İSLÂM MEDENİYETİNİN ETKİLERİ

... konulu sunumlar: "İSLÂM MEDENİYETİNİN ETKİLERİ"— Sunum transkripti:

1 İSLÂM MEDENİYETİNİN ETKİLERİ
(Batı medeniyetine ve diğer medeniyetlere etkileri)

2 İslâm medeniyeti, kendi dışındaki medeniyetlerin kimi yönlerini alarak geliştirmiş, kimilerini de çeşitli yönlerden etkilemiştir. Bu etkileme iki şekilde gerçekleşmiştir: 1. Farklı medeniyetlere mensup insan/toplumlardan bir kısmını kendi inanç dairesine almıştır. Bu yeni Müslümanlar eski kültürlerini İslâm değerleri ile birleştirip özgün yerel kültürlerini ortaya koymuşlardır. Sözkonusu kültürler bir yönüyle de İslâm medeniyetinin zenginliğini oluşturmuştur. Sözgelimi İslâm; Asya, Afrika ve Avrupa’da yaşayan pek çok topluluğu kendi inancına katmıştır. Bunlar artık İslâm medeniyetinin ana unsurları arasına girmişlerdir.

3 2. İslâm Medeniyeti kimi medeniyet ve kültürleri de doğrudan veya dolaylı olarak çeşitli alanlarda etkilemiştir. İslâm medeniyetinin bilim, teknoloji, edebiyat, dil, sanat, mimari, yaşam tarzı, ekonomi vb. alanlardaki bazı değerleri diğer medeniyet ve kültür mensupları tarafından benimsenmiştir.

4 Batıya etkiler Batıda Tercüme faaliyetleri Etki yolları:
Tıpkı Müslümanların daha evvel antik medeniyetlerin klasiklerini dillerine aktardıkları gibi Avrupalılar da Müslümanların eserlerini kendi dillerine çevirmişlerdir. Çeviri hareketinde Endülüs ve Sicilya önemli merkezler olmuştur. Avrupalılar bu çeviriler yoluyla bir yandan klasik Grek felsefesini, bir yandan da Müslüman bilginlerin düşünce ve birikimlerini öğrenmişlerdir. Tercüme faaliyetleri sonunda Antik düşüncenin klasiklerinden ve İslâm düşüncesinin temel eserlerinden birçoğuna sahip olmuş ve Avrupa kütüphaneleri zengin bir literatüre kavuşmuştur.

5 XII. Yüzyılda Endülüs2de Tuleytula Başpiskoposu I
XII. Yüzyılda Endülüs2de Tuleytula Başpiskoposu I. Raymond, Müslüman, Hıristiyan ve Yahudi mütercimlerin çalıştığı bir çeviri okulu açmıştır. Çevrilecek kitaplar oraya Kurtuba’dan getirilmiştir.

6 Meşhur mütercimlerden bazıları şunlardır:
Afrikalı Konstantin (ö. 1087): Kartaca doğumlu, Endülüs’te meşhur, Grekçe, İbranice, Habeşçe, Latince, Arapça Leonardo Fibonacci (ö. yk. 1240):İtalyan, matematikçi. Adelard (Bath'lı) (XII. ve XIII. yüzyıl): Felsefeci Cremonalı Gerhard (ö. 1187): İtalyan, felsefe, astronomi Chesterli Robert: Michael Scot (ö. 1235): İskoç bilgin, papa, papaz ve başpiskopos, filozof Arnold de Villanova (ö. 1312): Domingo Gondisalvo (ö.1181): Hermannus Allemannus (ö.1272): Andreas Alpagus (ö.1531): Ferec b. Sâlim (Moses ben Salomon), Yahyâ b. Dâvud (Johannes Hispalensis), Moses ben Tibbon Abraham Judaeus

7

8 Moritz Steinschneider, Die europäischen Übersetzungen aus dem Arabischen bis Mitte des 17.Jahrhunderts: Unveränderter Nachdruck aus "Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie ... Band CXLIX/IV (1904) und Band CLI/I (1905) (Gebundene Ausgabe) , Graz 1956

9

10 Meşhur mütercimler 1. Abel, Leon, 2. Abraham, 3. Abraham, 4. Abraham Bar Chijja, 5. Abraham Don, 6. Abraham Echelensis, 7. Accursius von Parma, 8. Accursius aus Pistoja, 9. Aegidius de Thebaldis aus Parma, 10. Alexius, 11. Alfonsus Bonihominius, 12. Alfonsus Toledanus, 13. Alfred de Sarchel, 14. Alvaro/Alvarez, 15. Andreas, 16. Andreas 17. Alpagus, 18. Angelus a Sancto, 19. Antonius Frachantianus, 20. Armengab Blasii, 21. Arnaldus de Villanova, 22. Arrivabene aus Mantna, 23Arsenius, 24. Aurelius, 25. Bencivenni Zucchero, 26. Barengarius Eymerici, 27. Bernaldo el arabigo, 28. Boethius 29. Bonacosa, 30. Burgundius, 31. Cascina, 32. Constantunus Afer (Africanus), 32 b. Daniel de Morley, 33. David Harmenus, 34. Denarius,

