Prof. Dr. Arif YAVUZ İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi

... konulu sunumlar: "Prof. Dr. Arif YAVUZ İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi"— Sunum transkripti:

1 Prof. Dr. Arif YAVUZ İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi
2015 AĞUSTOS AYI POLİTİK EKONOMİK RAPOR 01 KASIM 2015 GENEL SEÇİM ÖNCESİ DURUM 29 AĞUSTOS 2015 Prof. Dr. Arif YAVUZ İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi

2 BUGÜN 29 AĞUSTOS 2015 Dolar: 2,922 TL Brent Petrol: 50,09 Dolar Parite: 1,1180 Euro/Dolar Altın: 1,133 Dolar/Ons Borsa:

3 2015 TEMMUZ AYI RAPORU KOALİSYON KURULAMAMASI (Tahminimiz Doğru Çıkmıştır)
2015 Temmuz ayı raporunda % ihtimal ile koalisyon kurulamayacağını ve tekrar seçime gidileceğini söylemiştik. Tahminimiz doğru çıktı. 1 Kasım 2015 ‘de tekrar seçime gidilmesine karar verildi.

4 2015 TEMMUZ AYI RAPORU DÖVİZ (Tahminimiz Doğru Çıkmıştır )
Önceki ayların raporlarında, koalisyon veya tekrar seçim kararının alınmasına kadar, Dolar’ın 2,650 ile 2,800 arasında hareket edeceğini, tekrar seçim kararı alındığında ise Dolar’ın 3,00 TL’yi geçeceğini söylemiştik. Söylediğimiz aynen doğru çıkmıştır. Tekrar seçim kararı alınmış ve dolar 3,00 TL’ye çıkmıştır.

5 2015 TEMMUZ AYI RAPORU BORSA (Tahminimiz Doğru Çıkmıştır)
Önceki ayların raporlarında koalisyon veya tekrar seçim kararının alınmasına kadar, İstanbul borsasının arasında hareket edeceğini, tekrar seçim kararı alındığında ise borsanın ’in altına geleceğini belitrmiştik. Tahminimiz doğru çıktı. Tekrar seçim kararı alındı ve borsa puana kadar gerilemiştir.

6 2015 TEMMUZ AYI RAPORU FAİZLER (Tahminimiz Doğru Çıkmıştır)
25 Temmuz 2015 raporunda, T.C. Merkez Bankasının faizleri değiştirmeyeceğini belirtmiştik. Tahminimiz doğru çıktı T.C. Merkez Bankası para politikası kurulu aylık toplantısında faizleri değiştirmedi.

7 KISA VE ORTA VADEDE TÜRKİYE EKONOMİSİNİ ETKİLEYECEK FAKTÖRLER VE SON AYIN ÖNEMLİ OLAYLARI
Eylül ayında en önemli hususlardan biri Cumhurbaşkanımız sayın Tayyip ERDOĞAN’ın ABD ziyaretidir. Dünyanın en borçlu gelişmiş ülkeleri açıklandı. Kamu borcunun yurtiçi hasıla (milli gelire) oranına göre en fazla borçlu ülkeler. (Kaynak: IMF) 1.Japonya % 246 (Kamu Borcu/GSYİH) 2.Yunanistan % 172 3.İtalya % 133 4.Lübnan % 131 5.Portekiz % 126 6.İrlanda % 107 7.Belçika % 106 8.Güney Kıbrıs % 105 9.ABD % 105 10.İspanya % 99 11.Singapur % 98 12.Fransa % 97

