ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ TEMEL KAVRAMLARI

... konulu sunumlar: "ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ TEMEL KAVRAMLARI"— Sunum transkripti:

1 ÖĞRETİM İLKE VE YÖNTEMLERİ TEMEL KAVRAMLARI

2 EĞİTİM NEDİR?

3 Eğitim; bireyin davranışlarında, kendi yaşantısı yoluyla,
kasıtlı olarak, istendik yönde değişiklik meydana getirme sürecidir (S.Ertürk-1971) DAVRANIŞ DOĞUŞTAN GETİRİLEN SONRADAN KAZANILAN ( ÖĞRENİLMİŞ ) GEÇİCİ YAŞANILMIŞ UNUTULUR GEÇİCİ KAZANILMIŞ UNUTULMAZ ÖĞRENİLMİŞ Süreç: Olgu ya da olayların belli bir taslağa uygun, belli bir sonuca varacak biçimde düzenlenmesi Planlı, programlı, eğitim yoluyla Kasıtlı kültürleme Eğitimin Türk Milli Eğitiminin Genel Amaçları ve Temel İlkeleri doğrultusunda olması Eğitim programlarınca belirlenmiş olan hedef davranışlar (öğrenci kazanımları)

4

5 Eğitimin Özellikleri Eğitim bir süreçtir
Eğitim süreci sonunda bireyin davranışında bir değişme olmalıdır, Eğitimde bir amaç ya da kazanım vardır, Eğitim bireyi geliştirir, Eğitim bireyi hayata hazırlar (sosyalleştirir), Formal ya da informal olabilir, Hayat boyu devam eder,

6 SORU: Aşağıdakilerden hangisi "eğitim" kavramının tanımları arasında ver almaz? A) Bireyde davranış değiştirme sürecidir. B) Bireye kazandırılması uygun bulunan istendik özelliklerdir. C) Bireyin davranışını istendik yönde değiştirme sürecidir. D) Bireyin davranışında kendi yaşantısı ve kasıtlı kültürleme yoluyla istendik değişmeler oluşturma sürecidir. E) Kasıtlı kültürleme sürecidir.

7 EĞİTİM TÜRLERİ İNFORMAL EĞİTİM FORMAL EĞİTİM ÖRGÜN EĞİTİM YAYGIN
( Plansız programsız, rastgele ) FORMAL EĞİTİM ( Planlı programlı ) ÖRGÜN EĞİTİM YAYGIN EĞİTİM 2

8 FORMAL EĞİTİM – Planlıdır. – Amaçlıdır. – Öğretici vardır.
– Yer, yöntem, süre, içerik ve uygulama bellidir. – Olumlu davranışlar çıkarmaya yöneliktir. Süresi bellidir Formal Eğitim; Örgün ve Yaygın Eğitim Olarak İkiye Ayrılır

9 Örgün Eğitim – Yaş bellidir. – Kademeler önkoşuldur.
– Milli Eğitimin temel amaçları vardır. – Okul öncesi, ilkokul , ortaokul , lise ve yükseköğretim Süresi uzundur Sonunda diploma verilir

10 Yaygın Öğretim – Belli bir yaş yoktur. – Kademe ve önkoşulluk yoktur.
– Bireyin amaçları vardır. – Halk eğitimi, dershaneler, özel kurslar, hizmet içi eğitim kursları vs. Sonunda sertifika verilir ya da verilmez

11 İNFORMAL EĞİTİM – Plansızdır. – Belli bir amacı yoktur.
– Net değildir, belli değildir. – Olumlu ya da olumsuz davranışlar olabilir. – Aile, arkadaş çevresi, kitle iletişim araçları, sokak vs bu ortamlarda olabilir.

12 HİZMET İÇİ EĞİTİM Bireylerin mesleklerini icra ederken, çalıştıkları kurum tarafından nitelik artışı için verilen eğitimdir. İsteğe bağlı ya da zorunlu olabilir. Ör: Öğretmenlerin akıllı tahta kullanımı için çalıştığı okul ya da milli eğitim bakanlığı tarafından hizmet içi eğitime tabi tutulması

13 SARGIN EĞİTİM Bireylerin kendi çabalarıyla bir beceriyi öğrenmesi
Ör: Bir çocuğun kendi çabalarıyla saz çalmayı öğrenmesi

