İNŞAAT MÜHENDİSİ BAŞ İŞ MÜFETTİŞİ

... konulu sunumlar: "İNŞAAT MÜHENDİSİ BAŞ İŞ MÜFETTİŞİ"— Sunum transkripti:

1 İNŞAAT MÜHENDİSİ BAŞ İŞ MÜFETTİŞİ
TEVFİK PAÇACI İNŞAAT MÜHENDİSİ BAŞ İŞ MÜFETTİŞİ

2 Uluslararası Çalışma Örgütü’nün istatistiklerine göre
Her yıl İş kazası Bunlardan ölümcül Her bir saniyede 3 iş kazası olmakta Her 3 dakikada 1 kişi ölmekte

3 İŞ KAZALARI İş Kazası Tanımları: ULUSLARARASI ÇALIŞMA ÖRGÜTÜ (ILO ) :
“ ÖNCEDEN PLANLANMAMIŞ, BİLİNMEYEN VE KONTROL ALTINA ALINMAMIŞ OLAN, ETRAFA ZARAR VERECEK NİTELİKTEKİ OLAYLAR” OLARAK TANIMLAMAKTADIR. DÜNYA SAĞLIK ÖRGÜTÜ (WHO) : “ÖNCEDEN PLANLANMAMIŞ, ÇOĞU KİŞİSEL YARALANMALARA, MAKİNELERİN VE ARAÇ GEREÇLERİN ZARARA UĞRAMASINA, ÜRETİMİN BİR SÜRE DURMASINA YOL AÇAN BİR OLAY “ OLARAK TANIMLAMAKTADIR.

4 SİGORTALININ İŞYERİNDE BULUNDUĞU SIRADA,
ÜLKEMİZDE İŞ KAZASI TANIMI 506 SAYILI SOSYAL SİGORTALAR KANUNUNUN 11/A MADDESİNDE YER ALMAKTADIR. BU TANIMDA; AŞAGIDAKİ HAL VE DURUMLARIN BİRİNDE MEYDANA GELEN , SİGORTALIYI, HEMEN VEYA SONRADAN BEDENCE VE RUHÇA ZARARA UĞRATAN OLAYDIR. SİGORTALININ İŞYERİNDE BULUNDUĞU SIRADA, İŞVEREN TARAFINDAN YÜRÜTÜLMEKTE OLAN İŞ DOLAYISIYLA SİGORTALININ İŞVEREN TARAFINDAN GÖREV İLE BAŞKA BİR YERE GÖNDERİLMESİ YÜZÜNDEN, ASIL İŞİNİ YAPMAKSIZIN GEÇEN ZAMANLARDA, EMZİKLİ SİGORTALI KADININ ÇOCUĞUNA SÜT VERMEK İÇİN AYRILAN ZAMANLARDA, SİGORTALININ, İŞVERENCE SAĞLANAN BİR TAŞITLA İŞİN YAPILDIĞI YERE TOPLU OLARAK GÖTÜRÜLÜP GETİRİLMELERİ SIRASINDA. Denilmektedir.

5 Bir Olayın İş Kazası Olabilmesi İçin:
1- İş İle İlgili Olması, 2- İşyerinde veya Kanunda Sıralanan Yerlerin Birinde Meydana Gelmesi, 3-Kişiyi Hemen veya Sonradan Bedenen veya ruhsal olarak Hasara Uğratması , Gerekmektedir.

6 Bir kazanın iş kazası olarak nitelenmesi, kazaya uğrayanın haklarının iş yasaları çerçevesinde değerlendirilmesini sağlar.

7 Kaza Nedenleri: Kazaların nedenlerini anlamadan kazaları önlemek imkansızdır.

8 KAZA ARAŞTIRMASI

9

10 Çevre ve Makine-Ekipman, güvencesiz koşulları, insan ise; güvencesiz davranışı temsil etmektedir.