8 İngiliz The Guardian’ın haberine göre, ABD tarafından öldürülen İşid komutanı Ebu Seyyaf’ın evinden çıkan belgelere göre, İşid’in günlük petrol satış geliri 1,4 milyon doları buluyordu ve bu petrolün en büyük müşterisi Türkiye idi. (Kaynak : 28 Temmuz 2015 The Guardian Gazetesi) Çin Shanghay birleşik endeksi, 27 Temmuz Pazartesi günü % 5,1 düştü. (Kaynak: 28 Temmuz Türkiye’nin isteği üzerine NATO antlaşmasının 4.maddesi gereği, NATO Brüksel’de toplandı. NATO’nun 4.maddesi ‘’ NATO üyesi bir ülke, NATO ülkesi diğer bir ülkenin toprak bütünlüğü, siyasi bağımsızlığı yada güvenliğinin tehdit edildiğini düşündüğü zaman tüm taraflar birlikte toplanıp danışacaklardır.’’ (Kaynak: 28 Temmuz 2015 AFP) ABD merkez bankası FED, bu ayki toplantısında, faiz artışına gitmedi. Banka politika faizini % 0-0,25 seviyesinde korudu (Kaynak: 29 Temmuz

9 S&P, Türkiye ile ilgili hazırladığı raporda, Türkiye’de ekonomi ve kredi büyüme hızının yavaşladığını belirtti yıllık büyümesinin %3 civarı olacağını ve işsizliğin artacağını söyledi (Kaynak: 29 Temmuz T.C. Merkez bankası başkanı Erdem BAŞÇI, yılın 3.enflasyon raporunu açıkladı. Bu raporda önümüzdeki dönemlerde, mevcut geniş faiz koridorunun kademeli olarak azaltılacağı belirtildi (Kaynak: 30 Temmuz Japonya sanayi üretimi 2015 Haziran ayında beklentilerin üzerinde artış gösterdi. Bir önceki aya göre % 0,8 yükseldi mayıs ayında ise, bir önceki aya göre % 2,1 azalmıştı. (Kaynak 30 Temmuz ABD’de GSYH ikinci çeyrekte, %2,3 ile beklentinin altında büyüdü (Kaynak: 30 Temmuz 2015 ABD Ticaret Bakanlığı) Rusya ile Türkiye arasında doğalgaz hattı olacak Türk Akım Projesi’nde ilk hattın inşaatına başlanmasının gecikebileceği bildirildi (Kaynak: 30 Temmuz 2015 İnterfax ajans) Discovery Communication, Doğuş Yayın Grubuna ait CNBC-E’yi satın almaya karar verdi. Bu yıl içinde satış işlemini gerçekleştireceği belirtildi (Kaynak: 30 Temmuz 2015 Reuters Ajansı) Büyük Fon Yöneticisi Bill Gross ABD merkez bankası FED’in Eylül tarihlerinde faiz arttıracağını belirtti (Kaynak: 31 Temmuz

10 Citigoup döviz stratejisti Luis Costa, Türk Lirası’nın değer kaybetmeye devan edeceğini belirtti. (Kaynak: 31 Temmuz Eğit-Donat projesi kapsamnda Türkiye’de eğitimi görüp Suriye’ye giden 54 kişilik birlik İşid’in karşısında tek kurşun sıkmadan başarısız oldu (Kaynak: 03 Ağustos 2015 Hürriyet Gazetesi) PKK’lı teröristler, Doğubeyazıt Karabulak jandarma karakolu önünde, 2 ton bomba yüklü traktörü havaya uçurdu. 2 asker şehit oldu (Kaynak 03 Ağustos 2015 Hürriyet Gazetesi) MHP genel başkanı Devlet BAHÇELİ, ‘’Yalılarda viskisini yudumlayıp HDP’ye oy veren şerefsizler şimdi HDP ile koalisyon kurun’’ dedi (Kaynak: 03 Ağustos 2015 Haber Türk Gazetesi) Barclays yayınladığı Türkiye raporunda, ülkenin kredi notuna ilişkin risklerin arttığını belirtti. Bu durumun Dolar/TL’yi arttıracağını söyledi (Kaynak : 03 Ağustos Tuik 2015 Temmuz ayı enflasyon rakamını % 6,81 olarak açıkladı. Son 12 aylık Tüketici fiyatları enflasyonu % 8,07 oldu (Kaynak: 03 Ağustos Yunanistan krizinden dolayı 5 hafta kapalı olan Atina borsası, açıldığı gün % 23 düştü. ( Kaynak: 03 Ağustos

