İç sular Zoo bentozu 7.Ders Doç. Dr. Utku Güner uguner@trakya.edu.tr.

... konulu sunumlar: "İç sular Zoo bentozu 7.Ders Doç. Dr. Utku Güner uguner@trakya.edu.tr."— Sunum transkripti:

1 İç sular Zoo bentozu 7.Ders Doç. Dr. Utku Güner

2 Bu hafta Ekometri nedir Matriks ve indekler
Bentik canlılarda ekometrinin uygulaması

3 Hatırlatma Unio sp. Tatlısu midyesi (Anadonta sp.) Pisidium sp.

4 Hatırlatma

5

6 Hatırlatma Limnea sp. Planorbis sp.

7 Astacus leptodactylus (Tatlısu istakozu, kerevit, göl istakozu)

8 Class:Insecta

9 Kirlilik indikatörü olarak
Bentik canlılar

10 Ekometriye Giriş Ekometri yeni bir bilim dalıdır.
Ekometri yeni bir bilim dalıdır. İstatistik ve matematik bilimi ile bağlantılıdır. Enformasyon teorisinin Ekolojide uygulanması ile geliştirilmiştir Ekolojik kavramların sayılar halinde ifade edilmesidir. Matris istatistikte, elemanlar topluluğunun düzenlenmiş biçimidir. İndeks değer arasındaki ilişkidir.

11 İndeks ve matrisler Terimlerin sayısal ifadeler haline getirilmesini sağlar. Verilerin sınırlı (limitli) rakamlara dönüştür. Çalışmaların güvenilirliğinin artmasını sağlar. Çalışmaların daha kolay anlaşılmasını sağlar. Çalışmaları standart hale getirir. Kirlilik kaynaklarının, sıcaklık, besleyici madde, girişlerinin belirlemesinde kullanılabilir.

12 Q matrisler Tür listesine karşı lokalite, derinlik, istasyon matrisleridir. (Tür X İstasyon) Q matrislerden Abundans, Dominans, Frekans,Tür Zenginliği, Tür Çeşitliği, Düzenlilik İndekslerin hesaplanır. Örnek Q matris

13 R matrisler Örnek R matris
R matrisler Satır ve kolonda aynı tip verilerin bulunduğu matrislerdir. Lokalite X Lokalite ,Tür X Tür, İstasyon X İstasyon Q matrislerden korelasyon matrisleridir, benzerlik katsayıları Jaccar indeksi , Brey-Curtis indeksi hesaplanır. Örnek R matris

14 Ham veri Binnardi formatı Log(N+1) Trasform
Ham veri Binnardi formatı Log(N+1) Trasform

15 İndeksler İndeksler matematiksel formüllerle elde edilen sayısal sonuçlardır. Bir indeks değeri belirli değerler ile sınırlandırılıyor ise , indeks limitlidir. Limitli (sınırlı) olan indekslerin yorumlanması daha kolay ve güvenilirdir.

16 Bazı İndekslerin Limitleri
Bazı İndekslerin Limitleri Dominansi arasında limitli Shannon indeksi 0-5 arasında limitli Plielou indeksi 0-1 arasında limitli Simpson indeksi 0-1 arasında limitli Margalef indeksi limitsiz

17

18 Abundans-1 Aaort = Aa /n
Abundans-1 Aaort = Aa /n Aaort= Ortama abundans Aa = A türünün abundans n = bulunan istasyon sayısı Bir türün ,belirli bir alandaki yada hacimdeki birey adedi yada biomansını ifade eder. Yoğunluğun ölçülmesinde kullanılır. Sayımla Ağırlıkla Ortalama abundans hesaplanabilir.

19 Abundans-2 Abundans boy gruplarının veya boy frekansları değişik olan populasyonların karşılaştırılmasında kullanılabilir. Abundans kesikli veridir, bu yüzden güvenilir değildir.

