YILLIK SANAYİ VE HİZMET İSTATİSTİKLERİ : NACE Rev

... konulu sunumlar: "YILLIK SANAYİ VE HİZMET İSTATİSTİKLERİ : NACE Rev"— Sunum transkripti:

1 YILLIK SANAYİ VE HİZMET İSTATİSTİKLERİ : NACE Rev.2’ YE GÖRE GERİYE DÖNÜK TAHMİN (Backcasting)

2 Yıllık Sanayi ve Hizmet İstatistikleri Geriye Dönük Tahmin Yöntemleri
İçerik Giriş Sınıflama Yıllık Sanayi ve Hizmet İstatistikleri Geriye Dönük Tahmin Yöntemleri Uygulama Sonuç

3 Üretilen seriler NACE Rev.1.1
Giriş YSHİ’ de Üretilen seriler NACE Rev.1.1 Aralık 2006’ da NACE Rev.2 oluşturan tüzüğün kabulü Yıllık Sanayi ve Hizmet İstatistiklerinde 295/2008 ve 250/2009 sayılı konsey yönetmelikleri Geriye dönük NACE Rev.2 serileri 2009 yılı çifte raporlama yılı olup 2009 yılı öncesinin NACE Rev.2’ye dönüştürülmesi gerekmektedir.

4 NACE Rev.2’ yi oluşturan bölümler: Alfabetik kod_ilk düzey (Kısımlar)
Sınıflama NACE Rev.2’ yi oluşturan bölümler: Alfabetik kod_ilk düzey (Kısımlar) İki basamaklı nümerik_ikinci düzey (Bölümler) Üç basamaklı nümerik_üçüncü düzey (Gruplar) Dört basamaklı nümerik_dördüncü düzey (Sınıflar)

5 Sınıflama (devam) NACE Rev.1.1 ve NACE Rev.2 sınıflama düzeylerine ilişkin gösterimler ve bazı örnekler tabloda verildiği gibidir.

6 Sınıflama (devam) Revize edilen yeni sınıflama ile
Sınıflamanın üst seviyesinde yeni kavramlar tanımlanmış ve yeni sanayileri yansıtmak için yeni ayrıntılar oluşturulmuştur Sınıflamanın ayrıntıları arttırılmıştır, hizmet üreten faaliyetlerde artış tüm seviyelerde gözle görülür durumdadır Bilgi iletişim gibi yeni lısımlar oluşturulmuş, Tarım ve balıkçılık gibi kısımlar birleştirilmiş, altındaki ayrıntılar önemli oranda artırılmıştır.

7 NACE Rev.1.1 – NACE Rev.2 sayısal değişiklikler
Sınıflama (devam) NACE Rev.1.1 – NACE Rev.2 sayısal değişiklikler

8 NACE Rev.1.1 – NACE Rev.2 kısımlar düzeyinde karşılaştırma *
Sınıflama (devam) NACE Rev.1.1 – NACE Rev.2 kısımlar düzeyinde karşılaştırma * Bu tablo kısımlar arasında sadece kabataslak bir dönüşüm sergilemektedir. Tam anlamıyla bir dönüşüm tablosu oluşturmak için daha fazla ayrıntıya ihtiyaç vardır.

