İletişimde Engeller İletişimde Savunuculuk Yargılama Analizci Dinleme

... konulu sunumlar: "İletişimde Engeller İletişimde Savunuculuk Yargılama Analizci Dinleme"— Sunum transkripti:

1 İletişimde Engeller İletişimde Savunuculuk Yargılama Analizci Dinleme
Rahatlatma Tuzak Soru Sorma

2 İletişim Engelleri Kişisel engeller Kanal engelleri
Psikolojik engelleri Teknik engelleri Fiziksel uzaklık Zaman baskısı Kesintiler

3 1. İletişimin Kişisel Engelleri
Dil ve anlatım güçlükleri Dinleme ve algılama yetersizliği Bilgi eksikliği Statü farklılıkları Cinsiyet farklılıkları Kültürel farklılıklar Hatalı tanımlama

4 İletişim Engelleri Kısaca; Teknik Çevresel Bireysel

5 İletişim Engellerini Aşmak
Algılamadan kaynaklanan engelleri (empatik iletişim), Dil farklılıkları, Gürültü engelini, Duygusal reaksiyonları, Sözlü ve sözsüz arasındaki iletişim uyuşmazlığı aşmak ve Güvensizliği ortadan kaldırmak, İmalı ifadelerden kaçınmak, Geri bildirim kullanmak, Basit bir dil kullanmak, Yüz yüze iletişim kurmak, İletişimde farklı kanallar kullanmak.

6 İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi
Sayma ve değer verme Pozitif yaklaşım Bilgilendirmesi yüksek mesajlar gönderme Tutarlılık Nasıl dinleneceğini öğrenme Sözel olmayan iletişimi geliştirme Pekiştirme ilkelerini öğrenme Becerileri öğretme ilkelerinde bilgi ve deneyim sahibi olma.

7 İletişim Becerilerinin Geliştirilmesi
Sen Dili Ben Dili

8 Düşüncelerimizi İletirken
Ben Dili Sen Dili ya da Kullanırız

9 “Böyle davranmakta hatalısın.”
“Keşke raporu daha önce bitirseydin.” “Bunu hemen göndermelisin?” “Projeyi bu haliyle nasıl sunarsın?”

10 SEN DİLİ Karşımızdakini yargılayan

11 eleştirildiğini, suçlandığını ya da yargılandığını hissettiğinde
İLETİŞİM SIRASINDA KİŞİ : eleştirildiğini, suçlandığını ya da yargılandığını hissettiğinde kendini savunmak için önlem alır.

12 Sen iletileri duygu ifade etmez. Emir verme, yargılama, öğüt verme gibi iletişim engellerini içerir kızgınlık ifadesi için kullanılır.

13 Sen Dilinin Sakıncaları
Kızgınlığın gerçek nedenlerini açıklamaz. Olumsuz davranışın anne-baba üzerindeki belirgin etkilerini ortaya koymaz. İfade edilen kızgınlıklar davranışa değil de kişiye yöneliktir. Bu nedenle kırılmalara, gücenmelere neden olur.

14 Tekrar bu mesajlarla karşılaşmamak için anne-baba ile iletişime girme isteği azalır.
Çocuğa/gence yöneltilen kızgınlık mesajları çocukların ve gençlerin kimlik duygusunu ve özgüvenini azaltır. Özellikle küçük çocuklar “geri zekalı, aptal, tembel” gibi küçük düşürücü ifadelerin gerçek olduğuna inanabilirler. Sen dili ile ifade edilen hoşnutsuzluk ve eleştiri sözleri, çocuğun direnmesine, karşı gelmesine, kızmasına ve söz dinlememesine neden olur.

15 Sen Diline Örnekler Senin için saçımı süpürge ettim, senin şu yaptığına bak! Neden yine ceketin yerlerde? Nerelerdesin bakim bu saatlere kadar?

16 Seni anlamak mümkün değil, bunu nasıl yaparsın?
Sen ne yaptığını sanıyorsun? Seninle daha işimiz bitmedi, karnen gelsin ben sana o zaman gösteririm.