14 Sistem Olarak Eğitim Eğitim bir sistemdir ve sistemi oluşturan değişkenler vardır. Girdi: Sistemin hedefini gerçekleştirebilmek için gerekli olan her şey. Öğrenci, öğretmen, yönetici, personel, araç-gereç, mevcut bilgi ve beceri, para vb. İşlem: Girdinin biçimlenmesi yani işlenmesi (Öğrenmenin gerçekleştiği boyuttur, süreçtir.) Öğretim etkinlikleri, öğretmen kılavuzluğu, öğrenci katılımı, zaman, strateji, yöntem ve teknikler Çıktı: Öğretim süreci sonunda ortaya konan ürünler Öğrencilerde meydana gelen davranış değişikliği, kültürel ve sosyal kazanımlar, ekonomik kazanımlar, istenmeyen davranışlar (eğitimin hatalı yan ürünleri) Dönüt: Sistemin çıktılarına göre girdi veya işlem boyutunda iyileştirme amacıyla yapılan çalışmalardır. Sistemin işleyişiyle ilgili olarak sisteme bilgi veren, sistemin nasıl düzenleneceğini ve yenileneceği belirleyen öge (Sistemin işleyişinde gerçekleşen tüm düzeltme, iyileştirme ve yenileme etkinlikleri)

15 Açık Sistem: Girdi, işlem, çıktı ve dönütten oluşan ve en az bir hedefi gerçekleştirmek üzere örgütlenip uygulamaya konulan ve her uygulama sonucuna göre yeniden düzenlenen dirik örüntüye açık sistem denir. (Sönmez,2001)

16 Yarı Açık Sistem: Girdi,işlem ve çıktı ögelerinden meydana gelen, yeterli ve düzenli dönüt içermeyen sistemdir. Yarı açık sistemler dinamik yapılar değildir. Eksiklikler ve hataları tespit etmek dolayısıyla da gidermek ve düzeltmek mümkün değildir.

17 Kapalı Sistem: Yeterli girdi ya da çıktı ögeleri olmayan sistemlerdir. Bu yüzden de sistemde dönüt ve düzeltme yapmak da mümkün değildir. Bu tür sistemler entropik özellik taşır. (Entropi: sistemin çökmesi, yok olması) Çağdaş eğitim anlayışları açık sistem özelliği taşırken, geleneksel eğitim sistemleri yarı açık sistem ya da kapalı sistem özelliği taşır. MEB’in müfredat değişiklikleri ve yenilenen programları Türk Milli eğitim sisteminin açık bir sistem olduğunun göstergesidir.

18 Kapalı Sistem: Üç şekilde olabilir
GİRDİ İŞLEM ÇIKTI GİRDİ İŞLEM ÇIKTI BELİRSİZ BELİRSİZ GİRDİ İŞLEM ÇIKTI BELİRSİZ BELİRSİZ DÖNÜT YOK YADA YETERSİZ

19 KÜLTÜR Bir toplumun üzerinde taşıdığı ve nesilden nesile aktarılan maddi ve manevi ögelerdir. Camiler Para Binalar Giysiler vs. Düğünler Bayramlar Örf adetler

20 EĞİTİM VE KÜLTÜR ARASINDAKİ İLİŞKİ
kültürün aktarılması eğitimle gerçekleşir. Eğitim aynı zamanda bir toplumun kültürünü etkiler ve o toplumun kültüründen etkilenir. Eğitim, kültürel değerlerin izlerini taşır. Eğitim, kültüre göre değişmeye daha az direnç gösterir. Eğitim ve kültür birbirinden ayrılamayan unsurlardır.

21 KÜLTÜR ÇEŞİTLERİ

22 KÜLTÜR ÇEŞİTLERİ

23 KÜLTÜR ÇEŞİTLERİ Kültürel Gecikme
Manevi kültürün maddi kültürün gerisinde kalması Yeni telefon modelleri hızla piyasaya çıkarken, o telefonları etkili kullanma oranı o denli hızlı yayılmaz

24 Konu Öğreten Soru CEVAP: C
Ünal ailesi, iki yaşındaki kızları Tuğra’nın dil gelişimini sağlıklı bir şekilde gerçekleşmesi için bir takım önlemler almıştır. Aile içerisinde ve çevreyle etkileşimlerde ana dilin öğrenilmesinin ……………..kültürleme süreci içerisinde sağlıklı olmayacağını ;bu sürecin belli bir plan dahilinde bilinçli bir şekilde ……………… kültürleme ile ele alınması gerektiğini düşünmektedir. Bu açıklamada boş bırakılan yerlere getirilmesi gereken kavramlar aşağıdakilerden hangisinde sırasıyla doğru olarak verilmiştir? A) zoraki- kasıtlı B) kasıtlı- kasıtlı C) gelişigüzel - kasıtlı D) gelişigüzel - zoraki E) kasıtlı- zoraki CEVAP: C

25

26

27

28 Öğretim Eğitimin planlı bir şekilde belirli bir zaman da , belirli bir mekanda gerçekleştirilen dilimine denir. Daha doğrusu eğitimin formel boyutudur. Çoğunlukla okullarda yapılmaktadır.