11 35. Dominicus Marrothin, 36. Dragon, 37. Eugenius Amiratus, 38. Faraj b. Salim. 40 Ferrando aus Toledo, 41. Franciscus de Macerata, 42. G. Johannes, 43. Galippus, 44. Georgius Byz., 45. Georgius Chry., 46. Gerhard von Cremona, 47. Gogava, Antonius, Grumer, 49. Gundisalvi Dominicus, 50. Hermanus Alemannus, 51. Hermannus Damlata, 52. Hieronymus Surianus, 54. Hugo Sanctaliensis 55. İsak İbn Sid, 56. Jogob b. Mahir, 57. Jogobus Sarasin, 58. Jagob aus Toledo, 59. Jambobinus, 60. Jehuda b. Astruc, 61. Jehuda b. Moses, 62. Johannes d’Aspa, 63. Johannes Bonia, 64. Johannes Brixiensis, 65. Johannes von Capua, 66. Johannes de Dontibus, 67. Johannes von Carmona, 68. Johannes Hispalensis, (s ). Johannes de Messina, 70. Johannes Ocreatus,

12 71. Johannes Pauli 72. Johannes aus Pavia, 73. Johannes Lodoycus T
71. Johannes Pauli 72. Johannes aus Pavia, 73. Johannes Lodoycus T., 74. Josef, 75. Kalonymos b. Kalonymos, 76. Laudivius, 77. Leo Tuscus, 78. Lupitus, 79. Manfred, 80. Manfredus, 81. Marcus Toledanus, 82. Massa, Nicolaus, 83. Mercurius, 84. Michael Scotus, 85. Moses Arovas, 86. Musa aus Palermo, 87. Nipha aus Sevilla, 88. Paravicius, 89. Petrus Aponenis, 90. Petrus Anfulsus, 91. Petrus Cassinensis, 92. Petrus Nicolaus, 93. Petrus Picteviensis 94. Petrus Toletanus, 95. Philippus, 96. Philippus Tripolitanus, 97. Picatrix, 98. Pilato aus Tivoli, 99. Risner, 100. Robert,

13 101. Robertus, 102. Robertus Retinensis, 103
101. Robertus, 102. Robertus Retinensis, 103. Rodogerus Hispalensis, 104. Rudolfus Brugensis, 105. Rufinus, 106. Ruggiero di Palermo, 107. Salio, 108. Samuel, 109. Simon de Bredon, 110. Simon Jenuensis, 111. Stephanus, 112. Stephanus Arnaldi, Stephanus C., 114. Stephanus M., 115. Thedoricus, 116. Theodorus, 117. Vattier, Pierre, 118. Willelmus, 119. Wilhelmus, 120. Wilhelmus de M, 121. Wilhelm Reimundu, 122, Wilhelmus T., 123. Wihelm Tyrius, 124. Witelo. Übersetzungen von Werken bekannter Autoren, deren Ubersetzer unbekannt oder unsicher sind: 125 Abdallah b. Ali-192. Zosimus

14 Batıda tanınan ve eserleri tercüme edilen âlimlerden bazıları
Hârizmî (ö. 232/847): İslâm dünyasında cebir ilminin kurucusu kabul edilen matematikçi, astronom ve coğrafyacı. Huneyn b. İshak (ö. 260/873): Mütercim ve hekim. İshak b. Huneyn (ö. 298/910): Mütercim ve hekim. Kindî (ö. 252/866): Filozof. Ebû Ma'şer el-Belhî (ö.272/886), IX. yüzyılın önde gelen astronom ve astrologlarından. Bettânî (317/929): İslâm astronomlarının en büyüklerinden. Fârâbî (ö. 339/950): İslâm Felsefesini metot, terminoloji ve problemler açısından temellendiren Türk asıllı filozof.

15 İbn Cülcül (ö. 384/994): Endülüslü hekim, tıp ve felsefe tarihçisi.
İbnü's-Saffâr (ö. 426/1035): Endülüslü astronom ve matematikçi. İbn Yûnus (ö. 399/1009): Astronomi alimi ve matematikçi. İbnü'l-Heysem (ö. 432/1040): Optiğin gelişmesine yaptığı ciddi katkılarla tanınan Ortaçağın en büyük fizikçisi, matematikçi, astronom, filozof. İbn Rüşd (ö. 595/1198): Meşşâî okulunun son temsilcisi, filozof, fakîh ve hekim. İbnü'z-Zerkâle (ö. 493/1110): Endülüslü astronom.

