10. SINIF: 1. ÜNİTE: BASINÇ VE KALDIRMA KUVVETİ-3

... konulu sunumlar: "10. SINIF: 1. ÜNİTE: BASINÇ VE KALDIRMA KUVVETİ-3"— Sunum transkripti:

1 10. SINIF: 1. ÜNİTE: BASINÇ VE KALDIRMA KUVVETİ-3
Arş. Gör. Dilber Demirtaş

2 Kazanımlar Basıncın hal değişimine etkisini analiz eder. a)Öğrencilerin deneylerden elde edilen verilerden sonuçlar çıkarmalarına fırsat verilir. b)Öğrencilerin günlük hayatta karşılaştıkları basıncın hal değişimine etkisi ile ilgili olayları açıklamaları sağlanır Durgun akışkanların cisimlere uyguladıkları kaldırma kuvvetlerini açıklar. a)Öğrencilerin durgun akışkanlarda kaldırma kuvvetini basınç kavramı ile ilişkilendirerek açıklamaları sağlanır. ç)Öğrencilerin durgun akışkanların cisimlere uyguladığı kaldırma kuvvetinin bağlı olduğu değişkenleri analiz etmeleri sağlanır.

3 Geçen Haftanın Özeti Bernoulli İlkesi Barometre Manometre Altimetre
Batimetre Bernoulli İlkesi

4 Neler öğreneceğiz? Geçen Haftanın Özeti Düdüklü Tencere Karlı Yol
Aktivite1: Hangisi daha çabuk erir? Aktivite2: Buzda Kaynama Basıncın Hal Değişimine Etkisi Kaldırma Kuvveti Soru Çözümü

5 Düdüklü Tencere Düdüklü tencerede yemek neden daha hızlı pişer?
Geçen Haftanın Özeti Düdüklü Tencere Karlı Yol Aktivite1: Hangisi daha çabuk erir? Aktivite2: Buzda Kaynama Basıncın Hal Değişimine Etkisi Kaldırma Kuvveti Soru Çözümü Düdüklü tencerede yemek neden daha hızlı pişer?

6 Karlı Yol Kışın karlı yolda bastığımız yerler neden daha hızlı erir?
Geçen Haftanın Özeti Düdüklü Tencere Karlı Yol Aktivite1: Hangisi daha çabuk erir? Aktivite2: Buzda Kaynama Basıncın Hal Değişimine Etkisi Kaldırma Kuvveti Soru Çözümü Kışın karlı yolda bastığımız yerler neden daha hızlı erir?

7 Aktivite1: Hangisi daha çabuk erir?
Geçen Haftanın Özeti Düdüklü Tencere Karlı Yol Aktivite1: Hangisi daha çabuk erir? Aktivite2: Buzda Kaynama Basıncın Hal Değişimine Etkisi Kaldırma Kuvveti Soru Çözümü Özdeş iki buz parçasını bir tepsi üzerine koyalım. Buz parçalarından birinin üzerine 1kg’lık kütle koyalım. Tahminde bulunalım: İlk hangi buz parçası erir? Erimeye bırakalım.

8 Aktivite2: Buzda kaynama
Geçen Haftanın Özeti Düdüklü Tencere Karlı Yol Aktivite1: Hangisi daha çabuk erir? Aktivite2: Buzda Kaynama Basıncın Hal Değişimine Etkisi Kaldırma Kuvveti Soru Çözümü Suyu buzda kaynatabilir miyiz? Beherglasın içine bir miktar su koyup, ateş üzerinde kaynayana kadar tutalım. Kaynamaya başladığında beherglası ateşten çekelim. Buhar kısmına buz tutalım ve gözlemleyelim. Kaynamanın sebebi nedir?