9 NACE kısım bazında geçişler
NACE Rev. 2 A Tarım, Ormancılık Ve Balıkçılık B Madencilik Ve Taş Ocakçılığı C İmalat D Elektrik, Gaz, Buhar Ve İklimlendirme Üretimi Ve Dağıtımı E Su Temini; Kanalizasyon, Atık Yönetimi Ve İyileştirme Faaliyetleri F İnşaat G Toptan Ve Perakende Ticaret; H Ulaştırma Ve Depolama I Konaklama Ve Yiyecek Hizmeti Faaliyetleri J Bilgi Ve İletişim K Finans Ve Sigorta Faaliyetleri L Gayrimenkul Faaliyetleri M Mesleki, Bilimsel Ve Teknik Faaliyetler N İdari Ve Destek Hizmet Faaliyetleri O Kamu Yönetimi Ve Savunma; Zorunlu Sosyal Güvenlik P Eğitim Q İnsan Sağlığı Ve Sosyal Hizmet Faaliyetleri R Kültür, Sanat, Eğlence, Dinlence Ve Spor S Diğer Hizmet Faaliyetleri T Hanehalklarının İşverenler Olarak Faaliyetleri; U Uluslararası örgütler ve temsilciliklerin Faal. NACE kısım bazında geçişler NACE Rev. 1.1 A Tarım, avcılık ve ormancılık B Balıkcılık C Madencilik ve taşocakçılığı D İmalat E Elektrik, gaz, buhar ve sıcak su üretimi F İnşaat G Toptan ve perakende ticaret; motorlu H Oteller ve lokantalar I Ulaştırma, depolama ve haberleşme J Mali aracı kuruluşların faaliyetleri K Gayrimenkul, kiralama ve iş faaliyetleri L Kamu yönetimi ve savunma, zorunlu lik M Eğitim N Sağlık işleri ve sosyal hizmetler O Diğer sosyal, toplumsal ve kişisel P Ev içi personel çalıştıran hanehalkları Q Uluslararası örgütler ve temsilcilikleri

10 NACE Rev.1.1- NACE Rev.2 geçiş türleri
Sınıflama (devam) NACE Rev.1.1- NACE Rev.2 geçiş türleri * 1’e 1 geçişler : 195 sınıf * 1’e N geçişler : 18 sınıf * N’e 1 geçişler : 86 sınıf * N’e M geçişler : 215 sınıf

11 Yıllık Sanayi ve Hizmet İstatistikleri (YSHİ)
YSHİ’nin amacı Ülkemizin ekonomik yapısında meydana gelen değişimleri belirlemek ve ekonomiyi oluşturan sektörlerin durumlarını izlemek için gerekli veri setlerini derlemek Karar organlarının alacağı ekonomik ve sosyal tedbirlere ışık tutacak bilgileri elde etmek ve çeşitli araştırmalara veri hazırlamak Avrupa Birliği Yıllık İş İstatistikleri mevzuatlarına uyumlu, uluslararası istatistiksel karşılaştırmaların yapılmasına olanak sağlayacak şekilde bilgi derlemek

12 YSHİ (devam) Coğrafi Kapsam: Türkiye Sektörel Kapsam: YSHİ
B - Madencilik ve taş ocakçılığı C - İmalat D - Elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı E - Su temini; kanalizasyon, atık yönetimi ve iyileştirme faal. F - İnşaat G - Toptan ve perakende ticaret; motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı H - Ulaştırma ve depolama I - Konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetleri J - Bilgi ve iletişim L - Gayrimenkul faaliyetleri M - Mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler N - İdari ve destek hizmet faaliyetleri P - Eğitim Q - İnsan sağlığı ve sosyal hizmet faaliyetleri R - Kültür, sanat, eğlence, dinlence ve spor S - Diğer hizmet faaliyetleri YSHİ

13 YSHİ’de kullanılan istatistiksel birimler: Girişim Yerel Birim
YSHİ (devam) YSHİ’de kullanılan istatistiksel birimler: Girişim Yerel Birim Adres Kaynağı: Maliye Bakanlığı Gelir İdaresi Başkanlığı kayıtlarından oluşturulmuş İş Kayıtları Sistemi Üretilen başlıca değişkenler: Ciro, üretim değeri, faktör maliyeti ile katma değer, stok değişimleri, yatırımlar, personel maliyetleri, çalışan sayısı vb. Girişim: Kaynakların tahsisine ilişkin karar alma özerkliğini kullanarak, mal ve hizmet üreten bir organizasyon birimidir. Girişimler, bir veya birden fazla faaliyet yürüterek piyasaya mal ve hizmet üreten gerçek veya tüzel kişiliklerdir. Yerel Birim: Coğrafi olarak tanımlanan bir yerdeki mal ve hizmetlere ilişkin faaliyetleri ya da bunların bir kısmını yürüten bir girişim ya da girişimin bir parçasıdır. Yerel birim girişimin; merkez, büro, mağaza, büfe, fabrika, atölye, maden ocağı, şantiye, otel, lokanta, kafe, okul, hastane, depo gibi adresi coğrafi olarak tanımlanabilen bir yerdeki yerleşik olan bölümüdür. Girişim merkezinin bulunduğu yer de bir yerel birimdir.(TÜİK, 2010)

