MADDE DÖNGÜLERİ Dünyamızda maddeler bir döngü içindedir. Maddeler tekrar tekrar kullanılır. Böylece hayat devam eder,canlılar neslini devam ettirir. Madde.

... konulu sunumlar: "MADDE DÖNGÜLERİ Dünyamızda maddeler bir döngü içindedir. Maddeler tekrar tekrar kullanılır. Böylece hayat devam eder,canlılar neslini devam ettirir. Madde."— Sunum transkripti:

1 MADDE DÖNGÜLERİ Dünyamızda maddeler bir döngü içindedir. Maddeler tekrar tekrar kullanılır. Böylece hayat devam eder,canlılar neslini devam ettirir. Madde döngülerinde temel enerji GÜNEŞ ENERJİSİ dir. Su (H2O)Döngüsü Karbon (C) ve Oksijen ( O2) döngüsü Azot döngüsü (N) en önemli döngülerdir.

2 Madde döngüleri Dünyamıza düşen tonlarca yağmur suyu nereye gidiyor? Su bir ortamdan başka bir ortama mı taşınıyor? Şemada da olduğu gibi su taşınır, kaybolmaz. Su döngüsü, suyun devamlı olarak dünya yüzeyi ve hava arasında sıvı halden gaz hale ve gazdan ise yağmur-dolu-kar haline dönüşmesi olayıdır.

3 SU DÖNGÜSÜ

4 Karbon ve oksijen döngüsü
Doğada su döngüsünden başka karbon, oksijen ve azot döngüleri de gerçekleşir. Karbon ve oksijen döngüsü Havada oksijen ve karbon elementleri; oksijen gazı (O2) ve karbondioksit gazı (CO2) şeklinde bulunur. Bitkiler fotosentez sırasında CO2 alıp (fotosentez ile) besin ve O2 üretir. Bitkiler (üreticiler) dışındaki canlılar besin yiyerek karbon ihtiyaçlarını karşılar. O2 li solunum yapan canlılar ortamdaki O2 alır ve CO2 verirler. Milyonlarca yıl önce yaşamış ve ölmüş bitki ve hayvanlar toprak altında fosilleşerek fosil yakıtları (kömür, petrol, doğalgaz vb.) oluşturur. Fosil yakıtların yanma tepkimesinden çıkan CO2 de atmosfere dağıtılır. Yani havanın CO2 miktarını azaltan olay fotosentez, CO2 miktarını arttıran olay yanma tepkimeleri ve solunumdur.

5

6 O2 O2 O2 O2

7 Azot döngüsü Havada en fazla bulunan gaz azot gazıdır(N2) %78 . Azot öncelikli olarak proteinin yapısında bulunur. Bitki ve hayvanlar azot ihtiyacını direkt havadan karşılayamazlar. Havadaki azot yıldırım ve şimşek gibi hava olayları sırasında su ile birleşip toprağa bağlanır. Ayrıca baklagillerin köklerinde yaşayan azot bağlayıcı bakteriler havanın serbest azotunu toprağa bağlayabilir. Bunun için toprak sürülür,karıştırılır. Bitkiler azotu topraktan, otçullar ise azotlu bitkilerden karşılar. Etçiller de otçullar ile beslenerek azot ihtiyacını karşılar. Bitki ve hayvanların artık ve cesetleri ayrıştırıcı bakteriler tarafından çürütülür ve amonyağa dönüştürülür. Toprakta bulunan bazı bakteriler amonyağı bitkilerin kullanabileceği azot tuzlarına dönüştürür. Bazı bakteriler ise topraktaki fazla azotun havaya tekrar aktarımını sağlar.

8

9

10

11 Ozon Tabakası Ozon(O3) gazı üç tane oksijenin bir araya gelmesiyle oluşan ve atmosferde bulunan bir gazdır.

12 Yer yüzeyinin yaklaşık 30 km yukarısında bir araya gelen ozon gazları ozon tabakasını oluşturur.
Stratosfer Ozon Troposfer

13 Ozon tabakası güneşten gelen zararlı ışınları(mor ötesi-ultraviyole ışınlar) tutarak dünyaya ulaşmasını engeller.

14 Ozon tabakası son yıllarda dünyanın bazı bölgelerinde incelmektedir
Ozon tabakası son yıllarda dünyanın bazı bölgelerinde incelmektedir. Ozon tabakasında meydana gelen incelme nedenleri araştırılmaktadır. Ozon tabakasının incelme sebepleri arasında; CFC (kloroflorokarbonlar) kullanılan klima gazları, buzdolapları, Parfümler ve deodorantlar, spreyler, böcek ilaçları, yangın söndürme cihazları sayılabilir.

15 Kloroflorokarbon gazları O2 ile tepkimeye girerek ozon(O3) oluşmasını engeller.

16 Ozon tabakasındaki incelme sonucunda zararlı güneş ışınları yeryüzüne ulaşarak;
Güneş yanıklarına, Deri kanserine, İnsanlarda bağışıklık sisteminin zayıflamasına, Gözlerde katarakt oluşumuna neden olabilir. Ekolojik çevrede tarımsal üretimi azaltabilir, Deniz besin zincirinde balık nüfusunu etkiler.

17 OZON TABAKASININ İNCELMESİNİ ÖNLEMEK İÇİN
CFC (kloroflorokarbonlar) bulunduran Klima gazları, Buzdolapları ve soğutuculardaki gazlar Parfümler ve deodorantlar, Böcek ilaçları, Yangın söndürme cihazlarında ki gazlar OZON tabakasına zarar vermeyecek gazlardan seçilmelidir. Ya da daha az ve kontrollü kullanılmadır.

18 ÖZEL MANAVGAT SINAV ORTA OKULU
Düzenleyen ÖZEL MANAVGAT SINAV ORTA OKULU İSMAİL DEMİROK