Merhaba… Bendeniz… Ders planı Ders notları Araştırma becerileri

... konulu sunumlar: "Merhaba… Bendeniz… Ders planı Ders notları Araştırma becerileri"— Sunum transkripti:

1 Merhaba… Bendeniz… Ders planı Ders notları Araştırma becerileri
APA Style Sınıf katılımı prof dr mehmet gürol

2 Dersin amacı Araştırma sürecini incelemek,
sorun belirleme, veri toplama, veri analizi ve sonuçları yorumlama Belli başlı bilimsel araştırma yöntemlerini gözden geçirmek deneysel yöntem, betimleme yöntemi, tarihi yöntem vd. Literatür bulma, veri toplama, verileri değerlendirme ve rapor yazma tekniklerini bilmek. prof dr mehmet gürol

3 Dersin içeriği Araştırma yöntemlerindeki farklı anlayışları,
Yaygın olarak kullanılan araştırma tekniklerini, Araştırma basamaklarını, Veri toplama ve analizini, Yorumunu, Rapor yazma esaslarını, Kaynakça ve dipnot gösterme tekniklerini Ve araştırma önerisini kapsamaktadır. prof dr mehmet gürol

4 Dersteki Görevlerimiz
1. Derse devam 2. Belirlenen araştırmaları incelemek 3. Araştırma önerisi hazırlamak 1. Nicel 2. Nitel 4. Araştırmayı yapmak 5. Raporlaştırmak prof dr mehmet gürol

5 1. Haftanın İçeriği Bilgi Bilim/Bilimsel Araştırma Bilimsel araştırma
Yöntem Araştırma Yöntemleri prof dr mehmet gürol

6 Bilim ve Araştırmayla İlgili Temel Kavramlar
prof dr mehmet gürol

7 Bilgi Nedir? prof dr mehmet gürol

8 Bilgi Nedir ? Öğrenme, araştırma veya gözlem sonucu elde edilen gerçek ve ilkelerin bütününe verilen addır. Bilme, öğrenme süreci ve işleminin konusu ya da nesne ve olaylara yüklemler vererek varılan yargı. Halihazırda bildiğimiz şey Halihazırda bildiğimizi sandığımız şey prof dr mehmet gürol

9 Bilgi Edinme Yolları ? Araştırma, Bilim Alternatifler • otorite
•   gelenekler •   sağduyu •   medya araçları •   kişisel deneyimler prof dr mehmet gürol

10 Bilgi Edinme Yolları ? Otorite
Kaynaktan alınan bilgileri doğru kabul ettiğinizde bilgi kaynağı : otorite Karar vermede otorite’yi kullanmanın Avantajları: Dezavantajları: –çabuk –otorite ? –basit –doğruluk ? –ucuz –yanlış yönlendirme? prof dr mehmet gürol

11 Bilgi Edinme Yolları ? Gelenekler
Gelenekler mesleki güçlükler, kararlar için yararlı mıdır? Önyargılar içerir, zamanla geçerliklerini yitirebilir. Sağduyu • Herkesin inandığı ve anlamlı (mantıklı) gelen bir şeye inanmak karar vermede sağduyudan yararlanmak •  Günlük yaşamda yararlı ama genelde – çelişkili fikirler – hatalar – yanlış bilgiler – önyargılar içerir prof dr mehmet gürol

12 Bilgi Edinme Yolları ? Medya Araçları Kişisel Deneyimler
•  Toplum ve dünyadan bilgi alma •  Olaylar ve kişileri tanıma Manipüle edilebilir / güvenmek zor Kişisel Deneyimler •  “Görmek inanmaktır” •  Yaşadıklarımız, deneyimlerimiz •  Yanlış sonuçlar – Gereğinden fazla genelleştirme – Seçici gözlem – Gözlemi erken sonlandırma – Hale etkisi (Bir özellikten genel yargı çıkarma) prof dr mehmet gürol

13 Bilgi Nedir ? Bilgi üzerinde çalışılan içerik ve perspektife göre pek çok çeşitte anlamlar içeren kompleks bir kavramdır. Öğrenme, araştırma veya gözlem sonucu elde edilen gerçek ve ilkelerin bütününe verilen addır. Bilme, öğrenme süreci ve işleminin konusu ya da nesne ve olaylara yüklemler vererek varılan yargı. prof dr mehmet gürol

14 Bilgi olmayan nedir? Tahmin/ kestirim Kanaat/ kanı/ sanı
İnanç (geleneklerle, alışkanlıklarla, dinlerle vb. yapılana bağlantılı olarak) Haber (enformasyon, ileti: betimleyici/ açıklayıcı) prof dr mehmet gürol

15 Doğru Bilgiye Ulaşma Yolu?
Kişiler tabiattaki olayları anlamada ve problemleri çözmede üç genel kavramdan etkilenirler. Tecrübe-deneyim Akıl yürütme Araştırma prof dr mehmet gürol