14 YÖNTEM (Devam) Tahmin Yöntemi: Tamsayım ve Örnekleme
YSHİ çalışmasında 20 veya daha fazla çalışanı olan girişimler ile özel bazı sınıflarda faaliyet gösteren girişimlerde tamsayım yöntemi, 1-19 çalışanı olan girişimlerde ise örnekleme yöntemi uygulanmaktadır

15 YSHİ (devam) YSHİ’de yılları için alan uygulamasının yürütüldüğü girişim sayıları, çerçevede yer alan girişim sayıları ile birlikte tam ve örnek kapsamında tabloda verilmiştir. ÇERÇEVE GÖZLEM TOPLAM 2003 38.310 44.841 83.151 2004 37.548 51.961 89.509 2005 9.593 65.012 74.605 2006 38.106 63.879 2007 38.248 61.504 99.752 2008 38.165 61.815 99.980 2009 68.470 55.524 2010 51.854 71.369 2011 67.766 94.029 YILLAR ÖRNEKLEME TAMSAYIM 2012 66.650 ÇERÇEVE

16 YSHİ (devam) 2009 yılı YSHİ için çifte kodlama yılı olup, alan uygulamasının gerçekleştirildiği tüm girişimlere NACE Rev.1.1 ve NACE Rev. 2 faaliyet kodları birlikte verilmiştir.

17 Geriye dönük tahmin yöntemleri
Mikro yaklaşım Makro yaklaşım Mikro ve makro yaklaşımın kombinasyonu “ Ayrıca sonradan tabakalama ve küçük alan tahminleri gibi bazı istatistiksel yaklaşımlarda mevcuttur. Ancak ilave dış kaynak gerektiren bu yaklaşımlar, kaynak eksikliği nedeniyle kullanılamamaktadır.”

18 Geriye dönük tahmin yöntemleri (devam)
Yöntem seçimini etkileyen unsurlar Geriye dönük tahmini yapılacak serinin çeşidi (ham veri, toplamsal veri, indisler, büyüme oranları vb.) Mikro verinin mümkün olması Çifte kodlanmış mikro verinin varlığı Çift kodlama döneminin uzunluğu Maliyet/etkinlik etkenleri vb. Ulusal şartlar

19 Geriye dönük tahmin yöntemleri (devam)
Geriye dönük tahmin yöntemleri (devam) Mikro yaklaşım Düzenlenen sınıflamaların her bir istatistiksel birime uygulanması, yeniden kodlanması En önemli ön koşul çifte kodlanmış iş kayıtları Yeterli ve güvenli tahminler için eski ve yeni sınıflamaya göre tabakalama Mikro yaklaşım, geçmiş zaman serilerine uygulanacak olan yeniden düzenlenen sınıflamaların her bir istatistiksel birime zaman serisinin tüm dönemleri için uygulanması olarak tanımlanabilir. Yani tüm istatistiksel birimler geçmiş zaman serilerinin oluşturulması için yeni sınıflandırmaya göre tekrar kodlanır (Buiten vd., 2007). “Hakkında bilgi toplanan istatistiki birimlerin, özellikleri ile birlikte tanımlandığı veridir. Mikro veri, her bir istatistiki birim için kişisel bilgileri içerir” Mikro veri

20 Geriye dönük tahmin yöntemleri (devam)
Makro yaklaşım Toplamsal düzeylerde çalışmaktadır Dönüşüm katsayıları yardımıyla revize edilen sınıflamaya göre tekrar dağıtım yapılır Dönüşüm katsayıları ve dönüşüm matrisi kullanılır