17 Neden yine ceketin yerlerde?
Daha önce ceket hakkında konuşmuştuk, ama onu yine yerde görünce üzüldüm.

18 Nerelerdesin bakim bu saatlere kadar?
Geç saate kadar gelmemen beni kaygılandırdı.

19 Seni anlamak mümkün değil, bunu nasıl yaparsın?
Bunu yapmış olman beni kaygılandırdı.

20 Köşeye sıkıştırma ve alt etme duygusu hakimdir.
Sen Dilinde Seni anlamaya ve yardımcı olmaya çalışıyorum mesajı vardır. Ben Dilinde

21 Ben İletileri Eğer bugün çok yaramazlık yaparsan ben çok üzülürüm.
Akşam yemeğini zamanında yetiştiremeyeceğim diye endişeleniyorum. Yorgun olduğum zaman canım oyun oynamak istemiyor.

22 BEN DİLİ KARŞILAŞILAN DURUM VE YA DAVRANIŞ KARŞISINDA
KİŞİSEL TEPKİNİN DUYGU VE DÜŞÜNCELERLE AÇIKLANMASIDIR

23 Duyguları açıklayan dürüst ve sorumlu bir kızgınlık hissidir.
Kendi duygu ve yaşantılarımızı açıklarlar. Kendi duygu ve yaşantılarımızı açıklarlar.

24 Ben Mesajları Neden Etkilidir ?
Ben mesajlarını gönderen aile, kendi duygularının bilincinde olmak için önce kendini dinleme ve duygularını tüm açıklığı ile çocuklarıyla paylaşma yükümlülüğü taşır. Ben mesajları , davranışının yükümlülüğünü çocukta bırakır. Çocuğu kızgın, kinli, hırçın değil, yardımcı ve düşünceli olmada özgür bırakır.

25 Ben Dili İle Konuşmanın Yararları
Çocuğun savucunu bir iletişime yönelmesini önler. Ve onu, davranışını değiştirmeye yöneltir. Çocuğa davranış değiştirme sorumluluğunu yüklediği için, sorumluluk almasını öğrenmesine yardımcı olur Çocuğu da ben iletileri kurmaya yönlendirir. Çocuklar da suçlamaz. Ben dili, anne-baba ve çocuk arasındaki ilişkileri güçlendirir.

26 Anne-baba ile çocuk arasında yakınlığın artmasını ve birbirlerini daha saygılı ve sevgili bir birlikteliğin yaşanılmasını sağlar. Ben iletileri dürüsttür. Duygu ve düşünceleri anında ilettiği için kullanan kişiyi rahatlatır. Kızgınlık ve öfke birikimlerini önler. Duyguların açıklanmasını ve ifade edilmesini sağlar. Duyguların ifade edilmesi durumun daha iyi anlaşılmasını sağlar. Çocukların kendini anne-babanın öğretmenin yerine koyarak düşünmelerini sağlar.

27 Sorun yaratan davranışın tanımlanması
Etkili bir “ben dilinin” üç öğesi vardır : Sorun yaratan davranışın tanımlanması Çocuğun kabul edilemeyen davranışının aile üzerindeki kesin, gerçek ve somut etkisinin ona söylenmesi Duyguların dile getirilmesidir:

28 DİKKAT EDİLECEK NOKTALAR
1.Ben iletileri birincil duyguları içermelidir 2.İleti eksiksiz olmalıdır. 3.İletiyi etkileyen etmenler bilinmelidir. Çocuğun sorunu olduğu zaman, onu dinlemeyen ailelerde ben iletileri etkili olamaz. Gerçek, iletiyi göndermek gerekir. Genellikle ben mesajından sonra etkin dinlemeye geçmekte yarar vardır. Bazen iletişim engellerine yol açan iletiler gönderen anne-babalar, çocukların kendilerine yapmaları gereken şeylerin söylenmesinden hoşlanmayacağı için çocukta değişmeye karşı bir direnç oluşur. Ben iletileri işe yaramayınca, kimi anne-babalar güç kullanma eğilimindedirler. 4.Patlayan Ben İletileri:

29 Düşünme yetenekleri artar
BEN DİLİ İLE KONUŞMANIN ÇOCUK ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ Düşünme yetenekleri artar Sebep-sonuç ilişkilerini daha iyi anlar Daha sorumlu olur Daha sağlıklı gelişir Özgüvenleri sarsılmaz İç denetim kazanır Başkalarını düşünmeyi, bencil olmamayı, Kendi istek ve tepkilerini de ben dili ile ifade etmeyi öğrenirler.

