SORUMLULUK SİGORTALARI CAN SİGORTALARI

... konulu sunumlar: "SORUMLULUK SİGORTALARI CAN SİGORTALARI"— Sunum transkripti:

1 SORUMLULUK SİGORTALARI CAN SİGORTALARI
SİGORTA HUKUKU SORUMLULUK SİGORTALARI CAN SİGORTALARI Güliz Evren KIRBAŞ Hazine Uzmanı

2 TÜRK TİCARET KANUNU Sigortacılık Kitabının Tasnifi
TTK GENEL HÜKÜMLER Sigorta sözleşmesi, sözleşmenin hükümleri, tarafların borç ve yükümlülükleri ÖZEL HÜKÜMLER Zarar Sigortaları Mal sigortaları Sorumluluk sigortaları Can sigortaları Hayat sigortası Kaza sigortası Hastalık/sağlık sigortası

3 Sorumluluk Sigortaları
Geleneksel toplumdan sanayi toplumuna geçiş süreci içinde, bazı meslek sahiplerinin başkalarına verebilecekleri zararların türleri artmakta, kapsamları genişlemektedir. Sorumluluk sigortaları, sigorta ettirenin üçüncü kişilere verdiği zararlara karşı malvarlığında meydana gelebilecek eksilmeleri karşılamayı, aynı zamanda zarar görenlerin mağdur olmasını engellemeyi amaçlayan bir sigorta türüdür.

4 Sorumluluk Sigortaları
Sigorta ettirenin ihmali veya icrai davranışları sonucu özellikle üçüncü kişilere verebileceği zarar dolayısıyla kendi malvarlığının pasifindeki artış olasılığını engelleme amacı güder. Sigorta ettiren, kendi fiilinin malvarlığını azaltıcı sonuçlarına karşı korunmaktadır. Sorumluluk sigortalarında, malvarlığının pasif kısmının ne kadar artacağı başlangıçta belirsizdir.

5 Sorumluluk Sigortaları
Bu yüzden, özellikle zorunlu sorumluluk sigortalarında, Hazine Müsteşarlığı sigortacının sorumlu olduğu azami sınırları belirler. Sigortacı, sorumluluk sigortası ile sözleşmede aksine hüküm yoksa, sigortalının sözleşmede öngörülen ve zarar daha sonra doğsa bile, sigorta süresi içinde gerçekleşen bir olaydan kaynaklanan sorumluluğu nedeniyle zarar görene, sigorta sözleşmesinde öngörülen miktara kadar tazminat öder (TTK m. 1473).

6 Sorumluluk Sigortaları
Sorumluluk sigortalarında, taraflar arasındaki ilişki, sadece sigortacı ile sigorta ettiren arasındaki ilişkiden ibaret değildir. Mesleki veya tehlikeli bir faaliyetin yürütülmesi sırasında zarar gören üçüncü kişiler vardır. Üçüncü kişiyi korumak için; Doğrudan dava hakkı, Takas yasağı, Zarar görene ifa yükümlülüğü

7 Sorumluluk Sigortaları
Sigortacı Üçüncü Kişi Sigorta Ettiren/ Sigortalı Sorumluluk sigortalarının üç köşeli farklı niteliği vardır. Kanundan kaynaklı başvuru hakkı

8 Sorumluluk Sigortaları
Zarar gören, uğradığı zararın sigorta bedeline kadar olan kısmının tazminini, sigorta sözleşmesi için geçerli zamanaşımı süresi içinde kalmak şartıyla, doğrudan sigortacıdan isteyebilir. Zarar gören kişiler, isterse zarardan sorumlu olan sigortalıya karşı haksız fiil hükümlerine göre tazminat talebinde bulunabileceği gibi, doğrudan sigortacıya da başvurabilir.