21 Mikro Makro Dezavantajlar Avantajlar
Dezavantajlar Avantajlar * Daha ayrıntılı, çok yönlü bilgi verir * Ekonominin yapısal gelişimini yansıtır * Herhangi bir değişken seçimine ihtiyaç duymaz * Yerel faaliyet türü birimi gibi daha ayrıntılı düzeyde raporlama birimlerinde kullanılabilir * Maliyet * Her bir serinin her bir değişken için yeniden kodlanması ve hesaplanması * İlave, dış kaynak ihtiyacı * Her bir birim düzeyinde mikro veriye dönme gereksinimi duymaz * Daha az kaynak ve zaman gerektirir * Bütün geçiş tipleri için uygulanabilir * Bir dönemde yapılacak çifte kodlama dönüşüm katsayılarının hesaplanması için yeterlidir * Yaklaşık sonuçlar verir * Kısa periyotlarda daha etkilidir * Geçmiş verideki ekonomik gerçekliği yansıtamayabilir * Mikro veri ile makro veri arasında ilişki kalmaz Mikro Makro Daha detaylı, çok yönlü ve güvenilir bilgi isteniyorsa mikro yaklaşım daha etkili olacaktır. Mikro yaklaşım ekonominin yapısal gelişimini verebilen bir yöntemdir. Herhangi bir değişken seçimine ihtiyaç duymaz. Faaliyetler birim düzeyinde doğrudan atanmaktadır. Yerel faaliyet türü birimi gibi daha detaylı düzeyde raporlama birimlerinde kullanılır.

22 Mikro ve makro yaklaşımın kombinasyonu
Geriye dönük tahmin yöntemleri (devam) Mikro ve makro yaklaşımın kombinasyonu Mikro düzeyde iki ya da daha çok dönem için kodlama Geçiş matrisinin geçmiş yıllara uygulanması

23 Makro yaklaşım_Dönüşüm matrisi
Dönüşüm matrisinde satırlar NACE Rev.1.1, sütunlar NACE Rev.2 ile ilişkilidir.

24 Yi ; Çifte kodlanmış değişken değeri olmak üzere
Dönüşüm matrisinin oluşturulması Yi ; Çifte kodlanmış değişken değeri olmak üzere Hesaplanan dönüşüm katsayıları çizelgede verilmiştir.

25 Dönüşüm matrisinin oluşturulması (devam)
NACE Rev.2’ye göre tahminler, NACE Rev.1.1’e göre tahminlerin doğrusal bir kombinasyonudur. Burada NACE Rev.1.1’e göre doğrudan tahmin edici, dönüşüm katsayıları NACE Rev.1.1’den NACE Rev.2’ye geçiş oranlarıdır.

26 Makro yaklaşım_Örnek NACE Rev. 2’de dörtlüsü için Girişim sayısı değişkeninin makro yaklaşım ile tahmin edilmesine örnek verilecek olursa;