30 Çocuğunuz, koltuğun üzerine ayakkabıları ile çıkmış, zıplıyor.
Eşinizle akşam sohbet etmek istiyorsunuz, müziğin sesini açıyor. Siz telefonla önemli bir şey konuşurken devamlı eteğinizi çekiştirip, anne baksana diyor.

31 ETKİLİ VE DOĞRU İLETİŞİM ARACI
BEN DİLİ

32 Görevlerini yerine getirmediğine eminim.
Nasıl? Örneğin çim biçmeyi ele alalım.Her kaytarışında üzülüyorum. Geçen cumartesi de öyle oldu. Arka bahçenin çimini biçmeden kaçıp gittiğin için sana kızdım. Bunun sorumsuzluk olduğunu hissediyorum.

33 Sana çok kızdım. Beni uykusuz bıraktığın için sana çok kızdım
Neden uyumadın? Keşke endişelenmeyip uyusaydın. Geç kaldığımı biliyorum. Nasıl uyuyabilirdim? Sana kızmıştım ve başına bir şey gelmiş olabileceğinden çok korkmuştum. Anlaşmamıza uymadığın için beni düş kırıklığına uğrattın.

34 Yaşanılan Durumda Rahatsız Olan Ben İsem;
Kendimi değiştiririm Çevreyi değiştiririm Diğer kişilerin davranışlarını değiştirmelerine yardımcı olmak için onları cesaretlendirecek bir yaklaşımda bulunurum

35 DİNLEME TÜRLERİ

36 Dinlemenin Zorlukları
Dinlemeyi bilmemek Gürültü Mesafe Zaman ayırmamak Eski bilgiler İlgisizlik Cevap yetiştirme çabası

37 (Acaba hangisi yanlış dinleme türüdür?)
DİNLEME TÜRLERİ (Acaba hangisi yanlış dinleme türüdür?) Saplantılı Dinleme Görünüşte Dinleme Savunucu Dinleme Seçici Dinleme Tuzak Kurucu Dinleme Yüzeysel Dinleme Etkili Dinleme

38 İLETİŞİMDE DİNLEME YANLIŞ DİNLEME TÜRLERİ GÖRÜNÜŞTE DİNLEME
SEÇEREK DİNLEME SAPLANTILI DİNLEME SAVUNUCU DİNLEME TUZAK KURUCU DİNLEME YÜZEYSEL DİNLEME 38

39 Yanlış Dinleme Türleri
1. Görünüşte Dinleme: Dinliyormuş gibi görünür ama ruh ayrı yerdedir. «Dinliyormuş» gibi yapmak

40 Yanlış Dinleme Türleri
2. Seçerek Dinleme: Bu tür dinleyenler, karşılarında konuşan kişinin söylediklerinden sadece kendilerini ilgilendirilen kısımları duyarlar, Diğer söylenenleri dinlemezler.

41 Yanlış Dinleme Türleri
3. Saplantılı Dinleme: Daha çok duygusal yönden saplantılı kişilerin dinleme tarzıdır. Söylenilenlerden ya bir hüzün ya da bir espri, gülünecek bir şey çıkarmak.

42 Yanlış Dinleme Türleri
4. Savunucu Dinleme: Bu kişiler her söyleneni kendilerine yönelmiş bir saldırı sayarlar. Hemen karşı saldırıya veya savunmaya geçerler.

43 Yanlış Dinleme Türleri
5. Tuzak Kurucu Dinleme: Bu kişiler, seslerini hiç çıkarmadan dinleme eğilimindedirler. Çünkü dinlediklerinden yararlanarak karşılarındakini zor duruma düşürecek fırsatı ararlar. En tehlikeli dinleme türü

44 Yanlış Dinleme Türleri
6. Yüzeysel Dinleme: Bireyler kişinin kullandığı kelimelerin yüzeyinde kalırlar. Kelimelerin sözcük anlamlarında veya kendilerince olan anlamlarında gezinirler.