9 Sorumluluk Sigortaları
Sigortacı, zarar görene ödeyeceği sigorta tazminatını, sigorta sözleşmesinden doğan alacakları ile takas edemez (takas yasağı). Çünkü sigortacının karşısındaki akit taraf olan sigorta ettirenden olan alacağı ile zarar görenin alacağı arasında bir karşılıklılık yoktur. Zorunlu sorumluluk sigortaları açısından, sigortacı sigortalıya karşı ifa borcundan tamamen veya kısmen kurtulmuş olsa bile, zarar görene karşı ifa borcu zorunlu sigorta miktarına kadar devam eder.

10 Sorumluluk Sigortaları
Sigortacı, zarar görene ödeyeceği sigorta tazminatını, sigorta sözleşmesinden doğan alacakları ile takas edemez (takas yasağı). Çünkü sigortacının karşısındaki akit taraf olan sigorta ettirenden olan alacağı ile zarar görenin alacağı arasında bir karşılıklılık yoktur. Zorunlu sorumluluk sigortaları açısından, sigortacı sigortalıya karşı ifa borcundan tamamen veya kısmen kurtulmuş olsa bile, zarar görene karşı ifa borcu zorunlu sigorta miktarına kadar devam eder.

11 Sorumluluk Sigortaları
Sorumluluk sigortalarında, sigortacının rücu hakkı, esas olarak, zarardan sorumlu olan üçüncü kişilere, sigortalının dava yoluyla talepte bulunabileceği kişilere, karşıdır. Müteselsil sorumluluk halinde, zarar görenin müteselsil sorumlulardan birinden veya onun sigortacısından zararının tamamını alması halinde, sigortacının sigortalısına halef olarak, fazla ödediği miktar için diğer sorumlulara rücu edebileceği esası benimsenmiştir.

12 TÜRK TİCARET KANUNU Sigortacılık Kitabının Tasnifi
TTK GENEL HÜKÜMLER Sigorta sözleşmesi, sözleşmenin hükümleri, tarafların borç ve yükümlülükleri ÖZEL HÜKÜMLER Zarar Sigortaları Mal sigortaları Sorumluluk sigortaları Can sigortaları Hayat sigortası Kaza sigortası Hastalık/sağlık sigortası

13 Can Sigortaları Can sigortalarında, insan hayatında ortaya çıkacak; bir kişinin ölümü, kazaya uğraması, hastalanması, sakatlanması ve yaşlanması gibi bazı olayların mali rizikosu sigortacıya aktarılmaktadır. Herkesin hayatı ve hayatına ilişkin olayların belirli ve para ile ölçülebilen bir değeri olmadığından can sigortaları, diğer sigorta dallarından ayrılır. Mal sigortalarında karşılaşılan eksik sigorta, aşkın sigorta veya çifte sigorta gibi durumlar can sigortalarında uygulanmaz.

14 Can Sigortaları- Hayat sigortası
Hayat sigortasında, sigorta ettiren, prim ödeme borcu başta olmak üzere sigorta sözleşmesinden doğan hak ve borçları üstlenmiş olan kişidir. Hayatı üzerine sigorta sözleşmesi yapılan kişi sigortalıdır. Lehtar, sigorta sözleşmesine taraf olmamakla beraber, sigorta ettiren tarafından sözleşme yapılırken veya daha sonra atanan ve kural olarak sigorta bedelini sigortacıdan talep etme hakkına sahip olan kişidir.

15 Can Sigortaları- Hayat sigortası
Ölüm ihtimaline karşı yapılmış bir hayat sigortası varsa ve birden fazla kişi payları belirtilmeksizin lehtar olarak atanmışsa, bu durumda sigorta bedeli üzerinde hepsi eşit oranda hak sahibi olacaktır. Ölüm ihtimaline karşı yapılmış hayat sigortasında, lehtar belirtilmemişse, sözleşmenin sigorta ettirenin mirasçıları lehine, yaşama ihtimaline karşı yapılmışsa, sigortalı lehine yapıldığı kabul edilir (TTK m. 1494)

16 Can Sigortaları- Hayat Sigortası
Hayat sigortası meblağ sigortası olması nedeniyle, bir kimsenin hayatı üzerine birden çok sigorta yaptırmak mümkündür. Zarar sigortalarındaki zenginleşme yasağı söz konusu değildir. Hayat sigortalarında, sigorta bedeli ile ödenecek meblağ arasında bir fark yoktur. Sigorta tazminatı ve bunun hesaplanması söz konusu değildir. Sigortacı başlangıçta kararlaştırılan rizikonun gerçekleşmesi ile sigorta bedelini öder.

