Yenidoğanın tanımı ve adaptasyonu

... konulu sunumlar: "Yenidoğanın tanımı ve adaptasyonu"— Sunum transkripti:

1 Yenidoğanın tanımı ve adaptasyonu
Eğitim-Öğretim Yılı Doç.Dr. Mustafa AYDIN

2 Tanımlar Yenidoğan dönemi: Doğum - 28. gün
Erken yenidoğan dönemi: Doğum - 7. gün Geç yenidoğan dönemi: 7. gün sonu gün

3 Tanımlar Normal gebelik süresi: Tamamlanmış hafta = gün (280 gün) Term (miad) bebek: Normal gebelik süresi sonunda doğmuş bebek Preterm (prematür) bebek: 37. gebelik haftası tamamlanmadan doğmuş bebek Postterm (postmatür) bebek: 42. gebelik haftası tamamlandıktan sonra doğmuş bebek

4 Tanımlar Normal doğum ağırlığı: 2500 - 4000 gr
Düşük doğum ağırlığı (LBW): <2500 gr Çok düşük doğum ağırlığı (VLBW): <1500 gr İleri derecede düşük doğum ağırlığı (ELBW): <1000 gr Fazla doğum ağırlığı: >4000 gr (makrozomi)

5 Gebelik süresinin tahmini
Naegele Yöntemi: Son adet tarihi – 3ay gün = 40 Hf Prenatal ultrasonografi ile ölçümler (Fenton eğrileri) Doğduktan sonraki muayene bulguları (Yeni-Ballard skorlaması)

6 Doğum ağırlığının gebelik haftası ile uyumu
AGA: “Appropriate for Gestational Age” = Gebelik haftasına uygun doğum ağırlığında (%10-%90) — En iyi prognoz SGA:”Small for Gestational Age” = Gebelik haftasına göre küçük (<%10) LGA: “Large for Gestational Age” = Gebelik haftasına göre büyük (>%90)

7 Yenidoğanın muayenesi
İlk Muayene: Doğum odasında, doğumdan hemen sonra Sonraki muayeneler

8 İlk muayene Yaşamsal bulgular: Cinsiyet Vücut ağırlığı
Renk: Pembe Solunum: Düzenli / ağlıyor (40-60/dk) Kalp atımları: >100/dk Cinsiyet Vücut ağırlığı Görünür bir doğumsal anomali

9 Genel muayene Genel görünüm, postür, aktivite Kalp ve Akciğerler
Baş-boyun Göğüs Karın Anüs ve Genital organlar

10 Genel muayene Femoral atımlar Ekstremiteler Sırt Kalça eklemi
Baş çevresi ve diğer ölçümler Yenidoğan refleksleri (Moro, emme-arama, yakalama)

11 Genel görünüm, postür ve hareketler
Cilt: Normalde ayva tüyleri (Lanugo) ile kaplı, ince ve pürüzsüz Renk: siyanoz, sarılık, koyu kırmızı renk (pletore), solukluk, mekonyum bulaşığı Yatış postürü (fleksiyon, ekstansiyon) Spontan hareketler Normal dışı bulgular (anomaliler)

12 Kalp ve akciğerler Normal kalp hızı: 110-160/dk İlk günlerde üfürümler
Akciğer dinleme bulgularına göre klinik belirtiler daha önemli Siyanoz Takipne veya apne İnlemeler Çekilmeler (retraksiyonlar)

13 Baş-boyun Fontanel ve sütürler Sefal hematom, Caput succadeneum
Gözler: Konjunktivit, katarakt, glokom, retinoblastom Yarık damak-dudak Tortikolis Guatr / Tiroglossal kist

14 Göğüs Meme büyümesi Deformiteler Çekilmeler (retraksiyonlar)

15 Karın Fıtık / gastroşisiz / omfalosel Glob vezikale
Göbek güdüğü (kökü) ve kordonu

16 Anüs ve genital organlar
Anüs açıklığı Kız bebek: Akıntı veya kanama Erkek bebek: Penis boyu = cm Testisler Hidrosel / fıtık İdrar kavsi

17 Femoral nabızlar Azalmış: Aorta koarktasyonu
Artmış: Patent duktus arteriosus

18 Ekstremiteler Parmak: sayı, şekil
Avuç içinde normal dışı tek çizgi (Simian) veya ayak baş parmak kökünde oluk

19 Sırt Nöral tüp defektleri Kifoz / skolyoz Mongol lekesi

20 Kalça eklemi Gelişimsel kalça displazisi (özellikle makadi doğumlarda)

21 Baş çevresi ve diğer ölçümler
BÇ: cm Fizyolojik kayıplar: ilk 5 günde %10 fizyolojik kayıp, ikinci 5 günde %10 alım ( günde doğum tartısını yakalarlar) Boy: ~ 50 cm