11 Çevre ve Makine-Ekipmanların temsil ettiği Güvencesiz Koşulları
Kesme, bölme gibi işlemler gerektiren ve bıçak, testere gibi keskin aletlerle yapılan işler Presleme veya sıkıştırma gibi işlemleri gerektiren ve genellikle pres, mengene gibi biçimlendirme aletleriyle gerçekleştirilen işler Kinetik enerjinin potansiyel enerjiye dönüştüğü durumlar (örneğin, herhangi bir şeyin işçiye çarpması ya da işçi üzerine düşmesi) Sıcak ve soğuk, elektrik akımı, ses, ışık, radyasyon ve vibrasyon Toksik ve korozif maddeler Ağır yük kaldırma gibi işlemler nedeniyle vücudu yoğun stres altına sokan işler Şiddete maruz kalma korkusu gibi psikolojik stresler vb. olarak sıralayabiliriz.

12 İnsanın sergilediği Güvencesiz Davranışları da,
Çalışma şartlarındaki risklerden haberdar olmamak ve bu nedenle tehlikeye kayıtsız kalmak Kişisel korucuların kullanımı ve önemi yönünde bilgi sahibi olmamak Makine koruyucuları yönünde bilgi sahibi olmamak Mesleki deneyime sahip olmamak Heyecanlı veya aceleci olmak Sağlık yönünden yetersiz olmak Alışkanlık veya bağımlılık Fizyolojik veya kronik yorgunluk vb. şeklinde sıralayabiliriz.

13

14

15 TEHLİKELİ DURUM : 1-Güvenlik sistemleri ve makina koruyucularındaki olumsuzluklar. 2-Yapısal bozukluklar ve kullanılan materyalin özellikleri. 3-İşin yapımından doğan tehlikeler. 4-Depolama, düzenleme ve istifleme. 5-Kötü ve tehlikeli çevre koşulları.

16 TEHLİKELİ HAREKET: 1-Makinaların çalıştırılmasında
2-Sistemi emniyete alırken hatalı davranışlar 3-Kişisel koruyucuların, güvenlik sistemlerinin ve makina koruyucularının yanlış kullanımı 4-Tehlikeli boyutta hızlı çalışma 5-Cihazları Tehlikeli Kullanma veya emniyetsiz cihaz kullanma 6-Tehlikeli yerlerde tehlikeli biçimde durma

17

18 Domino Kuramı Bu kuramı geliştiren W. H. Heinrich (1931)’e göre kazaların oluşmasında %88 oranında kişilerin güvensiz davranışlarının, %10 oranında güvensiz çalışmanın ve %2 oranında talihin etkisi vardır. Domino taşlarının birbirini devirmesine benzer biçimde, her basamağın bir sonrakini harekete geçirdiği beş aşamalı olaylar zinciri bu kuramın temelini oluşturur. Olaylar zinciri aşağıdaki biçimde tanımlanır:

19

20

21

22 KALİTE BAŞARI HALKASI (PUKÖ)
Geliştirmek istediğin amacını planla Başarıyı sürekli kılacak kayıtlarını tut 4. ÖNLEM AL 1. PLANLA 3. KONTROL ET 2. UYGULA Sonucu denetle Değişiklikleri uygula

23

24

25

26 KAZALARIN TEMEL NEDENLERİ (4M)

27 KAZALARIN TEMEL NEDENLERİ

28 KAZALARIN TEMEL NEDENLERİ

29 KAZALARIN TEMEL NEDENLERİ

30 KAZALARIN TEMEL NEDENLERİ

31 İŞ KAZASI OLUŞUMUNDA YENİ KAVRAM

32

33 Kazaların Önlenebilmesi Yönünde Yapılabilecekler
1- Güvenli Bir İşyeri 2- Güvenli Tesis, Makine, Alet 3- Güvenli Hammadde, Malzeme 4- Uygun İşyeri Ortamı 5- Uygun Koruyucu Malzeme 6- Uygun Personel Seçimi 7- Gözetim, Denetim 8- Eğitim ve Yol Gösterme

34 Çoklu Neden Kuramı Çoklu neden kuramı domino kuramının bir dalıdır
Çoklu Neden Kuramı Çoklu neden kuramı domino kuramının bir dalıdır. Ancak bu kuramda bir kazanın birden çok sebebinin (temel nedenler ve yan nedenler) olduğu ve kazanın bu nedenlerin bir araya gelmesinden kaynaklandığı iddia edilir.