16 Doğru Bilgiye Ulaşma Yolu?
1. Tecrübe-deneyim Bilgi ve yaşantı yığını sorun çözmede kullanılır. Kendi deneyimi, sonra çevresi, daha sonra da otoriteye başvurulur. Özneldir. prof dr mehmet gürol

17 Doğru Bilgiye Ulaşma Yolu?
2. Akıl yürütme Tümdengelim, tümevarım ve ikisi birden Genel önermelerden (doğrulardan) hareket ederek özel durumlar için akıl yürüterek sonuç çıkarma (Aristo). Tek tek yapılan gözlem ve deneylerin sistemli bir biçimde incelenmesiyle elde edilen genellemeler (Bacon) prof dr mehmet gürol

18 Doğru Bilgiye Ulaşma Yolu?
3. Araştırma Araştırma; bir bilinmeyen hakkında örneğin; bir konu, bir kişi, bir durum, bir konum hakkında bilgi toplama anlamına gelmektedir. Bilimsel araştırma; sorunlara güvenilir çözümler bulmak üzere, sorunu tanımlama, planlı ve sistemli olarak soruna ilişkin verilerin toplanması, bunların analiz edilmesi, sorunun nasıl çözüleceğinin önerilmesi ve bütün bunların rapor edilmesini ifade eder. prof dr mehmet gürol

19 Doğru Bilgiye Ulaşma Yolu?
Araştırma Niçin Yapılır? Bir sorunu çözmek Kanser tedavisine yönelik çalışmalar bu sorunun çözümüne yönelik araştırmalara örnek olarak verilebilir. Yeni bir ürün ortaya koymak Örneğin; telefon mevcut bir üründür. Fakat geliştirilip cep telefonu halini aldığında ortaya çıkan ürün de yenidir. Yeni bir yöntem geliştirmek Örneğin tıbbi tanıda bilgisayarlı tomografi yerine nükleer manyetik rezonans görüntüleme tekniğini geliştirmek yeni bir yöntem oluşturmaktır. prof dr mehmet gürol

20 Doğru Bilgiye Ulaşma Yolu?
Araştırma İle Tecrübe Arasındaki Farklar Tecrübe rastlantısal olarak karşılaşılan olaylardan kazanılırken, araştırma da veriler sistemli ve kontrollü elde edilip yorumlanır. Tecrübe subjektiftir. Araştırma deneyseldir. Bununla birlikte, deneysel çalışmalarda bile araştırmacılar verilerinin geçerliliğini sağlamak için diğer araştırmacıların tecrübelerinden faydalanırlar. prof dr mehmet gürol

21 Doğru Bilgiye Ulaşma Yolu?
Araştırma İle Tecrübe Arasındaki Farklar Tecrübe yolu ile kazanılan bilgilerin değişiminde tutuculuk mevcuttur. (kişiler tecrübeleri ile edindikleri bilgilerin doğruluğunun eleştirilmesini kabullenmekte zorluk gösterirler) Araştırma yolu ile kazanılan bilgiler gelişime ve değişime açık bir tarzda algılanır (araştırma sonucu elde edilen bilgilerin kritik edilmesi bilgilerin güçlenmesi ve gelişmesi için araç olarak algılanır). Araştırma ile tecrübe arasındaki en belirgin fark ise tecrübenin kişisel yoruma açık ve sübjektif olmasıdır. prof dr mehmet gürol

22 Bilgi Türleri Bilginin 5 türü vardır: Gündelik Bilgi Teknik Bilgi
Sanat Bilgisi Felsefe Bilgisi Bilimsel Bilgi prof dr mehmet gürol

23 Bilgi Türleri 1. Gündelik Bilgi Özneldir (sübjektiftir)
Amaçsız, sistemsiz ve yöntemsiz olarak elde edilir. Yaşamı kolaylaştırmasının yanı sıra yanıltıcı da olabilir. prof dr mehmet gürol

24 Bilgi Türleri 2. Teknik Bilgi
İnsanların pratik yaşamlarını kolaylaştırır. İnsanların doğaya egemen olmalarını ve doğayı insan yararına değiştirmelerini sağlar. prof dr mehmet gürol

25 Bilgi Türleri 3. Sanat Bilgisi Sübjektiftir (özneldir) Yaratıcıdır
Sezgilere ve yaratıcı hayal gücüne dayanır Ürünleriyle somuttur Bireyseldir ve duygulara yöneliktir. prof dr mehmet gürol

26 Bilgi Türleri 4. Felsefi Bilgi İnsanın anlama isteğinden kaynaklanır.
Akla dayanır. Evrenseldir. Sistemlidir. Eleştireldir. Özneldir (sübjektif). Sonuçları kesin değildir. Yığılan (biriken) bilgidir. Sınırlı bir alanın bilgisi değildir. prof dr mehmet gürol