17 Can Sigortaları- Hayat Sigortası
Başkasının hayatı üzerine sigorta yapılabilmesi için, kişinin hayatının devamında lehtarın menfaatinin bulunması gerekir. Başkasının ölüm ihtimali üzerine yapılan sigortalarda, sigorta bedelinin mutat cenaze giderlerini aşması durumunda, sigortalının veya varsa kanuni temsilcisinin yazılı izni aranır. Sigortalı on beş yaşından büyükse ayrıca onun da izni aranır.

18 Can Sigortaları- Hayat Sigortası
Hayat sigortası; hayatı sigorta edilen kişinin sigorta süresi içinde hayatını kaybetmesi (ölüm şartlı sigorta); belirli bir tarihte hayatta olması (yaşama şartlı sigorta) şeklinde ya da her iki olasılığı da kapsayacak şekilde yapılabilir. Ölüm ihtimaline karşı sigortada, sigorta ettirenin mirasçıları veya lehtara ödeme yapılır. Yaşama ihtimaline karşı sigortada, sigortalıya ödeme yapılır.

19 Can Sigortaları- Hayat Sigortası
Hayat sigortaları uzun süreli sözleşmeler olduğu için, sigorta ettirenin, gerek sözleşmenin yapılması sırasında gerek sözleşmenin devamı sırasında doğru bilgi verme ve rizikonun ağırlaştığını bildirme yükümlülüğü vardır. Yenilemeler de dâhil olmak üzere, sözleşmenin yapılmasından itibaren beş yıl geçmişse, sigorta ettirenin sözleşmenin yapılması sırasında beyan yükümlülüğünü ihlal etmiş olması nedeniyle- beyan yükümlülüğünün kasten ihlali hariç- sözleşmeden cayılamaz sadece prim farkı istenir.

20 Can Sigortaları- Hayat Sigortası
Sigortadan ayrılma (iştira): Sigorta ettiren, en az bir yıldan beri yürürlükte bulunan ve bir yıllık primi ödenmiş olan sigorta sözleşmelerinde, istediği zaman sözleşmeyi sona erdirerek sigortadan ayrılabilir. Yaşama ihtimaline karşı yapılan sigortalarda, sigortacıdan ayrılma değerinin istenebilmesi için sigortalının sağlıklı olduğunu ispatlaması gerekir.

21 Can Sigortaları- Hayat Sigortası
Ödünç: En az bir yıldan beri yürürlükte bulunan ve bir yıllık primi ödenmiş olan sigorta sözleşmelerinde, sigorta ettirenin istemesi hâlinde sigortacı, istem anındaki, genel kabul görmüş aktüerya kurallarına uygun bir biçimde hesaplanan değer üzerinden sigortalıya ödünç para vermek zorundadır. Prim ödemesinden muaf sigorta (tenzil): En az bir yıldan beri yürürlükte bulunan ve bir yıllık primi ödenmiş olan sigorta sözleşmelerinde, sigorta ettiren prim ödeme borcunu yerine getirmezse, sigortacı bu sebeple sözleşmeyi feshedemez ve prim isteyemez.

22 Can Sigortaları- Hayat Sigortası
Tenzil durumunda, sigorta sözleşmesi sona ermez. Sigorta bedeli eksilir ve vade veya rizikonun gerçekleştiği tarihte ödenir. Prim ödemesinden muaf sigortanın bedeli, ödenen prim ile sözleşme uyarınca ödenmesi gereken prim arasındaki orana göre ödenir. Tenzilde, riziko gerçekleştiğinde tenzil değeri ödenir, iştirada ise iştira değeri hemen verilir ve sigortacı ile sigorta ettiren arasındaki ilişki sona erer.