9 Basıncın Hal Değişimine Etkisi
Geçen Haftanın Özeti Düdüklü Tencere Karlı Yol Aktivite1: Hangisi daha çabuk erir? Aktivite2: Buzda Kaynama Basıncın Hal Değişimine Etkisi Kaldırma Kuvveti Soru Çözümü Hal değişimi Basıncın Hal Değişimine Etkisi Maddenin bir halden başka bir hale geçişine hal değişimi denir. Basınç maddenin taneciklerini birbirine yaklaştırır ve hal değişimine sebep olur. Erime ve buharlaşma sırasında maddeyi oluşturan tanecikler birbirinden uzaklaşır. Basınç ise tanecikleri birbirine yaklaştırır. Bu yüzden yüksek basınç erimeyi ve buharlaşmayı zorlaştırır. Donma ve yoğunlaşma sırasında erime ve buharlaşmanın tersine tanecikler yavaşlar ve birbirine yaklaşır. Dolayısı ile yüksek basınç donmayı ve yoğunlaşmayı kolaylaştırır. Basınç Basınç Gaz Gaz Sıvı

10 Basıncın Hal Değişimine Etkisi
Geçen Haftanın Özeti Düdüklü Tencere Karlı Yol Aktivite1: Hangisi daha çabuk erir? Aktivite2: Buzda Kaynama Basıncın Hal Değişimine Etkisi Kaldırma Kuvveti Soru Çözümü Erime için taneciklerin birbirinden uzaklaşması gerekiyor ama basınç tanecikleri birbirine yaklaştırıyor. Nasıl oluyorda 1. aktivitemizde üzerinde basınç olan buz parçası daha çabuk eridi? Video izleyelim! bafda6ee0b2d09c001 Buz (başka bir örnek bizmut) diğer maddelerden farklı olarak erirken hacmi azalır yani tanecikleri birbirine yaklaşır. Basınç buz parçasının erimesini hızlandırır. Erime noktasını düşürür. Farklı bir deyişle, madde donarken hacmi büyüyen türden ise basınç erime noktasını düşürür. Madde donarken hacmi küçülen türden ise basınç erime noktasını yükseltir.

11 Basıncın Hal Değişimine Etkisi
Geçen Haftanın Özeti Düdüklü Tencere Karlı Yol Aktivite1: Hangisi daha çabuk erir? Aktivite2: Buzda Kaynama Basıncın Hal Değişimine Etkisi Kaldırma Kuvveti Soru Çözümü Neden daha hızlı erir? Erime noktası düşer. Deniz düzeyinde, normal basınçta 0 °C’ta eriyen buz, basınç artırılmasıyla sıfırın altındaki bir sıcaklıkta da eriyebilir.

12 Basıncın Hal Değişimine Etkisi
Geçen Haftanın Özeti Düdüklü Tencere Karlı Yol Aktivite1: Hangisi daha çabuk erir? Aktivite2: Buzda Kaynama Basıncın Hal Değişimine Etkisi Kaldırma Kuvveti Soru Çözümü Nasıl buzla kaynadı? Kaynama iç basınçla dış basınç eşit olduğunda gerçekleşir. Buzda kaynama aktivitemizde su buharının etrafına buz sararak, buharın basıncının düşmesini sağladık. Dolayısı ile kaynama noktası düştü ve kaynamaya devam etti.

13 Basıncın Hal Değişimine Etkisi
Peki suyu ısıtmadan kaynatabilir miyiz? Videomuzu izleyelim! f8a6adc ed6002 Geçen Haftanın Özeti Düdüklü Tencere Karlı Yol Aktivite1: Hangisi daha çabuk erir? Aktivite2: Buzda Kaynama Basıncın Hal Değişimine Etkisi Kaldırma Kuvveti Soru Çözümü Evet, çünkü kaynama sıcaklıkla ilgili bir olgu değil, basınçla ilgili bir olgudur!!!