27 Bilgi Türleri 5. Bilimsel Bilgi
Bilimsel bilgiyi meydana getiren sebepler prof dr mehmet gürol

28 Bilgi Türleri 5. Bilimsel Bilgi Formel (İdeal) Bilimler Doğa Bilimleri
İnsan Bilimleri prof dr mehmet gürol

29 Bilimsel bilgi türleri
1. (İdeal) Bilimler : Konusu doğada bulunmayan insan zihninin soyutlama gücü ile ulaştığı kavramları inceleyen bilimlerdir. Örneğin; pi sayısı,rakamlar,sinüs,açı,limit gibi kavramların gerçeklikleri doğada yoktur ve insan bu kavramları zihninde gerçekleştirir. Formel bilimlerde genellikle tümdengelim yöntemi kullanılır. prof dr mehmet gürol

30 Bilimsel bilgi türleri
2. Doğa Bilimleri : Doğada olup biten olayları neden sonuç ilişkileriyle genellemeler yaparak açıklayan bilimler doğa bilimleridir. Fizik, kimya, biyoloji, jeoloji, astronomi gibi bilimler doğa bilimleri sınıflandırmasında yer alır. Doğa bilimleri genelde tümevarım yöntemini kullanırlar. prof dr mehmet gürol

31 Bilimsel bilgi türleri
3. İnsan Bilimleri : İnsanın ve toplumların tarihsel gelişim sürecinde yaptıklarını inceleyen bilimler insan bilimleridir. Örneğin; sosyoloji toplumları ve toplumların yaşadıkları olayları, yaptıklarını incelediği için insan bilimidir. Tarih, sosyoloji, dilbilim ve antropoloji birer insan bilimidir. prof dr mehmet gürol

32 Bilimsel Bilginin Özellikleri
İnsanın merak ve hayretinden kaynaklanır. Akla dayanır. Sistemlidir. Yöntemlidir. Yığılarak (birikerek) ilerleyen bilgidir. Nedensellik ilkesine dayanır. Eleştireldir. Öngörülerde bulunur. Evrenseldir. Nesneldir. Genellenebilir bilgilerdir. prof dr mehmet gürol

33 Bir bilginin değerli olması için:
Odaklanmış Test edilmiş Gerçeklenmiş Paylaşılmış Bilginin girdi ve çıktılarının basit olması Güncellenebilmesi Dilinin basit ve uygun olması gereklidir. prof dr mehmet gürol

34 Bilim nedir? prof dr mehmet gürol

35 Bilim Nedir? prof dr mehmet gürol

36 Bilim nedir ? Evrenin veya olayların bir bölümünü konu olarak seçen, deneye dayanan yöntemler ve gerçeklikten yararlanarak sonuç çıkarmaya çalışan düzenli bilgi, ilim.TDK Gözlem ve gözleme dayalı akıl yürütme yoluyla dünyaya ilişkin olguları birbirine bağlayan yasaları bulma çabasıdır. Bertrand Russell prof dr mehmet gürol

37 Bilim nedir? “Evrenin ya da olayların bir bölümünü konu olarak seçen, deneysel yöntemlere ve gerçekliğe dayanarak yasalar çıkarmaya çalışan düzenli bilgi, ilim.” “ Kanıtlanmış ve sistemli hale getirilmiş bilgiler...” prof dr mehmet gürol

38 Bilimin Özellikleri Bilim mutlak hakikate götürmez
Herkese açık ve yoklanabilirdir Kültürün içinde belli bir yer tutar İzafidir (görecelidir). Akla ve deneye dayanır. Olmuşu veya olanı tasvir etme, ilişkileri açıklama ve bunlardan yararlanma imkanı verir. prof dr mehmet gürol

39 Bilimin özellikleri Bilimsel bilgi güvenilirdir; ancak değişmez değildir. Elde ettiği bilgiler sistemlidir. Varsayımlara dayanır. Bilimsel bilgi denetlenebilir. Tarafsızdır. Bilim, gelişigüzel veri toplamaz. prof dr mehmet gürol

40 Bilimin Kaynakları Doğa üstücülük (olayların kaynağını başka şeylerde arama) Bireysel yaşantılar (yaşantıların toplanması, kaydedilmesi, sistemli hale getirilmesi ve bunlarla ilgili genel ilkelerin keşfedilmesi) Nicelik (ölçme) Evrende meydana gelen her şey nicel ve ölçülebilir (Thorndike) İlişkilerin keşfi (neden-sonuç ilişkisi) Gerçeğe yaklaşıklık (“mutlak” doğrular, “değişmez” gerçekler) prof dr mehmet gürol

