Sunuyu indir
Sunum yükleniyor. Lütfen bekleyiniz
1
AKILCI İLAÇ KULLANIMI Dr. Murat Kalemoğlu Üsküdar Üniversitesi
2
AKILCI İLAÇ KULLANIMI NEDİR?
Kişilerin klinik bulgularına ve bireysel özelliklerine göre uygun ilacı, uygun süre ve dozda, en düşük fiyata ve kolayca sağlayabilmeleridir
3
AKILCI İLAÇ KULLANIMI (WHO, 1985, Nairobi)
Kişilerin ilaçları; klinik gereksinimlerine uygun biçimde kişisel gereksinimi karşılayacak dozlarda yeterli zaman diliminde kendilerine/topluma en düşük maliyette kolayca almaları için uyulması gereken kurallar bütünü AKILCI İLAÇ KULLANIMI (WHO, 1985, Nairobi) Conference of Experts on the Rational Use of Drugs, World Health Organization, Nairobi, Kenya, WHO/CONRAD/WP/RI, ( ).
4
Akılcı İlaç Kullanımı Akılcı İlaç Kullanımı tanımı ilk defa 1985 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından yapılmıştır. Türkiye’de Sağlık Bakanlığı’nca, “ Akılcı İlaç Kullanımı ” ile ilgili ilk çalışmalar 1992 yılında başlatılmış olup, sahada hekimlerin ve halkın akılcı ilaç kullanımı konusundaki bilgi, tutum ve davranışını tespit etmeye yönelik araştırmalar yapılmıştır.
5
TEDAVİ SEÇENEKLERİ Ekonomik Etmenler İş Yükü ve Personel Sıkıntısı
İlaç Endüstrisinin Etkileri Alışkanlıklar İş Yükü ve Personel Sıkıntısı Yasal Etmenler Yetersiz ve Eksik Bilgi Sosyo-Kültürel Etmenler Diğer Etmenler
6
AKILCI İLAÇ KULLANIM İLKELERİ
Etkinlilik Güvenlilik Uygunluk Maliyet
7
ETKİNLİK Reçete edilmesi düşünülen ilacın etkinliğine ilişkin kanıtlar nelerdir? Tedavi hedefleriyle endikasyon uyumlu mudur? "İlaç istenilen etkileri gösterebilir olmalıdır.“
8
GÜVENLİLİK Öngörülen tedavi süresince, özellikle kronik kullanımda, kullanılması düşünülen ağrı kesicinin istenmeyen/ters etkileri nelerdir? Hastanın aldığı risk var mıdır? "İlaçların istenmeyen etkileri kabul edilebilir olmalıdır."
9
UYGUNLUK Reçete edilmesi düşünülen ilacın kontrendikasyonları nelerdir, hamilelerde kullanılabilir mi? İlacın veriliş yolu hasta için uygun mudur? "İlaç kolayca kullanılabilir formda olmalıdır."
10
TEDAVİ MALİYETİ İlacın hastaya günlük toplam maliyeti nedir? Tedavi etmemenin iş gücü kaybı vb. nedeniyle toplumsal bir maliyeti var mıdır? Komplikasyonlar (olası) çıkarsa tedavi maliyeti nasıl etkilenir? Tedavinin maliyeti düşük olmalıdır."
11
İlaç Kullanımı; ülkelerin sağlık giderleri içerisinde belirli bir pay alır.
Bu payın artışı ekonomiye ek yük getirir. Akılcı kullanım ilaç harcamalarının uygun aralıkta kalmasını sağlar. Öte yandan istenmeyen ilaç etkilerinin önüne geçilmiş olur. Türkiye’deki durum;
12
Ülke ekonomisinde yük olmaya başlayacak kritik nokta %10
“ yıllarında gerçekleştirilen Türkiye Ulusal Sağlık Hesapları Araştırması’na göre, ülkemizin 2000 yılı için toplam ilaç ve dayanıksız tıbbi tüketim malzemesi harcamasının, toplam sağlık harcamasındaki payı %24,8 olmuştur.”
