IV. HAFTA: GENEL HATLARIYLA OSMANLI TOPLUM YAPISI

... konulu sunumlar: "IV. HAFTA: GENEL HATLARIYLA OSMANLI TOPLUM YAPISI"— Sunum transkripti:

1 IV. HAFTA: GENEL HATLARIYLA OSMANLI TOPLUM YAPISI
DOÇ.DR.FİLİZ YILDIRIM

2 Osmanlı sistemi iki dönemde incelenebilir:
Klasik dönem 2. Yenileşme dönemi (Tabakoğlu, 2017).

3 Osmanlı Sisteminin Genel Özellikleri
1. Üniter Devlet Anlayışı-Merkezi Otoriteyi Korumakta Titizlik 2. Dışa Karşı Nizam-ı Alem İçeride Çok Kültürlülük 3. Gelenekçilik 4. Adalet ve refah ideallerini hareket noktası olarak alır 5. Osmanlı iktisadi sistemi, talep yönlü değil arz yönlüdür (Doğan, 2014; Tabakoğlu, 2017)

4 Tanzimat Fermanı ve yenileşme dönemine kadar eğitim sistemi
Osmanlı’da Eğitim Tanzimat Fermanı ve yenileşme dönemine kadar eğitim sistemi «Feodal-teokratik bir düzen» «Skolastikçi metod, ezberciliğe dayalı didaktik ile her şey dini esaslara göre yorumlama» Kültür dili: Latince ve Yunanca Bilim: Arapça Edebiyat: Farsça Sıbyan Okulları: Medreseler: Enderun okulları (Aytaç, 1967).

5 Tabakalaşmayı mali düşünce yönlendirmektedir:
Sosyal Tabakalaşma Tabakalaşmayı mali düşünce yönlendirmektedir: * Osmanlılarda sosyal tabakalaşmayı belirleyen yönetenler (askeri zümre) ve yönetilenler (reaya) ayrımıdır. Yönetenler/Askeri Zümre: Kendilerine tımar sisteminden, hazineden ya da vakıflardan gelir ayrılan zümredir. Reayanın ödediği bazı vergilerden muaftır. Yönetilenler/Reaya: Üretim yapan, vergi veren zümredir (Tabakoğlu, 2017).

6 Yönetenler/Askeri Zümre
Saray halkı İlmiye zümresi *müderrisler *müftüler *şeyhülislamlık *kadılar (Tabakoğlu, 2017). Seyfiye * Kapıkulları: * Tımarlı sipahiler: Kalemiye

7 «Askeri zümre dışında»
Yönetilenler /Reaya «Askeri zümre dışında» «üretici olan» «ticaretle uğraşan» «vergi veren»ya da «yarı-yerleşik halk» Bu zümre *yerleşim, * hukuk ve *din açısından ayrıma tabi tutulur: (Tabakoğlu, 2017)

8 Yerleşim Açısından Reaya
Yerleşik yarı yerleşik - köylü ya da -şehirli olabilir Konar-göçerler Tımar, vakıf gibi Esnaf ve tüccar (Hayvancılıkla uğraşan yarı zirai toprakların göçebe aşiret-Yaylak ve reayasıdır kışlak arasında gezen) (Tabakoğlu, 2017)

9 Hukuk Açısından Reaya - hür ya da köle (Köle talebi siyasi -savaş ve iktisadi amaçla) İktisadi-ticaret) Eğitimle yönetim kademelerinde (Hatta Memlukler’de asker, bürokrat ve sultan olabilmek için köle asıllı olmak şarttı). (Tabakoğlu, 2017)

10 Din Açısından Reaya (Temel haklar açısından aralarında fark yok) - Müslüman olmayan ya da müslüman (Dini açıdan üstün- (zımmi) vergi yönünden önemli) *Himaye edilir *Güvenlikleri sağlanır *Cizye vergisi öderler Not: Osmanlı Devleti ile barış halinde olan Hristiyan devlet vatandaşlarına müste’men denir. Osmanlı tebası tarafından vize verilir. Dış ticarete verilen önemden dolayı ülke topraklarında vatandaş sayılırlar (Tabakoğlu, 2017)

11 Yararlanılan Temel Kaynaklar
Aytaç, K. (1967). “Türkiye’de Eğitim Sistemi ve Eğitim Seviyesi”, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümü Dergisi, 5, Doğan, İ. (2014). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Türkiye’nin Toplumsal Yapısı. Ankara: Astana Yayınları. Tabakoğlu, A. (2017). Osmanlı İçtimai Yapısının Ana Hatları. İçinde Memet Zencirkıran (Edt). Dünden Bugüne Türkiye’nin Toplumsal Yapısı (21-40). Ankara: Dora Basım-Yayın Ltd. Şti.