27 Ülke örnekleri Avusturya; çalışan sayısı, ücretli çalışan sayısı, gelir, ciro, üretim değeri, personel giderleri, mal ve hizmet satın alışları, faktör maliyeti ile katma değer, maaş ve ücretler, çalışılan saat Hollanda; ciro değişkeni için geçiş matrisi hesaplamış Fransa; SBS için firma ile çalışıyor. Soru kağıtlarında sadece faaliyete göre ciro dağılımı alınmaktadır. Backcasting için 1-1 atamalar ile verinin %65’i, önceki ve sonraki yıl verilerinde eşleşme durumu kullanılarak %25’i atanıyor. %10’luk kısım için uygun temsil örnekleri bulunarak işlem tamamlanıyor. OECD; ciro ve çalışan sayısı Almanya; mikro ve makro yaklaşımın kombinasyonu kullanılmıştır. Çifte kodlanmış iş kayıtları verisi ile çalışılmıştır. Dönüşüm katsayıları, girişim sayısı, ciro ve çalışan sayısı için hesaplanmıştır. AB ülkelerinde geriye dönük tahmin metotlarının uygulamalarının yapıldığı pek çok çalışma mevcuttur. Örneğin Avusturya’da iş kayıtları önemli bir kaynaktır. Çalışan sayısı, ücretli çalışan sayısı, gelir, ciro, üretim değeri, personel maliyeti, mal ve hizmet satın alışları, faktör maliyeti ile katma değer ve yatırımlar gibi bazı değişkenler uygulama için kullanılmıştır. Yatırım değişkeninin yıllar itibariyle önemli farklılıklar göstermesi nedeniyle bu değişken için analiz gerçekleştirilmemiştir. Mikro ve makro yaklaşım ile NACE geçişleri sağlanmıştır. Analiz çalışmasında, çalışan sayısı için mikro, çalışan sayısı için kendi dönüşüm katsayılarının kullanıldığı makro ve çalışan sayısı için ciro değişkeni dönüşüm katsayılarının kullanıldığı makro yaklaşım sonuçları test edilmiştir. Analiz sonucunda çalışan sayısı için kendi dönüşüm katsayılarının kullanıldığı durumda mikro yaklaşıma daha yakın sonuçlar elde edilmiştir.(Brauner, vd., 2010) Diğer bir ülke Almanya’da ise mikro ve makro yaklaşımın kombinasyonu kullanılmıştır. Çifte kodlanmış iş kayıtları verisi ile çalışılmıştır. Dönüşüm katsayıları, girişim sayısı, ciro ve çalışan sayısı için hesaplanmıştır. Yatırım değişkeni için geriye dönük tahmin yapılmamıştır.(Seidel, 2009) Litvanya’da ise üç aylık kazanç anketi çalışması için yılları için mikro yaklaşım ile NACE Rev.2 geçişleri sağlanmıştır. Mikro yaklaşım için sonradan tabakalama ile ağırlıklandırma yapılmış ve başlangıç ağırlıkları kullanılması durumu ile test edilmiştir. Analiz sonucunda bir farklılık görülmemiş, başlangıç ağırlıklarının kullanılmasına karar verilmiştir yılları için makro yaklaşım uygulanması iş kayıtlarında henüz çifte kodlama mevcut olmadığı için ertelenmiştir. (Slickute, 2008)

28 YSHİ’ de geriye dönük tahminler Tam sayım kesimi için mikro yaklaşım
YSHİ Uygulama YSHİ’ de geriye dönük tahminler Tam sayım kesimi için mikro yaklaşım Örnek kesimi için makro yaklaşım yılları için NACE Rev.2 serileri Düzey: NACE Rev.2 ikili (bölüm düzeyi_2 dijit)

29 YSHİ Uygulama (devam) YSHİ’de listede yer alan değişkenler için geriye dönük tahminler elde edilmiştir. Girişim sayısı Ciro Üretim Değeri Faktör maliyeti ile katma değer Mal ve hizmetlerin toplam satın alışları Personel maliyetleri Maaş ve ücretler Sosyal güvenlik masrafları Çalışanlar sayısı Ücretli çalışanlar sayısı Çalışılan toplam saat

30 1x1 ve Nx1 geçişler yaklaşık % 55
YSHİ Uygulama (devam) YSHİ’de üç yıl için ( ) NACE Rev NACE Rev.2 geçiş türlerine göre girişim sayıları ve oranları 1x1 ve Nx1 geçişler yaklaşık % 55

31 YSHİ Uygulama (devam) Cevaplı soru kağıtlarında 2009 yılında NACE Rev.2 için sınıf (dörtlü) düzeyinde alan uygulaması faaliyetleri ile kayıtlı faaliyet (çerçeve faaliyeti) karşılaştırmasına ait girişim sayıları ve faaliyet değişim oranları

32 Uygulama açısından özellikle
YSHİ Uygulama (devam) Uygulama açısından özellikle Alan uygulamasında elde edilen faaliyetlerin çerçeveden farklılık göstermesi ve bu nedenle çerçevedeki faaliyetler kullanarak yapılacak dönüştürmelerin farklı değerlendirmelere sebep olabileceği Çerçevedeki değişken sayısının azlığı dikkate alınmalıdır.