41 Bilimsel Yöntem prof dr mehmet gürol

42 Bilimsel Yöntem Açık seçik, denetlenebilir, yansız, eleştirici, düzeltici, deneyici, seçici, akla uygun, duyarlığı yüksek, olgusal düzeyde, bilinen en güvenli sorun çözme yöntemi. Problem çözmek için izlenen düzenli yol. prof dr mehmet gürol

43 Bilimsel Yöntemin Varsayımları
Olaylar arasında neden-sonuç ilişkisi olması Olayların incelenmesi Tümevarım/tümdengelim ile geçerli/güvenilir bilgi toplanabilmesi Olayların metafiziğe dayanmadan açıklanabilmesi prof dr mehmet gürol

44 Bilimsel Topluluğun Normları
Bilimcilerin araştırmalarını nasıl yürüteceklerini düzenleyen bir dizi resmi olmayan kural, ilke ve değer. Evrenselcilik Örgütlü şüphecilik Tarafsızlık Paylaşımcılık Dürüstlük Kaynak: Neuman, 2006, s. 16 prof dr mehmet gürol

45 Bilim İnanının Özellikleri
Özgür olmalıdır Güzel ahlaklı olmalıdır Dürüst olmalıdır Pozitif olmalıdır Gerçekçi olmalıdır Başkalarını takdir etmesini bilmelidir İnsaflı olmalıdır Değişimci olmalıdır Mantıklı olmalıdır Önyargısız olmalıdır Tarafsız olmalıdır 12) Eleştirici olmalıdır 13) Seçici olmalıdır 14) Ölçme ve deneye dayanmalıdır 15) Geniş bir hayal ve yorumlama gücüne sahip olmalıdır 16) Hazmedilmiş bilgiler vermelidir 17) Taviz vermeden gerçekleri savunmalıdır 18) Evrensel olmalıdır prof dr mehmet gürol

46 Bilimsel Yöntemin Çeşitleri
Olaylara Dayanma Tarafsızlık Dogmatizmi Reddetme Eleştiriye açık olma Yanılma olasılığını kabul etme Bilimsel Düşünme Yöntemi Anlam (Akla dayanır) Bilimsel Yöntem Sorunu belirleme Gözlem Hipotez kurma Hipotezi test etme Teori ve genel kanunlara ulaşma Anlam Bilimsel Araştırma Yöntemi (Araştırmaya dayanır) prof dr mehmet gürol

47 Bilimsel Araştırma prof dr mehmet gürol

48 Araştırma nedir? Bir gerçeği ortaya çıkarmak,
Bir problemi çözümlemek ve Mevcut verileri arttırmak için bilimsel yöntemlerden yararlanarak yapılan düzenli çalışmaya denir. prof dr mehmet gürol

49 Araştırma neden yapılır?
Bir sorunu çözmek Bir araştırma alanıyla ilgili herhangi bir sorunu çözmeyi amaç edinebilir. Örneğin kanser çağımızın en büyük sorunlarından biridir. Kanser tedavisine yönelik çalışmalar bu sorunun çözümüne yönelik araştırmalara örnek olarak verilebilir. prof dr mehmet gürol

50 Araştırma neden yapılır?
Yeni bir ürün ortaya koymak Bir araştırma o ana kadar hiç ele alınmamış bir ürün, bir bilgiyi ortaya çıkarmayı amaç edinebilir. Aynı zamanda var olan bilgi ya da ürünü geliştirmek de bir yeniliktir. Örneğin; telefon mevcut bir üründür. Fakat geliştirilip cep telefonu halini aldığında ortaya çıkan ürün de yenidir. prof dr mehmet gürol

51 Araştırma neden yapılır?
Yeni bir yöntem geliştirmek Bir sorunun çözümünde ortaya çıkarılabilecek yeni bir yöntem oluşturmak da bilimsel araştırmanın amaçlarındandır. Örneğin tıbbi tanıda bilgisayarlı tomografi yerine nükleer manyetik rezonans görüntüleme tekniğini geliştirmek yeni bir yöntem oluşturmaktır. prof dr mehmet gürol

52 Bilimsel Araştırma Süreci
Gözlem Hipotezleri Test Etme, Yorumlama, Genelleme Literatür Tarama Problemi Tanımlama Verileri Toplama Kurumsal Çerçeve Oluşturma, Model Geliştirme Araştırmayı Tasarlama Hipotez Oluşturma prof dr mehmet gürol

53 Araştırma Önerisi Hazırlama...
Select a general problem Review the literature Decide the specific research questions Determine the design, methodology (including data collection), & sample Collect data Analyze the data and present the results Interpret the findings in light of the literature reviewed and state conclusions or summary generalizations prof dr mehmet gürol

54 SON NOKTA…. Haftaya yapılacak çalışmalarımız Gelecek haftanın konusu
Görüşmek üzere… prof dr mehmet gürol