35 KAZA NEDENLERİNİN FAKTÖREL ÇEŞİTLİLİĞİ

36

37 GÜVENLİK ÖNLEMLERİ İLE POTANSİYEL KAZA ARASINDAKİ
İLİŞKİ

38 2003 YILINDA İŞLEMİ TAMAMLANAN İŞ KAZALARI VE ÖLÜM SAYILAR
FAALİYET GRUPLARI İŞ KAZASI ÖLÜM 01 TARIM VE HAYVANCILIK 459 5 02 ORMANCILIK VE TOMRUKÇULUK 107 4 11 KÖMÜR MADENCİLİĞİ 5647 53 12 KÖMÜRDEN GAYRİ MADENLER 242 7 14 TAŞ, KİL VE KUM OCAKLARI 398 20 20 GIDA MADDELERİ SANAYİ 2892 27 21 İÇKİ SANAYİİ 160 22 TÜTÜN SANAYİİ 228 23 DOKUMA SANAYİİ 7382 19 24 GİYECEK VE HAZIR DOKU.EŞ.SAN. 1921 25 AĞAÇ VE MANTAR MAMÜLLERİ 1378 9 26 MOBİLYA VE TESİSAT İMALATI 1451 6 27 KAĞIT VE KAĞIT.EŞYA İMALATI 639 2 28 MATBAACILIK VE NEŞ. SANAYİİ 335 29 DERİ VE DERİDEN EŞYA SANAYİİ 200 1 30 KAUÇUK SANAYİİ 647 31 ECZA VE KİMYEVİ MAD.SANAYİİ 1079 3 33 TAŞ,TOPRAK, KİL, KUM VS. İMA. 4657 28 34 METAL.MÜTEA.ESAS ENDÜS. 4453 11 35 METALDEN EŞ.İM.(Makine Hariç) 9682 23

39 2003 YILINDA İŞLEMİ TAMAMLANAN İŞ KAZALARI VE ÖLÜM SAYILAR
FAALİYET GRUPLARI İŞ KAZASI ÖLÜM 36 MAKİNA İM. VE TAMİRATI 4598 15 37 ELEKT.MAK.CİHAZ MALZ.İMA. 1208 5 38 NAKİL ARAÇLARI İMALİ 5243 39 DİĞER MUH.EŞYA İMALATI 1640 3 40 İNŞAAT 8198 274 51 ELEKTRİK,H.GAZI,BUH. ISITMA 537 13 52 SU VE SIHHİ TESİSLER 887 16 61 TOPTAN VE PERAKENDE TİC. 2311 61 71 NAKLİYAT 3762 88 72 ARDİYE VE ANTREPOLAR 350 81 DEVLET HİZMETLERİ 141 82 AMME HİZMETLERİ 345 4 83 HUKUK, TİC.VE TEKNİK HİZ. 871 12 84 EĞLENCE HİZMETLERİ 69 85 ŞAHSİ HİZMETLER 2200 18 TOPLAM 76668 795

40 2003 YILI İŞ KAZALARI VE ÖLÜM OLAYININ İLLERE GÖRE DAĞILIMI
01 ADANA 1634 25 02 ADIYAMAN 104 2 03 AFYON 269 5 04 AĞRI 21 05 AMASYA 353 06 ANKARA 2933 95 07 ANTALYA 795 08 ARTVİN 139 09 AYDIN 1526 14 10 BALIKESİR 1369 20 11 BİLECİK 1535 9 12 BİNGÖL 51 1 13 BİTLİS 3 BOLU 587 15 BURDUR 16 BURSA 6903 42 17 ÇANAKKALE 419 4 18 ÇANKIRI 47 19 ÇORUM 251 7 DENİZLİ 2148