13
AKILCI İLAÇ KULLANIMI KONUSUNDA DÜNYADA ve ÜLKEMİZDE DURUM
Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (EKİÖ /OECD) 2008 raporuna göre; Sağlığa ayrılan pay ABD’de % 16.4, İngiltere’de % 8.8, Türkiye’de ise % 6.1 olarak bildirilmiştir. Ülkemizde toplam sağlık harcamaları içinde ilacın payı % 46 iken, İngiltere’de %12.3, ABD’de ise % 12.2 olarak bildirilmiştir
14
En çok satılan ilaçlar (Dünya genelinde)
Kalp-damar hastalıkları % 19.3 Santral sinir sistemi hastalıkları % 15.8 Metabolik hastalıklar % 15.3 Antibiyotikler % 9.9 ** Solunum sistemi hastalıkları % 9.3 En çok satılan ilaçlar (Türkiye’de) Antibiyotikler % 19.0 ** Ağrı kesiciler % 12.0 Antiromatizmal ilaçlar % 11.0 Soğuk algınlığı ilaçları % 8.6 Vitaminler % 7.3
15
AKILCI İLAÇ KULLANIMI KONUSUNDA DÜNYADA ve ÜLKEMİZDE DURUM
Türkiye’de 2007 yılında kullanılan tüm ilaçların kutu bazında %17’si, TL bazında %18’i antibiyotiklerdir. 2007 yılında kullanılan 1,3 milyar kutu ilacın 223 milyon kutusu antibiyotiktir. 2007 yılında kişi başına kullanılan yıllık ortalama 20 kutu ilacın 3,5 kutusu antibiyotiktir.
16
Servislerde Antibiyotik Kullanımı
Servis Toplam Antibiyotik (%) Dahiliye (21) Genel Cerrahi (38) Üroloji (64) Kadın-Doğum (33) Pehlivan, ve ark. 1994
17
Rasyonel Olmayan Kullanım
Dahiliye %6 Genel Cerrahi %28 Üroloji %56 Kadın-Doğum %44 Toplam %23 Pehlivan, ve ark. 1994
18
ANTİBİYOTİKLERİN GEREKSİZ KULLANIMI
Bakteriyel direnç gelişimi Gereksiz ekonomik yük Gereksiz yere gelişen yan etki Dirençli bakterilerle gelişen tedavisi daha güç infeksiyonlar Ek morbidite ve mortalite nedeni
19
Akılcı İlaç Kullanımına ilişkin çalışmaların derlenmesi, toplanması ve ülkenin ihtiyaçlarına, önceliklerine ve kaynaklarına uygun stratejik planlar haline getirilmesi için geniş kapsamlı ulusal politikalar belirlemek ve hayata geçirebilmek amacıyla 12 Ekim 2010 tarihinde Sağlık Bakanlığı İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü bünyesinde; “Akılcı İlaç Kullanımı Şube Müdürlüğü” kurulmuştur
20
UYGUN OLMAYAN İLAÇ KULLANIM ŞEKİLLERİ
Çoklu ilaç kullanımı İlaçların gereksiz ve aşırı kullanımı Klinik rehberlere uyumsuz tedavi seçimi Piyasaya yeni çıkan ilaçların uygunsuz tercihi
21
UYGUN OLMAYAN İLAÇ KULLANIM ŞEKİLLERİ
Gereksiz ve uygunsuz vitamin kullanımı Bilinçsiz gıda takviyesi ve bitkisel ürünlerin kullanımı İlaç-ilaç etkileşimleri ve besin-ilaç etkileşimlerinin ihmal edilmesi
22
UYGUN OLMAYAN İLAÇ KULLANIM ŞEKİLLERİ
Çocuk ishallerinde antibiyotik tedavisi Fonksiyonel kabızlıkta laksatif alışkanlığı Soğuk algınlığı v.b. viral enfeksiyonlarda antibiyotik kullanımı
23
UYGUN OLMAYAN İLAÇ KULLANIM ŞEKİLLERİ
Her türlü dispepsi durumunda proton pompası inhibitörleri ve/veya H2-reseptör blokörlerinin kullanımı Peptik ülserde proton pompası inhibitörleri ve H2-reseptör blokörlerinin birlikte kullanılması
24
UYGUN OLMAYAN İLAÇ KULLANIM ŞEKİLLERİ
Esansiyel hipertansiyonda tek ilaçla tedavi denenmeden 2, 3 hatta 4 ilaçla uzun süreli tedavi Analjeziklerin suistimali (Ör; bir reçetede birden fazla NSAII’ın bulunması) Vitamin suistimali (antibiyotik ile veya gribal durumlarda alma alışkanlığı)
29
UYGUN OLMAYAN İLAÇ KULLANIM ŞEKİLLERİ
Tiroidektomide, splenektomide antibiyotik proflaksisi önerilmemektedir. Fıtık ameliyatlarında greft kullanılmamış ise proflaksiye gerek yoktur. Meme cerrahisinde de proflaksi önerilmemektedir. Bununla birlikte fıtık cerrahisi ve meme cerrahisinde proflaksi uygulayanlar vardır. Ali Uzunköy, Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2008;5(1):43-54.