29 Öğrenmenin gerçekleşmesi için ortamın düzenlenmesidir.
Öğretme: Öğrenmenin gerçekleşmesi için ortamın düzenlenmesidir. Öğrenmenin kılavuzlanmasıdır Öğretme, bilinçli ve amaçlı bir çabadır.

30 Amaçlar, formal eğitimin temel taşlarıdır.
Eğitimde Amaç / Hedef : Amaçlar, eğitim sürecine giren bireyin davranışlarında ve kişiliğinde meydana gelmesi istenilen farklılaşmaları belirtir. Amaçlar, formal eğitimin temel taşlarıdır. Dikey ve yatay olarak iki kısımda incelenir

31

32 b) Hedef Davranış / Kazanım:
Bireyin göstermiş olduğu ölçülebilir eylem ve etkinliklerine davranış denir. Ancak bu eylemlerin birey tarafından bilinçli ve kasıtlı yapılması gerekmektedir Öğrenilmeyen şey davranış değildir. Ülkemizdeki 2005 eğitim programında davranış yerine kazanım ifadesi kullanılmıştır

33 Öğrenmeler bilişsel, duyuşsal ve psiko- motor olabilir.
Öğrenme: Bireyin çevresiyle geçirdiği etkileşimler sonucunda davranışlarında meydana gelen nispeten kalıcı izli değişikliklerdir Öğrenmeler bilişsel, duyuşsal ve psiko- motor olabilir.

34 Eğitim Teknolojisi Teknolojinin ürünü olarak ortaya çıkan yeni araç ve gereçlerin eğitim kurumlarına sokulması ve bunların öğretmenler tarafından, eğitim ve öğretimde kullanılmasını ifade etmektedir

35 PROGRAM NEDİR?

36 PROGRAM NEDİR? Hedeflere ulaşmak için yapılacak etkinlikler dizgesidir. Program eğitim sürecine yön veren en güçlü ögedir. Her şeydir.

37 PROGRAM ve PLAN TÜRLERİ
Eğitim Programı Öğretim Programı Ders Programı Ünitelendirilmiş yıllık plan Günlük ders planı Program tasarımcıları hazırlar Öğretmenler hazırlar

38 Bir okuldaki tüm dersleri ve etkinlikleri kapsar.
1. Eğitim Programı ( Yetişek, Müfredat ) Eğitim programı; öğrenene, okulda ve okul dışında planlanmış etkinlikler yoluyla sağlanan öğrenme yaşantıları düzeneğidir ( Demirel, 2005 ). Bir okuldaki tüm dersleri ve etkinlikleri kapsar. Ör: İlkokul programı (müfredatı)

39 EĞİTİM PROGRAMININ 4 TEMEL ÖGESİ

40

41 EĞİTİM PROGRAMININ YARARLARI 1. Eğitim faaliyetlerine yön verir.
2. Aynı eğitim basamaklarındaki okullarda amaçların aynı yönde gerçekleşmesini sağlar. ( EŞGÜDÜMÜ SAĞLAR) 3. Eğitimde verimi arttırır. 4. Öğretmenlere rehberlik eder. 5. Zamandan tasarruf sağlar 6. Öğrenmeyi kolaylaştırır. 7. Sağlıklı ölçme – değerlendirmeye imkanı tanır

42

43 E

44 Ör: Ortaokul Matematik Öğretim Programı
Eğitim programı doğrultusunda öğrenciye kazandırılması düşünülen özelliklerin ders kümeleri olarak planlanmasıdır. Ya da , Okulda ya da okul dışında bireye kazandırılması planlanan bir dersin öğretimiyle ilgili tüm etkinlikleri kapsayan yaşantılar düzeneğidir. Ör: Ortaokul Matematik Öğretim Programı ( 5,6,7,8. sınıf düzeyindeki matematik derslerini kapsar )

45 Ör: Ortaokul 5. Sınıf Matematik Programı
3. Ders Programı Bir sınıf düzeyinde herhangi bir dersin planlanan hedeflerin bireye nasıl kazandırılacağını gösteren tüm etkinliklerin yer aldığı bir düzenektir Ör: Ortaokul 5. Sınıf Matematik Programı

46 ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLAN
Bir öğretmenin okuttuğu sınıf ya da ders için yıl boyunca yapacağı çalışmaları ay ay ve hafta hafta planladığı taslaktır. Her yıl eğitim öğretim başlamadan öğretmen tarafından hazırlanır.