41 2003 YILI İŞ KAZALARI VE ÖLÜM OLAYININ İLLERE GÖRE DAĞILIMI
21 DİYARBAKIR 113 7 22 EDİRNE 241 2 23 ELAZIĞ 100 3 24 ERZİNCAN 78 25 ERZURUM 184 16 26 ESKİŞEHİR 2023 14 27 GAZİANTEP 1188 28 GİRESUN 45 29 GÜMÜŞHANE 30 HAKKARİ 1 31 İSKENDERUN 1052 32 ISPARTA 88 33 İÇEL 1412 15 34 İSTANBUL 9144 128 35 İZMİR 10560 36 KARS 37 KASTAMONU 99 5 38 KAYSERİ 2619 39 KIRKLARELİ 1224 40 KIRŞEHİR 109

42 2003 YILI İŞ KAZALARI VE ÖLÜM OLAYININ İLLERE GÖRE DAĞILIMI
41 KOCAELİ 6795 32 42 KONYA 658 16 43 KÜTAHYA 1150 10 44 MALATYA 158 6 45 MANİSA 3428 8 46 K.MARAŞ 241 15 47 MARDİN 14 2 48 MUĞLA 611 49 MUŞ 50 NEVŞEHİR 81 1 51 NİĞDE 88 52 ORDU 147 53 RİZE 62 54 SAKARYA 954 11 55 SAMSUN 694 56 SİİRT 5 57 SİNOP 104 58 SİVAS 273 59 TEKİRDAĞ 2773 60 TOKAT 140 61 TRABZON 215 TUNCELİ 20

43 2003 YILI İŞ KAZALARI VE ÖLÜM OLAYININ İLLERE GÖRE DAĞILIMI
63 ŞANLIURFA 80 9 64 UŞAK 527 4 65 VAN 26 10 66 YOZGAT 76 6 67 ZONGULDAK 3310 24 68 AKSARAY 50 69 BAYBURT 16 1 70 KARAMAN 170 2 71 KIRIKKALE 108 72 BATMAN 39 73 ŞIRNAK 74 BARTIN 424 75 ARDAHAN IĞDIR 3 5 77 YALOVA 231 78 KARABÜK 923 79 KİLİS OSMANİYE 11 81 DÜZCE 598 BİLİNMEYEN TOPLAM 76668 795

44 İŞ KAZALARI VAK'ALARININ SİGORTALILARIN YAŞ GRUPLARINA VE CİNSİYETE GÖRE DAĞILIMI
2002 2003 Kadın Erkek Toplam -14 5 39 44 3 15-17 73 574 647 21 199 220 18-24 1160 10783 11943 1458 8524 9982 25-29 549 17491 18040 936 18186 19122 30-34 463 14645 15108 684 16540 17224 35-39 366 12352 12718 586 12683 13269 40-44 236 8490 8726 440 10083 10523 45-49 137 3472 3609 213 4219 4432 50-54 46 1047 1093 96 1275 1371 55-59 11 271 282 17 370 387 60-64 2 79 81 77 88 65+ 50 53 45 47 3051 69293 72344 4464 72204 76668 AĞIRLIKLI ORT.YAŞ 29 32 30 33

