Alternatif Makro Modeller: Klasik İktisat

... konulu sunumlar: "Alternatif Makro Modeller: Klasik İktisat"— Sunum transkripti:

1 Alternatif Makro Modeller: Klasik İktisat
Yrd. Doç. Dr. Akın Usupbeyli

2 Klasik İktisat Temsilciler: Adam Smith, D. Ricardo J.B.Say J.S.Mill
I. Fisher.

3 Klasik İktisat Ekonominin arz yönüne önem verirler. Say konunu geçerlidir. (Her arz kendi talebini yaratır.) Piyasada tam rekabet kuralları geçerlidir. Tüm ekonomik bireyler tam bilgiye sahiptir. Emek-değer teorisini savunurlar. Yani bir malın değerini o mal için harcanan zaman ve emek belirler. Emek arz ve emek talebini belirleyen reel ücrettir.

4 Klasik İktisat Ücret, fiyat ve faizler esnektir. Bu esneklik tüm piyasaları temizler. Ekonomide tam istihdamı sağlayan ücret, fiyat ve faizlerin esnekliğidir. Tam istihdam düzeyinde ortaya çıkan işsizlik "iradi işsizlik" olarak tanımlanır. Tam istihdam düzeyini belirleyen işgücü piyasasıdır. Üretim fonksiyonunu maksimize eden işgücü miktarı, üretim düzeyini belirler. Devletin piyasalara müdahalesi piyasanın ve görünmez elin işleyişini bozacaktır. Devlet müdahalesine karşıdırlar. İstihdam düzeyini esnek olan ücret ve fiyatlar belirler. Devlet denk bütçe uygulamalıdır.

5 Klasik İktisat Toplam arz eğrisi yatay eksene dikeydir. (tam istihdam kavramını ilk ortaya atanlar klasiklerdir.) Toplam talepte gerçekleşen bir değişim istihdam ve çıktı üzerinde kalıcı bir etki bırakamaz. Bunun sebebi Ricardo-Barro etkisinin ve Wicksell'in ödünç verilebilir fonlar teorisinin neden olduğu dışlama etkileridir. Klasiklere göre kamu harcaması toplam talebin sadece kompozisyonunu değiştirir. LM eğrisi dikeydir. Çünkü para talebinin faize duyarlılığı sıfırdır. Para sadece işlem ve ihtiyat güdüsüyle talep edilir. Bu şartlar altında maliye politikası etkin değildir. Tam dışlama (tam engelleme, crowding out) gerçekleşecektir.

6 Klasik İktisat Klasik para miktar teorisini savunurlar. Para yansızdır, nötrdür. Yani para arzında bir artış reel ekonomiyi ve üretimi etkilemez. Sadece fiyatlar genel seviyesinin artmasına neden olur. Diğer bir deyişle, miktar teorisi para arzı ile fiyatlar genel seviyesi arasındaki oransal ilişkiyi gösterir. Buna Klasik Dikotomi denir. Paranın dolaşım hızı sabittir. Klasiklere göre faiz Keynes'in tersine para piyasasında değil mal piyasasında belirlenir. Faiz tasarrufla yatırımı eşitler. Ayrıca faizi "tüketimden vazgeçmenin ödülü" olarak tanımlarlar.

7 Klasik İktisat Klasiklere göre faiz Keynes'in tersine para piyasasında değil mal piyasasında belirlenir. Faiz tasarrufla yatırımı eşitler. Ayrıca faizi "tüketimden vazgeçmenin ödülü" olarak tanımlarlar. Yatırım faizin fonksiyonudur. O yüzden IS eğrisi klasiklerde oldukça yatıktır. Buna karşın Keynes'te yatırım sadece faizin değil Sermayenin Marjinal Etkinliğinin ve beklentilerin de bir fonksiyonudur. O yüzden beklentilerin kötü olduğu ekonomik ortamda faizler düşse de yatırımlar artmayabilir.

8 Klasik İktisat Klasiklerde gömüleme yoktur. Tüm tasarruflar ekonomiye geri döner. Çünkü yatırım ile tasarruf kararını aynı kişiler verir. Klasikler’de para talebinin gelir esnekliği 1'e eşittir.

9 Klasik İktisat Dış ticarette altın standardı sistemi gereği ülkeye altın giriş çıkışı ile denge kendiliğinden sağlanacaktır. Ülke açık varsa altın miktarı azalacaktır. Bu para arzı düşüşü demektir ve miktar kuramı gereği para arzı düşerse fiyatlar da düşecektir. Bu durum ülkenin rekabet gücünü arttıracak ve ihracatını yükseltip, dengeyi tekrar sağlayacaktır.