47

48 Programları , program geliştirmeciler Tarafından hazırlanırken;
GÜNLÜK DERS PLANI Bir öğretmenin okuttuğu sınıf ya da ders için yıl bir ya da birkaç gün içerisinde ne tür çalışmalar yapacağını gösteren plandır Programları , program geliştirmeciler Tarafından hazırlanırken; planlar öğretmen tarafından yapılır.

49

50 PROGRAM ve PLAN ÇEŞİTLERİ
EĞİTİM PROGRAMI ÖĞRETİM PROGREMI DERS PROGREMI ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK PLAN DERS PLANI ÖRTÜK PROGRAM

51

52 A

53 Posner'in program türleri
- Milli eğitim tarafından okullara gönderilen programdır - Resmi programın gerçek anlamda uygulanan kısmıdır. (İşevuruk) - Resmi programın uygulanmayan, es geçilen, araya kaynayan kısımlarıdır (Öğretisiz) - Plansız , yazılı olmayan, etkinliklerdir. Her okulun bir gizil programı vardır. (Plansız) - Resmi programın üstüne , plan dahilinde eklenen uygulamalardır. Ör: Müzeler haftasında , önceden planlanan şekilde öğrencileri müze ziyaretine götürme (Destekleyici)

54 ÖRTÜK ( GİZİL ) PROGRAM: Bu program okuldaki sosyal ve psikolojik etkileşimle oluşan yan ve informal öğrenmeleri kapsar. Örtük program; açık ve yazılı değildir, tasarlanmamıştır, informal, kendiliğinden ve gizil öğrenmeleri kapsar, kasıtlı değildir, ima edilen programdır, resmi programın dışındadır, değerler, normlar, tutumlarla ilişkilidir. Ör: Okuldaki iletişim ortamı öğrenmeyi etkiler. Okul müdürünün tutumu öğrenme ortamına etki eder. _ Öğrencilerin yaşadıkları sosyal çevre öğrenmeleri üzerinde etkiye sahiptir

55

56 ÖĞRENME VE ÖĞRETİMDE KULLANILAN DİĞER KAVRAMLAR
İLKE: Eğitim öğretim sırasında devamlı göz önünde bulundurulması gereken prensipler, kurallardır . İlkeler, konu ve metot seçiminde etkili olur.

57 YASA (KANUN ) Tekrarlanan gözlem ve deneylerle, aynı şartlarda aynı sonuçları verdiği kesin olarak belirlenen, akla ve mantığa uygun, genel kanıya göre kabul görmüş, değişmez nitelik kazanmış, yanlışlanma olasılığı olmayan gerçek bilgiye, yasa (kanun) denir. ÖR: YER ÇEKİM KANUNU

58 TEORİ ( KURAM ) Tekrarlanan gözlem ve deneylerle, mevcut bilgi birikimi düzeyinde doğruluğu büyük ölçüde kabul edilmiş, ancak yine gözlem ve deneyler yoluyla yanlışlanabilme olasılığı bulunan, öngörülerinde doğru çıkmış hipoteze, teori (kuram) denir. Ör: Çoklu zeka teorisi, yapıladırmacı öğrenme kuramı

59 MODEL Teorilerini pratiğe aktarmak için, belirli bir düzen içerisinde atılması gereken adımları ve her bir adımda nelerin yapılması gerektiğini ifade eden sistematik bilgiler bütünüdür. Ör: Tam öğretim modeli, okulda öğrenme modeli, bireysel yada grupla öğretim modelleri

60 STRATEJİ Bir şeyi elde etmek için izlenen ya da amaca ulaşmak için geliştirilen palanın uygulama şeklidir. Öğretimde strateji ise ; Dersin hedeflerine ulaşmasını sağlayan , yöntem, teknik , araç ve gereçlerin belirlenmesine yön veren genel bir yaklaşım demektir. Ör: İşbirliğine dayalı öğretim stratejisi, araştırma inceleme yoluyla öğretim stratejisi

61 YÖNTEM Bir sorunu çözmek , bir deneyi sonuçlandırmak, bir konuyu öğrenmek – öğretmek için belirlenen strateji doğrultusunda bilinçli olarak seçilen ve izlenen düzenli yol. Ör: Düz anlatım yöntemi, tartışma yöntemi

62 TEKNİK Yöntemlerin uygulama biçimi. Yöntemlerin işe koşulma şeklidir
Ör: Bir konunun öğrenilmesi için tartışma yöntemini seçen bir öğretmen, beyin fırtınası ya da altı şapka tartışma tekniğini uygulayarak dersini işleyebilir.

63 KURAM ( TEORİ) MODEL YASA (KANUN) STRATEJİ YÖNTEM TEKNİK

64 SONNNNN