45 Etkili Dinleme

46 Edilgin Dinleme Anne : Yarın matematik sınavın var.
Koray : Evet, biliyorum. Anne : Biliyorsun; ama hâlâ çalışmaya oturmadın. Koray : Çalışmaya niyetim yok. Anne : Ne demek niyetim yok. Kabul etmiyorum bu söylediğini. Derhal buraya gelip çalışmaya başlamalısın. Koray : Matematik dersini sevmiyorum. Çalışmak da istemiyorum. Anne : Bu söylediklerini duymamış olayım. Son kez söylüyorum, buraya gel ve çalışmaya başla (tehdit). Bu gidişle senden adam olmayacak (aşağılama). Koray : Ben adam olmak istemiyorum. Umurumda bile değil! (çatışma).

47 Etkili Dinleme Anne : Yarın matematik sınavın var.
Koray : Evet, biliyorum. Anne : Çalışacaksın umarım. Koray : Çalışmayı düşünmüyorum. Anne : Çalışmayı düşünmüyorsun öyle mi? Niçin çalışmayacağını söyler misin? Koray : Çünkü bu dersi sevmiyorum. Anne : Bu dersi sevmediğini söylüyorsun. Niçin sevmediğini hiç düşündün mü? Koray : Düşünmedim; ama bu ders bana çekici gelmiyor. Anne : Bu dersin sana çekici gelmemesi normal; çünkü matematik senin ilgi alanına girmiyor sanırım. Koray : Evet anne, matematik benim ilgi alanıma girmiyor ve bu yüzden sevmiyorum. DEVAMI VAR

48 Anne. :Seni anlıyorum oğlum
Anne :Seni anlıyorum oğlum. Ancak bilmeni isterim ki matematiği sevmesen de bu dersten başarılı olman gerekiyor. Zira ileride gireceğin üniversite sınavı için matematik önemli bir ders. Koray :Evet anne, haklısın galiba. Yarınki sınava çalışmam gerekiyor.

49 Etkili Dinleme İyi bir dinleyici, iletişim halindeki kişinin yalnız sözlerindeki değil, beden diliyle ortaya koyduğu mesajları da alır.

50 Etkili Dinleme Dinleyicinin dinlediğini konuşmacıya yansıtması gerekir. Bu, sadece nezaket değildir. Aktif dinleme, konuşmacıyı teşvik eder ve söylediklerinin anlaşılıp anlaşılmadığı hakkında bilgi verir. Ayrıca konuşanın düşüncelerini toplamasını da sağlar.

51 Etkili Dinleme Dinleyen, konuşanın söylediklerini açarak geri verir, böylece konuşan dinleyenin ne anladığını öğrenir. Diyalog gelişir, derin ve doyurucu ilişkiler kurma olasılığı artar, kendisine ve başkalarına yararlı olma imkânı doğar.

52 Etkili Dinleme İlgili ama tehdit edici olmayan bir pozisyonda kalmak.
Karşıdaki kişi konuştuğu sürece ona bakmak. Dikkati konuşmacının jest ve mimiklerine değil konuşulan konuya vermek. Ara sıra gülümsemek, başını sallayarak “evet anlıyorum” gibi ifadelerle kişiyi konuşmaya teşvik etmek, Soru sormak. Konuşmada geçen sözcüklerin arkasındaki duyguları anlamaya çalışmak. Dinler gibi gözükmemek. Konuşmanın bazı noktalarına aşırı duyarlılık göstermemek.

