BİYOLOJİNİN TOPLUM BİLİM VE TEKNOLOJİ AÇISINDAN ÖNEMİ

... konulu sunumlar: "BİYOLOJİNİN TOPLUM BİLİM VE TEKNOLOJİ AÇISINDAN ÖNEMİ"— Sunum transkripti:

1 BİYOLOJİNİN TOPLUM BİLİM VE TEKNOLOJİ AÇISINDAN ÖNEMİ

2 Biyoloji, yaşamın işleyişini ve canlı organizmaların yapısını, fonksiyonlarını, gelişimini, orijinini, dağılımını ve sınıflandırmasını inceleyen bir bilim dalıdır.

3 Biyolojinin alt dalları, organizmaların çalışması ve onları incelemek için kullanılan yöntemlere göre ayrılır. Biyokimya: canlıların yapısında yer alan kimyasal maddeleri ve canlıların yaşamı boyunca devam eden kimyasal süreçleri inceler.

4 Biyolojinin Alt Bilim Dalları
Botanik ve Zooloji'de daha alt dallar arasında incelenmektedir. 1- Moleküler Biyoloji: Canlıların genleri, enzimleri gibi canlı hücrelerin yapısını moleküler düzeyde inceleyen bilim dalıdır. 2- Sitoloji: Hücre Bilimidir. Canlıların yapı, görev ve üreme birimleri olan hücrelerin yapılarını ve yaptıkları yaşamsal olayları inceler. 3- Histoloji: Doku bilimidir. Çok hücreli canlıların doku çeşitlerini, yerlerini ve görevlerini inceler.

5 4- Fizyoloji: Çok hücreli canlıların doku ve organlarının çalışmasını, işleyişini ve görevlerini yani canlılardaki biyolojik ve biyokimyasal olayları inceleyen bilim dalıdır. 5- Anatomi: Canlıların organlarını, yerlerini, işlevlerini ve birbirleriyle ilişkilerini inceler. Kısaca canlıların iç yapılarını inceler. 6- Embriyoloji: Canlıların döllenmiş yumurtadan (zigot) itibaren geçirdiği gelişme basamaklarını inceler.

6 7- Biyokimya: Canlıların yapısını oluşturan organik maddelerin kimyasal yapısını inceler.
8- Genetik (Kalıtım Bilimi): Canlıların kalıtsal özelliklerini oluşturan genleri, kalıtsal karakterlerin dölden döle nasıl ve hangi oranlarda iletildiğini inceler. Kısaca soya çekim bilimidir. Genetikte bakteri genetiği, insan genetiği ve popülasyon genetiği vb. alt bölümlere ayrılır.

7 9- Evrim: Canlıların milyonlarca yıllık zaman içinde geçirdikleri değişimi inceleyerek yeni türlerin oluşumunu açıklayan biyoloji dalıdır. 10- Mikrobiyoloji: Mikroskobik canlıları inceleyen biyoloji dalıdır. 11- Sistematik (Taksonomi): Canlıların köken benzerlikleri, akrabalık dereceleri gibi özelliklerine göre sınıflandırılmasını yapan biyoloji dalıdır.

8 12- Ekoloji: Canlıların birbirleriyle ve yaşadıkları çevre ile ilişkilerini inceler.
13- Uzay Biyolojisi: Uzay kapsüllerindeki koşulların (ağırlığın olmadığı, kozmik ışınların bulunduğu) canlılar üzerindeki etkilerini inceler. 14- Parazitoloji: Parazit canlıların özelliklerini inceler.

9 15- Viroloji: Virüsleri inceler.
16- Patoloji: Hastalıkların belirti ve nedenlerini inceler. 17- Biyometri: biyolojik olayları istatistiksel olarak inceler. 18- Biyocoğrafya: Canlıların yeryüzündeki coğrafi dağılışlarını inceler

10 BİYOLOJİNİN ÖNEMİ VE GELECEĞİ
İnsan gereksinimlerini karşılamakta kullandığı bilgi ve becerileri elde etmek için çevreye başvurmak yerine, eğitim köprüsünden yararlanarak istediği bilime ulaşır. Fizik, kimya, biyoloji gibi doğa bilimlerinin en ilgi çeken ve diğerlerine temel oluşturanı da biyolojidir.

11 Biyolojinin öneminin giderek artmasının nedeni; çevre sorunları, biyolojik ıslah yöntemleri, biyoteknolojik çalışmalar ve tıp alanındaki gelişmelerdir. Örnek: Çevre sorunlarından fosil yakıtları ve getirdiği problemler.

