Elektronik Veri Değişimi

... konulu sunumlar: "Elektronik Veri Değişimi"— Sunum transkripti:

1 Elektronik Veri Değişimi
Elektronik Ticaret (E-Ticaret) Elektronik Veri Değişimi

2 E-Ticaret Aracı: Elektronik Veri Değişimi
Elekronik Veri Değişimi (EDI), ticaret yapan iki kuruluş arasında, insan faktörü olmaksızın bilgisayar ağları aracılığı ile yapılanmış bilgi ve belge değişimini sağlayan bir sistemdir. EDI, kamu ve özel sektör kuruluşlarının etkin biçimde iletişim aracından doğmuştur. EDI kullanımı, özel telekonünikasyon altyapısı ve standard formlar getirmektedir. Gerektirdiği ekipman ve bağlama maliyetlerinden dolayı henüz çok yaygın bir sistem değildir.

3 Elektronik Veri Değişimi
EDI ile sipariş alınması, ticari sözleşmelerin ve faturaların hazırlanması gibi işlemlerin yapılanmasında maliyetlerin düşürülmesi ve işlemlerin en az hata ile en kısa sürede tamamlanması amaçlanır. Bir çok uluslararası kuruluş ve büyük bölgesel organizasyonlar EDI kullanmaktadır, nakliyeciler, komisyoncular, bankalar, sigortacılar, gümrük idareleri ve diğer devlet kuruluşlarının katılmaya başladığı bir süreçtir. Ticari ortakların EDI kullanmaya başlaması durumunda ilişkiler uzun dönemli ve istikrarlı duruma gelmektedir.

4 Elektronik Veri Değişimi
EVD, uluslararası ticaretin etkinliğini artırmak amacıyla, ticari verilerin içeriğine elektronik yoldan ulaşabilmek için bir dünya standardına gereksinim duyularak bir girişim başlatılmıştır. Standartlaşma süreci ise UN/EDIFACT (İdari, Ticaret ve Nakliyata İlişkin Elektronik Veri Değişimi) formatına ilişkin ISO standartlarının ilk yayınlandığı 1987 yılında başlamıştır ve her işlem için bir kod geliştirilmiştir.

5 Elektronik Veri Değişimi
Elektronik veri değişimi sırasında kullanılan bazı kodlar aşağıda verilmiştir: AUTHOR – yetkilendirme CONDPV – direkt ödeme değeri CUSDES – gümrük bildirisi CUSRES – gümrük yanıtı DELFOR – teslimat tarifesi INVRPT – fatura raporu PAYORD – makbuz bilgisi

6 Elektronik Veri Değişimi
XML yapı dilinde bir elektronik veri örneği: <musteri> <adi>Hasan</adi> <soyadi>Poyraz</soyadi> <adresi> <no>16</no> <sokak>Kumsal Sokak</sokak> <bolge>Maslak</bolge> <sehir>Istanbul</sehir> <ulke>Turkiye</ulke> </adresi> <telefon> </telefon> </musteri>

7 Elektronik Veri Değişiminin Faydaları
Bilgi ve belgelerin kuruluşlar arası hızlı dolaşımı Belgelerde el değişimi sırasında oluşabilecek hataları önleme Kişilerin kurumlar arası gidip gelmeyle harcanan zaman kaybının önlenmesi Hızlı ve doğru hizmet sonucu müşterilerin etkilenmesi ve rekabet gücünün artması Yapılan işin denetiminin daha kolay, hızlı ve doğru bir şekilde yapılması Müşteri işleminin klasik yöntemlere göre çok daha hızlı tamamlanması. Böylece az zamanda çok müşterinin işlemi bitirileceği için karlılığın artması

8 Elektronik Veri Değişimi Kullanım Alanları
Ticaret alanında; endüstri, üretim, finans, bankacılık, sigortacılık, Ulaştırma alanında; kara, demir, hava, denizyolu, dağıtım, yer hizmetleri ve depolama, Kamu sektöründe; gümrük, uluslararası ve ulusal ticaret, istatistik alanlarında kullanılmaktadır. EDI sistemi günümüzde, geleneksel kullanım alanları dışında da yaygınlaşarak, çok sayıda ülkenin kamu hizmetlerinde ve özellikle büyük şirketlerin ticari faaliyetlerinde kağıda dayalı belge değişimi yerine geçerek yaygın bir şekilde kullanılmaya başlanmıştır.