20 Abundans hesaplanmasında kullanılan scala
Abundans hesaplanmasında kullanılan scala

21 Dominans Da = Na/İstasyon sayısı Bir türün diğer tüm türlere göre baskın olmasıdır. Türün birey sayısı kullanılır. Dominans yüzdelik olarak ifade edilen bir değerdir. Sürekli verilerdir. Bireylerin birbirlerine göre bolluğunun ifade eder.

22 Dominansi Örnek Da =3/ 7 Da =%42,85 Da = Na/İstasyon sayısı
Dominansi Örnek 20 Tür X 7 istasyon Tür 1 dominansi Da = Na/İstasyon sayısı Da =3/ 7 Da =%42,85

23 Kantitatif Frekans FK = Ai /Aa
Kantitatif Frekans FK = Ai /Aa Ai: i’inci istasyonun yada lokalitedeki tüm birey sayısı Aa:i’inci istasyonun yada lokalitedeki Atürünün birey sayısı Bir türün istasyon yada lokalitedeki toplam birey sayısına oranıdır. Limitli değildir.

24 Kantitatif Frekans Örnek
Kantitatif Frekans Örnek 20 Tür X 7 istasyon Tür 1 Kantitatif frekansı FK = Ai /Aa FK =3/3+5+6 FK =3/14

25 Frekans Bir türün bulunma sıklığıdır. Tür birey sayıları kullanılmaz.
S =Toplam birey sayısı Sa=A türünün birey sayısı Bir türün bulunma sıklığıdır. Tür birey sayıları kullanılmaz. Bir türün belli bir yerde olup olmamasıdır. Yüzde ile ifade edilir. Her örnekleme için ayrı ayrı hesaplanır.

26 Frekans Örnek Fa =3/ 7 (istasyon) Fa =%42,8 20 Tür X 7 istasyon
Frekans Örnek 20 Tür X 7 istasyon Tür 1 Frekansı üç istasyonda bulunuyor Sa=3 Fa =3/ 7 (istasyon) Fa =%42,8

27 Prezans Çok türlü çalışmalarda kullanılabilir. Varlık katsayısıdır.
Prezans Pa=A türünün varlık katsayısı (Prezans) Fa=A türünün frekansı Fb=B türünün frekansı Fn= n'ninci türün frekansı Çok türlü çalışmalarda kullanılabilir. Varlık katsayısıdır. Ortalama frekanstır.

28 Raman-Margalef indeksi
Raman-Margalef indeksi Species richness M,Img= Margaref indeksi S =Tür sayısı N =Birey sayısı Limitli değildir. Tür zenginliğini gösterir. Margaref indeksi en büyük olan en yüksek tür zenginliğine sahiptir.(İstasyon, Lokalite vb.) Kirliliğin ortama etkisini göstermek . Margalef R.,1958. Information theory in ecology, Gen. Syst., 3,

29 Raman-Margalef indeksi
Raman-Margalef indeksi M,Img= Margalef indeksi S =Tür sayısı N =Birey sayısı Bakir alanların tespit edilmesi amacıyla kullanılabilir. Ayrı lokaliteler arasında ancak kommüniteler aynı ise bu indeks karşılaştırılabilir. Kommünitedeki tür sayısı artıkça indeks değeri büyür.

30 Margalef indeksi Örnek
Margalef indeksi Örnek 20 Tür X 7 istasyon S1 istasyonda tür zenginliği M=11-1 /ln 33 M=2.86

31 Shannon-Weaver İndeksi
Shannon-Weaver İndeksi Species diversity ISH=Shannon Weaver indeksi (d) Ni=a türünün birey sayısı N= Toplam birey 0-5 arasında limitlidir. Tür çeşitliliğini gösterir. 5 yaklaştıkça tür çeşitliği artar. . Shannon C.E., Weaver W.,1949. The Mathematical Theory of Communication, Urbana, University of Illinois Press, 117 pp

32 Shannon- Weaver İndeksi
ISH=Shannon Weaver indeksi (d) Ni=a türünün birey sayısı N= Toplam birey 2.5 > ortamda dominansi başlamıştır. Bu indeks yerine (1-Simpson) kullanılabilir. Kirlilik göstermek için kullanılabilir.

