Sinop Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi, Sinop

... konulu sunumlar: "Sinop Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi, Sinop"— Sunum transkripti:

1 Sinop Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi, Sinop
Karaca mersin balığı (Acipenser gueldenstaedtii Brandt, 1833) yeminde kanola ve aspir yağı kullanımının büyüme performansı ve yağ asidi kompozisyonu üzerine etkisi Serap Ustaoğlu Tırıl Seval Dernekbaşı İsmihan Karayücel Murat Kerim Ayşe Parlak Akyüz Sinop Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi, Sinop Giriş: Balık yağı ve unu, balık yemlerinde kullanılan en önemli lipit ve protein kaynaklarıdır. Halen dünya çapında üretilen balık yağının yaklaşık % 90’ının yem sektöründe kullanıldığı bilinmekte olup, yakın gelecekte balık yağı ihtiyacının üretim miktarını aşacağı tahmin edilmektedir. Bu yüzden, balık yağına alternatif olabilecek, uygun özellikteki kaynaklar araştırılmaktadır (Turchini vd., 2011). Soya, kanola, keten tohumu yağı gibi yağların Atlantik salmonu, gökkuşağı alabalığı, kalkan balığı, deniz levreği yemlerinde balık yağının bir kısmı ya da tamamı yerine, büyüme performansı ve yem değerlendirmeyi olumsuz etkilemeksizin kullanılabileceği tespit edilmiştir (Bell vd., 2001; Bell vd., 2003a; Richard vd., 2006). Ancak bazı araştırmalarda yemde bitkisel yağ kullanımının, balık etinin yağ asidi kompozisyonuna olumsuz yansıdığı da tespit edilmiştir (Bell vd., 2001; Caballero vd., 2002; Montero vd., 2005; Pettersson vd., 2009). Balık yağı yerine kullanılabililirliği en çok araştırılan ve halen kullanılan bitkisel yağ, MUFA’ca zengin kanola yağıdır (Turchini ve Mailer, 2011). Balık yağının tamamı ya da bir kısmı yerine kanola yağı kullanımının büyüme performansı ve yağ asidi kompozisyonuna etkisi, Atlantik salmonu (Bell vd., 2001; Rosenlund vd., 2001), gökkuşağı alabalığı (Pettersson vd., 2009), deniz levreği (Montero vd., 2005) gibi balık türlerinde araştırılmıştır. Mersin balığı yemlerinde bitkisel yağların kullanımına dair araştırmalar (Sener vd., 2005; Palmegiano vd., 2008) bulunmakla birlikte, aspir yağı kullanımı konusunda bir araştırma mevcut değildir. Bu çalışmada, Karaca mersin balığı yeminde % 50 balık yağı+% 50 kanola yağı ya da % 50 balık yağı+% 50 aspir yağı kullanımının büyüme performansı ve etteki yağ asidi kompozisyonuna etkisi araştırılmıştır. Materyal ve Metot Araştırma, Sinop Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Araştırma ve Uygulama Merkezi’nde yürütülmüştür. Deneme balıkları, DSİ’ye ait Yedikır Su Ürünleri İstasyonu’ndan temin edilmiştir. Üç tekerrürlü yürütülen denemede ortalama ağırlığı 200±0.48 g olan balıklar 300 litre hacimli 12 adet tanka 10’ar adet rastgele dağıtılmıştır. % 50 balık yağı+ % 50 kanola yağı (Kanola Yağı Yemi) ve % 50 balık yağı + % 50 aspir yağı içeren (Aspir Yağı Yemi) iki izoproteik ve izolipidik deneme yemi (% 48 protein; % 12 yağ) hazırlanmıştır. 15 hafta süren denemede balıklar günde iki kez (09:00; 15:00) doyuncaya kadar yemlenmiştir. Su parametreleri günlük olarak takip edilmiştir (Su sıcaklığı 18.4±0.2°C, çözünmüş oksijen 6.7±0.1 mg/l, pH 7.6). Deneme başında stoktan 10 adet, deneme sonunda ise her tanktan 5 adet balık ayrılmış, kas numuneleri homojenize edilerek besin maddesi (AOAC, 1995) ve yağ asidi kompozisyonu (Oksuz ve Ozyilmaz 2010) belirlenmiştir. Bulgular Deneme yemleri izoproteik ve izolipidik olup Kanola ve Aspir yağı yemlerinde protein oranı sırasıyla % ve % 48.30, yağ oranı % ve % 12.32’dir. Kanola yağı yemi yüksek orandaki OA (C18:1 n-9) , Aspir yağı yemi ise LA (C18:2 n-6) ile dikkat çekmektedir. En yüksek ALA (C18:3 n-3) ve MUFA kanola yağı yeminde tespit edilmiştir. Aspir yağı yemi ise daha yüksek orandaki EPA (C20:5 n-3), DHA (C22:6 n-3), SFA ve PUFA ile dikkat çekmektedir (Tablo 1). Tablo 1. Deneme yemlerinin yağ asidi kompozisyonu Büyüme Performansı, Etteki Besin Maddesi ve Yağ Asiti Kompozisyonu Deneme balıkları her iki yemi sorunsuz ve iştahla tüketmişlerdir. Gruplar arasında büyüme performansı, yem değerlendirme ve vücut kompozisyonu (ham protein, yağ, kül ve