14 Basıncın Hal Değişimine Etkisi
Geçen Haftanın Özeti Düdüklü Tencere Karlı Yol Aktivite1: Hangisi daha çabuk erir? Aktivite2: Buzda Kaynama Basıncın Hal Değişimine Etkisi Kaldırma Kuvveti Soru Çözümü Neden daha hızlı pişer? Kaynama noktası artar. Su sıcaklığının 100°C’nin üstüne çıkması yemeğin daha kolay pişmesini sağlar.

15 Basıncın Hal Değişimine Etkisi: Örnekler
Basıncın Erime Noktasına Etkisi Geçen Haftanın Özeti Düdüklü Tencere Karlı Yol Aktivite1: Hangisi daha çabuk erir? Aktivite2: Buzda Kaynama Basıncın Hal Değişimine Etkisi Kaldırma Kuvveti Soru Çözümü Basıncın Kaynama Noktasına Etkisi Yüksek dağların zirvesindeki karların yaz mevsiminde erimeden kalabilmesinin nedenlerinden biri de yükseklere çıkıldıkça açık hava basıncının azalmasıdır. Saf su deniz seviyesinde 100°C’de kaynar. Buna karşılık açık hava basıncının daha düşük olduğu Ankara’da yaklaşık 96°C’de, Erzurum’da yaklaşık 94°C’de kaynar. Everest Dağı’nın tepesinde 80 °C’ta kaynayabilir. Düdüklü tencerede ise °C civarında kaynar. Deniz Seviyesi- 100°C Ankara (938 m)- 96°C Erzurum (1893 m)- 94°C Everest’in Zirvesi (8.848 m)- 80°C Düdüklü Tencere- 140°C-150°C

16 Basıncın Çözünmeye Etkisi-Vurgun
Geçen Haftanın Özeti Düdüklü Tencere Karlı Yol Aktivite1: Hangisi daha çabuk erir? Aktivite2: Buzda Kaynama Basıncın Hal Değişimine Etkisi Kaldırma Kuvveti Soru Çözümü Su altında uzun süre kalan veya çok derinlere dalan dalgıçların üzerine etkiyen basınç, dalgıcın soluduğu havanın kanda çözünmesine neden olur. O kadar sıkıştırıyorki azot gazının sıvıya yaklaşmasına sebep olur. Çok kısa sürede deniz yüzeyine çıkılırsa basınç ortadan kalkacağı için kanda çözünmüş gazlar ansızın açığa çıkar. Vücut sıvılarında özellikle damarlardaki kanda azot kabarcıkları oluşur. Bu da akciğerlerin zarar görmesine sebep olabilir. Vurgun olayı hem basıncın çözünmeye etkisinin örneğidir hem de basıncın hal değişimine etkisinin örneğidir.

17 Kaldırma Kuvveti Bu topu suya batırmaya çalışırken zorlanır mıyız?
Geçen Haftanın Özeti Düdüklü Tencere Karlı Yol Aktivite1: Hangisi daha çabuk erir? Aktivite2: Buzda Kaynama Basıncın Hal Değişimine Etkisi Kaldırma Kuvveti Soru Çözümü Yandaki şekilde küçük bir topun su içinde ve dışında tartıldığında dinomometrelerin gösterdiği değeri görmektesiniz. Elimizde küçük bir top olduğunu ve bu topu su içine batırmaya çalıştığımızı farzedelim. Bu topu suya batırmaya çalışırken zorlanır mıyız? Ya topun tamamını suyun içine batırdıktan sonra? Ya daha büyük bir top kullansaydık? Ya su yerine daha yoğun bir sıvı kullansaydık? Akdeniz-Karadeniz örneği konuşulabilir.

18 Kaldırma Kuvveti Kaldırma kuvveti, basınç kuvvetlerinin bileşkesidir.
Geçen Haftanın Özeti Düdüklü Tencere Karlı Yol Aktivite1: Hangisi daha çabuk erir? Aktivite2: Buzda Kaynama Basıncın Hal Değişimine Etkisi Kaldırma Kuvveti Soru Çözümü Kaldırma kuvveti, basınç kuvvetlerinin bileşkesidir. En son formulde kaldırma kuvvetinin, yer değiştiren suyun ağırlığına eşit olduğunu vurgula. Kaldırma kuvveti, yer değiştiren suyun ağırlığına eşittir.