16 İbn Sina İbn Tufeyl (ö. 581/1185): Endülüslü filozof ve hekim. Ebû Bekir Râzî (313/925): Hekim. Ali b. Abbas el-Mecûsî (ö. 384/944): İranlı tıp bilgini. Ali b. Ahmed el-İmrânî (ö. 344/955): Metematikçi ve astrolog. Ali b. İsa el-Kehhâl (ö. 430/1038): Göz hekimi. İbn Cezle (ö. 493/932): Hekim, eczacı, edib ve tarihçi. İbn Ebî Useybia (668/1269): Göz hekimi ve biyografi yazarı. İbnü'l-Baytar (ö. 646/1248): Botanik âlimi. İshak b. Süleyman el-İsrâilî (ö. 341/953): Hekim ve filozof İbnü'n-Nefîs (ö. 687/1288): Ünlü hekim ve düşünür. İbn Vâfid (ö. 467/1075): Endülüslü hekim ve eczacı. Fergânî, Ebü'l-Abbas ( ö. 247/861): Matematikçi ve astronom. İbn Kuzmân (ö. 555/1160): Endülüslü şair. Bitrûcî: (XII. Yüzyıl). Astronom

17 . İslâm Medeniyetinin Batı’ya Ulaştığı Yollar
Sicilya ve İtalya Endülüs ve Fransa Haçlı Seferleri İtalya Liman Şehirleri Medreseler

18 Batıya başlıca etki alanları
Tıp Optik ve Kimya Astronomi Matematik Mîmârî Edebiyat ve Dil Mûsikî Kağıt ve matbaa Felsefe Değerler

19 DİĞER MEDENİYETLERE ETKİLER
Balkanlar Hint Kültürü Çin Kültürleri Rus kültürü

20

21 Balkanlar İslâmiyetin Balkanlardaki kalıcılığı Osmanlı Türkleri eliyle
Arnavutlar ve Boşnaklar olmak üzere önemli bir nüfusu kendine kazanmıştır. Etkiler sosyal, ekonomik ve kültürel alanlarda Hoşgörü. Müslüman Türkler yerel kültürlere saygı ile bakmışlar, asla yoketme yoluna gitmemişlerdir. “Mutadovic”, “Koyundic” gibi soyadları taşımaktadırlar

22

23 Balkanlar Ticârî yaşama atılanların bir kısmı da “Bakkalovic”, “Terzic” gibi adlarla anılırlar Dini kavramların etkisi: 19. Yüzyılda Kudüs’ü ziyaret eden Hıristiyanlar Müslümanlar gibi “hacı” diye çağırılırdı. Kutsal mekanları da Kabe’nin yerel söılenişi olan “Cabe” diye adlandırılırdı. Balkan dillerinde çok sayıda Türkçe kelime bulunmaktadır. Mimari: Su kemerleri, ibadethaneler, tekkeler, zaviyeler, türbeler, pazar yerleri, bedestenler, kapalı çarşılar, saat kuleleri, hamamlar, hanlar kervansaraylar vb. tesisler

24 Hint Kültürüne Etkiler
İslâm uygarlığın en özgün eserlerinden önemli bir kısmı, Taç Mahal örneğinde olduğu gibi bu topraklarda ortaya konmuştur. . Kast sistemine karşı çıkan Nanak İslâmiyetin takva ilkesine dayanarak insanları eşit olduğunu, üstünlüğün Tanrı’ya yaklaşma ile gerçekleşebileceğini savunmuştur.

25

26 Çin Kültürlerine Etkiler
Çin’de Türk-İslâm kaynaklı pek çok ad ve soyadı bulunmaktadır. Sözgelişi, MA Mesud, Mahmud, Melik, Mecid ve Muhammed’i, HA Halit ve Hasan’ı, TA Davud’u, MAN Mansur’u, TYEH Timur’u, HU Hüseyin’i, ŞA şah ve şemseddin’i, HAY Haydar’ı, SA Sa’d’ı, PA Bedreddin’i, NA Nasreddin’i, LAH Abdullah’ı ifade etmektedir Müspet ilimler, mesela astronomi, bilim teknolojisi, edebiyat, vergi sistemi, ticaret ve yönetim tecrübesi, sosyal hayat, mimari ve tıp İslâm süsleme sanatının bazı unsurları Çin sanatına girmiştir.

27 Rusya’ya Etkiler Rusların Müslümanlar ile ilişkileri komşuluk, mahkumiyet/tabiiyet ve hakimiyet şeklinde gelişmiştir. Müslüman Türklerle komşu olarak yaşayan Ruslar, tarihleri arasında 256 yıl Türklere tabi olarak kalmışlar, 16. Yüzyılın ortalarından itibaren de Türkleri hakimiyetleri altına almışlardır. Söz konusu süreçte uzun yüzyıllar birlikte yaşayan farklı iki uygarlığın mensupları Türkler ve Ruslar karşılıklı etkileşim içinde bulunmuşlardır. Ruslar Türk-İslâm kültüründen dil, edebiyat, mimari, kişi, eşya hayvan adları, ekonomi, giyim-kuşam, ordu, hukuk, adliye ve etnografya alanlarında etkilenmişlerdir.

28