11 Goldman Sachs, Türkiye’de Dolar/TL kurunun 2016 sonunda 3,60 TL olacağını söyledi. (Kaynak : 03 Ağustos Londra merkezli Avrupa Kalkınma ve İmar Bankası (EBRD), bu yıl sonuna kadar, Türkiye’den milyon Euroluk, Türk tahvil ve hisse senedi alacağını bildirdi. (Kaynak: 03 Ağustos Citigroup’un yaptığı ankete göre, ABD tarımdışı istihdamı Ağustos ve Eylül’de 200 bin üzerinde artarsa, Fed Eylül’de faiz artışı yapacaktır (Kaynak: 05 Ağustos PKK, Şırnak’ta jandarmaya ateş açtı, bir çavuş ve bir er şehit oldu (Kaynak: 05 Ağustos 2015 Haber Türk Gazetesi) Ülkemizde sanayi üretimi bir önceki yılın aynı ayına göre Haziran ayında % 2,4 arttı. (Kaynak: 07 Ağustos İngiltere Merkez Bankası, politika faizini değiştirmedi, % 0,5 de tuttu. Varlık alımını da 375 milyar sterlinde korudu (Kaynak: 07 Ağustos ABD tarım dışı istihdam artışı 2015 Temmuz ayında 215 bin oldu (Kaynak: 07 Ağustos 2015 ABD Ticaret Bakanlığı) PKK’lı teröristler, Ağrı Doğubeyazıt’da bir eri şehit ettiler (Kaynak: 08 Ağustos 2015 Habet Türk Gazetesi)

12 Moody’s, Türkiyê’nin kredi notunu Baa3 de yatırım yapılabilir seviyede ve görünümü de negatif te aynen korudu. (Kaynak: 08 Ağustos 2015 Moody’s) Ülkemizde 2015’in ilk 6 ayında, bireysel kredi ve kredi kartı borcundan dolayı 734 bin kişi yasal takibe alındı. Yasal takibe alınanlar geçen yılın aynı dönemine göre % 6 arttı. (Kaynak: 08 Ağustos PKK’lı teröristler, İstanbul Sultanbeyli’de Fatih polis merkezine bombalı saldırı düzenlediler. 5’i polis 7 yaralı var. (Kaynak: 10 Ağustos 2015 Hürriyet Gazetesi) Türkiye’nin en eski hazır giyim firmalarından Atalar Giyim, iflas ertelemesi için mahkemeye başvurdu. (Kaynak: 10 Ağustos 2015 Hürriyet Gazetesi) Standart and Poors, yayınladığı raporda, Türkiye’deki siyasi belirsizliğin, ekonomik büyümeye olumsuz etki edeceğini söyledi (Kaynak: 10 Ağustos İngiliz Yatırım Bankası Societe Generale, 2015 Eylül sonunda Dolar/TL’nin 2,92 olacağını söyledi. (Kaynak: 10 Ağustos Ülkemizde 2015 Haziran ayında cari açık 3,34 milyar dolar oldu aylık cari açık toplamı 22,7 milyar dolardır (Kaynak: 11 Ağustos