33 Shannon- Weaver İndeksinin Kirletici Kaynakları Göstermesi
Shannon- Weaver İndeksinin Kirletici Kaynakları Göstermesi Boşaltım Akarsu

34 Shannon- Weaver Örnek D=1.77 20 Tür X 7 istasyon S1 istasyonda
Shannon- Weaver Örnek 20 Tür X 7 istasyon S1 istasyonda tür çeşitliliği D=1.77

35 Simpson İndeksi 0-1 arasında limitlidir. Ortam çeşitliliğini gösterir.
Simpson İndeksi 0-1 arasında limitlidir. Ortam çeşitliliğini gösterir. Ortam çeşitliliği ile ters orantılıdır. Dominansiyi ortaya çıkarır. Is= Simpson indeksi Ni=a türünün birey sayısı N= Toplam birey Simpson, E. H Measurement of diversity. Nature 163:688

36 Pielou indeksi 0-1 arasında limitlidir.
Pielou indeksi Ep= Pileau indeksi S= tür sayısı H= Shannon indeksi 0-1 arasında limitlidir. Dominansinin türlere göre dağılımını gösteren bir indekstir. Her tür eşit sayıda birey ile temsil ediliyorsa bu indeks 1’e eşit olur., Pielou, E. C A single mechanism to account for regular, random and aggregated populations. J. Ecol. 48:

37 R matris indeksleri Sjc=100. a a+b+c Jaccard Assosiyasyon Katsayısı
R matris indeksleri Jaccard Assosiyasyon Katsayısı Similarity Coefficients Sjc= a a+b+c 0-100 arasında limitlidir. İstasyonların ikişer ikişer karşılaştırılmasında kullanılır. Jaccard 1912, The distribution of the flora of the alpine zone, New Phytologist 11:37-50

38 Jaccard indeks Örnek A=2 B=1 C=2 Sjc=100.a/a+b+c
A=2 B=1 C=2 Sjc=100.a/a+b+c Sjc= 100 *2/( ) = 2/5 = %40

39 Analyses of SPECIES-STATION-TABLES Institute for Polar Ecology
Comm Programı COMM Analyses of SPECIES-STATION-TABLES Dieter Piepenburg Institute for Polar Ecology Kiel University D Kiel Germany Last update: July 28, 1994

40 Referans: Reference: Piepenburg D, Piatkowski U (1992):
Referans: Reference: Piepenburg D, Piatkowski U (1992): A program for computer-aided analyses of ecological field data. CABIOS 8:

41 Örnek- 1 3 zoobentik örneklemesinde elde edilen sonuçlar aşağıdadır. Hangi metrik değerler farklılık gösterir. 1 20 50 96 5 20 1 20 30 1 5 20 20 10 1 B C A Tür sayısı=5 Toplam birey=100 Tür sayısı=5 Toplam birey=100 Tür sayısı=5 Toplam birey=100

42 Sonuç-1 Tür sayısı Tür Çeşitliği Tür Zenginliği

43 Örnek -2 20 Tür X 7 istasyon 7 istasyon yapılan araştırmada 20 zoobentik türü belirlenmiş buna tür zenginliği ve tür çeşitliği nasıl değişim gösterir.

44 Sonuç-2 Tür çeşitliliği Tür sayısı Düzenlilik Çeşitlilik
Sonuç-2 Tür çeşitliliği Tür zenginliği Tür sayısı Düzenlilik Çeşitlilik

45 Örnek Çalışma-3

46 Sonuçlar-3

47 Özetle Ekometri nedir Matriksler İndeksler Temel ekolojik değerler
İndeks ve matrikslerin hesaplanması Örnekleri İndeks ve matrikslerin değerlendirilmesi