53 Dinleme eğitimi ile öğrencilerde geliştirilecek beceriler
Konuşulanı, okumanı, söyleneni tam olarak anlama Konuşulanı görgü kurallarına uygun dinleme Dinlerken önyargılardan uzak tarafsız dineme Dinlediğinin eksik, yanlış, abartılı yönlerini seçme Dinlerken soru sorma, açıklama yapma Dinlediklerine ilişkin tahmin yapma İlgi ve gereksinmelerini dikkate alarak dinleme Eğlenmek amacıyla dinleme

54 Dinleme eğitimi ile öğrencilerde geliştirilecek beceriler
Bilgi edinmek amacıyla dinleme Dinlediklerinde sebep sonuç ilişkileri kurma Çıkarsamalar, karşılaştırmalar yapma Dinlediklerini özetleme Dinlediklerini başkalarına anlatma Dinlediklerine günlük yaşantısından örnekler verme

55 Empatik İletişim Empati:
Bir kişinin kendisini karşısındaki kişinin yerine koyarak olaylara onun bakış açısıyla bakması, o kişinin duygularını ve düşüncelerini doğru olarak anlaması, hissetmesi ve bu durumu ona iletmesi olarak tanımlanmaktadır.

56 Empatik İletişim Empati kurmak için; öncelikle karşımızdaki kişinin bizim gibi bir varlığı, bizden farklı değer yargıları ve inançları olduğunu bilmek ve bunu kabul etmek gerekir. Bu kabulden hareketle, etkileşimde bulunduğumuz kişinin haklı/haksız, iyi/kötü biçiminde yargılanmaması, sadece onun durumunun anlaşılabilmesi için çaba gösterilmesi gerekir.

57 Empatik İletişim Empati, üç temel öğeden oluşmaktadır.
karşısındakinin yerine koymalı, olaylara onun bakış açısıyla bakmalı duygularını ve düşüncelerini doğru anlama karşıdaki kişiye iletilmesi

58 Empatik İletişim Empatik tepki vermenin başlıca iki yolu vardır.
Birincisi, yüzümüzü yada bedenimizi kullanarak onu anladığımızı ifade etmek, Diğeri ise sözlü olarak onu anladığımızı ifade etmektir. Ancak empatik tepki vermenin en etkili yolu, her ikisini birden kullanmaktır.

59 Empatik İletişim Empati;
karşımızdaki ile özdeşleşmek, ona benzemek, sempati duymak değil; onun bakış tarzını yakalamaya çalışma çabasıdır.

60

61 Empatik İletişim Empatik anlayışımızın gelişmesi için Ben-Merkezcilikten uzaklaşmamız gereklidir, hatta zorunludur. Ben–Merkezcilik, iletişimi engelleyen bir faktördür.

62 Empatik İletişim ile Karşımızdakine;
Duygularını anlıyorum. Şimdi senin olayları nasıl gördüğünü anlıyorum. Seninle ilgileniyorum. Seni değiştirmek gibi bir isteğim yok. Seni yargılamıyorum ve değerlendirmiyorum mesajını iletiriz.

63 Empatik İletişim Becerilerimizin Gelişmesi İçin
İşbirliği Yardımlaşma ve dayanışma Savunucu iletişimden uzak Farklılıklar arasında benzerliği aramaya çalışan birey olmamız gerekiyor.

64 Empatik iletişim içinde olan birey, demokratik tutum ve davranış sergileyen bireydir.

65 “Güzel söz söyleme sanatı varsa, bir de güzel dinleme ve anlama sanatı vardır.”
Epiktetos

66 Sessizliği, olduğundan daha iyi hale getiremeyeceğiniz sürece konuşmayın.

67 Söylenen her şey duyulacak
Duyulan her şey anlaşılacak Anlaşılan her şey kabul edilecek Kabul edilen her şey uygulanacak Uygulanan her şey benimsenecek DEMEK DEĞİLDİR.

68 İnsanlarla İlişkilerinizi Bozmak İstiyorsanız
Ellerinizi kenetleyin, kollarınızı bağlayın, ayak ayak üstüne atın ve geriye doğru yaslanarak oturun, Karşınızdaki insanın yüzüne bakmayın, mümkünse gözlerinizi kaçıran, Karşınızdaki insanı hiç ses çıkarmadan dinleyin veya karşınızdaki söyleyeceğini tamamlamadan sözünüzü kesin, İfadesiz bir şekilde durun, İlişkide olduğunuz insanın karşısına oturun, Konuştuğunuz kişinin adını öğrenmeye çaba göstermeyin ve kullanmayın, Hiç soru sormayın veya kapalı uçlu sorular sorun.