13 Ünlü yatırımcı Berkshire Hathaway’ın sahibi Warrwn Buffet çelik parçalar üreten Precision Castparts şirketini 37,2 milyar dolara satın aldı (Kaynak: 11 Ağustos ABD İşid’e karşı YPG ile işbirliği yapıyor ve YPG, ABD’ye vurması gereken hedefleri bildiriyor. (Kaynak: 11 Ağustos 2015 New York Times Gazetesi) Cumhurbaşkanı Sayın Tayyip ERDOĞAN koalisyon kurmak için yetki verdiği Başbakan DAVUTOĞLU’nu kastederek, ‘’Kendi ilkeleriyle de karşı düşüncenin örtüşmesi lazım. Herhalde örtüşmüyorsa, intihar edecek hali yok’’ dedi. (Kaynak: 12 Ağustos 2015 Haber Türk Gazetesi) Çin Merkez Bankası (PBOC), Yuan’ı üst üste 3 kes devaüle etti. % 1,9 - % 1,6 ve % 1,1. (Kaynak: 13 Ağustos TCMB, dolar döviz depo faiz oranını % 3 ‘ten % 2,75 ‘e düşürdü (Kaynak: Almanya’nın Türkiye’den patroit’leri geri çekmesinden sonra, ABD’de patroit füze sistemini geri çekme kararı aldı. Türkiye bu karara çok kızdı (Kaynak: 17 Ağustos 2015 Haber Türk ve New York Times Gazetesi ) Japonya ekonomisi, çeyrekte % 1,6 geriledi (Kaynak: 17 Ağustos

14 Credit Agricole, Dolar/TL’nin 2015 Eylül ayı sonunda 3,00 TL olacağını belirtti (Kaynak: 18 Ağustos TCMB Para Politikası Kurulu 2015 Ağustos ayı toplantısında, faizleri değiştirmediğini belirtti. Haftalık repo faizi % 7,5 borç alma % 7,25, borç verme ise % 10,75’tir. (Kaynak: 18 Ağustos Alman şirketi Fraport, Yunanistan’ın 14 havaalanını 1,3 milyar Euro’ya satın aldı. (Kaynak: 18 Ağustos Societe Genarale, Dolar/TL kurunun 2015 yıl sonuna kadar 3,208 TL olacağını söyledi. (Kaynak: 20 Ağustos Dolar/TL kurunun sürekli artışından dolayı, 2 yıllık gösterge tahvil faizi % 11,11’e çıktı. Türkiye’nin risk primini gösteren 5 yıllık CDS göstergesi ise 283’e yükseldi. Bu son 10 yılın en yüksek değeridir (Kaynak: 20 Ağustos 2015 Anadolu Ajansı) Star Medya Başkanı Murat SANCAK’a suikast girişiminde bulunuldu. (Kaynak: 21 Ağustos 2015 Haber Türk Gazetesi) Yatırım Bankası Morgan Stanley 1 milyar dolar sattı ve dolar 3,00 TL’den 2,90’a geriledi. (Kaynak: 21 Ağustos 2015 Haber Türk Gazetesi)

15 Çin Shanghay Borsası 24 Ağustos Pazartesi günü % 8,4 düştü
Çin Shanghay Borsası 24 Ağustos Pazartesi günü % 8,4 düştü (Kaynak: 25 Ağustos Credit Agricole, Dolar/TL’nin kısa vadede 2,85’e geri çekileceğini belirtti. (Kaynak: 27 Ağustos Japon kredi derecelendirme kuruluşu JCR, Türkiye’nin kredi notunu ‘’BBB-’’ seviyesinde teyit etti. Görünümü ise durağanda korudu (Kaynak: 28 Ağustos 2015 Anadolu Ajansı)

16 ÖNÜMÜZDE 2 DÖNEM BULUNMAKTADIR
1.Dönem : 1 Kasım 2015 Genel Seçime kadar olan dönem 2.Dönem: 1 Kasım 2015 Genel Seçim sonrası dönem

17 1. DÖNEM 01 KASIM 2015 GENEL SEÇİME KADAR OLAN DÖNEM (2015 EYLÜL-EKİM)
07 Haziran Seçimleri sonrası koalisyon kurulmaması ve tekrar seçime gidilmesinin nedeni MHP ve Sayın Devlet BAHÇELİ’nin tavrıdır. Sayın Devlet BAHÇELİ isteseydi, Ak Parti ile koalisyon hükümeti veya CHP ile azınlık hükümeti kurulabilirdi.