23 Can Sigortaları- Hayat Sigortası- Grup Sigortaları
Sigortalı belli bir kişi olabileceği gibi bir grup da olabilir. Tek bir hayat sigortası sözleşmesi ile birçok kişinin hayatı sigortalanır. En az on kişiden oluşan, sigorta ettiren tarafından, belirli kıstaslara göre kimlerden oluştuğunun belirlenebilmesi imkânı bulunan bir gruba dâhil kişiler lehine, tek bir sözleşme ile sigorta yapılabilir. Grupta yer alan her kişiye poliçe içeriğini özetleyen bir belge (katılım sertifikası) verilir.

24 Can Sigortaları- Hayat Sigortası- Tontin
Belli bir süre sonra hayatta kalanlara verilmek üzere birçok kişinin ortaya koyarak aralarında yaptıkları özel bir hayat sigortası sözleşmesi türüdür. 6762 sayılı TTK da yasaklanmış olan tontinler, yeni Kanun ile serbest bırakılmıştır. Birden çok kişi tarafından verilen katkı payları ile oluşturulan varlıkların, belirli bir tarihte hayatta kalanlar ve ölenin önceden belirlemiş olması hâlinde, lehtarlar arasında paylaştırılması ilkesi uyarınca tontinler kurulabilir.

25 Can Sigortaları- Kaza Sigortası
Sigortalının uğrayacağı kaza sonucu ölüm, geçici ve sürekli sakatlık ya da iş göremezlik hâlleri için güvence sağlayan sigorta türüdür. Kaza sigortası bizzat sigorta ettiren tarafından yaptırılabileceği gibi bir veya daha fazla kişi lehine olarak başka bir kişi tarafından da yaptırılabilir. Kaza sigortalarında; sigorta ettirenin kaza sonucunda uğrayacağı zararlar ile sigorta ettirenin kaza nedeniyle üçüncü kişilere ödeyeceği tazminatlar teminat altına alınır.

26 Can Sigortaları- Kaza Sigortası
Kaza sigortasında, sigortalının kaza sonucunda ölmesi hâlinde, ödenecek olan tazminat miktarı poliçede yazılı olan meblağ ile sınırlıdır. Kaza sigortasında, ölüm hâlinde belli bir teminat verilmesi için, ölümün kaza veya hastalık sonucu gerçekleşmesi gerekir. Bazı istisnaî hâllerde, zarar sigortalarına ilişkin hükümlerin kıyas yoluyla kaza sigortasında uygulanması mümkündür.

27 Can Sigortaları- Kaza Sigortası
Kaza sigortası özü itibarıyla meblağ sigortası olmakla beraber, teminat kapsamında yer alan ve sigortalının yapmış olduğu tedavi giderleri nedeniyle malvarlığında meydana gelen azalmayı gidermeyi amaçlayan tedavi masrafları teminatı açısından, zarar sigortasına ilişkin hükümler kıyas yoluyla uygulanır.

28 Can Sigortaları- Hastalık ve Sağlık Sigortası
Hastalık sigortası, sigortalının, sigorta süresince hastalanması veya herhangi bir kaza sonucu yaralanması hâlinde tedavisinin sağlanması ve sigortalının eski haline gelmesi için gerekli giderlerin sigortacı tarafından karşılanmasıdır. Meblağ sigortası olup, sigortacı, bu sigorta ile sözleşmede öngörülen hastalıklardan birinin veya birkaçının, sözleşme süresi içinde gerçekleşmesi veya ortaya çıkması hâli için sigorta teminatı sağlar.

29 Can Sigortaları- Hastalık ve Sağlık Sigortası
Sağlık sigortası, hem meblağ hem de zarar sigortası olarak düzenlenebilir. Sigortacı, sigortalının hastalık sonucunda ortaya çıkan tedavi giderleri, hastane ve bakım masrafları ile iş göremezlikten kaynaklanan gelir kaybını karşılamayı üstlenmişse, zarar sigortası niteliği taşır. Buna karşılık, hastalık hâlinin ortaya çıkması hâlinde poliçede gösterilen bedelin ödeneceği öngörülmüşse, meblağ sigortası şeklindedir.