22 Yenidoğan refleksleri
Moro Emme - arama Palmar yakalama Plantar yakalama Adımlama

23 Vücut işlevlerinin kontrolü
İdrar ve dışkı çıkışı Emme kontrolü

24 Klinik önemi olmayan / normal kabul edilen muayene bulguları
Kafada ufak kemik çıkıntıları Kafa kemiklerinin sütürler hizasında üst üste binmesi (molding) Dil altı bağı (kısa frenulum) Natal dişler Dil altı kistleri (ranula)

25 Klinik önemi olmayan / normal kabul edilen muayene bulguları
Toksik eritem Mongol lekeleri Milia Verniks kazeoza Ayva tüyleri (Lanugo)

26 Klinik önemi olmayan / normal kabul edilen muayene bulguları
Ekstra meme başları Meme büyümesi Hidrosel / fimozis Kızlarda akıntı, vajinal kanama Ufak titremeler (jitterines) Devamlı olmayan nistagmus

27 Yenidoğan muayenesindeki tehlike işaretleri
DA <1500 gr (VLBW) Major doğumsal anomaliler Solunum sıkıntısı (siyanoz, takipne - apne, inleme, çekilme) Havale geçirme Hidrosefali, mikrosefali Tonus artışı / azalması

28 Yenidoğan muayenesindeki tehlike işaretleri
Letarji, aşırı uyuklama hali Hipo- / hipertermi (<36.5 °C, >37.5 °C) Emmeme Kanlı dışkılama Sarılık Göbek kökünde kızarıklık, akıntı, kötü koku

29 Yenidoğan muayenesindeki tehlike işaretleri
Organ büyüklükleri, kitleler Nöral tüp defektleri Purpura Sayısı >5 veya büyük püstüller

30 İntrauterin yaşam Embriyonal dönem (ilk 8 hafta) Fetal dönem
Hızlı farklılaşma Fetal dönem Organogenez Yaşam sınırı (22-23 gebelik haftası)

31 Embriyonal dönem Germinal evre (ilk 1 hafta)
Endoderm-ektoderm Mezoderm Vücut segmentlerinin oluşması (kalp atışları) Organ taslaklarının oluşması (4-8 hafta) 8. haftada embriyo-fetus 1 gr, 2.5 cm 8. haftada cinsiyet belirlenmeye başlar

32 Fetal dönem 2. trimester (28. hafta / 1200 gr, 37.5 cm)
3. trimester (derialtı yağ dokusu ve kas kitlesi ↑) Dolaşım sistemi haftalar arasında oluşur Solunum hareketleri 18. haftada başlar

33 Kan yapımı Mezodermal (2-3. hafta) Hepatik (2. ay) Medüller (6. ay)
Miadında bir bebekte; Hb gr/dl BK / mm3 (ilk 5 gün) 5-16 günden sonra lenfosit hakimiyeti K vitamini bağımlı faktörler ↓ Trombosit fonksiyonu ↓

34 Hemoglobin Gower I Gower II Portland HbF (3. ay)
HbA (fetal dönemin sonlarında yapılmaya başlar; doğumda %70 HbF)

35 Emme-yutma-solunum hareketleri
Aktif emme ( hafta) Yutma ( hafta) Özofagus sfinkter basıncı Düzensiz solunum (18. hafta) Düzenli solunum (36. hafta) Safra ve sindirim enzimleri Ganglion hücreleri

36 Mekonyum 16. haftada mevcut Koyu yeşil ve yapışkan
İlk 24 saat (nadiren 48 saat) Deskuame barsak hücreleri Barsak salgıları Lanugo tüyleri Amniyotik sıvı-yassı hücreler 2-3. gün ile 8 gün arasında geçiş dışkısı

37 Vücut su dengesi İntrauterin ilk 3 ay %94
Gestasyon ↑ ise ekstraselüler sıvı ↓ 28. haftada %85, 32. haftada %80, miadında %70 %95 ilk 24 saatte idrar yapar Genellikle idrar 1-4 ml/kg/saat GFR ilk 1-2 gün erişkinin %25’i, 1. haftada %50’si Böbreğin konsantrasyon yeteneği düşük, ADH’ye yanıtı yetersiz

38 Fetal hemoglobin Alkali ile denatürasyona dirençli (Apt testi)
Daha fazla oksijen taşıyabilir

39 Doğum ile Solunumun başlaması Kardiyovasküler adaptasyon