18 1. DÖNEM 01 KASIM 2015 GENEL SEÇİME KADAR OLAN DÖNEM SAYIN CUMHURBAŞKANININ ABD ZİYARETİ
Bu dönemde en önemli olay Cumhurbaşkanı sayın Tayyip ERDOĞAN’ın Eylül ayı içerisinde gerçekleşecek olan ABD ziyaretidir. Sayın Obama henüz randevuya olumlu veya olumsuz cevap vermemiştir. Bu ziyaret, Türkiye’nin küresel ekonomik ve batı güçleri ile olan ilişkileri için çok önemlidir.

19 1. DÖNEM 01 KASIM 2015 GENEL SEÇİME KADAR OLAN DÖNEM AK PARTİ OLAĞAN GENEL KONGRESİ
2015 Eylül ayı içinde önemli bir husus da, Ak Parti olağan genel kongresidir. 12 Eylül 2015 tarihinde yapılacak bu kongrede biz Sayın Başbakan DAVUTOĞLU’nun devam edeceğini tahmin etmekteyiz.

20 1. DÖNEM 01 KASIM 2015 GENEL SEÇİME KADAR OLAN DÖNEM GENEL SEÇİM ÇALIŞMASI VE ANKETLER
Anketlerde görünen son durum Ak Parti - % CHP - % MHP - % HDP - % Diğer - % Karasız - % 18 01 Kasım 2015 genel seçimlerinin kaderini % 18 olan kararsız oylar belirleyecektir.

21 1. DÖNEM 01 KASIM 2015 GENEL SEÇİME KADAR OLAN DÖNEM 14-24 AĞUSTOS ARASI SEÇİM ANKETİ SONUÇLARI
ŞİRKET AKP CHP MHP HDP DİĞER ORC % 43,7 % 27,5 % 14,3 % 11,2 % 3,3 METROPOL % 41,7 % 25,5 % 15,7 % 14,7 %2,4 GEZİCİ % 39,2 % 26,4 % 16,2 % 14,1 % 4,1

22 1. DÖNEM 01 KASIM 2015 GENEL SEÇİME KADAR OLAN DÖNEM
DÖVİZ Bu dönemde, Eylül ve Ekim ayında, Doların 2,800 ile 3,200 arasında hareket edeceğini tahmin ediyoruz Kısa vadede, gün içinde doların 2,850’lere geleceğini sonra ise tekrar çıkacağını ve 3,100’ü geçeceğini tahmin etmekteyiz.

23 1. DÖNEM 01 KASIM 2015 GENEL SEÇİME KADAR OLAN DÖNEM
BORSA Bu dönemde, Eylül ve Ekim ayında, İstanbul Borsasının – arasında hareket edeceğini tahmin etmekteyiz. FAİZLER T.C. Merkez Bankasının Eylül ayı toplantısında faizleri arttıracağını tahmin etmekteyiz.

24 1. DÖNEM 01 KASIM 2015 GENEL SEÇİME KADAR OLAN DÖNEM
EKONOMİ VE İÇ PİYASA Bu dönemde, ekonomi ve iç piyasanın iyi olmayacağını düşünmekteyiz. GAYRİMENKUL SEKTÖRÜ Bu dönemde gayrimenkul fiyatlarının artmayacağını ve dolar bazında düşeceğini tahmin etmekteyiz

25 1.DÖNEM İÇİN 2015 EYLÜL – EKİM AYI ÖNERİLERİMİZ
Dövizin yükseliş trendine devam edeceğini düşünmekteyiz. Bu nedenle kesinlikle döviz borcundan çıkılmasını ve borcumuzu TL’ye çevirmemizi öneriyoruz. Döviz borçlanmak zorunda kalırsak, Euro/dolar paritesinin 1,05 ile 1,15 arasında hareket edeceğini düşünerek borçlanmayı tavsiye ediyoruz. Mevcut nakitlerimizi dolara çevirmemizi ve dolarda tutmamızı tavsiye ediyoruz. İç piyasanın bozulacağından dolayı açık hesapların kapatılmasını öneriyoruz. Mevcut çek ve senetlerin nakite çevrilmesini ve dolar yapılmasını tavsiye ediyoruz.