nem bakımından istatistiksel açıdan önemli bir fark tespit edilmemiştir (p>0.05). Deneme gruplarında etteki en yüksek LA aspir grubunda elde edilmiş olup en yüksek OA seviyesi kanola grubunda elde edilmiştir (Tablo 2). Kanola ve aspir gruplarındaki ALA, AA, EPA ve DHA değerlerinin başlangıç değerlerinden daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. En yüksek MUFA kanola yağı grubunda, en yüksek PUFA ise aspir yağı grubunda elde edilmiştir. Gruplar arasında n-3 yağ asitleri bakımından önemli fark görülmemekle birlikte n-6 yağ asitleri bakımından önemli fark (p<0.05) tespit edilmiştir. Deneme gruplarında n-6 yağ asiti miktarları başlangıç değerlerinden daha yüksek olmuştur. DHA/EPA oranı deneme yemleriyle beslenen gruplarda başlangıç değerlerinden önemli derecede yüksek olmuştur(p<0.05)(Tablo 2). Tablo 2. Deneme balıklarının başlangıç ve deneme sonundaki yağ asidi kompozisyonu Tartışma ve Sonuç Soya, ayçiçeği, kanola, mısır, zeytin yağı gibi yağ kaynaklarının A. transmontanus (Palmegiano vd., 2008), A. persicus (Imanpoor vd., 2011), Huso huso (Hassankiadeh vd., 2013) ve diğer bazı balık türlerinin (Dicentrarchus labrax, Martins vd., 2006; Salmo salar, Rosenlund vd., 2001; Oncorhynchus mykiss, Martins vd., 2006; Pagrus major, Huang vd., 2007) yemlerinde kullanımı sonucunda elde edilen sonuçların bu çalışmadaki sonuçlarla benzerlik gösterdiği tespit edilmiştir. Huang vd. (2007) kanola yağının Pagrus major yeminde çeşitli oranlarda ya da tek başına kullanımında herhangi bir olumsuz etki tespit etmemiştir. Xu vd. (1993) beyaz mersin balığı yeminde, Bell vd. (1994) ve Altundag vd. (2014) kalkan balığı yeminde aspir yağı kullanımında büyüme performansında olumsuz bir etki tespit etmemişlerdir. Mevcut çalışmada, 15 haftalık deneme sonunda karaca mersin balığı etindeki yağ asidi profili deneme yemlerindeki yağ asidi profilini yansıtmıştır. Kanola yağı içeren yemle beslenen grupta aspir yağı içeren yemle beslenen gruba göre daha yüksek OA ve MUFA değerleri gözlenirken, daha düşük n-6 PUFA değeri tespit edilmiştir (Tablo 1). Sonuçlar, kanola yağı ve aspir yağı gruplarında etteki EPA ve DHA değerlerinde, başlangıç değerlerine nazaran bir düşüş, DHA değerinde ise yükselme olduğunu göstermekle birlikte, (p<0.05), kanola ve aspir yağı grupları arasındaki fark önemsizdir (p>0.05). Tatlı su balıklarının hem n-3 hem de n-6 yağ asitlerine ihtiyaç duydukları ve sağlıklı ve optimum büyüme için yemde özellikle LA ve ALA’nın yeterli miktarda bulunması gerektiği bilinmektedir (Martino vd., 2002; Tocher, 2003). Deng vd. (1998), mersin balıklarının n-3 ve n-6 yağ asitlerine ihtiyaç duyduklarını ve ayrıca LA’yı AA’ya ve ALA’yı DHA’ya dönüştürebildiklerini bildirmiştir. Bu çalışmada elde edilen verilere göre, etteki ALA ve EPA oranının yemdeki ALA ve EPA oranından düşük ancak DHA oranının yemdeki DHA oranından yüksek olması dolayısıyla Karaca mersin balığının DHA’yı tutma kapasitesinin ALA ve EPA’ya oranla daha yüksek olduğu sonucuna varılabilir. Yağ asitleri Başlangıç Kanola Yağı Grubu Aspir Yağı Grubu C14:0 C16:0 C18:0 C18:1 n-9 C18:3 n-3 C20:5 n-3 C22:6 n-3 C18:2 n-6 C20:4 n-6 ΣSFA ΣMUFA ƩPUFA Σn-3 PUFA Σn-6 PUFA n-3/n-6 DHA/EPA 3.39±0.12a 19.54±0.15a 3.32±0.05a 27.01±0.99a 2.44±0.13a 3.59±0.11a 7.29±0.71a 18.02±0.24a 0.66±0.04a 27.06±0.27a 36.99±0.53a 35.95±0.79a 15.52±0.77a 20.43±0.44a 0.76±0.04a 2.02±0.13a 2.19±0.29b 16.41±2.12b 3.54±0.31a 32.89±4.40b 1.91±0.05b 2.76±0.37b 8.50±1.23b 18.64±1.04a 0.90±0.05b 22.74±2.68b 41.01±3.81b 36.25±1.15a 14.96±1.86a 21.30±0.76b 0.71±0.11a 3.07±0.05b 2.37±0.11b 17.76±1.28b 3.83±0.21a 28.20±1.15a 1.83±0.08b 2.57±0.08b 7.97±0.32b 21.83±0.27b 0.82±0.03b 24.62±1.04c 36.38±1.20a 39.00±0.36b 14.10±0.34a 24.90±0.16c 0.57±0.01b 3.10±0.03b Yağ asitleri Kanola Yağı Yemi Aspir Yağı Yemi C14:0 C16:0 C18:0 C18:1 n-9 C18:3 n-3 C20:5 n-3 C22:6 n-3 C18:2 n-6 C20:4 n-6 ΣSFA ΣMUFA ƩPUFA Σn-3 PUFA Σn-6 PUFA n-3/n-6 DHA/EPA 2.27 15.39 4.42 31.18 3.44 3.22 6.40 23.04 0.45 23.98 38.40 37.62 14.13 23.49 0.60 1.99 2.30 15.82 4.75 21.37 1.92 3.42 7.89 31.99 0.91 24.58 27.86 47.56 14.36 33.21 0.43 2.31