12 Biyolojik çalışmalar, giderek genetik, moleküler biyoloji ve biyokimya gibi alt bilimler üzerine yoğunlaştırılıyor. * Önemli çalışmalardan biride KLONLAMA dır. - Önümüzdeki yüzyılın başında şu gelişmelerin olması beklenmektedir: * Kalıtsal hastalıklara neden olan genler (kanser, g. tansiyon, düşük tansiyon vb.) * Canlının ömür uzunluğunu kalıtsal olarak kanıtlayan genlerin kontrol altına alınması.

13 * Bir canlıda önemli bir özelliği ortaya çıkaran genler, diğer canlıların kalıtsal yapısına eklenerek bazı eksikliklerin tamamlanması. * Bitki ve hayvan ıslahı, birçok maddenin sentezinin mikroorganizmalara yaptırılabileceği. * Genlerdeki değişikler sonucu yeni hayvan ve bitki türlerinin ortaya çıkması sağlanacaktır. * Yenilenme > Doku ve organ nakli vb. * Gen haritaları vb.

14 BİYOLOJİNİN ÇALIŞMA ALANLARI
Araştırma destek programlarında birinci derecede önceliği olan bir alandır. Dünyada iş potansiyeli en fazla olan alanlardan birisidir. Ülkemizde ise biyologlara sunulan çalışma olanakları ve önerilen iş kalitesi her geçen yıl giderek artmaktadır. Biyoloji bölümünden mezun olan bireyler lisansüstü eğitim alarak gerek yurt içi gerek yurt dışındaki üniversitelerde akademik kariyer yapma olanağına sahiptir.

15 Çok geniş bir alana sahip olan biyolojinin güncel çalışma alanları aşağıda verilmiştir:
➢ Sağlık hizmetleri veren kurum ve kuruluşlarda her türlü tıbbı analizin yapılmasında, tıbbi araştırma ve destek ünitelerinde, ➢ Çevre koruma, kontrol ve ekolojik planlama ile ilgili alanlarda, ➢ Hidrobiyoloji ve su ürünleri ile ilgili araştırma ve üretim faaliyetlerinde, ➢ Biyo-teknolojik çalışma yapan kurum ve kuruluşlarda her türlü araştırma-geliştirme ve üretim faaliyetlerinde,

16 ➢ Milli parklar, Doğa Koruma, Yaban Hayatı Koruma ve Özel Çevre Koruma alanlarında, ➢ Eğitim sektöründe biyoloji veya fen bilgisi öğretmeni olarak, ➢ Tarım ve ormancılık alanlarında araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde, ➢ ÇED (Çevre Etki Değerlendirmesi) raporlarının hazırlanmasında, ➢ Gıda kontrol laboratuvarlarında,

17 ➢ Biyolojik ürünlerle ilgili standartların belirlenmesinde,
➢ Arıtma tesislerinde, ➢ Kriminoloji laboratuvarlarında ve Adli Tıpla ilgili alanlarda, ➢ Biyomedikal çalışma alanlarında, ➢ İlaç ve ham maddelerin üretiminde, kalite kontrolünde, araştırma-geliştirme çalışmalarında kariyer yapma imkanları bulunmaktadır.

18 BİLİM NEDİR?BİLİMSEL BİLGİNİN ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
Bilim, evrenin veya olayların bir bölümünü konu olarak seçen, deneye dayanan yöntemler ve gerçeklikten yararlanarak sonuç çıkarmaya çalışan bilgi edinme ve yöntemli araştırma sürecine denir.

19 1.Nesnel(objektif) olma
Bilimin ortaya koyduğu bilgiler her yerde, herkes tarafından aynı kabul edilir. Objektiflik, bilgide bilim adamının kişiliğinin işe karışmamasına bağlıdır. Böylece bilimsel bilginin, kişilere göre değişmemesi, herkese aynı değer taşıması sağlanır. Bilimsel bilgi, bütün akıllar ve zihinler için kabul edilebilir özelliklere sahiptir, olayları olduğu gibi bildirir. Örneğin Newton’un yer çekimi ile ilgili yasası, Archimedes’in kaldırma kuvveti ile ilgili yasası tüm dünyada aynı değeri taşır ve aynı şekilde kabul edilir.

20 2.Birikimli ilerleme Sürekli bir araştırma olarak da tanımlanabilen bilim, bilim adamları arasındaki bir bayrak yarışına benzer. Bu yarışta zincirin son halkası, daha önceki halkalarla ilgilidir. Bu halkalar arasındaki bağ bilinmeden şimdiki bilgi durumunu anlama olanağı zorlaşır. Her bilim adamının yaptığı araştırma, aynı konuda yapılan diğer araştırmaları destekler.

21 Örneğin, MÖ 7.yüzyılda Thales tarafından, bir yere sürülen kehribarın hafif cisimleri çektiği gözlenmiş; 16.yüzyıl’da Gilbert kehribarın gösterdiği bu özelliğin cam, reçine, kükürt gibi maddelerde de bulunduğunu fark etmiş bunlardan hareket eden Guericke de, 17.yızyıl’da kükürtten yapılmış bir küre yardımıyla ilk elektrik üretecini bulmuştur.