26 Bu dönemde, şirketlerin yatırım yapmasını kesinlikle önermemekteyiz, beklenilmesini tavsiye ediyoruz. Bu dönemde gayri menkul alınmasını kesinlikle önermemekteyiz. Çünkü gayri menkul fiyatlarının Dolar bazında düşeceğini tahmin etmekteyiz. Faizlerin artık düşeceğini düşünmüyoruz. Tam tersine faizlerin artık çıkış trendine gireceğini tahmin etmekteyiz. Bu nedenle rotatiflerin kapatılmasını ve taksitli uzun vadeli krediye girilmesini önermekteyiz. İstanbul Borsasının düşüş trendine girdiğini düşündüğümüz için hisse senedi alınmamasını tavsiye etmiyoruz.

27 2. DÖNEM 01 KASIM 2015 GENEL SEÇİM SONRASI DÖNEM
Bu dönem sonrası ne olacağı tamamen seçim sonuçlarına ve küresel ekonomik ve batı güçleri ile olan ilişkilere bağlıdır. Buna göre, 6 tane senaryo mevcuttur.

28 2. DÖNEM 01 KASIM 2015 GENEL SEÇİM SONRASI DÖNEM
SENARYO 1 Sayın Cumhurbaşkanımız ve Başbakanımızın küresel ekonomik ve batı güçleri ile ilişkilerinin iyi olması ve anlaşmaya varılması. SENARYO 2 Sayın Başbakanımızın küresel ekonomik ve batı güçleri ile ilişkilerinin iyi olması ve anlaşmaya varılması. SENARYO 3 Sayın Cumhurbaşkanımız ve Başbakanımızın küresel ekonomik ve batı güçleri ile ilişkilerinin kopması.

29 2. DÖNEM 01 KASIM 2015 GENEL SEÇİM SONRASI DÖNEM
SENARYO 4 Sayın Cumhurbaşkanımızın ulusal ordumuz ile mutabakata varması. SENARYO 5 Hastalık SENARYO 6 Müdahale

30 GÖRÜŞÜLECEK ÖNEMLİ KONULAR
İşid konusu Kuzey Irak ve Kuzey Doğu Suriye’de Kürdistan devletinin kurulması. Çin’e verilen füze ihalesi Suriye ve Esad olayı Küresel Batı sermayesinin teşviki Güneydoğu sorunu ve Federasyon Fethullah Gülen ve Cemaati

31 GERÇEKLEŞECEK SENARYOYA GÖRE EKONOMİK VE POLİTİK ETKİLER
Gerçekleşecek senaryo çok önemlidir. Bu senaryoya göre ekonomik ve politik etkiler farklı olacaktır. Eğer senaryo 1 gerçekleşir ise Ak Partinin tek başına iktidar olacağını ve Dolar/TL kurunun 2016 yılı içinde 2,300’lere kadar düşeceğini tahmin etmekteyiz. Eğer senaryo 3 gerçekleşir ise Ak Partinin tek başına iktidara gelemeyeceğini ve Dolar/TL kurunun 2016 yılı ilk altı ay içinde 3,500’ü geçeceğini tahmin etmekteyiz.

32 GERÇEKLEŞECEK SENARYO
Seçim sonrası hangi senaryonun gerçekleşeceğini bir sonraki Eylül ayı raporunda tahmin etmeye çalışacağız. Eylül ayı raporunda seçim sonrası durumu analiz ederek, nasıl hareket edilmesi gerektiğini belirteceğiz.

33 TEŞEKKÜR EDERİZ.