69 İnsanlarla İlişkilerinizi Bozmak İstiyorsanız
Karşınızdaki kişinin söylediklerinden ne anladığınızı kontrol etmeyin. Her şeyin değişmeden devam ettiğini bir şeyleri değiştirmeye çalışmanın boşa olacağını söyleyin ve umutsuz bir tavır takının. Karşınızdaki kişinin görüşünü ve duygularını kabul etmeyin. Aynı fikirde olmadığınız durumlarda söze “hayır, yanılıyorsunuz, bu çok saçma” gibi sözlerle başlayın. Karşınızdaki kişiyle hiç bir zaman aynı fikirde olduğunuzu söylemeyin.

70 İnsanlarla İlişkilerinizi Bozmak İstiyorsanız
Karşınızdaki kişinin fikir ve görüşlerinde boşluklar arayıp, bunu ortaya koyun. Önce aynı fikirde olmadığınızı söyleyin, sonra nedenini söyleyin. Savunucu olun, hiç bir zaman herhangi bir hatanızı kabul etmeyin. Ketum olun ve karşınızdakini etkileyecek bile olsa, onunla ilgili bilgiyi kendinizde tutun. Karşınızdaki kişiden uzak durun ve ona hiçbir beden temasında bulunmayın.

71 Çalışma Başkalarıyla iletişim kurmakta zorlanan bir insanı düşünün ve en belirgin davranışlarını listeleyin.

72 İKNA

73 İkna… Ne anlattığın veya yaptığın değil, karşıdakinin Ne Anladığıdır.
Her insanın bir ikna olma biçimi ve yolları vardır. İkna, karşındaki yenmek, aldatmak, kandırmak değil, doğruları ve gerçekleri anlatarak, göstererek, yaparak uzlaşma ve anlaşma becerisidir. Herkesi ikna edemeyebilirsin ama çoğunluğa ulaşabilirsin İkna etmek senin esneklik, bilgi, beceri ve iletişim yeteneklerini kullanmana bağlıdır. İkna’nın temeli karşındakine saygı ve onu olduğu gibi kabulle başlar 73

74 İkna Stratejileri… Önce insanların kafalarında istek yaratılmalıdır
İnsanların ilgisini çek ve gerisini onların hayal gücüne bırak İnsanlar ne söylediklerinde veya söylemediklerinde kendilerinden ip uçları verirler. Sen bunları iyi kavra ve bunlardan yola çıkarak karşındakine rehberlik et. Cazibeyi öne sür. Sürekli ulaşılması gereken hedefi, amacı, olayı ve durumu destekle. Amaca ulaşıldığında insanlara ne kazanacağını ve bu amaçlara ulaşılmadığında oluşabilecek kayıpları göster, anlat ve hissettir Sen karşındakine olayı anlat bırak o harekete geçsin Sen zorlayan değil, bir yol gösteren, rehber, kılavuz, arkadaş ve dost ol. Direnç sana yapılan hakaret değil, korku ve kaygı durumudur. Dirençteki korkuyu sez ve ona göre konuş. 74

75 İkna’nın Anatomisi Karşındakinin gözüyle bak ve onu anladığını, kabul ettiğini ve saygı duyduğunu göstererek onun güvenini kazan ( Asla yargılama-eleştirme) Sonra yol göster (Liderlik Et) Yol Gösterirken: Kendi önerilerini sun ve esnek ol, Ses tonuna, vurgulamalarına ve uygun kelimeler kullanmaya özen göster Karşındaki direndiğinde esnek ol ve farklı, anlayabileceği önerileri sabır ve iyimser bir tavırla sunmaya devam et. Önerilerini sunmaya karşındaki insanla uzlaşıncaya kadar devam et. 75

76 İkna Ederken… Asla zorlama ve ikna ediyormuş havası verme
İnsanlar direnç gösterdiğinde sakin ol - tartışmaya girme. “Dirençli insan yoktur, esnek olmayı bilmeyen iletişimci vardır” Sen’li cümlelerden ve suçlayıcı tavırdan kaçın İyi dinle ve söz kesme Teşekkür, iltifat et, öv Asla yok sayma, Uzlaşmacı olmayı her halinle göster Yenilikçi ol. Özgün ol ve asla kendini tekrarlama. 76