yazmıştır. Uluğ Bey’e yardımcı ve rasathanesine müdür yapılmıştır. Ali Kuşçu, Osmanlılar arasında astronomi bilimini yaymıştır. Ali Kuşçu’nun, hepsi de birbirinden değerli pek çok eseri vardır: Bunların başında Risâle fi’l- Hey’e (Astronomi Risalesi) gelir. Ali Kuşçu bu harika bir astronomi kitabını, önce Farsça yazmış, daha sonra bazı eklemelerle Arapça’ya çevirmiştir. Fatih Sultan Mehmet’e ise, Arapça olan nüshayı sunmuştur. Uluğ Bey’in, yıldız hareketlerini inceleyen Zîç adlı eserini de yorumlamış, ve genişletmiştir. ESERLERİ Risâle fi’l-Fethiye (Fetih Risalesi) Risâle fi’l-Hesâb (Matematik Risalesi) Hâşiye ‘ale’t-Telvîh

6

7 Büyük mütefekkir ve ünlü musikî üstadıdır. 870 yılında Türkistan’ın Seyhun ırmağı kenarındaki Farab kasabasında doğmuştur. Asıl adı Ebu Nasır Muhammed ibn Türkan el Farabî’dir. İlk öğrenimini Farab’da, yüksek öğrenimini ise Bağdat’ta yapmıştır. Farsça, Arapça, Latince ve Yunanca bilmekteydi. Mantık, felsefe, matematik, tıp ve musikî üzerinde büyük bilgi sahibi idi. Bu konular üzerinde 100’den fazla eser vermiştir. Ancak bugün elde sadece 39 eseri kalmıştır. Bu arada Aristo’nun bütün eserlerini de şerh etmiştir. 950 yılında Şam’da vefat etmiştir. Babüssagîr mezarlığında yatmaktadır. Onun, İlimler Ansiklopedisi (İhsâu’l-Ulûm) adlı eserinde, döneminin filoloji, mantık matematik, fizik, kimya, ekonomi ve siyaset alanlarındaki bütün bilgileri vardır ve özet olarak mahiyetlerini anlatır. Et-Ta’limü’s-Sanî ve İhsâu’l-Ulûm doğu dünyasının ilk ansiklopedisi sayılan değerli eserlerindendir. Bu büyük dahinin eserleri Hindistan’da ve Mısır’da basılmış, İbranice’ye ve batı dillerine de çevrilmiştir. Büyük bilginlerden, İbni Sina ve İbni Rüşt gibi büyük filozoflar ondan ders almışlar ve onun aydınlığında yetişmişlerdir. ESERLERİ 1.Ta’lim-üs-Sani, 2.İksa-ül-Ulum vet-Ta’rif bi Ağradiha. 3.Kitabu Füsus-il-Hikem, 4.Kitabus-Siyaset-il- Medeniyye, 5.Ki-tab-üs-Saade, 6.Er-Risale fi Ehl-il Medeniyyet-il- Fadıla, 7.Er- Risale fi İsbat-il-Müfarekat, 8.Kitab-ül-Musiki-il-Kebir, 9.Ki-tab-ül-Muğni fil- Edviyet-ül- Müfrede

8

9 Harezmî, IX. yüzyılda yaşayan ve cebir alanında ilk defa eser yazan Müslüman Türk bilginidir. Harezmî 780 yılında Harezm’de doğmuştur. Daha sonra ilim öğrenmek amacıyla, kendi döneminin ilim merkezi olan Bağdat’a gitmiştir. Abbasi Halifesi Me’mun, Bağdat’ta kurduğu kütüphanenin (Darülhikme) idaresini kendisine verince, matematik ve astronomi kaynaklarını uzun süre inceleme imkanı bulmuştur. Bağdat’taki bilimler akademisi Darülhikme’de görev alarak, matematik, astronomi ve coğrafya alanında değerli çalışmalar yapmıştır. İlk defa, birinci ve ikinci dereceden denklemleri analitik metotla; bir bilinmeyenli denklemleri de cebirsel ve geometrik metotlarla çözmenin kural ve yöntemlerini de Harezmî, tespit etmiştir. Matematikte ilk kez sıfır rakamını kullanan Harezmî, cebir bilimini metodik ve sistematik olarak ortaya koymuştur. Kendisinden önceki cebire ait konuları, yine ilk kez ‘cebir’ adı altında sistemleştirmiştir. Yeryüzünün çapına ait hesaplarını Kitâbu Sûreti’l-Arz adlı kitabında topladı. Bu eserde, Nil Nehri’nin kaynağını açıklayan Harezmî, Batlamyus’un astronomik cetvellerini de düzeltmiştir. Matematik, astronomi ve coğrafya alanında çok sayıda eser yazmıştır.. Harezmî, 850 yılında Bağdat’ta vefat etmiştir. ESERLERİ 1. Cebir ve Mukâbele Hesabı Üzerine Özet Kitap (Kitâb el-Muhtasar fî Hisâb el-Cebr ve’l Mukâbele) 2. Hint Hesabı Üzerine (Kitâb el-Hisâb el-Hindî) 3. Yer’in Biçimi Üzerine (Kitâbu Suret el-Ard) 4. Sindhind Zîci (Zîc el-Sindhind) 5. Usturlap Yapımı Üzerine (Kitâb al- Amal bil-Usturlâb) 6. Toplama ve Çıkarma Üzerine (Kitâb elCem‘ ve el-Tefrîk)

10

11 Dünyaca ünlü Türk matematikçisi ve astronomi bilgini olan hükümdardır. 13 yaşında iken Horasan ve Maveraünnehir eyaletlerine hakan naibi oldu. 1446 yılında babasının ölümü üzerine hükümdar oldu. Saltanat yılları sırasında matematik ve astronomi ile yakından ilgilendi. Astronomiye ait tablosu yıllar sonra İngiltere ve Fransa’da basıldı. 1449 yılında kendisine isyan eden oğlu Abdüllatif Mirza tarafından 54 yaşında iken öldürüldü. Uluğ Bey hakan olunca, Osmanlı Devleti ile münasebetlerini sıklaştırmaya ve geliştirmeye gayret etmiş ve iki Türk ülkesi arasında elçiler, bilim adamları gidip gelmeye başlamıştır. O, savaştan çok kendisini bilime adamış bir hükümdardı. Astronomi ilminin gelişmesine çalışmıştır Sarayına zamanın bilginlerini toplayarak onları korudu. İnceleme için Çin’e kadar heyetler gönderdi. Semerkant’ta bir medrese, bir de rasathane yaptırdı.. Bu rasathane orta çağdaki astronomi bilgisini en yüksek düzeye ulaştırmıştır. ESERLERİ Zeyç Kürkani veya Zeyç Cedit Sultani Zic-i Uluğ Bey (Uluğ Bey Zayiçesi)