33 YSHİ verisinin kullanımı
YSHİ Uygulama (devam) YSHİ verisinin kullanımı Alandan derlenen faaliyet bilgisinin daha güncel olması Daha çok değişken kullanılmasına olanak sağlaması Her bir değişken için kendi dönüşüm katsayılarını kullanmaya imkan tanıması açısından önemlidir.

34 YSHİ Uygulama (devam) Mikro uygulama
Tüm yıllar için tam sayımda yer alan girişimlere Nace Rev. 2 faaliyet kodu verilmesi Backcasting çalışmasında yer alan Tam ve Örnek ayrımında girişim sayıları,

35 Mikro uygulama (1.aşama)
YSHİ Uygulama (devam) Mikro uygulama (1.aşama) YSHİ tam sayım kesimi için yapılan mikro düzeyde Nace Rev.2 faaliyet atamaları için uygulanan yöntemler kodlarla belirtilmiş, bu kodlara ilişkin açıklamalar aşağıda verilmiştir. Atama tablosu 1x1 : Tüm yıllarda dörtlü, üçlü, ikili 1x1 geçişler için Nace 2 kodu verilmesi 2009 : 2009 yılı ile eşleşen ve Nace1 dörtlüsü aynı olan girişimlere 2009 Nace 2 kodu verilmesi Tam sayım kapsamındaki girişimler için kodlara göre atama yapılan girişim sayıları ve oranları

36 Mikro uygulama (1.aşama)
Mikro uygulamanın ilk aşamasında 1x1 atamalar ve 2009 yılı ile eşleşen girişimlerin faaliyetleri kullanılarak gerçekleştirilen atamalar sonucunda bazı değişkenler için tam sayım kesiminin açıklama oranları grafiklerle verilmiştir. Girişim sayısı değişkeni için Yıllar itibariyle tamsayım ve örnek kapsamındaki girişimlerin Girişim sayısı değişkenindeki payları (%) Yıllar itibariyle tamsayım kesiminde girişim sayısı değişkeni için mikro atamaların payları (%)

37 Mikro uygulama (1.aşama)
Ciro değişkeni için Yıllar itibariyle tamsayım kesiminde Ciro değişkeni için mikro atamaların payları (%) Yıllar itibariyle tamsayım ve örnek kapsamındaki girişimlerin Ciro değişkenindeki payları (%)

38 Üretim değeri değişkeni için
Yıllar itibariyle tamsayım ve örnek kapsamındaki girişimlerin Üretim değeri değişkenindeki payları (%) Yıllar itibariyle tamsayım kesiminde Üretim değeri değişkeni için mikro atamaların payları (%)

39 F.M ile katma değer değişkeni için
Yıllar itibariyle tamsayım ve örnek kapsamındaki girişimlerin F.M ile katma değer değişkenindeki payları (%) Yıllar itibariyle tamsayım kesiminde F.M ile katma değer değişkeni için mikro atamaların payları (%)

40 Çalışan sayısı değişkeni için
Yıllar itibariyle tamsayım ve örnek kapsamındaki girişimlerin Çalışan sayısı değişkenindeki payları (%) Yıllar itibariyle tamsayım kesiminde Çalışan sayısı değişkeni için mikro atamaların payları (%)

41 Ücretli çalışan sayısı değişkeni için
Yıllar itibariyle tamsayım ve örnek kapsamındaki girişimlerin Ücretli çalışan sayısı değişkenindeki payları (%) Yıllar itibariyle tamsayım kesiminde Ücretli çalışan sayısı değişkeni için mikro atamaların payları (%)

42 Mikro uygulama (2.aşama)

43 Sonuçlar Tam sayım kesimi için mikro yaklaşım sonuçları
Örnek kesimi için makro yaklaşım sonuçları_ SAS yazılımı ile makro yaklaşımın uygulanması_dönüşüm katsayılarının elde edilmesi, atamalar ve hesaplamalar Sonuç tabloları NACE Rev.2 Tablo_temel NACE Rev.2 Tablo_istihdam

44 Teşekkür ederim!