9 Elektronik Veri Değişimi Örnekleri
Singapur tüm ticari işlemlerini EDI kullanarak yürüten ilk ülkedir. Bu sayede Singapur limanı en hızlı mal sevkiyatı yapan liman olmuştur. Türkiye ilk kez 1998 yılında Atatürk Havalimanı Gümrük Müdürlüğünde EDI uygulamaya başlamıştır. Gümrük işlemlerine ilişkin BİLGE (Bilgisayarlı Gümrük Etkinlikleri) adı verilen yazılıma kendi bürolarından erişmek isteyen firmalar, aynı yıl içinde, EDI sisteminden yararlanmaya başlamıştır.

10 Araştırma Sorusu 1 BILGE sistemi ne zaman faaliyete geçmiştir?
Bu sistemin çıkış amacını açıklayınız. BILGE sistemini oluşturan 4 ana modülü açıklayınız.

11 Tipik E-Ticaret Akış Şeması
Vergi oranları ve kurallar Güncellenen içerik İşlem kayıtları Bilgisayardan indirilebilir ürünler Firewall programları (güvenlik/koruma) Servis sağlayıcıları İnternet ağı Kredi kartı şirketi Kullanıcı müşteri

12 E-Ticaretin Gerçekleşme Koşulları
Elektronik ortamda açık veya kapalı ağlar üzerinden elektronik ortamda gerçekleşmelidir. İki veya daha fazla taraf arasında mal/hizmet alım satımı olmalıdır. Metin, ses ve görüntü şeklindeki sayısal bilgilerin işlenmesi, iletilmesi ve saklanması temeline dayanmaktadır. Bir değer yaratmayı amaçlamalıdır. Ticari nitelikte bir işlem olmalı veya ticari işlemi desteklemelidir.

13 E-Ticaretin Ülkemizde Gerçekleşme Koşulları
1. aşama; bilgisayar ağları üzerinden bilgi ve belgelerin değişiminin sağlanması 2. aşama; sipariş verme, faturalama, sözleşme yapma, sigortalama, nakliye ve ödeme gibi işlemlerin elektronik ortama aktarılabilmesi 3. aşama; sayısal imzaya yazılı imza statüsü kazandırılması, elektronik kayıtların belge olarak kabul edilmesi 4. aşama; devletin yetkili olduğu konularda (ticaret mevzuatı, gümrük, vergilendirme vb.) uluslararası uygulamalar da dikkate alınarak yasal düzenlemelerin yapılması 5. aşama; internet üzerinden güvenli bir şekilde bilgi ve belge değişiminin sağlanması

14 E-Ticaretin Ekonomik ve Sosyal Yaşama Etkileri
Ekonomik yaşama ilişkin etkilerin artması İşletmeler arası rekabetin artması İşletmelerde genel maliyetlerin düşmesi Maliyet düşüşünün fiyatlara yansıması Tüketici açısından ürün seçeneklerinin artması Pazar gücünün tüketiciye geçmesinin sağlanması ‘Aracısızlaşma’ veya ‘yeni fonksiyonlar üstlenen aracılar’ oluşması Siber aracıların oluşması Hayatın nette daha kolay olması; 7/24 çalışma prensibi ile sürekli ticaret ve alış-veriş imkanının sunulması