19 Kaldırma Kuvveti Kaldırma kuvveti sadece sıvılar için mi geçerlidir?
Geçen Haftanın Özeti Düdüklü Tencere Karlı Yol Aktivite1: Hangisi daha çabuk erir? Aktivite2: Buzda Kaynama Basıncın Hal Değişimine Etkisi Kaldırma Kuvveti Soru Çözümü Kaldırma kuvveti sadece sıvılar için mi geçerlidir? Ayakta durduğumuzda üzerimize etkiyen bir kaldırma kuvveti var mıdır? Var ise, neden hissetmiyoruz? Havalı bir ortamda tartıldığımızda tartının gösterdiği değer ile, havasız bir ortamda tartının gösterdiği değer arasında fark var mıdır? Kapalı kapta kaldırma kuvveti var mıdır? Tüm akışkanlarda geçerlidir. Evet. Ağırlığımız çok fazla olduğu için hissetmiyoruz. Farkedilmeyecek kadar az fark vardır. Sadece küsüratlarda. Kapalı kabın her yerinde basınç eşittir. Dolayısı ile kaldırma kuvveti yoktur.

20 Kaldırma Kuvveti-Örnek Soru
Geçen Haftanın Özeti Düdüklü Tencere Karlı Yol Aktivite1: Hangisi daha çabuk erir? Aktivite2: Buzda Kaynama Basıncın Hal Değişimine Etkisi Kaldırma Kuvveti Soru Çözümü Masa üzerinde durmakta olan bir kitap olduğunu farzedelim. Kitap üzerine etki eden kuvvet/ler aşağıdakilerden hagisi/hangileridir? Aşağı yönlü yer çekim kuvveti. Yukarı yönlü masanın tepki kuvveti. Hava basıncı sebebiyle aşağı yönlü net bir kuvvet. Hava basıncı sebebiyle yukarı yönlü net bir kuvvet. 1, 2 ve 4.

21 Özet Basınç Basınç Gaz Gaz Sıvı

22 Soru Çözümü 2017-lys Geçen Haftanın Özeti Düdüklü Tencere Karlı Yol
Aktivite1: Hangisi daha çabuk erir? Aktivite2: Buzda Kaynama Basıncın Hal Değişimine Etkisi Kaldırma Kuvveti Soru Çözümü d 2017-lys

23 Neler Öğrendik? Basıncın hal değişimine etkisini analiz eder. a)Öğrencilerin deneylerden elde edilen verilerden sonuçlar çıkarmalarına fırsat verilir. b)Öğrencilerin günlük hayatta karşılaştıkları basıncın hal değişimine etkisi ile ilgili olayları açıklamaları sağlanır Durgun akışkanların cisimlere uyguladıkları kaldırma kuvvetlerini açıklar. a)Öğrencilerin durgun akışkanlarda kaldırma kuvvetini basınç kavramı ile ilişkilendirerek açıklamaları sağlanır. ç)Öğrencilerin durgun akışkanların cisimlere uyguladığı kaldırma kuvvetinin bağlı olduğu değişkenleri analiz etmeleri sağlanır. c

24 Gelecek hafta Durgun akışkanların cisimlere uyguladığı kaldırma kuvvetini açıklar. b. Öğrencilerin Archiemedes ilkesini açıklamaları sağlanır. c. Öğrencilerin batma, yüzme ve askıda kalma olaylarını, cisme uygulanan kaldırma kuvveti ile ilişkilendirmeleri sağlanır. d. Kaldırma kuvveti ile ilgili matematiksel işlemlere girilmez. e. Öğrencilerin günlük hayattan kaldırma kuvveti ile ilgili problem durumları ortaya koymaları ve çözüm yolları sağlanır.