45 İŞ KAZALARININ KAZA SEBEPLERİNE GÖRE DAĞILIMI
KOD NO KAZALARIN SEBEPLERİ 100- TAŞIT KAZALARI 2970 300- KİŞİLERİN DÜŞMESİ 9119 400- MAKİNELERİN SEBEP OLDUĞU KAZALAR 10295 500- PATLAMA SONUCU ÇIKAN KAZALAR 921 600- NORMAL SINIRLAR DIŞINDAKİ ISILARA MARUZ KALMAK VEYA TEMAS ETMEK 1800 700- DÜŞEN CİSİMLERİN ÇARPIP DEVİRMESİ 12007 701 Kayan ve çöken (toprak, kaya, taş, kar) 1946 702 Çökmeler (binalar, duvarlar, yapı iskeleleri, merdiven, eşya kümeleri vb.) 109 703 Taşıma işlemi sırasında taşınan cisimlerin düşmesi sonucu oluşan kazalar 5905 704 Başka yerde sınıflandırılmamış, düşen cisimlerin çarpması, devrilmesi 4047 800- BİR VEYA BİRDEN FAZLA CİSMİN SIKIŞTIRMASI, EZMESİ,BATMASI, KESMESİ 29007 801 Vücudun veya bir organın iki cisim arasında kalarak sıkışması, ezilmesi. 6877 802 Bir cismin çarpması neticesinde çöken, devrilen bir cismin altında kalarak yaralanmak 2901 803 Duran cisimlere çarpma (Daha önceki düşmeler sebebiyle çarpışmalar hariç) 1852 804 Hareket eden cisimlere çarpma 2912 806 Cismin sıkıştırması - 2422 807 Sabit bir mekan ile hareket eden cisim arasında sıkışmak 1077 808 Hareket eden cisimlerin arasında sıkışmak (Uçan veya düşen cisimler hariç) 1639 809 Kesici ve batıcı bir aletin sebep olduğu kaza. 8420 900- ELEKTRİK AKIMINDAN İLERİ GELEN KAZALAR 430 1000- HERHANGİ BİR ŞEKİLDE VÜCUDUN ZORLANMASINDAN İLERİ GELEN İNCİNMELER 2081 1100-VÜCUDUN DOĞAL BOŞLUKLARINA YABANCI BİR CİSİM KAÇMASI 2480 1500-KAYNAK YAPARKEN MEYDANA GELEN KAZALAR 380 1800-ZARARLI MADDELERLE VEYA RADYASYONLA TEMAS ETMEK VEYA MARUZ KALMAK 360 TOPLAM 76668

46 İŞ KAZALARININ İŞ YERİNDE ÇALIŞAN SİGORTALI SAYILARINA GÖRE DAĞILIMI
2002 YILI 2003 YILI İşyerinde Sigortalı Sayısı 1-3 25846 23997 4-9 8463 6615 10-20 6954 8689 21-50 9097 21-49 10411 51-100 5251 50-99 6835 5802 6930 6486 1937 2505 5396 1001+ 1940 3614 TOPLAM - Total 72344 2244 TOPLAM

47 İŞ KAZALARININ SİGORTALININ SON İŞVEREN NEZDİNDEKİ ÇALIŞMA SÜRESİNE GÖRE DAĞILIMI
SİGORT. ÇALIŞMA SÜRESİ 1999 2000 2001 2002 2003 1 GÜN 1487 1698 1087 1241 1068 2-7 GÜN 1348 495 683 839 1061 8-30 GÜN 3794 2895 2528 3071 3672 1 AYDAN FAZLA - 3 AY (DAHİL) 7088 5926 6314 7114 8740 3AYDAN FAZLA - 1YIL (DAHİL) 20009 19016 19216 17693 19739 1YILDAN FAZLA-2YIL (DAHİL) 12825 10753 10635 11725 10723 2YILDAN FAZLA-5YIL (DAHİL) 14585 17253 15791 14389 15170 5YILDAN FAZLA-10YIL (DAHİL) 7651 7126 7133 7911 8898 10+YIL 9168 9685 8980 8361 7597 TOPLAM - Total 77955 74847 72367 72344 76668

48 İŞ KAZALARININ MEYDANA GELDİĞİ İŞ SAATLERİNE GÖRE DAĞILIMI
1999 2000 2001 2002 2003 İŞ SAATLERİ 1.SAAT 33226 26577 20552 18676 14756 2.SAAT 8549 9690 10433 11274 11059 3.SAAT 8204 8680 9070 10064 10767 4.SAAT 7189 7628 7609 6722 10622 5.SAAT 4187 4363 5305 5128 6834