15 E-Ticaretin Ekonomik ve Sosyal Yaşama Etkileri
Telekomünikasyon altyapısındaki gelişmeler, ucuz PC’ler, kablo TV, telefon hatları vs. altyapı gelişmeleri ile KOBİ’lerin doğrudan evdeki tüketiciye satış yapacağı ve pazarını genişleteceği tahmin edilmekte İşletme tedarik/zincir yönetiminde düzenli bir planlama ile maliyetlerin düşürülmesi Sipariş alma, alındı makbuzu, fatura tutarlılığı gibi işlemlerde yapılan hataların en aza düşmesi Pazar yapısının değişmesi İşletmenin iş organizasyonunun değişmesi

16 E-Ticaretin Eko-Sosyal Etkisi
MALİYET ÜRETİM PAZAR REKABETİ E-TİCARET TEDARİK DAĞITIM ULUSLAR ARASI REKABET

17 Örnekler Günümüzde uluslararası birçok işletme lojistik ihtiyaçlarını internet üzerinden gidermeye başlamışlardır. İlk olarak General Motors, Form, Chrysler, BMW, WV, Renault ve Peugeot’nun bulunduğu 11 dev otomobil üreticisi bir araya gelip yan sanayiden gerçekleştirdikleri tüm malzeme alımlarını, kurdukları elektronik ticaret sitesi üzerinden yapacaklarını bildirmişlerdir. Ardından Boeing, Airbus gibi sivil ve askeri uçak üreticileri de tedarikçilerini elektronik ortama taşımışlardır.

18 Örnekler Ancak KOBİ’lerin e-ticarete yöneliminin önünde bazı engeller hala mevcuttur. Bunlar; e-ticaret öneminin henüz yeterince fark edilmemesi, sınırlı bilgi düzeyi, sağlanacak faydaların belirsizliği, insan kaynaklarındaki eksiklik ve kuruluş maliyetleridir.

19 E-Ticaretin Olumsuz Etkileri
E-ticaret, bilim ve teknolojiyi üreten, süratle ekonomik ve toplumsal faydaya dönüştüren gelişmiş ülkeler ile endüstri toplumu olmadan bilgi toplumu olmaya çalışan geri kalmış ve gelişmekte olan ülkeler arasındaki refah düzeyi farkını daha da artıracaktır. Elektronik ticaret (internet), bir yandan yeni iş alanları, görev ve ünvanlar ortaya çıkarırken, diğer yandan da geleneksel ticarette rol alan bazı unsurları ortadan kaldıracak, dolayısı ile işgücü fazlası ortaya çıkacak, ve işsizlik artacaktır.

20 E-Ticaretin Olumsuz Etkileri
E-ticaret (internet), bütünü ile ele alındığında teknik yapısı itibarı ile denetime müsait bir nitelikte değildir. Bu nedenle internetin kullanımında ortaya çıkabilecek suistimalleri, aşırılıkları, usulsüzlükleri, kural dışı davranışları denetleyip , yaptırım uygulayacak merkezi bir otoritede yoktur.

21 Elektronik Ticaretteki Tartışma Alanları
Finansal Sorunlar Yasal Sorunlar Altyapı Sorunları Sosyal Sorunlar e-ticaretin tartışma alanlarını oluşturmaktadır.

22 Finansal Sorunlar İnternete girmek için gerekli unsurlar; bilgisayar, modem, telefon aboneliği ve internet servis sağlayıcısı. Bu dört unsur internette işlem yapmanın başlangıç maliyetini oluşturur. Bunun devamında internette işlem yapma maliyeti eklenince de büyük finans harcamaları ortaya çıkıyor.

23 Finansal Sorunlar E-para, elektronik fon transferi, kredi kartları, elektronik ödeme araçları diğer bir finansal sorunu oluşturmaktadır. Dünya üzerinde internetin yaygınlaşması sonucunda ticaretinde bu yeni üretim kanalında yapılması üreticilere ve tüketicilere yeni alım ve satım imkanları sunmuştur.

24 Yasal Sorunlar Yasal düzenleme yetersizliği ve belirsizliği e-ticaretin önemli sorunlarındandır. Mevzuat özellikle kamu hukuku alanında yetersiz kalmıştır ve bu açıdan ciddi sorunlar ortaya çıkmaktadır. Amaç internetin hukuk altyapısının, kamu hukuku alanında da kısıtlı olmasından ziyade düzenleyici istikamet verici ve hatta teşvik edici hükümler ile kurulmasıdır.

