TASAVVUF I VI. YARIYIL BAHAR DÖNEMİ

... konulu sunumlar: "TASAVVUF I VI. YARIYIL BAHAR DÖNEMİ"— Sunum transkripti:

1 TASAVVUF I VI. YARIYIL BAHAR DÖNEMİ
PROF. DR. AHMET CAHİD HAKSEVER

2 TASAVVUF I ÜÇÜNCÜ BÖLÜM MÜRİT VE MÜRŞİDE DAİR MESELELER
12. HAFTA Şeyh, müridin her halinden haberdar mıdır? Mürşidin himmet ve tasarrufta bulunması ne demektir? Peygamberlerin ve sâlih zatların kullandığı eşya ile teberrük etme konusunda neler söylenebilir?

3 Şeyh, müridin her halinden haberdar mıdır?
12. HAFTA Mürit ile mürşit aynı mekânda iken müridin manevî hallerinden haberdar mıdır? Mürit ile mürşit arasında mekân birlikteliği olmasa bile mürşid, müridinin haline vâkıf olabilir mi?

4 Şeyh, müridin her halinden haberdar mıdır?
12. HAFTA Mürit, mürşidin bizzat nezaretinde yetiştirilirken onun manevî hallerine vâkıf olması, mürşidin eğitimciliğinin gereklerinden kabul edilir. Bu durum müridin yaşadığı halleri, rüyaları anlatması şeklinde olabileceği gibi kalbe vukûfiyet sûretiyle de gerçekleşebileceği nakledilir

5 Şeyh, müridin her halinden haberdar mıdır?
12. HAFTA Kalplerden geçeni her hâlükârda bilen Allah’tır. İhsan, insanın her an Allah’ın kendisiyle beraber olduğu şuuruna ermesidir etmesidir ki kuldan beklenen budur. Müridin ihsan kıvamına gelmesinde şeyhinin kalbine muttali olabileceği düşüncesinin onu, sadece fani bir kişinin yanında değil, her an kalbine nazar eden Hâlık’ın huzurunda olduğu farkındalığına yöneltmesi beklenir

6 Şeyh, müridin her halinden haberdar mıdır?
12. HAFTA Aslında insanların iletişiminde beden dilinin sözlerden çok daha fazla mesaj içerdiği kabul edilmektedir. Bu bakımdan zihninden neler geçtiğine dair fikir sahibi olma hali, sosyal yönü kuvvetli olanlar ya da mesleği icabı birçok insanla muhatap olanlar için de geçerlidir

7 Şeyh, müridin her halinden haberdar mıdır?
12. HAFTA İrticali tarzda sohbet ya da vaazlarda kimi zaman konuşmacılar aradaki sevgi bağının etkisiyle farkında olmadan muhataplarının ihtiyaç duydukları konulara değinebilirler. Buna sûfî literatürde “inikâs” adı verilmekte olup Allah Rasûlü (s.)’nün “mü’min, mü’minin aynasıdır” hadisi de bu çerçevede değerlendirilebilir

8 Şeyh, müridin her halinden haberdar mıdır?
12. HAFTA Mürit ile mürşit arasında mekân farkı bulunduğunda ise müridin, zâhirî ve bâtınî anlamda otokontrolüne yardımcı olması amacıyla her an şeyhinin yanındaymış gibi hareket etmesi telkin edilir

9 Şeyh, müridin her halinden haberdar mıdır?
12. HAFTA Zaman zaman anne-babaların, güçlü sevgi bağlarından ötürü çocuklarının hâllerine vâkıf olmaları gibi, kâmil mürşitler de rabıtası güçlü müritlerinin hâllerinden haberdar olabilirler.

10 Şeyh, müridin her halinden haberdar mıdır?
12. HAFTA Ancak bu durum, Allah’ın bir lütfu olarak kabul edilir, Allah dilemezse böyle bir şey meydana gelmez. Aynen Yusuf (a.s.) kıssasındaki gibi... Yusuf (a.s.) kuyudayken kokusunu almayan Yakub (as.), Kenan diyarından uzakta, Mısır’dan gönderdiği gömleğinin kokusunu duymuştur

11 Şeyh, müridin her halinden haberdar mıdır?
12. HAFTA Hz. Ömer’in hutbe esnasında Hz. Sâriye kumandasında gönderdiği ordunun zor durumda olduğunu manen görüp uyarmasıdır. Burada dikkat çekici husus, Hz. Sâriye’nin de Hz. Ömer’in sesini işitmesi ve orduyu dağa çekerek yenilgiden kurtulmasıdır