49

50

51

52

53

54

55 2003 YILI İŞ KAZALARI SIKLIK VE AĞIRLIK HIZLARI
İŞ KAZASI SIKLIK HIZI I.YÖNTEM: Bir takvim yılında çalışılan 1,000,000 iş saatine karşılık kaç kaza olduğu gösterir. II.YÖNTEM: Tam gün çalışan her 100 kişi arasında kaç kaza olduğunu gösterir. Formülü aşağıdaki gibidir. İş kazası sıklık hızı = İKS /(PTEGS*8)*1,000,000 veya = İKS /(PTEGS*8)* İKS = İş kazası sayısı PTEGS= Toplam prim tahakkuk eden gün sayısı, PTEGS, her gün için 8 saatlik tam çalışma ile çarpılarak tüm sigortalıların bir yıl içinde toplam çalışma saati bulunur. 1,000,000= Çalışılan bir milyon iş saatinde iş kazası saysını bulmak için kullanılır. 225,000= II yöntemde, tam gün çalışan 100 sigortalının haftada 45 saat, yılda 50 hafta çalıştığı kabul edilerek yapılan hesap sonucu bulunan bir değerdir.

56 2003 YILI İŞ KAZALARI SIKLIK VE AĞIRLIK HIZLARI
İŞ KAZASI AĞIRLIK HIZI I.YÖNTEM: Bir takvim yılında çalışılan 1,000,000 saatte kaç iş gününün iş kazası nedeniyle kaybedildiğini gösterir. II.YÖNTEM: Çalışılan her 100 saatte kaç saatin kaybedildiğini gösterir. Formülü aşağıdaki gibidir. İş kazası ağırlık hızı =TGK /(PTEGS*8)*1,000,000 veya (TGK*8) / (PTEGS*8)*100 TGK = İş kazası sonucu toplam gün kaybı PTEGS= Toplam prim tahakkuk eden gün sayısı, =(Geçici iş göremezlik süreleri)+ (sürekli işgöremezlik dereceleri toplamı *75) + (ölüm vak'a sayısı *7500) PTEGS, her gün için 8 saatlik tam çalışma ile çarpılarak tüm sigortalıların bir yıl içinde toplam çalışma saati bulunur. 1,000,000= Çalışılan 1,000,000 iş saatinde iş kazası nedeniyle kaybolan iş saatini bulmak için kullanılır. 100= II yöntemde,çalışılan 100 iş saatinde iş kazası nedeniyle kaybolan iş saatini bulmak için kullanılır.

57 2003 YILI İŞ KAZALARI SIKLIK VE AĞIRLIK HIZLARI
(DÖNEMLER) İŞ KAZASI SAYISI TOPLAM PRİM TAHAKKUK EDEN GÜN SAYISI İŞ KAZASI SIKLIK HIZI 2003 YIL SONU İTİB. GEÇİCİ İŞGÖR. SÜRESİ (GÜN) 2003 YIL SONU İTİB. TOPLAM SÜREKLİ İŞGÖR. DERECE TOPLAMI 2003 YIL SONU İTİB. ÖLÜM VAK'A SAYISI İŞ KAZASI AĞIRLIK HIZI NDPA 1,000, 000 iş saati 100 kişide GÜN SAAT OCAK-ŞUBAT MART-NİSAN 19.949 4,45 1,00 49.625 810 847 MAYIS-HAZİRAN- TEMMUZ-AĞUSTOS 23.386 4,92 1,11 0,68 EYLÜL-EKİM- KASIM-ARALIK 33.333 6,92 1,56 TOPLAM 76.668 5,46 1,23

58 İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI ÜRETİMİN BİR PARÇASI DEĞİLDİR.
GEREKLİ TEDBİRLER ALINDIĞI TAKTİRDE ÖNLENEBİLİR VEYA EN AZA İNDİRİLEBİLİR.

59 TEŞEKKÜRLER