25 Yasal Sorunlar Elektronik ticaretin önündeki başlıca hukuksal sorunlar şu şekilde sıralanabilir; a) Fikri mülkiyet hakları  b) Vergilendirme c) Onay işlemleri d) Uluslararası kanunlardaki eksiklikler e) Kişilerin gizlilik hakları f) Elektronik belgelerin geçerliliği sorunu g) Sayısal imzanın geçerliliği sorunu

26 Altyapı Sorunları Telekomünikasyon altyapısı iyileştirilmeli herkesin bu hizmetlerden yararlanmasına imkan tanınmalıdır. Elektronik ticaretin tüm şekilleri iletişim alt yapıları yolu ile bilgi akışı sağlanarak yapılmaktadır. Bu durum internette bir sıkışmaya ve dar boğaza yol açmaktadır.

27 Altyapı Sorunları İletişim ve bilgi teknolojileri pazarlarının rekabete açılmasının önündeki engeller kaldırılmalıdır. İletişim alanındaki teknik standartlar belirlenmelidir. Elektronik sistemler ve işlemler içinde yer alan hizmet sağlayıcılar, kullanıcılar ve tüketiciler için güven ortamı tesis edilmelidir.

28 Sosyal Sorunlar Elektronik ticaretin önündeki sosyal sorunlar ve engeller şöyle sıralanabilir; Kamu ve özel sektörün koordinasyon eksikliğinin giderilmesi b) Elektronik ticarete ait sayısal verilerin oluşturulma yöntemlerinin geliştirilmesi, analizlerin sağlıklı yapılması c) Elektronik ticaret içinde yer alacak kurumların oluşturulması, bu kurumlar arasındaki hiyerarşi ve/veya işbirliği hususlarının irdelenmesi, idari alt yapının kurulması

29 Sosyal Sorunlar d) Elektronik ticaretle ilgilenen kişi ve kuruluşlar için, ilgili merciler tarafından, elektronik ticareti tanıtıcı eğitim programlarının hazırlanması e) Devletin elektronik ticarete öncülük görevini yerine getirmesi, pilot projeleri uygulamaya sokup halkı bilinçlendirmesi

30 Araştırma Sorusu 2 E-ticaret konusunda çalışan bölgesel (Avrupa) ve uluslararası kuruluşları araştırarak listeleyin. Her kuruluş için oluşma tarihi, e-ticaretle ilgili gündem konuları, aldıkları kararlar, e-ticarete kattıkları vs. belirtiniz.

31 E-Ticaretin Geleceği İnternetin ticari ürünleri satmada kullanımı, ilk başta "belki olabilir" türünden ve süslü web sayfalarından oluşan birtakım denemelerden ibaretti. Ancak, Amazon.com, Dixons, Yahoo gibi örneklerin 1-2 yıl içerisinde, sadece internet üzerinden sattıkları servislerle birer büyük şirket şekline gelmeleri, birden bu denemeleri ve hayalleri gerçeğe dönüştürdü. İnternet üzerinde dönen ekonomi her geçen gün artmaktadır.

32 E-Ticaretin Geleceği E-ticaret yoluyla sağlanan gelirler;
1996 yılı $ 26 milyar 1999 yılı $ 500 milyar 2001 yılı $ 850 milyar 2003 yılı $ 3 trilyon 2004 yılı ~$ 7 trilyon

33 E-Ticaretin Geleceği Bazı büyük alışveriş merkezleri internet üzerinde satış mağazaları açmışlar. Ayrıca kurumlara ve bireysel girişimcilere elektronik dükkan (e-dükkan) kiralayan servis sağlayıcılar ortaya çıkmaya başlamıştır. Basın ve bankacılık alanlarında, konularında öncü niteliği olan bazı kuruluşlar, e-ticaret alanında da yatırımlarını (2000li yılların başlarında) hızlandırmışlardır.