12 Mürşidin himmet ve tasarrufta bulunması ne demektir?
12. HAFTA Himmet, lütufta bulunmak, yardım etmek, el uzatmak anlamına gelir. Istılahta, bir şeyin hâsıl olması için kalbi, iradeyi, duygu ve düşünceyi bir noktaya toplamak yani kişinin bütün kalbiyle Allah’a yönelmesi anlamındadır Tasarruf ise sahip olma, kullanma, idare etme, serbest davranma, çekip çevirme, yetki kullanarak idare etme gibi mânâları ihtiva etmektedir

13 Mürşidin himmet ve tasarrufta bulunması ne demektir?
12. HAFTA Tasavvufî düşünceye göre Allah (cc.), kâinatın en şerefli varlığı olarak yarattığı insanoğlunu halife seçmiş ve ona sayısız nimetler ihsan etmiştir. Tüm mahlûkatı, insanoğlunun istifadesine sunmuştur. Allah, eşyayı ve tüm varlıkları genelde bütün insanlara, özelde ise peygamberler ve velî kullarının emrine sunmuş, sevdiği kullarına, sınırlarını kendisinin belirlediği bir tasarruf yetkisi vermiştir

14 Mürşidin himmet ve tasarrufta bulunması ne demektir?
12. HAFTA Kimi zaman müritler, “mürşidimin himmet ve tasarrufuyla, onun duası bereketiyle şu işim gerçekleşti” demektedirler. Müridin böyle bir ifadeyi, “her işin gerçekleşmesi Allah’ın izni ve yardımıyladır” farkındalığıyla söylemesi beklenir. Zira insanoğlunun kendi fiil ve davranışları dâhil, her türlü tasarrufun gerçek sahibi Allah’tır.

15 Mürşidin himmet ve tasarrufta bulunması ne demektir?
12. HAFTA Allah (cc)’ın tasarrufu, esmâ ve sıfatlarının tezahürüyle veya insan, melek gibi vasıtalar aracılığıyla da tecellî eder. Onları siz öldürmediniz, fakat Allah öldürdü. Attığın zaman sen atmadın Allah attı.” “Sen sevdiğini hidâyete erdiremezsin fakat Allah dilediğini doğru yola iletir.” âyetlerinin bu duruma işaret ettiği ileri sürülür

16 Mürşidin himmet ve tasarrufta bulunması ne demektir?
12. HAFTA Himmet ve tasarrufu “dua” olarak nitelendirmek, konunun daha iyi anlaşılmasını sağlayacaktır. Bu mânâda ihlâsla yapılan tüm dualar, tasarruftan bir şubedir. Mürşitten ya da sâlih bir kuldan tasarrufta bulunmasını istemek, onun duasıyla tevessülde bulunmaktır

17 Peygamberlerin ve sâlih zatların kullandığı eşya ile teberrük etme konusunda neler söylenebilir?
12. HAFTA Teberrük sözlükte bir nesnenin artıp çoğalması, bir şeyin hayrını ve bereketini aramak, yapılan işten hayır ve bereket ummak anlamına gelmektedir

18 Peygamberlerin ve sâlih zatların kullandığı eşya ile teberrük etme konusunda neler söylenebilir?
12. HAFTA İnsanın sevdiği kimseleri hatırlatan eşyaları ya da onlardan verilen hediyeyi değer verip saklaması fıtrîdir. Terminolojide teberrük diye karşılığını bulan bu uygulama, Allah Rasûlü (s.)’ne sevginin bir tezahürü olarak bir hatıra ve berekete vesile olması ümidiyle sahabede de karşımıza çıkmaktadır. Tasavvuf, insanın bu fıtri yönünü sevginin ve rabıtanın muhafazası açısından kabul edip uygulamıştır

19 Peygamberlerin ve sâlih zatların kullandığı eşya ile teberrük etme konusunda neler söylenebilir?
12. HAFTA Hadis kitaplarında geçen (sahih kaydıyla) bazı teberrük uygulamaları: Allah Rasûlü (s.)’nün Saçı, Sakalı ve Teriyle Teberrük Peygamberlerin Kullandığı Eşyalarla Teberrük Abdest Aldığı Suyun Geri Kalanıyla Teberrük Allah Rasûlü (s.)’nün Bulunduğu Yerler ve Kabriyle Teberrük