Fikir, Görüş ve Tutum Ölçümü

... konulu sunumlar: "Fikir, Görüş ve Tutum Ölçümü"— Sunum transkripti:

1 Fikir, Görüş ve Tutum Ölçümü

2 Örnek: Toplumsal Cinsiyet Rolleri Tutumu
Tutum tanımı: Herhangi bir sosyal olaya karşı olumlu ya da olumsuz tepki verilebilecek, öğrenilmiş eğilimlerdir. Bilişsel Duygusal Davranışsal Tutum, bir fikir ya da tepkidir – davranış değildir Tutumlarımız davranışlarımızı etkileyebilir

3 Ölçüm yaparken dikkat edilmesi gerekenler
Değişkenlerin çeşitleri– Ölçek türleri: İsimsel (Nominal) – “gruplar farklı mı?; kadın-erkek” Sırasal (Ordinal) – “gruplar derece olarak farklı mı?” Aralıksal (Interval) ya da Oransal (Ratio) – “derece?” ya da “katılımcı sayısı?” Ölçüm araçlarının çeşitleri: Davranışsal ölçümler Tutum ölçümleri Gözlem teknikleri Testler

4 Soru Oluşturma Soru oluşturmak için üç farklı yöntem kullanılır
Tümden gelim Tüme varım Deneysel

5 Örnek: Tümden gelim yöntemi
Homoseksüellere karşı tutumlar Herhangi bir sosyal olaya karşı olumlu ya da olumsuz tepki verilebilecek, öğrenilmiş eğilimlerdir. Teori Bir bireyin günlük yaşantısında homoseksüel birine karşı oluşturduğu olumlu ve olumsuz tutumlar Kavram Yapılar Homoseksüel duygulara, homoseksüel davranışlar, homoseksüellerin giyiniş biçimi, …. Sorular

6 Tutumları ne ölçüde doğru bir şekilde ölçebiliriz?
Sonuçları yanıltma Eğer çalışma amacınızı belirtirseniz Sosyal istenirlik (social desirability) Gerçekte cevaplayacağından farklı cevap verebilir Seçeneklerden bazıları seçme eğilimi Genellikle orta seçeneği seçme Yanlış yorumlama Kötü ve anlaşılmayan soru hazırlama sebebiyle

7 Tutum Ölçümü Açık uçlu sorular Gözlem Yapılandırılmış Mülakat
Işık Üniversitesi hocalarını nasıl tanımlarsınız? Kısmen (yarı) açık uçlu Diğer seçeneği Gözlem Gözlemlenecek konuların listesi hazırlanmalı Olası hataların farkında olunmalı Yapılandırılmış Mülakat Ölçekler (Rating Scales and Checklists)

8 Örnek (HOME ölçekleri): Yarı açık-uçlu
Çocuğunuz bir şeye kızdığında ya da öfkelendiğinde ne yaparsınız? 1>Onunla konuşur, sorunu anlamaya ve çözmeye çalışırım. 2>Hiçbir şey yapmam, sakinleşmesini beklerim. 3> Onu oyalamaya veya dikkatini başka bir şeye çekmeye çalışırım. 4>Onu yalnız kalabileceği bir yere yollarım. 5>O gün için sevdiği bir şeyi (çikolata, geç yatma, televizyon seyretme v.b.) yasaklarım. 6>Bağırırım / azarlarım. 7>Onu fiziksel olarak cezalandırırım (örneğin, vururum, sarsarım, çimdik atarım, kulağını çekerim). Diğer (yazınız) _____________________

9 Açık uçlu + Daha fazla bilgi ediniriz -
Katılımcılar, sizin ne sorduğunuzu tam anlamayabilir ya da yanlış yorumlayabilir – hatalı cevap Datayı oluşturmak ve analize hazırlamak nispeten zordur

10 Kapalı-uçlu sorular + Katılımcıların cevaplarını sınırlar; bu sebeple,
Özetlenmesi ve analiz edilmesi daha rahattır - Açık-uçlu sorulardan aldığımız zengin bilgiyi alamayız Katılımcıların gerçek düşüncesini tanımlayacak bir alternatif seçenek eklememiş olabilirsiniz

11 Likert Ölçeği ve Listeler (Rating scales and checklists)
Amaçları Mülakat ya da gözlem yoluyla elde edilen verilerin kayıt edilmesi Mülakatları yapılandırma Katılımcılardan bilgi edinme Testi uygulayan kişiden bilgi edinme

12 Likert Ölçeği Çeşitleri
Numaralı ölçekler 1 2 3 4 5 Dikkatli Dikkatsiz  Dikkatli Dikkatsiz Dikkatli Dikkatsiz

13 Likert Ölçeği Çeşitleri
Grafik ölçekler Çok gerektiğinde risk alır Uygun olduğunda risk alır Başka seçenekler varken bile risk alır Gereksiz ve uygunsuz risk alır Hiç risk almaz Standart ölçekler- isimlendirme (misnomer) Mr A Mr B Mr C Mr D Mr E Dikkatli Dikkatsiz 

14 Likert Ölçeği Çeşitleri
Davranışsal olarak örneklendirilen ölçekler Geliştirmesi zordur Psikometrik olarak diğer ölçeklerden üstün bir yanı yoktur Ancak uzman kişiler tarafından geliştirilebilir Çitin üstünden atlamak yerine olduğu yerde oturur Eğer kızgın bir köpek onun üzerine gelirse, çitin üzerinden atlamayı düşünür Etrafına bakar ve eğer görünürde bir çıkış yolu yoksa çitin üzerinden atlar Gerek olmasa bile çitin üzerinden atlar ve bu yaparken başka bir şey düşünmez Elektrikli bir çitin üzerinden atlamaya tereddüt etmez

15 Q-Sort

16 Yapın ve Yapmayın Yapıların (alt başlıkların) listesi
Şimdiki zamana odaklanın, geçmişe değil Basit kelimeler ve dilbilgisi kullanın Belirli bir cevaba yönlendirmeyin (Bilindiği gibi…) Her bir maddede tek bir konuya/davranışa/tutuma odaklanın Zaten herkesin katılacağı maddeler ve yönergelerden kaçının Maddelerin yarısını olumlu, yarısını olumsuz anlam içerecek şekilde oluşturun (rastlantısal olarak) 3-5-7 li ölçekler kullanın Gerekli madde sayısından daha fazla madde geliştirin

17 Öneriler Basit kelimeler kullanın, jargon kullanmayın
Kısa ve kolay anlaşılır sorular Şunlara dikkat etmek gerekir; Belirsiz sorular (yaş, eğitim, vb.) Birden fazla şey soran sorular Hassas konularda dikkatli olunmalı Örnek: “Herhangi bir şey çaldınız mı?” “Hiç parasını ödemeden izinsiz bir şey aldığınız oldu mu?”

18 Pratik olarak kontrol edilmesi gerekenler
Görünüş geçerliği Uzunluk Etik Kodlama – önceden planlanmalı Pilot uygulama – geçerlik ve güvenirliği arttırmak için Sizin araştırma amacınıza uygun mu?

19 Geçerlik ve güvenirliği etkileyen faktörler
Gerekli bilgiyi almak için yeterli sayıda soru maddesi olması Kelimelerin seçimi ve kalitesi Cevaplamak için yeterli zaman olması Katılımcılar arasında yeterli çeşitliliğin olması

20 Demografik sorular Yaş Eğitim Meslek

21 Aktivite: Cinsiyet Rolleri Tutumları
2 iyi 2 kötü soru oluşturun.