22 3.Akla Dayanma Bilimin akıl ilkelerine uygun olması, olguları birbirine bağlayan yasaları bulmaya çalışırken mantık ilkelerini kullanması, konu ve kavramların örülmesinde çelişkili hükümlere yer vermemesi demektir. Bilimsel araştırılmalarda varılan sonuçların değişmez bir nitelik kazanabilmesi, başkalarına bildirilebilmesi, kuşaktan kuşağa aktarılabilmesi bilimin insanlar arasında bağ oluşturabilmesi için bütün araştırmaların akıl ve mantık ilkelerine uygun olması gerekir.

23 4.Tekrarlanabilir olma Bilimde determinist bir anlayış egemendir; yani aynı nedenler, aynı koşullarda aynı sonuçları verir. Deneye dayanan bilimlerin açıklaması bu anlayıştan kaynaklanır. Yinelenmeyen, neden-sonuç bağına dayanmayan hiçbir bilgi bilimsel sayılmaz. Bilimsel bilgi, incelenen alanların değişik ortamlarda tekrarlanmasıyla elde edilen sonuçlarından oluşur.

24 5.Sistemli ve yöntemli olma
Bilim gelişi güzel bir etkinlik değildir. Konusunu belirlemede, olayları incelemede seçicidir. Bilimsel inceleme bir süreç içinde titiz bir çalışma olarak sürdürülür. Yöntem ve yöntem aşamaları önceden belirlenir.

25 6.Genelleyici Olma Bilimin açıklamaları özel bir olayı değil, aynı ilkelere bağlı olay grubunun hepsini birden kapsar. Sıvı, gaz, ses, düşme…vb. hakkında yapılan açıklamalar ve bulunan formüller bütün sıvılara, gazlara, düşmelere aittir. Örneğin Galilei’nin bulduğu ‘’düşme yasası’’ bir tek taşın düşme olayını değil bütün düşme olaylarını açıklayan bir genelliğe sahiptir.

26 7.Evrensel Olma Bilim tarihi, 20.yüzyıl’da insanlığın kazandığı tüm bilgi birikimini çeşitli din ,dil , tarih ve kültüre sahip toplumların ortak çabalarının bir ürünü olarak ortaya çıktığını ileri sürmüştür. Tarih, bilimin gelişmesine uygun ortam hazırlayan her toplumun bilime katkı yapabildiklerini göstermiştir. Bu nedenle bilim hiçbir milletin, hiçbir ırkın değil, insanlığın ortak ürünüdür. Örneğin bir Japon bilim adamının çalışmasını bir Türk bilim adamı tamamlayabileceği gibi, bir İngiliz bilim adamının icat ettiği bir araçta bütün dünyada ortak olarak kullanabilir.

27 8.Kesin Olma Bilim, ilgilendiği alanlarda olayların yasalarına ulaştığı için olasılığa yer vermez. Yasa, olaylar arasındaki kesin bağlılıkların ifadesidir. Bilim tarafından belli bir yasaya ulaşılmış olay hakkındaki açıklamanın dışında gerçeklik kabul edilemez. Eğer bilim ses olayını incelemiş ve nedenini titreşim olduğunu ortaya koymuşsa, bunun dışındaki bir açıklama bilim tarafından kabul edilmez. Çünkü yasaları bulunmuş olaylar bireylere göre değişmeyen bir özellik kazanır.

28 BİYOLOJİ VE TEKNOLOJİ Bilimle teknoloji arasında tabiî bir döngüsel ilişki vardır; bilimsel çalışmalar uygulamaya elverişli bilgi üreterek teknolojik gelişmeye yol açarken, teknolojik gelişmeler de bilimsel araştırmaların daha uygun şartlarda yapılmasını sağlayarak bilimsel gelişmeyi hızlandırmaktadır.

29 Biyoteknoloji, bitki, hayvan ve insanların hücrelerinde var olan fonksiyonları değiştirmek ve anlamak maksadı ile kullanılan işlem ve tekniklerdir. Biyoteknoloji canlıların iyileştirilmesi, ürünlerin geliştirilmesi için kullanılır ve modern teknolojinin doğa bilimine uygulanmasını kapsamaktadır.

30 Biyoteknolojide; Biyokimya Fizyoloji Genetik Mikrobiyoloji Molekül biyoloji Doku ve hücre biyolojisi kültürü Mühendislik Bilgisayar mühendisliği DNA teknolojisi gibi teknoloji dallarından yararlanılmaktadır.

31 Büşra SARI Fen bilgisi öğretmenliği 4-B 141104769 1. Ünite
Biyolojinin Toplum Bilim Ve Teknoloji Açısından Önemi