30
UYGUN OLMAYAN İLAÇ KULLANIM ŞEKİLLERİ
Ali Uzunköy, Harran Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi 2008;5(1):43-54.
33
Hastayı Bilgilendirin
Yan Etkileri Hangi yan etkiler oluşabilir ? Hasta bunları nasıl fark edecek ? Ne yapmalı ?
34
Hastayı Bilgilendirin
Talimatlar İlaç ne zaman ve nasıl alınmalı ? Tedavi ne kadar devam etmeli ? İlaç nasıl saklanmalı ? Kalan ilaçları ne yapmalı ?
35
Hastayı Bilgilendirin
Uyarılar İlaç ne zaman alınmamalı ? Azami doz nedir ? Tedavinin tümünün uygulanması neden gereklidir ?
36
Hastayı Bilgilendirin
Kontrol Hasta hekime ne zaman tekrar gelmeli ? Hangi durumlarda daha önce gelmeli ?
37
Hastayı Bilgilendirin
Her Şey Açık mı? Hasta her şeyi anladı mı ?
38
DSÖ TARAFINDAN AKILCI İLAÇ KULLANIMININ TEŞVİK EDİLMESİ İÇİN ÖNERİLEN 12 TEMEL MÜDAHALE* -1
İlaç kullanım politikalarını koordine edecek ve bunların etkilerini izleyecek kurum Eğitim denetim ve karar alma süreçlerinin desteklenmesine yönelik Klinik Tanı ve Tedavi Rehberlerinden yararlanma İlk seçenek tedavileri esas alan temel ilaçlar listesi oluşturma Bölgelerde ve hastanelerde ilaç ve tedavi kurulları kurma Mezuniyet öncesi müfredat programında probleme dayalı farmakoterapi eğitimi vermeyi sağlama Bir gereklilik olarak hizmet içi sürekli tıp eğitimleri düzenlenmesi *WHO Policy Perspectives on Medicines; September 2002
39
DSÖ TARAFINDAN AKILCI İLAÇ KULLANIMININ TEŞVİK EDİLMESİ İÇİN ÖNERİLEN 12 TEMEL MÜDAHALE* -2
Kurumsal çerçevede izleme, denetim ve geri bildirim sistemlerinin geliştirilmesi İlaçlar konusunda bağımsız (tarafsız bilgi) bilgi kaynaklarını kullanma Kamuoyunun ilaçlar hakkında eğitilmesi Etik olmayan mali girişimlerden sakınılması Uygun ve zorunlu düzenlemeleri hayata geçirme İlaçların ve personellerin mevcudiyetini güvence altına almaya yönelik yeterli devlet harcamalarının sağlanması *WHO Policy Perspectives on Medicines; September 2002
40
Son söz..... İlacı iyi bilelim!
Hastada uygunluğunu iyi değerlendirelim! Tedaviyi iyi anlatalım ve iyi izleyelim!
41
TEŞEKKÜRLER 41
Benzer bir sunumlar
